Saturday, February 28, 2009
Friday, February 27, 2009
این قوم به رنج حماقت گرفتار…
و اما ماجرای کشف این امام زاده: به گفته شاهدان چند هفته قبل در روستایی نزدیک به مرز به نام میلک واقع در سیستان .پیری از بزرگان این منطقه خواب دیده که ابالفضل العباس به وی گفته در میان بیابان(مکان مورد نظر) کسی است که
Wednesday, February 25, 2009
عمل جراحی
این خانم مدعی است که این دکتر نتوانسته است عمل را به خوبی انجام دهد و وضعیت وی از پیش از جراحی نیز بدتر شده است (عکس را ببینید) اما پزشک جراح (عکس وی را ببینید) اظهار میدارد که واقعن نمیداند این خانم از چه چیزی شکایت دارد. وی تاکید میکند که به باور وی عمل جراحی را عالی انجام داده است و هیچ عیبی در بدن این خانم نمیبیند (توجه: لینک طنز است)
عبید زاکانی را گفتند اسلام چه دینی است؟
عبید زاکانی را گفتند اسلام چه دینی است؟ فرمود: اسلام دینی است آزادمدار که چون در آن وارد شوی سر آلتت را ببرند و چو از آن خارج شوی سر خودت را.
Tuesday, February 24, 2009
برگرداندن افتاب به دستور پیامبر اسلام
عـلمـاء خـاصـّه و عامّه به سندهاى بسيار از اسماء بنت عُمَيْس و غير او روايت كرده اند كـه روزى حـضـرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم حضرت اميرالمؤ منين عليه السّلام را پى كارى فرستاد و چون وقت نماز عصر شد و نماز عصر گزاردند حضرت امير عليه السّلام آمد و نماز عصر نكرده بود، حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم سر مبارك خـود را در دامـن آن حـضـرت گـزارد و خـوابـيـد و وحـى بـر آن حـضـرت نـازل شـد و سـر خـود را به جامه پيچيده و مشغول شنيدن وحى گرديد تا نزديك شد كه آفتاب فرو رود و چون وحى منقطع شد حضرت فرمود: يا على ! نماز كرده اى ؟ گفت : نه يـا رسـول اللّه نـتـوانـسـتـم سـر مبارك ترا از دامن خود دور كنم . پس حضرت فرمود كه خـداوندا! على مشغول طاعت تو و طاعت رسول تو بود پس آفتاب را براى او برگردان ! اسماء گفت : واللّه ! ديدم كه آفتاب برگشت و بلند شد و به جائى رسيد كه بر زمينها تـابـيـد و وقـت فـضـيـلت عـصـر بـرگـشـت و حـضـرت نـماز كرد و باز آفتاب فرو رفت منابع: 1- منتهی الامال قمی 2-خوارزمى ص 306، حديث 301، چاپ انتشارات اسلامى . 3-کشف الیقین علاّمه حلّى ،ص 112، چاپ انتشارات وزارت ارشاد
Saturday, February 21, 2009
Friday, February 20, 2009
درۆو دزی و ساختەچێتیەکانی جەلال تاڵەبانی لە (چێشتی مجێوردا)
ڕه‌خنه
گۆڤەند
چێشتی مجێور کە هە ژاری موکریانی یادوەریەکانی وەك مێژو یەك تیا تۆمار کردوە و بریتیە لە 581 لاپەڕە و زۆری پەیوندی بە شۆڕشی کوردستانی باشورەوە هەیە دەی سەلمێنێت کە جەلال تاڵەبانی هەموکات دوای پەڕژەوەندی شەخسی خۆی کە وتوە تا پەڕژەوەندی تایبەتی خۆی هەبوبێت فڕی بە سەر کوردایەتیەوە نەبوە. لە لاپەڕە 254 دا هەژار دەڵێت .جەلال تاڵەبانی نامەیەکی بۆ ناردم تیایدا نوسی بوی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم ساز نی یە تۆ لە جیاتیمن سەرۆکایەتی وەفدی کوردی بکە بۆ مۆسکۆ لە پایزی ساڵی 1956 بڕیار بو لە گەڵ زەبیحی و سینەمخانی کچی میر جەلادەت بەدرخان و چەند ئەندامێکی تر وەك نوێنەری کوردستان بچینە ڤیسیڤاڵی مۆسکۆ کە بۆ نەتەوە زوڵم لێکراوەکان ساز درابو دواترلە گەڵ زەبیحیدا ئەوەی دەمانەویست لە ڤیستیڤاڵ سەبارەت بە کوردو کوردستان باسی بکەین کرمانە نوسرواێکی پانزە لاپەڕەیی و ئامادەمان کرد. کاتێك جەلال خۆی گەیاندە لامان وتی کوا چیتان کردوە وتمان ئەم نوسراوەمان نوسیوە کە لە ڤیستیڤاڵ بیخوێنینەوە وتی ئادەی بزانم چۆنە کاتێك جەلال خوێندیەوە وتی دەستان خۆش ئەمە زۆر گرینگە وتی بیدەن بە من . من بەهرەی لێوەردەگرم دواتر وتی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم بۆ ساز نەکراوە لە بەیروتەوە بە کەشتی دەڕۆم. حیزبی شیوعیش قبوڵیان نی یە ئێوە بێن بۆ ڤیستیڤاڵەکە بە ڵام ئەگەر بۆتان کرا ئەوە بە تەیارە وەرن لە وێ یەکتری دەبینینەوە. وەلحاسڵ جەلال ڕۆی ئێمەش هەر چۆنێك بێت لە گەڵ سینەمخان و زەبیحی . لە بەیروتەوە بە فڕۆکە چوینە ژنۆ،زوریخ،شتوگارت، دواتر سواری قیتار بوین بۆ پڕاگ، لە ڕێگادا لە شاری پلینز. پۆلیسی چیکۆسلۆڤاکیا هاتنە ناو قیتارەکە زەبیحی ومن و سینەمخانیان دابەزاند پەساپۆڕت و فیزەکانیان بردین دواتر هاتنەوە وتیان ئێوە ڤیزاتان تەواو نی یە. هە ر زو زانیمان ئەمە فیتی جەلالە بە هاوکاری شیوعیەکان. .دواتر دوای ئەوەی وەفدی کوردی گەیشتبونە مۆسکۆو لە سەعات چواری ئێوارەدا کە هۆڵی ڤیستیڤاڵ زیاد لە 500 کەس تیادا ئامادە بوە ئامادەبوان چاوەڕوانی جەلال بون کە قسەیان بۆ بکات سەبارەت بە کوردستان . بەڵام جەلال خۆی دەدزێتەوە . ناچارنازم حیکمەت دەچێتە سەر میکرۆفۆن دەڵێت من نوێنەری کوردم وسەبارەت بەکوردستان گەلێك قسەی باش بۆ ئامادەبوان دەکات . شەوێ درەنگانێك جەلال دەچێتەوە ئوتێل بۆلای وەفدی کوردی دەڵێن لە کوێبویت ئەو عالە هەموی چاوەڕێ تۆبون دەڵێت بابە ئیشی زۆر لە وە گرینگترم هەبو دەڵێن چی هەیە لە وە گرینگتر بێت ؟ خۆی توڕەدەکات و دەڵێت ئیشی تایبەتی خۆمم هەبو بڕایەوە . دواجار کە تاقیب دەکەن بزانن جەلال ئەو ئیشە گرینگە چی بوە کە لە تێکۆشان بۆ کوردستان بەلایەوە گرینگتر بوە ؟ کاتێك بۆیان ڕون دەبێتەوە جەلال ئەو شەوە دەعوەتی ئەندازیارێكی (مێینە) بوەو شەوێ تاکاتی هاتنەوەی خەریکی ڕابواردن بوە. دواجاریش بۆ مان ڕون بۆوە کە هەر بەفیتی جەلال لە ڕێگە پەساپۆرت و ڤیزاکانیان لێساندبوین . دواتر هەر هەژار دەڵێت جەلال بێتوشی هاوڕێم کاتێك کە زانیبوی من لەباری داراییەوە حاڵم زۆر شرە بە جەلال تاڵەبانیدا 23 دیناری بۆ ناردبوم دەڵێت چوم داوام لێکرد سوێندو تەڵاقی خوارد کە پارەکەم بۆ داوی بە ئەندامێکی پارتیمان لە موسڵ چاوی دەردێنم لێی دەسەنمەوە دواجار ئەوەشم بۆ ڕون بۆوە کە جەلال تا سەر ئیسقان درۆی کرد بۆ خۆی پارەکەی خواردبو . دەڵێت داوای ئەو نوسراوەم لێکردەوە کە لەگەڵ زەبیحی دا بۆ ڤیستیڤاڵی مۆسکۆ نوسیبومان لە وەڵامدا وتی ئەهۆو وەڵڵا ئیستا دێتەوە بیرم ئەوە هەر لە بوخچەکمدا چۆنم دانابو هە ر وا لە وێدایە.. ئەمە و زۆر درۆی شاخدارو پارە داگیر کردنی هاوەڵانی نزیکی خۆی و پاشقل گرتنی بەردەوام لە کەسە هەرە نزیکەکانی خۆی کە لە شۆڕشدا بون و لە ناخی دڵەوە خەباتیان بۆ کوردو کوردستان دەکرد. بۆیە جەلال تاڵەبانی هەر لە تەمەنی لاوێتی یەوە هەر بە فاك و فیك و درۆی شاخدارو کڵاو لەسەرنانی کەسانی شۆڕشگێری ناو شۆڕشی کوردایەتی بوەتە ئەم دزە سامناك و دیکتاتۆرەی ئێستا کە هەیە و تەواو خەڵکیی کوردستان بە دەستیەوە دەناڵێنێ . ئە و ناماقوڵیەی کە پێشتریش کردی سەبارەت بە ڕۆژنامە نوسان کە وتی ئەوەی ڕەخنە لە من دەگرێت سەگە و بە مانگە شەو دەوەڕێت. ئەوە لە کتێبیێکی هەژار کە بەناو نیشانی (سەگ و مانگە شەو) نوسیویەتی و جەلال تاڵەبانی چوە دزیویەتی دواتر وەك جنێو بە هەمو کوردی دا نەك هەر ڕۆژنامە نوسان چونکە تەواوی خەڵکی کوردستان 19 ساڵە تا سەر ئێسقان ڕەخنەو ناڕەزایی هەیە بە رامبەر بەم دزە نێو دەوڵەتی یە . بڕواتان بێت کوڕەکانی بارزانی ئەمەندە گێل و هیچ نەزان و هیچ لە بارا نەبون بەڵام ئەم ڕیویە پیرە واتە جەلال لە پێناو مانەوەی خۆیدا ئەوانیشی فێری دزی و درۆو داوێن پیسی و هەزاران لقتەو فلیمی نە بینراو نەبیستراو کردوە . بۆیە تا ئەم جەلالە دیکتاتۆرو دزو پارە پەرستە مابێت قەت خەڵکی کوردستان بە خەویش چاکسازی و پاك سازی و ڕێکخستەنەوەی ماڵی کورد نابینێ . بەڵکو هەر کات جەلال تاڵانی وەك سەگ تۆپی ئەوا بنەماڵەی بارزانیش دوا ڕۆژی دەسەڵاتیانە و وەك کەری بێ خاوەن لە کۆڵانانا وێڵ دەبن و دنیا ئەبێت بە شامی شەریف ... هەمومان بە ئومێدی ئە و ڕۆژەین. هاکا ئەستێرەی بەختیان لە ئاسمانا ڕاخوشی
گۆڤەند
چێشتی مجێور کە هە ژاری موکریانی یادوەریەکانی وەك مێژو یەك تیا تۆمار کردوە و بریتیە لە 581 لاپەڕە و زۆری پەیوندی بە شۆڕشی کوردستانی باشورەوە هەیە دەی سەلمێنێت کە جەلال تاڵەبانی هەموکات دوای پەڕژەوەندی شەخسی خۆی کە وتوە تا پەڕژەوەندی تایبەتی خۆی هەبوبێت فڕی بە سەر کوردایەتیەوە نەبوە. لە لاپەڕە 254 دا هەژار دەڵێت .جەلال تاڵەبانی نامەیەکی بۆ ناردم تیایدا نوسی بوی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم ساز نی یە تۆ لە جیاتیمن سەرۆکایەتی وەفدی کوردی بکە بۆ مۆسکۆ لە پایزی ساڵی 1956 بڕیار بو لە گەڵ زەبیحی و سینەمخانی کچی میر جەلادەت بەدرخان و چەند ئەندامێکی تر وەك نوێنەری کوردستان بچینە ڤیسیڤاڵی مۆسکۆ کە بۆ نەتەوە زوڵم لێکراوەکان ساز درابو دواترلە گەڵ زەبیحیدا ئەوەی دەمانەویست لە ڤیستیڤاڵ سەبارەت بە کوردو کوردستان باسی بکەین کرمانە نوسرواێکی پانزە لاپەڕەیی و ئامادەمان کرد. کاتێك جەلال خۆی گەیاندە لامان وتی کوا چیتان کردوە وتمان ئەم نوسراوەمان نوسیوە کە لە ڤیستیڤاڵ بیخوێنینەوە وتی ئادەی بزانم چۆنە کاتێك جەلال خوێندیەوە وتی دەستان خۆش ئەمە زۆر گرینگە وتی بیدەن بە من . من بەهرەی لێوەردەگرم دواتر وتی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم بۆ ساز نەکراوە لە بەیروتەوە بە کەشتی دەڕۆم. حیزبی شیوعیش قبوڵیان نی یە ئێوە بێن بۆ ڤیستیڤاڵەکە بە ڵام ئەگەر بۆتان کرا ئەوە بە تەیارە وەرن لە وێ یەکتری دەبینینەوە. وەلحاسڵ جەلال ڕۆی ئێمەش هەر چۆنێك بێت لە گەڵ سینەمخان و زەبیحی . لە بەیروتەوە بە فڕۆکە چوینە ژنۆ،زوریخ،شتوگارت، دواتر سواری قیتار بوین بۆ پڕاگ، لە ڕێگادا لە شاری پلینز. پۆلیسی چیکۆسلۆڤاکیا هاتنە ناو قیتارەکە زەبیحی ومن و سینەمخانیان دابەزاند پەساپۆڕت و فیزەکانیان بردین دواتر هاتنەوە وتیان ئێوە ڤیزاتان تەواو نی یە. هە ر زو زانیمان ئەمە فیتی جەلالە بە هاوکاری شیوعیەکان. .دواتر دوای ئەوەی وەفدی کوردی گەیشتبونە مۆسکۆو لە سەعات چواری ئێوارەدا کە هۆڵی ڤیستیڤاڵ زیاد لە 500 کەس تیادا ئامادە بوە ئامادەبوان چاوەڕوانی جەلال بون کە قسەیان بۆ بکات سەبارەت بە کوردستان . بەڵام جەلال خۆی دەدزێتەوە . ناچارنازم حیکمەت دەچێتە سەر میکرۆفۆن دەڵێت من نوێنەری کوردم وسەبارەت بەکوردستان گەلێك قسەی باش بۆ ئامادەبوان دەکات . شەوێ درەنگانێك جەلال دەچێتەوە ئوتێل بۆلای وەفدی کوردی دەڵێن لە کوێبویت ئەو عالە هەموی چاوەڕێ تۆبون دەڵێت بابە ئیشی زۆر لە وە گرینگترم هەبو دەڵێن چی هەیە لە وە گرینگتر بێت ؟ خۆی توڕەدەکات و دەڵێت ئیشی تایبەتی خۆمم هەبو بڕایەوە . دواجار کە تاقیب دەکەن بزانن جەلال ئەو ئیشە گرینگە چی بوە کە لە تێکۆشان بۆ کوردستان بەلایەوە گرینگتر بوە ؟ کاتێك بۆیان ڕون دەبێتەوە جەلال ئەو شەوە دەعوەتی ئەندازیارێكی (مێینە) بوەو شەوێ تاکاتی هاتنەوەی خەریکی ڕابواردن بوە. دواجاریش بۆ مان ڕون بۆوە کە هەر بەفیتی جەلال لە ڕێگە پەساپۆرت و ڤیزاکانیان لێساندبوین . دواتر هەر هەژار دەڵێت جەلال بێتوشی هاوڕێم کاتێك کە زانیبوی من لەباری داراییەوە حاڵم زۆر شرە بە جەلال تاڵەبانیدا 23 دیناری بۆ ناردبوم دەڵێت چوم داوام لێکرد سوێندو تەڵاقی خوارد کە پارەکەم بۆ داوی بە ئەندامێکی پارتیمان لە موسڵ چاوی دەردێنم لێی دەسەنمەوە دواجار ئەوەشم بۆ ڕون بۆوە کە جەلال تا سەر ئیسقان درۆی کرد بۆ خۆی پارەکەی خواردبو . دەڵێت داوای ئەو نوسراوەم لێکردەوە کە لەگەڵ زەبیحی دا بۆ ڤیستیڤاڵی مۆسکۆ نوسیبومان لە وەڵامدا وتی ئەهۆو وەڵڵا ئیستا دێتەوە بیرم ئەوە هەر لە بوخچەکمدا چۆنم دانابو هە ر وا لە وێدایە.. ئەمە و زۆر درۆی شاخدارو پارە داگیر کردنی هاوەڵانی نزیکی خۆی و پاشقل گرتنی بەردەوام لە کەسە هەرە نزیکەکانی خۆی کە لە شۆڕشدا بون و لە ناخی دڵەوە خەباتیان بۆ کوردو کوردستان دەکرد. بۆیە جەلال تاڵەبانی هەر لە تەمەنی لاوێتی یەوە هەر بە فاك و فیك و درۆی شاخدارو کڵاو لەسەرنانی کەسانی شۆڕشگێری ناو شۆڕشی کوردایەتی بوەتە ئەم دزە سامناك و دیکتاتۆرەی ئێستا کە هەیە و تەواو خەڵکیی کوردستان بە دەستیەوە دەناڵێنێ . ئە و ناماقوڵیەی کە پێشتریش کردی سەبارەت بە ڕۆژنامە نوسان کە وتی ئەوەی ڕەخنە لە من دەگرێت سەگە و بە مانگە شەو دەوەڕێت. ئەوە لە کتێبیێکی هەژار کە بەناو نیشانی (سەگ و مانگە شەو) نوسیویەتی و جەلال تاڵەبانی چوە دزیویەتی دواتر وەك جنێو بە هەمو کوردی دا نەك هەر ڕۆژنامە نوسان چونکە تەواوی خەڵکی کوردستان 19 ساڵە تا سەر ئێسقان ڕەخنەو ناڕەزایی هەیە بە رامبەر بەم دزە نێو دەوڵەتی یە . بڕواتان بێت کوڕەکانی بارزانی ئەمەندە گێل و هیچ نەزان و هیچ لە بارا نەبون بەڵام ئەم ڕیویە پیرە واتە جەلال لە پێناو مانەوەی خۆیدا ئەوانیشی فێری دزی و درۆو داوێن پیسی و هەزاران لقتەو فلیمی نە بینراو نەبیستراو کردوە . بۆیە تا ئەم جەلالە دیکتاتۆرو دزو پارە پەرستە مابێت قەت خەڵکی کوردستان بە خەویش چاکسازی و پاك سازی و ڕێکخستەنەوەی ماڵی کورد نابینێ . بەڵکو هەر کات جەلال تاڵانی وەك سەگ تۆپی ئەوا بنەماڵەی بارزانیش دوا ڕۆژی دەسەڵاتیانە و وەك کەری بێ خاوەن لە کۆڵانانا وێڵ دەبن و دنیا ئەبێت بە شامی شەریف ... هەمومان بە ئومێدی ئە و ڕۆژەین. هاکا ئەستێرەی بەختیان لە ئاسمانا ڕاخوشی
په‌كه‌كه، مۆته‌كه هه‌میشه‌ییه‌كه‌ی سه‌ر دڵی سوپای توركیا
فه‌ره‌یدون ئه‌حمه‌د:
«له بیست‌و چوار كاتژمێردا له‌ناویان ده‌به‌ین»، ئه‌مه ئه‌و وته‌یه بوو كه توركۆت ئۆزالی سه‌رۆكی كۆچكردووی توركیا له‌سه‌ر شاشه‌ی كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنی توركیا وتی، كاتێك جه‌نگاوه‌ره‌كانی پارتی كرێكارانی كوردستان یه‌كه‌مین هێرشی سه‌ربازییان له‌شاری ئۆرفه له 15ی ئابی 1984دا بۆ سه‌ر بنكه‌یه‌كی سه‌ربازیی، ئه‌نجامدا.
ئه‌وكات ئۆزال یه‌كه‌مین سه‌رۆكوه‌زیر بوو له‌پاش ئه‌و كوده‌تا سه‌ربازییه‌ی له 12/9/1980دا ژه‌نه‌رال كه‌نعان ئیفرین ئه‌نجامیدا، ژه‌نه‌رال خۆی سه‌رۆك كۆمار بوو. له‌وكاته‌وه سێ سه‌رۆكی دیكه سه‌رۆكایه‌تی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست: سلێمان دیمیرێل‌و ئه‌حمه‌د نه‌جده‌ت سیزه‌ر‌و ئێستاش عه‌بدوڵڵا گوڵ. پۆستی سه‌رۆكوه‌زیرانیش تائێستا له‌لایه‌ن چه‌ندین حیزب‌و كه‌سه‌وه پڕكراوه‌ته‌وه. حه‌وت ژه‌نه‌راڵیش سه‌رۆكایه‌تی ده‌سته‌ی ئه‌ركانی گشتیی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست. كه یه‌شار بیوكانیت‌و ئیلكه‌ر باشبوغ، دواهه‌مینیان بوون.
هه‌موو ئه‌مانه، به‌ڵێنیان به‌توركیا داوه به ریشه‌كێشكردنی په‌كه‌كه، به‌ڵام شكستیان هێناوه. تائێستاش نه‌زیفی خوێن به‌رده‌وامه. مه‌له‌فی كورد له‌توركیا به‌سه‌ربازیی چاره‌سه‌رنه‌كراوه. ئه‌و 24 كاتژمێره‌ی توركۆت ئۆزال باسی كرد كه تیایدا په‌كه‌كه له‌ناوده‌بات، ئێستا بووه به 24 ساڵ، پڕ له‌جه‌نگ‌و قوربانی‌و خوێن له‌هه‌ردوولا، به‌ڵام هێشتا په‌كه‌كه زیندووه.
ئاماده‌كاریی بۆ كاری چه‌كداریی
ئۆجه‌لان له‌نووسینێكیدا ده‌گێڕێته‌وه كه كاتێك ئاماژه‌كانی نزیكبوونه‌وه‌ی كوده‌تای سه‌ربازیی له‌توركیا ده‌ركه‌وت، بڕیارماندا له‌نیشتمان بچینه ده‌ره‌وه‌‌و رووبكه‌ینه سوریا‌و لوبنان، له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و دوو وڵاته به‌ده‌ست جه‌نگی ناوخۆوه گیرۆده‌بوون.
ئۆجه‌لان هاوڕێی خۆی: كه‌مال بیر، كه یه‌كێكه له‌دامه‌زرێنه‌رانی پارتی كرێكاران، نارد بۆ سوریا، بۆئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ هه‌ندێك لایه‌نی فه‌له‌ستینییدا ببه‌ستێت.
بیر، گه‌یشته حه‌ڵه‌ب‌و پاشان دیمه‌شق، توانی خۆی وه‌ك سه‌ركرده‌یه‌كی په‌كه‌كه لای رێكخراوه فه‌له‌ستینییه‌كان بناسێنێت. له‌وێ، توانی ناسنامه‌‌و پاسپۆرتی فه‌له‌ستینی به‌ده‌ستبهێنێت تا ئۆجه‌لان بتوانێت بگاته لوبنان‌و له‌وێ جموجوڵ بكات. ئۆجه‌لان ده‌رباره‌ی ئه‌و قۆناغه ده‌ڵێت »چاوی هه‌موو رێكخراوه كوردییه‌كانی توركیا، له‌سه‌ر ئه‌وروپا بوو، به‌ڵام ئێمه چاومان له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌وه بوو بۆ نیشتمان».
كوده‌تای 12ی ئه‌یلولی 1980، بووه هۆی ده‌ستگیركردنی ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ئه‌ندامانی په‌كه‌كه، به‌ڵام ئۆجه‌لان توانی چه‌ند گروپێك بۆ سوریا ده‌ربكات‌و پاشان بیانگێڕێته‌وه بۆ توركیا بۆ بانگه‌شه‌كردن بۆ خه‌باتی چه‌كداریی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا.
له‌ناو ئه‌وانه‌دا ژماره‌یه‌كی زۆریان لێده‌ستگیركرا، له‌ناویاندا كه‌مال بیر‌و چه‌ند دامه‌زرێنه‌رێكی په‌كه‌كه. ئه‌م ده‌ستگیركردنانه لێدانێكی دیكه بوو بۆ حیزبه‌كه.
به‌ڵام په‌كه‌كه دواتر، ده‌ستیكرده‌وه به‌چالاكی. له‌كاتی هێرشی ئیسرائیلیشدا بۆ سه‌ر لوبنان ساڵی 1982، چه‌كداره‌كانی په‌كه‌كه به‌ره‌نگارییه‌كی باشیان كرد، كه تائێستا لایه‌نه فه‌له‌ستینییه‌كان باسی ده‌كه‌ن به‌تایبه‌تی سه‌ركرده‌كانی به‌ره‌ی میللی «د.ماهیر تاهیر»و به‌ره‌ی دیموكراتی «نایف حه‌واتمه».
ته‌نانه‌ت له‌كاتی گه‌یشتنی سوپای ئیسرائیلدا بۆ به‌یروت، جه‌نگاوه‌ره كورده‌كان له‌گه‌ڵ جه‌نگاوه‌ره فه‌له‌ستینییه‌كان له‌قه‌ڵای شه‌قیف به‌رگرییه‌كی زۆریان كرد. یازده جه‌نگاوه‌ری كورد كوژران‌و ئه‌وه‌ی دیكه‌یان به‌دیلگیران، كه پاش ساڵێك زیندانیی له به‌ندیخانه‌كانی ئیسرائیلدا، ئازادكران.
له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و به‌رگرییه‌ی كورد له‌لوبنان كردی، به‌ره‌ی دیموكراتی یه‌كێك له سه‌ربازگه‌كانی مه‌شقكردنیان له «به‌رئیلیاس» له‌ده‌شتی بیقاع، دا به‌پارتی كرێكاران. له‌وێوه رێ بۆ كاری چه‌كداریی خۆشكرا، تا ئه‌وه‌بوو 15ی ئابی 1984 دیاریكرا بۆ هێرشكردنه سه‌ر سێ ره‌بایه‌ی سه‌ربازیی له‌شاره‌كانی ئۆرفه‌ی پارێزگای سێرت، شه‌مدینی پارێزگای هه‌كاری‌و جاتاك سه‌ر به پارێزگای وان، دیاریكرا كه له‌یه‌ككاتدا ئه‌نجامبدرێت.
له‌دوو شاری یه‌كه‌م‌و دووه‌م ئۆپه‌راسیۆنه‌كه سه‌ركه‌وتووبوو، به‌ڵام له‌شاری سێهه‌م شكستی هێنا. ئیتر ئه‌مه یه‌كه‌مین كاری چه‌كداریی په‌كه‌كه بوو.
ئایا په‌كه‌كه چه‌ك داده‌نێت؟!
پاش تێپه‌ڕبوونی 24 ساڵ به‌سه‌ر هه‌ڵگرتنی چه‌ك له‌لایه‌ن كورده‌كانی توركیاوه دژ به‌توركیا، موراد قه‌ره‌یڵان سه‌رۆكی كۆماجڤاكێن كوردستان له‌پارتی كرێكارانی كوردستان له‌ساڵی 2007دا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی راگه‌یاند »ئێمه توانامان هه‌یه 24 ساڵی دیكه‌ش درێژه به جه‌نگ بده‌ین، ئه‌گه‌ر توركیا بیه‌وێت!».
بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ش، په‌كه‌كه له‌ماوه‌ی ئه‌م دووساڵه‌ی دواییدا چه‌ندین ئامانجی نوێ‌و هه‌ستیاری له‌توركیا كرده ئامانج، له‌وانه بۆرییه‌كانی نه‌وت كه نه‌وتی عێراق ده‌گوێزنه‌وه بۆ به‌نده‌ری جه‌یهانی توركی. هه‌روه‌ها خستنه‌خواره‌وه‌ی كۆپته‌ری جه‌نگیی توركیا‌و هێرشكردنه سه‌ر ره‌بایه‌كانی سوپای توركیا‌و كه‌میندانان‌و دانانی بۆمبی چێنراو، ئه‌مانه هه‌مووی، بوونه‌ته هۆی كوژرانی سه‌دان ئه‌فسه‌ر‌و سه‌ربازیی توركی.
له‌وانه‌یه دیارترین‌و كاریگه‌رترین گورزیان، ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه بێت كه به‌سێسه‌د چه‌كداره‌وه كردییه سه‌ر بنكه‌ی سه‌ربازیی «ئاكتۆتۆن»و تیایدا 17 سه‌رباز كوژران‌و 20یش برینداربوون‌و 23 چه‌كداری په‌كه‌كه‌ش كوژران، به‌ڵام په‌كه‌كه خۆی وتی 62 سه‌رباز كوژران‌و بنكه سه‌ربازییه‌كه‌ش وێرانكرا‌و كۆپته‌رێكیش پێكرا‌و نۆ گه‌ریلای په‌كه‌كه‌ش كوژران. ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ی كه پرۆسه‌كه به‌ڤیدیۆ تۆماركراوه.
له‌به‌رانبه‌ر هه‌موو ئه‌و چالاكییانه‌دا، پارتی كرێكارانی كوردستان ئاماده‌یی خۆی ده‌ربڕیوه بۆ وازهێنان له‌خه‌باتی چه‌كداریی به‌مه‌رجێك توركیا كۆمه‌ڵێك مه‌رج جێبه‌جێ بكات، كه هه‌مان ئه‌و مه‌رجانه‌ن كه یه‌كێتی ئه‌وروپا له‌توركیای داواده‌كات، به‌ڵام توركیا تائێستا ئاماده‌ی وه‌ڵامدانه‌وه نییه.
توركیا چۆك داده‌دات
به‌هۆی كاریگه‌ریی ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه‌وه، توركیا ناچاربوو بكه‌وێته دانوستان له‌گه‌ڵ كورده‌كانی عێراقدا بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت له‌ڕێی ئه‌وانه‌وه په‌كه‌كه ناچاری چه‌كدانان بكات‌و واز له‌كاری چه‌كداریی بهێنێت.
توركیا، كه تا ئه‌وكاتیش دانی به‌بوونی حكومه‌تێكی كوردییدا نه‌ده‌نا له‌باكووری عێراقدا، ئینجا ناچاربوو له‌گه‌ڵ ئه‌و حكومه‌ته‌‌و نوێنه‌رانییدا دابنیشێت‌و دان به‌ئه‌رزی واقیعدا بنێت.
له‌وكاته‌وه چه‌ندین پلان‌و نه‌خشه‌ی جۆراوجۆر بۆ رازیكردنی په‌كه‌كه خراوه‌ته‌گه‌ڕ بۆئه‌وه‌ی چه‌ك دابنێت، به‌ڵام تائێستا رازی نه‌بووه‌‌و ئاماده نییه گوێ به‌هه‌ڕه‌شه‌‌و لێدوانی ئه‌مه‌ریكا‌و توركیا‌و عێراق بدات.
چۆن په‌كه‌كه،
چه‌كی ده‌ستده‌كه‌وێت؟
له‌وانه‌یه ئه‌وه‌ی جێی سه‌رسامیی بێت ئه‌وه‌بێت كه ئایا په‌كه‌كه، له‌ناو چوارچێوه‌یه‌كی جوگرافیی گه‌مارۆدراودا، چۆن ده‌توانێت درێژه به‌خه‌باتی چه‌كداریی بدات‌و چۆن توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه چه‌ك بۆ چه‌كداره‌كانی دابینبكات.
له‌وباره‌وه یه‌كێك له‌به‌رپرسه باڵاكانی ئه‌و پارته، له‌ساڵی رابردوودا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی وتووه چه‌ك به‌پاره‌ی زیاتر له‌نرخی خۆی ده‌كڕین‌و ئه‌وكاتیش هه‌موو كه‌س ئاماده‌یه چه‌كمان پێبفرۆشێت.
لهو لێدوانه‌دا، به‌رپرسه سه‌ربازییه‌كه‌ی په‌كه‌كه ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر نرخی چه‌كێك سه‌د دۆلار بێت‌و تۆ دووسه‌د دۆلاری پێبده‌یت، بێگومان دوژمنه‌كه‌شت ئاماده‌یه چه‌كت پێبفرۆشێت.
خه‌باتی چه‌كداریی په‌كه‌كه، بزاڤێكی مه‌ده‌نیی به‌رهه‌مدێنێت
هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌باته چه‌كدارییه‌دا كه پارتی كرێكارانی كوردستان له‌شاخ به‌ڕێوه‌یده‌بات، له‌ناوخۆی توركیاشدا پارته‌كه توانیویه‌تی خه‌باتێكی مه‌ده‌نیی به‌ناوی حیزبێكی دیكه‌وه به‌ڕێوه‌ببات.
ئه‌و بزاڤه رۆشنبیریی‌و مه‌ده‌نییه ئاشتییانه‌یه‌ی كورد كه له‌توركیا هه‌یه، بزوتنه‌وه‌یه‌كی چالاك‌و فراوانه‌‌و تائێستا چه‌ندین حیزبی سیاسیی لێدروستبووه، كه چه‌ندینجار به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مان‌و شاره‌وانییه‌كانی توركیای كردووه‌‌و كورسیی به‌ده‌ستهێناوه.
هه‌روه‌ها تائێستا ده‌یان رێكخراوی یاسایی‌و مه‌ده‌نی‌و ئه‌هلیی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا دروستبووه كه ده‌زگای راگه‌یاندنی خۆیان هه‌یه.
به‌كورتی، ئه‌وه‌ی كه په‌كه‌كه كردی، زیندووكردنه‌وه‌ی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی بوو لای كورد، له‌سه‌رده‌مێكدا كه كورد له‌توركیادا، شه‌رمی له‌كوردبوونی خۆی ده‌كرد.
«له بیست‌و چوار كاتژمێردا له‌ناویان ده‌به‌ین»، ئه‌مه ئه‌و وته‌یه بوو كه توركۆت ئۆزالی سه‌رۆكی كۆچكردووی توركیا له‌سه‌ر شاشه‌ی كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنی توركیا وتی، كاتێك جه‌نگاوه‌ره‌كانی پارتی كرێكارانی كوردستان یه‌كه‌مین هێرشی سه‌ربازییان له‌شاری ئۆرفه له 15ی ئابی 1984دا بۆ سه‌ر بنكه‌یه‌كی سه‌ربازیی، ئه‌نجامدا.
ئه‌وكات ئۆزال یه‌كه‌مین سه‌رۆكوه‌زیر بوو له‌پاش ئه‌و كوده‌تا سه‌ربازییه‌ی له 12/9/1980دا ژه‌نه‌رال كه‌نعان ئیفرین ئه‌نجامیدا، ژه‌نه‌رال خۆی سه‌رۆك كۆمار بوو. له‌وكاته‌وه سێ سه‌رۆكی دیكه سه‌رۆكایه‌تی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست: سلێمان دیمیرێل‌و ئه‌حمه‌د نه‌جده‌ت سیزه‌ر‌و ئێستاش عه‌بدوڵڵا گوڵ. پۆستی سه‌رۆكوه‌زیرانیش تائێستا له‌لایه‌ن چه‌ندین حیزب‌و كه‌سه‌وه پڕكراوه‌ته‌وه. حه‌وت ژه‌نه‌راڵیش سه‌رۆكایه‌تی ده‌سته‌ی ئه‌ركانی گشتیی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست. كه یه‌شار بیوكانیت‌و ئیلكه‌ر باشبوغ، دواهه‌مینیان بوون.
هه‌موو ئه‌مانه، به‌ڵێنیان به‌توركیا داوه به ریشه‌كێشكردنی په‌كه‌كه، به‌ڵام شكستیان هێناوه. تائێستاش نه‌زیفی خوێن به‌رده‌وامه. مه‌له‌فی كورد له‌توركیا به‌سه‌ربازیی چاره‌سه‌رنه‌كراوه. ئه‌و 24 كاتژمێره‌ی توركۆت ئۆزال باسی كرد كه تیایدا په‌كه‌كه له‌ناوده‌بات، ئێستا بووه به 24 ساڵ، پڕ له‌جه‌نگ‌و قوربانی‌و خوێن له‌هه‌ردوولا، به‌ڵام هێشتا په‌كه‌كه زیندووه.
ئاماده‌كاریی بۆ كاری چه‌كداریی
ئۆجه‌لان له‌نووسینێكیدا ده‌گێڕێته‌وه كه كاتێك ئاماژه‌كانی نزیكبوونه‌وه‌ی كوده‌تای سه‌ربازیی له‌توركیا ده‌ركه‌وت، بڕیارماندا له‌نیشتمان بچینه ده‌ره‌وه‌‌و رووبكه‌ینه سوریا‌و لوبنان، له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و دوو وڵاته به‌ده‌ست جه‌نگی ناوخۆوه گیرۆده‌بوون.
ئۆجه‌لان هاوڕێی خۆی: كه‌مال بیر، كه یه‌كێكه له‌دامه‌زرێنه‌رانی پارتی كرێكاران، نارد بۆ سوریا، بۆئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ هه‌ندێك لایه‌نی فه‌له‌ستینییدا ببه‌ستێت.
بیر، گه‌یشته حه‌ڵه‌ب‌و پاشان دیمه‌شق، توانی خۆی وه‌ك سه‌ركرده‌یه‌كی په‌كه‌كه لای رێكخراوه فه‌له‌ستینییه‌كان بناسێنێت. له‌وێ، توانی ناسنامه‌‌و پاسپۆرتی فه‌له‌ستینی به‌ده‌ستبهێنێت تا ئۆجه‌لان بتوانێت بگاته لوبنان‌و له‌وێ جموجوڵ بكات. ئۆجه‌لان ده‌رباره‌ی ئه‌و قۆناغه ده‌ڵێت »چاوی هه‌موو رێكخراوه كوردییه‌كانی توركیا، له‌سه‌ر ئه‌وروپا بوو، به‌ڵام ئێمه چاومان له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌وه بوو بۆ نیشتمان».
كوده‌تای 12ی ئه‌یلولی 1980، بووه هۆی ده‌ستگیركردنی ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ئه‌ندامانی په‌كه‌كه، به‌ڵام ئۆجه‌لان توانی چه‌ند گروپێك بۆ سوریا ده‌ربكات‌و پاشان بیانگێڕێته‌وه بۆ توركیا بۆ بانگه‌شه‌كردن بۆ خه‌باتی چه‌كداریی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا.
له‌ناو ئه‌وانه‌دا ژماره‌یه‌كی زۆریان لێده‌ستگیركرا، له‌ناویاندا كه‌مال بیر‌و چه‌ند دامه‌زرێنه‌رێكی په‌كه‌كه. ئه‌م ده‌ستگیركردنانه لێدانێكی دیكه بوو بۆ حیزبه‌كه.
به‌ڵام په‌كه‌كه دواتر، ده‌ستیكرده‌وه به‌چالاكی. له‌كاتی هێرشی ئیسرائیلیشدا بۆ سه‌ر لوبنان ساڵی 1982، چه‌كداره‌كانی په‌كه‌كه به‌ره‌نگارییه‌كی باشیان كرد، كه تائێستا لایه‌نه فه‌له‌ستینییه‌كان باسی ده‌كه‌ن به‌تایبه‌تی سه‌ركرده‌كانی به‌ره‌ی میللی «د.ماهیر تاهیر»و به‌ره‌ی دیموكراتی «نایف حه‌واتمه».
ته‌نانه‌ت له‌كاتی گه‌یشتنی سوپای ئیسرائیلدا بۆ به‌یروت، جه‌نگاوه‌ره كورده‌كان له‌گه‌ڵ جه‌نگاوه‌ره فه‌له‌ستینییه‌كان له‌قه‌ڵای شه‌قیف به‌رگرییه‌كی زۆریان كرد. یازده جه‌نگاوه‌ری كورد كوژران‌و ئه‌وه‌ی دیكه‌یان به‌دیلگیران، كه پاش ساڵێك زیندانیی له به‌ندیخانه‌كانی ئیسرائیلدا، ئازادكران.
له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و به‌رگرییه‌ی كورد له‌لوبنان كردی، به‌ره‌ی دیموكراتی یه‌كێك له سه‌ربازگه‌كانی مه‌شقكردنیان له «به‌رئیلیاس» له‌ده‌شتی بیقاع، دا به‌پارتی كرێكاران. له‌وێوه رێ بۆ كاری چه‌كداریی خۆشكرا، تا ئه‌وه‌بوو 15ی ئابی 1984 دیاریكرا بۆ هێرشكردنه سه‌ر سێ ره‌بایه‌ی سه‌ربازیی له‌شاره‌كانی ئۆرفه‌ی پارێزگای سێرت، شه‌مدینی پارێزگای هه‌كاری‌و جاتاك سه‌ر به پارێزگای وان، دیاریكرا كه له‌یه‌ككاتدا ئه‌نجامبدرێت.
له‌دوو شاری یه‌كه‌م‌و دووه‌م ئۆپه‌راسیۆنه‌كه سه‌ركه‌وتووبوو، به‌ڵام له‌شاری سێهه‌م شكستی هێنا. ئیتر ئه‌مه یه‌كه‌مین كاری چه‌كداریی په‌كه‌كه بوو.
ئایا په‌كه‌كه چه‌ك داده‌نێت؟!
پاش تێپه‌ڕبوونی 24 ساڵ به‌سه‌ر هه‌ڵگرتنی چه‌ك له‌لایه‌ن كورده‌كانی توركیاوه دژ به‌توركیا، موراد قه‌ره‌یڵان سه‌رۆكی كۆماجڤاكێن كوردستان له‌پارتی كرێكارانی كوردستان له‌ساڵی 2007دا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی راگه‌یاند »ئێمه توانامان هه‌یه 24 ساڵی دیكه‌ش درێژه به جه‌نگ بده‌ین، ئه‌گه‌ر توركیا بیه‌وێت!».
بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ش، په‌كه‌كه له‌ماوه‌ی ئه‌م دووساڵه‌ی دواییدا چه‌ندین ئامانجی نوێ‌و هه‌ستیاری له‌توركیا كرده ئامانج، له‌وانه بۆرییه‌كانی نه‌وت كه نه‌وتی عێراق ده‌گوێزنه‌وه بۆ به‌نده‌ری جه‌یهانی توركی. هه‌روه‌ها خستنه‌خواره‌وه‌ی كۆپته‌ری جه‌نگیی توركیا‌و هێرشكردنه سه‌ر ره‌بایه‌كانی سوپای توركیا‌و كه‌میندانان‌و دانانی بۆمبی چێنراو، ئه‌مانه هه‌مووی، بوونه‌ته هۆی كوژرانی سه‌دان ئه‌فسه‌ر‌و سه‌ربازیی توركی.
له‌وانه‌یه دیارترین‌و كاریگه‌رترین گورزیان، ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه بێت كه به‌سێسه‌د چه‌كداره‌وه كردییه سه‌ر بنكه‌ی سه‌ربازیی «ئاكتۆتۆن»و تیایدا 17 سه‌رباز كوژران‌و 20یش برینداربوون‌و 23 چه‌كداری په‌كه‌كه‌ش كوژران، به‌ڵام په‌كه‌كه خۆی وتی 62 سه‌رباز كوژران‌و بنكه سه‌ربازییه‌كه‌ش وێرانكرا‌و كۆپته‌رێكیش پێكرا‌و نۆ گه‌ریلای په‌كه‌كه‌ش كوژران. ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ی كه پرۆسه‌كه به‌ڤیدیۆ تۆماركراوه.
له‌به‌رانبه‌ر هه‌موو ئه‌و چالاكییانه‌دا، پارتی كرێكارانی كوردستان ئاماده‌یی خۆی ده‌ربڕیوه بۆ وازهێنان له‌خه‌باتی چه‌كداریی به‌مه‌رجێك توركیا كۆمه‌ڵێك مه‌رج جێبه‌جێ بكات، كه هه‌مان ئه‌و مه‌رجانه‌ن كه یه‌كێتی ئه‌وروپا له‌توركیای داواده‌كات، به‌ڵام توركیا تائێستا ئاماده‌ی وه‌ڵامدانه‌وه نییه.
توركیا چۆك داده‌دات
به‌هۆی كاریگه‌ریی ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه‌وه، توركیا ناچاربوو بكه‌وێته دانوستان له‌گه‌ڵ كورده‌كانی عێراقدا بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت له‌ڕێی ئه‌وانه‌وه په‌كه‌كه ناچاری چه‌كدانان بكات‌و واز له‌كاری چه‌كداریی بهێنێت.
توركیا، كه تا ئه‌وكاتیش دانی به‌بوونی حكومه‌تێكی كوردییدا نه‌ده‌نا له‌باكووری عێراقدا، ئینجا ناچاربوو له‌گه‌ڵ ئه‌و حكومه‌ته‌‌و نوێنه‌رانییدا دابنیشێت‌و دان به‌ئه‌رزی واقیعدا بنێت.
له‌وكاته‌وه چه‌ندین پلان‌و نه‌خشه‌ی جۆراوجۆر بۆ رازیكردنی په‌كه‌كه خراوه‌ته‌گه‌ڕ بۆئه‌وه‌ی چه‌ك دابنێت، به‌ڵام تائێستا رازی نه‌بووه‌‌و ئاماده نییه گوێ به‌هه‌ڕه‌شه‌‌و لێدوانی ئه‌مه‌ریكا‌و توركیا‌و عێراق بدات.
چۆن په‌كه‌كه،
چه‌كی ده‌ستده‌كه‌وێت؟
له‌وانه‌یه ئه‌وه‌ی جێی سه‌رسامیی بێت ئه‌وه‌بێت كه ئایا په‌كه‌كه، له‌ناو چوارچێوه‌یه‌كی جوگرافیی گه‌مارۆدراودا، چۆن ده‌توانێت درێژه به‌خه‌باتی چه‌كداریی بدات‌و چۆن توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه چه‌ك بۆ چه‌كداره‌كانی دابینبكات.
له‌وباره‌وه یه‌كێك له‌به‌رپرسه باڵاكانی ئه‌و پارته، له‌ساڵی رابردوودا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی وتووه چه‌ك به‌پاره‌ی زیاتر له‌نرخی خۆی ده‌كڕین‌و ئه‌وكاتیش هه‌موو كه‌س ئاماده‌یه چه‌كمان پێبفرۆشێت.
لهو لێدوانه‌دا، به‌رپرسه سه‌ربازییه‌كه‌ی په‌كه‌كه ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر نرخی چه‌كێك سه‌د دۆلار بێت‌و تۆ دووسه‌د دۆلاری پێبده‌یت، بێگومان دوژمنه‌كه‌شت ئاماده‌یه چه‌كت پێبفرۆشێت.
خه‌باتی چه‌كداریی په‌كه‌كه، بزاڤێكی مه‌ده‌نیی به‌رهه‌مدێنێت
هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌باته چه‌كدارییه‌دا كه پارتی كرێكارانی كوردستان له‌شاخ به‌ڕێوه‌یده‌بات، له‌ناوخۆی توركیاشدا پارته‌كه توانیویه‌تی خه‌باتێكی مه‌ده‌نیی به‌ناوی حیزبێكی دیكه‌وه به‌ڕێوه‌ببات.
ئه‌و بزاڤه رۆشنبیریی‌و مه‌ده‌نییه ئاشتییانه‌یه‌ی كورد كه له‌توركیا هه‌یه، بزوتنه‌وه‌یه‌كی چالاك‌و فراوانه‌‌و تائێستا چه‌ندین حیزبی سیاسیی لێدروستبووه، كه چه‌ندینجار به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مان‌و شاره‌وانییه‌كانی توركیای كردووه‌‌و كورسیی به‌ده‌ستهێناوه.
هه‌روه‌ها تائێستا ده‌یان رێكخراوی یاسایی‌و مه‌ده‌نی‌و ئه‌هلیی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا دروستبووه كه ده‌زگای راگه‌یاندنی خۆیان هه‌یه.
به‌كورتی، ئه‌وه‌ی كه په‌كه‌كه كردی، زیندووكردنه‌وه‌ی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی بوو لای كورد، له‌سه‌رده‌مێكدا كه كورد له‌توركیادا، شه‌رمی له‌كوردبوونی خۆی ده‌كرد.
Thursday, February 19, 2009
BOIKOTT FERIE I TYRKIA og LA ET FOLK FÅ FRED
درد من حصار برکه نیست درد من زیستن با ماهیانی است که فکر دریا به ذهنشان خطور نکرده
BOIKOTT FERIE I TYRKIA og LA ET FOLK FÅ FRED
Tyrkia anerkjenner fortsatt ikke de helt grunnleggende rettighetene slik som språk, kultur og identitet til det kurdiske folket. Det kurdiske folket i Tyrkia utgjør ca. 20 mill, dvs. 20 % av Tyrkias totale befolkning.
Terroroperasjonene til den Tyrkiske staten som har tatt livet av titusener av sivile Kurdere, tvunget over 3 mill. mennesker til å flukte, satt fyr på store skogsarealer og tatt livet av tusener av beitedyr har økt betydelig i den siste tiden. Statens Sikkerhetsstyrker har igjen terrorisert markeringen av kvinnedagen 8. mars og Newroz-festivalen. De brutale bildene som viser at kurdiske barn og kvinner blir slått ned og 5 av sivile deltakere drept foran kameraer er bare eksempler på terrorregimets verk.I sine rapporter i 2007 og første del av 2008 har menneskerettighetsorganisasjoner som Human Rights Association (IHD), Turkish Human Rights Charity (TIHV), Mazlum-Der, og the International Tracking Committee of Human Rights (HRW), International Amnesty Organization (AI), fokusert på denne situasjonen. I en rapport fra 2007 gjort av Human Rights Organization (IHD), er det blitt rapportert at voldelige praksiser utført av Tyrkiske Sikkerhetsstyrker mot det kurdiske folk som søker sine demokratiske rettigheter er økende. Som et resultat av operasjonene utført av sikkerhetsstyrker har 245 mennesker mistet livet i 2006 og 424 i 2007. I tillegg til økningen av tallet på drepte, skadede, torturerte og arresterte, har også forbudet mot det kurdiske språket blitt forsterket. Presset og truslene mot pro-kurdiske lovlige politiske partier og organisasjoner er blitt så stort at de ikke kan utføre sine gjøremål uten å måte risikere anklagelser og arrestasjoner.
Til tross for våpenhvilen til Det kurdiske arbeiderpartiet, PKK er det registrert i rapportene til HRW i 2007 at det er en økning i bruk av dødelige håndhevelser uten noen grunn mot demonstranter.
Staten har gitt autoritet til sikkerhetsstyrkene for bruk av våpen direkte uten noe hinder.
Tyrkia misbruker mulighetene og ressursene tilført landet i krigen mot Kurdere.Turistnæringen er et av de viktigste økonomiske områdene når det gjelder inntekter som staten bruker mot det Kurdiske folket. Inntektene fra Turismen var i 2007 opp til 18,5 billioner dollar. Dette er penger som brukes til å finansiere militære opperasjoner mot det Kurdiske folket.
Når vi nå nærmer oss ferietiden, ønsker vi å minne dere på hva din ferie kan bidra til. Inntekter fra din ferie er et viktig bidrag til den skitne krigen Tyrkia utfører mot det kurdiske folk.
* Ikke bruk din ferie på å bidra til at flere kurdere blir drept!* Ikke reis til Tyrkia og unngå å bli en ressurs for våpen som brukes mot kurdiske barn!* Ikke reis til Tyrkia om du respekterer og har tro på menneskeverd og rettigheter!
Raman Kurdo
BOIKOTT FERIE I TYRKIA og LA ET FOLK FÅ FRED
Tyrkia anerkjenner fortsatt ikke de helt grunnleggende rettighetene slik som språk, kultur og identitet til det kurdiske folket. Det kurdiske folket i Tyrkia utgjør ca. 20 mill, dvs. 20 % av Tyrkias totale befolkning.
Terroroperasjonene til den Tyrkiske staten som har tatt livet av titusener av sivile Kurdere, tvunget over 3 mill. mennesker til å flukte, satt fyr på store skogsarealer og tatt livet av tusener av beitedyr har økt betydelig i den siste tiden. Statens Sikkerhetsstyrker har igjen terrorisert markeringen av kvinnedagen 8. mars og Newroz-festivalen. De brutale bildene som viser at kurdiske barn og kvinner blir slått ned og 5 av sivile deltakere drept foran kameraer er bare eksempler på terrorregimets verk.I sine rapporter i 2007 og første del av 2008 har menneskerettighetsorganisasjoner som Human Rights Association (IHD), Turkish Human Rights Charity (TIHV), Mazlum-Der, og the International Tracking Committee of Human Rights (HRW), International Amnesty Organization (AI), fokusert på denne situasjonen. I en rapport fra 2007 gjort av Human Rights Organization (IHD), er det blitt rapportert at voldelige praksiser utført av Tyrkiske Sikkerhetsstyrker mot det kurdiske folk som søker sine demokratiske rettigheter er økende. Som et resultat av operasjonene utført av sikkerhetsstyrker har 245 mennesker mistet livet i 2006 og 424 i 2007. I tillegg til økningen av tallet på drepte, skadede, torturerte og arresterte, har også forbudet mot det kurdiske språket blitt forsterket. Presset og truslene mot pro-kurdiske lovlige politiske partier og organisasjoner er blitt så stort at de ikke kan utføre sine gjøremål uten å måte risikere anklagelser og arrestasjoner.
Til tross for våpenhvilen til Det kurdiske arbeiderpartiet, PKK er det registrert i rapportene til HRW i 2007 at det er en økning i bruk av dødelige håndhevelser uten noen grunn mot demonstranter.
Staten har gitt autoritet til sikkerhetsstyrkene for bruk av våpen direkte uten noe hinder.
Tyrkia misbruker mulighetene og ressursene tilført landet i krigen mot Kurdere.Turistnæringen er et av de viktigste økonomiske områdene når det gjelder inntekter som staten bruker mot det Kurdiske folket. Inntektene fra Turismen var i 2007 opp til 18,5 billioner dollar. Dette er penger som brukes til å finansiere militære opperasjoner mot det Kurdiske folket.
Når vi nå nærmer oss ferietiden, ønsker vi å minne dere på hva din ferie kan bidra til. Inntekter fra din ferie er et viktig bidrag til den skitne krigen Tyrkia utfører mot det kurdiske folk.
* Ikke bruk din ferie på å bidra til at flere kurdere blir drept!* Ikke reis til Tyrkia og unngå å bli en ressurs for våpen som brukes mot kurdiske barn!* Ikke reis til Tyrkia om du respekterer og har tro på menneskeverd og rettigheter!
Raman Kurdo
Wednesday, February 18, 2009
پلاتفۆرمی ئاشته‌وایی کوردی-تورکی
کاره‌ساته ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ک داگیر بکرێت به‌ڵام کاره‌ساتتر له‌وه‌دایه که نه‌ته‌وه‌ی داگیرکراو خۆی به به‌شێک له داگیرکه‌ره‌که بزانێت .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو بێ پارت و ڕێکخراوی سیاسی بێت ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که پارت و ڕێکخراوی سیاسی له نێو نه‌ته‌وه‌ی داگیرکراودا پێناسه‌ی داگیرکه‌ره‌که‌ی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه پێناسه بکات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که پارت و ڕێکخراوێک بێ هێزی چه‌کداربن ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که هێزی چه‌کداری گه‌لی داگیرکراو له ڕێگه‌ی حیزبه‌که‌یه‌وه ببێت به پۆلیسێکی ئاماده‌باشی داگیرکه‌ره‌که و مۆرکی شۆڕشگێڕیش له خۆی بدات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو متمانه‌ی خۆی نه‌داته سه‌رکرده‌یه‌کی حیزبی ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه متمانه‌ی گه‌لی داگیرکراو به سه‌رکرده‌یه‌ک بدرێت و ئه‌و سه‌رکرده‌یه‌ش له داگیرکه‌ره‌که زیاتر دڵسۆز و ئاشقی داگیرکه‌ره‌که بووبێت .
کاره‌ساته ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو سه‌رهه‌ڵدان نه‌کات ، به‌ڵام کاره‌ساتتر له‌وه‌دایه که به‌ر له سه‌رهه‌ڵدان هوشیاری جه‌ماوه‌ری نه‌گه‌یشتبێته ئاستێک که چاک و خراپ لێک جیابکاته‌وه .
له هیچ کوردێک شاراوه نییه که هه‌ریه‌ک له وڵاتانی تورکیا و ئێران و عێراق و سوریا داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردستان و نه‌ته‌وه‌که‌نی تورک و عه‌ره‌ب و فارسیش سێ نه‌ته‌وه‌ی داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردان . ئه‌ی تۆ بڵێی داگیرکه‌ر دوژمنی گه‌لی داگیرکراو بێت یاخود ببێته برا و پشتوپه‌نای گه‌لی داگیرکراو ؟
کاتێک جه‌زائیریه‌کان شۆڕشیان به‌رپاکرد دژ به داگیرکه‌ری فه‌ره‌نسی (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که زۆربه‌ی فه‌ڕه‌نسیه‌کانیش دژ به ڕه‌شه‌کوژیه‌کانی فه‌ڕه‌نسی بوون) که‌چی نووسه‌ری پایه‌به‌رزی فه‌ڕه‌نسی " سارته‌ر " بانگه‌وازی بۆ جه‌زائیریه‌کان ده‌کات و ده‌ڵێت :- [خه‌ڵکی سته‌مدیده‌ی جه‌زائیر ، هیچ کاتێک نه‌ڵێن ته‌نها حکومه‌تی فه‌ڕه‌نسی تاوانباره له‌م کوشتارانه‌دا و تاوانی گه‌لی فه‌ڕه‌نسی تێدا نییه ، به‌ڵکو ده‌بێت بزانن که هه‌موو تاکێکی فه‌ڕه‌نسی به منیشه‌وه لهو کوشتارانه‌دا به‌شدارین و بێتاوان نین ، تانها ئه‌و فه‌ڕه‌نسیانه بێتاوانن که هێشتا له دایک نه‌بوون] .
به‌ڵام له چاره‌ڕه‌شی کورداندا ، گیرۆده‌ی ده‌ستی چه‌ند بنه‌ماڵه‌یه‌ک بووین که نه‌ک هه‌ر گه‌لی داگیرکه‌ر به داگیرکه‌ر نازانن به‌ڵکو ڕژێمه‌که‌شی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه‌ی ده‌زانن و له هه‌موو بۆنه‌یه‌کدا یادیان ده‌کاته‌وه .
هێشتا یادکردنه‌وه‌ی مه‌رگی خومه‌ینی نه‌گریس له هۆڵی پێشه‌وای شاری هه‌ولێر له بیر نه‌چۆته‌وه که ئاڵای شۆڕشی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی ئێران له‌سه‌ر سه‌ری کاربه‌ده‌ستانی باشوور ده‌شه‌کێته‌وه .
هێشتا خوێنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ووشک نه‌بۆته‌وه که کونسوڵگه‌ری کۆماری ئیسلامی له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی ده‌کرێته‌وه .
هێشتا بارانی ڕه‌حمه‌تی ئاغای مگری نه‌بڕاوه‌ته‌وه که‌چی شنه‌ی شه‌ماڵی مه‌نوچه‌هر موته‌کی په‌ڕۆ چڵکنه‌کانی زه‌رد و سه‌وز ده‌شه‌کێنێته‌وه .
هه‌زار ساڵ بکه‌یت بێگانه‌په‌رستی هه‌ر ده‌هێنیت نووشوستی :-
له‌گه‌ڵ هاتنی مه‌نوچه‌هر موته‌کی بۆ به‌سه‌رکردنه‌وه‌ی دۆستانی ڕۆژی ته‌نگانه‌ی له باشووردا ، سه‌ختترین ئاگربارابی گونده‌کانی بناری قه‌ندیل ده‌کرا ، که‌چی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی نه‌ک هه‌ر گوێبیستی بۆمببارانی گونده‌کان نه‌ده‌بوون به‌ڵکو کۆماری ئیسلامی ئێرانیشیان به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و فریاکه‌وتنی لێقه‌وماوانی ئه‌نفال و کیمیاباران و ئاواره‌کانی باشوور ده‌ناساند .
کۆماری ئیسلامی ئێران نه‌ک هه‌ر بهو هه‌موو خۆشخزمه‌تیانه‌ی هه‌ردوو بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی له تیرۆرکردنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی و به ئیتڵاعاتکردنی باشوور و ساخکردنه‌وه‌ی هه‌موو کاڵایه‌کی به‌سه‌رچوو منه‌تی نهبوو به‌ڵکو مه‌رجی کردنه‌وه‌ی بنکه‌ی ئیتڵاعاتی زیاتر له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی (به‌ناوی کونسوڵگه‌ری) و سه‌رکوتکردنی گه‌ریلاکانی پژاکی به گوێی کاربه‌ده‌ستانی باشووردا ده‌دا .
ئه‌ی مه‌رجی سه‌رانی خه‌ڕه‌کی هه‌ردوو بنه‌ماڵه ده‌بێت چی بێت بۆ داخوازیه‌کانی ئاغای موته‌کی ؟
بێگومان مه‌رجی سه‌رانی باشوور زۆر ڕوون و ئاشکرایه که هه‌ر به‌ڵێ قوربانه ، چونکه کرده‌وه‌کانی ڕابردوویان کلیلی داهاتووشیانه . کرده‌وه‌ی ڕابردووشیان خۆی له تیرۆرکردنی موعینی و هاوه‌ڵه‌کانیدا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له گوێ له مستی عیسا پژمان و بنه‌ماڵه‌ی حه‌مه ڕه‌زا شادا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له ڕه‌شه‌کوژی خۆرهه‌ڵاتیه‌کان و پێش سوپای پاسداراندا ده‌بینێته‌وه .
پلاتفۆرمی ئاشته‌وایی کوردی-تورکی یان نۆکه‌رایه‌تییه‌کی هه‌رزان به‌ها ؟
له ساڵی 1993ی زاینیه‌وه به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بانگه‌وازی بۆ کۆنفرانسێکی هاوبه‌شی کوردان ده‌کات و سه‌رانی باشووریش خۆیانی لێ نه‌بان ده‌که‌ن .
له ساڵی 2004ی زاینیه‌وه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان داوای به‌ستنی کۆنگره‌یه‌کی هاوبه‌شی هه‌موو پارت و ڕێکخراوه کوردیه‌کان ده‌کات و که‌سیش گوێبیستی نابێت .
به‌ڵام کاتێک تورکه فاشسته‌کان هه‌وڵی کۆنفرانسێک له شاری ئامه‌دی باکوری کوردستان ده‌ده‌ن و جه‌ماوه‌ری قاره‌مانی ئامه‌دیش ڕێگه‌یان پێناده‌ن ، که‌چی سه‌رانی باشوور سنگی خۆیان بۆ وه‌ها کۆنفرانسێک ده‌که‌نه‌وه که جگه له‌وه‌ی بێڕێزییه‌که به هه‌موو کوردان ده‌کرێت له هه‌مان کاتدا ژێرپێخستنی ده‌نگی هه‌موو ئامه‌دیه‌کانیشه .
کۆنفرانسێک که ڕۆژانی 15 و 16 شوباتی بۆ تهرخان ده‌کرێت که هاوکاته له‌گه‌ڵ پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یی دژ به ڕێزدار عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان .
کۆنفرانسێک که له ژێر چاودێری تورکه فاشسته‌کانی فه‌تحوڵڵا گوله‌ن ببه‌سترێت و ڕۆژی پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یشی بۆ دیاری بکرێت به‌بێ مه‌به‌ست نییه و دوو ئامانجی شوومی له دواوه‌یه :-
1- ڕه‌وایه‌تیدان به پیلانگێڕی گڵاوی نێونه‌ته‌وه‌یی 15ی شوبات ، که دژ به به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان سازکرا .
2- به ئاشتیخواز نیشاندانی دژه‌کورده‌کانی ئاکه‌په ، تاوه‌کو هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانیه‌کانی مانگی داهاتوو به‌ده‌ست بهێنن .
گێلی و خیانه‌ت :-
به که‌سانێک ده‌گوترێت گێل که هه‌ست به کرده‌وه‌یه‌کی هه‌ڵه ناکه‌ن و پاش ئه‌نجامدانی کرده‌وه‌که هه‌ڵه‌یه‌کی کوشنده‌ی لێده‌که‌وێته‌وه ، ئه‌گه‌ر بڵێم زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری گێل بوون ئه‌وا نه خۆ به که‌مزانینه و نه شکاندنی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تیشه ، له‌به‌رئه‌وه‌ی خوێنی خۆمان بۆ که‌سانێک کرده کاسه‌وه که جگه له به‌رژه‌وه‌ندی بنه‌ماڵه‌ییان زیاتر ئه‌وا هیچ هه‌ستێکی نه‌ته‌وایه‌تیشیان تێدا به‌دی ناکرێت ، که‌سانێکمان کرده سه‌رکرده‌ی شۆڕشگێڕ که ئازادی کوردان و ده‌وڵه‌تی کوردی به خه‌ونی شاعیران بزانێت ، که‌سانێکمان کرده کاریزما و باوکی ڕۆحی که جگه له ئاشبه‌تاڵ و شه‌ڕه عه‌شایه‌ری و هه‌ڵهاتن زیاتر هیچ کرده‌وه‌یه‌کی دیکه‌مان لێ به‌دی نه‌کرد ، که‌سانێکمان به دژه داگیرکه‌ر پێناسه ده‌کرد که هه‌م داگیرکه‌ر به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و برا ده‌زانن و هه‌م باشووری کوردستانیان کرده ئارامترین ناوچه بۆ ته‌راتێنی بنکه ئیتڵاعاتی و میتیه‌کانیان ، که‌سانێکمان کرده تۆڵه‌ستێنی کوردان که باشووری کوردستانیان کرده شوێنی حه‌وانه‌وه‌ی ئه‌نفالکه‌ران و جینۆسایدچیان و ته‌نانه‌ت که‌سوکاری شه‌هیدانیش بکه‌نه پاسه‌وان و پارێزه‌ریان ، که‌سانێکمان کرده ڕزگارکه‌ری کوردستان که داگیرکه‌رمان بۆ دروستبکه‌نه‌وه و به زۆری زۆرداری له داگیرکه‌رمان ماره ببڕنه‌وه .
به که‌سانێک ده‌گوترێت خیانه‌ت یاخود تاوانبار که به زانابوونه‌وه کرده‌وه‌یه‌کی چه‌وت و کاره‌ساتهێنه‌ر ئه‌نجام ده‌ده‌ن و خۆشیان له ئاستی ڕووداوه‌که‌دا هه‌م گێل ده‌که‌ن و هه‌م بێتاوانیش خۆیان نیشان ده‌ده‌ن . ته‌نانه‌ت که‌سانێکیش که پاساو بۆ کرده‌وه‌یه‌کی کاره‌ساتخوڵقێنه‌ر و دژه نه‌ته‌وه‌یی بهێنێته‌وه هه‌مان پێناسه‌ی تاوانبار یاخود خیانه‌تی به‌سه‌ردا ده‌سه‌پێت .
که‌مێک نین ئه‌و که‌سانه‌ی که پاساو بۆ ده‌ستتێکه‌ڵاویه‌کانی سه‌رانی باشوور و داگیرکه‌ران ده‌هێننه‌وه و به کرده‌وه‌یه‌کی ڕه‌واشی ده‌زانن ، که ئه‌و که‌سانه‌ش هه‌ندێکیان له نه‌زانینی خۆیانه‌وه‌یه و ده‌چنه خانه‌ی گێلیه‌تیه‌وه ، هه‌ندێکیشیان به زانابوون ئه‌و پاساوانه ده‌هێننه‌وه و ده‌چنه خانه‌ی تاوانه‌وه .
چ په‌یوه‌ندیکردنێک له‌گه‌ڵ داگیرکه‌ران‌دا ؟
ئایا په‌لکێشکردنی داگیرکه‌ران بۆ سه‌ر ئازادیخوازانی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان په‌یوه‌ندیکردنێکی ڕه‌وایه ؟
ئایا یادکردنه‌وه‌ی فه‌تواده‌ری جیهاد دژ به کوردان له هۆڵی پێشه‌وای نه‌مر کارێکی دیپلۆماسییه ؟
ئایا به‌رز ڕاگرتنی یادی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی دژه کوردی ئێران و به برا و پشتوپه‌نا زانینیان کارێکی شایسته‌یه ؟
ئایا تاجه گوڵ بردنه سه‌ر گۆڕی خوێنخۆرانی وه‌کو ئه‌تاتورک و خومه‌ینی کارێکی ژیرانه‌یه ؟
ئایا زوڕناژه‌نین بۆ ئاکه‌په و ته‌واوی داگیرکه‌رانی دیکه‌ی کوردستان مافی سه‌رانی باشووره ؟
ئایا به میتکردن و ئیتڵاعاتکردنی باشووری کوردستان ئه‌رکی جیرانه‌تییه ؟
ئه‌گه‌ر که‌مێک بگه‌ڕێینه‌وه دواوه بۆ سه‌ره‌تای ساڵی هه‌شتاکانی زاینی و به‌راوردکردنی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان به ئیمڕۆی باشووری کوردستان ئه‌وا ته‌واو هاوشێوه‌ی یه‌کترین له ڕووی ناوچه‌ی ئازادکراوه‌وه ، چونکه ئه‌و کات زۆربه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ئازادکراو بوو و له‌ژێر چاودێری حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران‌دا بوو ، به‌ڵام هیچ کاتێک شه‌هیدی سه‌رکرده و هه‌میشه زیندوو دکتۆر عه‌بدول ڕه‌حمانی قاسملوو هه‌وڵی بێده‌نگکردن و ئۆردوگانشینی داروده‌سته‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی نه‌دا و به پۆل کادرانی باشووریان تیرۆر نه‌کرد و په‌لکێشی به‌عسیه‌کانیشیان نه‌کرد بۆسه‌ر هێزه داسه‌پاوه‌کانی باشوور ، که‌چی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تۆمه‌تی ێداملوو ده‌خرایه پاڵ دکتۆر قاسملوو و به نۆکه‌ری به‌عسیشیان پێناسه ده‌کرد .
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور ئێستا چ ناوێک له خۆیان بنێن بۆ ئه‌م ساتوسه‌ودایه‌ی که بۆ داگیرکه‌رانی کوردستانی ده‌که‌ن له‌سه‌ر حسابی کوردی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان ؟
ئه‌ی ده‌بێت چ وه‌ڵامێکیان بۆ خه‌ڵکی ئامه‌د و ته‌واوی شاره‌کانی دیکه‌ی باکووری کوردستان هه‌بێت که ڕۆژانه ده‌بنه تیرۆری ئاکه‌په‌ییه‌کان و سه‌رانی باشووریش ده‌هۆڵی ئاشته‌وایی کوردی – تورکی لێده‌ده‌ن ؟
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور چ وه‌ڵامێکیان بۆ مێژوو پێبێت که تاوه‌کو ئێستا بۆ ساتێکیش سه‌ردانی گۆڕی یه‌که‌مین سه‌رۆککۆماری کوردستان پێشه‌وای نه‌مریان نه‌کردووه ، که‌چی ساڵانه یادی ئه‌تاتورک و خومه‌ینی ده‌که‌نه‌وه و تاجه‌گوڵینه ده‌به‌نه سه‌ر گۆڕیان ؟
ئه‌ی ئه‌گه‌ر سه‌رکرده‌ی هه‌ر حیزبێکی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان به‌بێ پرسوڕای سه‌رانی باشوور سه‌ردانی مالکی و حکومه‌ته‌که‌ی بکات (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که سه‌رانی باشووریش دروستیان کردون و له‌سه‌رپێ ڕایانگرتوون) ، ئایا هه‌زار و یه‌ک تۆمه‌تی جاشایه‌تی و نۆکه‌رایه‌تییان ناخرێته پاڵ و لافاوی خوێنیان لێساز ناکه‌ن ؟
له کۆتایدا یه‌ک پرسیار له ته‌واوی خوێنه‌ران ده‌که‌م و ده‌ڵێم :- ئایا ئه‌م کرده‌وه‌یه‌ی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی کارێکی شۆڕشگێڕییه یاخود کاری پۆلیسێکی داگیرکه‌رپارێزی ئاماده‌یه ؟
(کوردستانپۆست له ناوه‌رۆکی ئه‌م نووسینه به‌رپرسیار نییه)
چاپجه‌لال چوارتایی
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو بێ پارت و ڕێکخراوی سیاسی بێت ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که پارت و ڕێکخراوی سیاسی له نێو نه‌ته‌وه‌ی داگیرکراودا پێناسه‌ی داگیرکه‌ره‌که‌ی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه پێناسه بکات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که پارت و ڕێکخراوێک بێ هێزی چه‌کداربن ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که هێزی چه‌کداری گه‌لی داگیرکراو له ڕێگه‌ی حیزبه‌که‌یه‌وه ببێت به پۆلیسێکی ئاماده‌باشی داگیرکه‌ره‌که و مۆرکی شۆڕشگێڕیش له خۆی بدات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو متمانه‌ی خۆی نه‌داته سه‌رکرده‌یه‌کی حیزبی ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه متمانه‌ی گه‌لی داگیرکراو به سه‌رکرده‌یه‌ک بدرێت و ئه‌و سه‌رکرده‌یه‌ش له داگیرکه‌ره‌که زیاتر دڵسۆز و ئاشقی داگیرکه‌ره‌که بووبێت .
کاره‌ساته ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو سه‌رهه‌ڵدان نه‌کات ، به‌ڵام کاره‌ساتتر له‌وه‌دایه که به‌ر له سه‌رهه‌ڵدان هوشیاری جه‌ماوه‌ری نه‌گه‌یشتبێته ئاستێک که چاک و خراپ لێک جیابکاته‌وه .
له هیچ کوردێک شاراوه نییه که هه‌ریه‌ک له وڵاتانی تورکیا و ئێران و عێراق و سوریا داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردستان و نه‌ته‌وه‌که‌نی تورک و عه‌ره‌ب و فارسیش سێ نه‌ته‌وه‌ی داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردان . ئه‌ی تۆ بڵێی داگیرکه‌ر دوژمنی گه‌لی داگیرکراو بێت یاخود ببێته برا و پشتوپه‌نای گه‌لی داگیرکراو ؟
کاتێک جه‌زائیریه‌کان شۆڕشیان به‌رپاکرد دژ به داگیرکه‌ری فه‌ره‌نسی (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که زۆربه‌ی فه‌ڕه‌نسیه‌کانیش دژ به ڕه‌شه‌کوژیه‌کانی فه‌ڕه‌نسی بوون) که‌چی نووسه‌ری پایه‌به‌رزی فه‌ڕه‌نسی " سارته‌ر " بانگه‌وازی بۆ جه‌زائیریه‌کان ده‌کات و ده‌ڵێت :- [خه‌ڵکی سته‌مدیده‌ی جه‌زائیر ، هیچ کاتێک نه‌ڵێن ته‌نها حکومه‌تی فه‌ڕه‌نسی تاوانباره له‌م کوشتارانه‌دا و تاوانی گه‌لی فه‌ڕه‌نسی تێدا نییه ، به‌ڵکو ده‌بێت بزانن که هه‌موو تاکێکی فه‌ڕه‌نسی به منیشه‌وه لهو کوشتارانه‌دا به‌شدارین و بێتاوان نین ، تانها ئه‌و فه‌ڕه‌نسیانه بێتاوانن که هێشتا له دایک نه‌بوون] .
به‌ڵام له چاره‌ڕه‌شی کورداندا ، گیرۆده‌ی ده‌ستی چه‌ند بنه‌ماڵه‌یه‌ک بووین که نه‌ک هه‌ر گه‌لی داگیرکه‌ر به داگیرکه‌ر نازانن به‌ڵکو ڕژێمه‌که‌شی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه‌ی ده‌زانن و له هه‌موو بۆنه‌یه‌کدا یادیان ده‌کاته‌وه .
هێشتا یادکردنه‌وه‌ی مه‌رگی خومه‌ینی نه‌گریس له هۆڵی پێشه‌وای شاری هه‌ولێر له بیر نه‌چۆته‌وه که ئاڵای شۆڕشی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی ئێران له‌سه‌ر سه‌ری کاربه‌ده‌ستانی باشوور ده‌شه‌کێته‌وه .
هێشتا خوێنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ووشک نه‌بۆته‌وه که کونسوڵگه‌ری کۆماری ئیسلامی له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی ده‌کرێته‌وه .
هێشتا بارانی ڕه‌حمه‌تی ئاغای مگری نه‌بڕاوه‌ته‌وه که‌چی شنه‌ی شه‌ماڵی مه‌نوچه‌هر موته‌کی په‌ڕۆ چڵکنه‌کانی زه‌رد و سه‌وز ده‌شه‌کێنێته‌وه .
هه‌زار ساڵ بکه‌یت بێگانه‌په‌رستی هه‌ر ده‌هێنیت نووشوستی :-
له‌گه‌ڵ هاتنی مه‌نوچه‌هر موته‌کی بۆ به‌سه‌رکردنه‌وه‌ی دۆستانی ڕۆژی ته‌نگانه‌ی له باشووردا ، سه‌ختترین ئاگربارابی گونده‌کانی بناری قه‌ندیل ده‌کرا ، که‌چی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی نه‌ک هه‌ر گوێبیستی بۆمببارانی گونده‌کان نه‌ده‌بوون به‌ڵکو کۆماری ئیسلامی ئێرانیشیان به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و فریاکه‌وتنی لێقه‌وماوانی ئه‌نفال و کیمیاباران و ئاواره‌کانی باشوور ده‌ناساند .
کۆماری ئیسلامی ئێران نه‌ک هه‌ر بهو هه‌موو خۆشخزمه‌تیانه‌ی هه‌ردوو بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی له تیرۆرکردنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی و به ئیتڵاعاتکردنی باشوور و ساخکردنه‌وه‌ی هه‌موو کاڵایه‌کی به‌سه‌رچوو منه‌تی نهبوو به‌ڵکو مه‌رجی کردنه‌وه‌ی بنکه‌ی ئیتڵاعاتی زیاتر له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی (به‌ناوی کونسوڵگه‌ری) و سه‌رکوتکردنی گه‌ریلاکانی پژاکی به گوێی کاربه‌ده‌ستانی باشووردا ده‌دا .
ئه‌ی مه‌رجی سه‌رانی خه‌ڕه‌کی هه‌ردوو بنه‌ماڵه ده‌بێت چی بێت بۆ داخوازیه‌کانی ئاغای موته‌کی ؟
بێگومان مه‌رجی سه‌رانی باشوور زۆر ڕوون و ئاشکرایه که هه‌ر به‌ڵێ قوربانه ، چونکه کرده‌وه‌کانی ڕابردوویان کلیلی داهاتووشیانه . کرده‌وه‌ی ڕابردووشیان خۆی له تیرۆرکردنی موعینی و هاوه‌ڵه‌کانیدا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له گوێ له مستی عیسا پژمان و بنه‌ماڵه‌ی حه‌مه ڕه‌زا شادا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له ڕه‌شه‌کوژی خۆرهه‌ڵاتیه‌کان و پێش سوپای پاسداراندا ده‌بینێته‌وه .
پلاتفۆرمی ئاشته‌وایی کوردی-تورکی یان نۆکه‌رایه‌تییه‌کی هه‌رزان به‌ها ؟
له ساڵی 1993ی زاینیه‌وه به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بانگه‌وازی بۆ کۆنفرانسێکی هاوبه‌شی کوردان ده‌کات و سه‌رانی باشووریش خۆیانی لێ نه‌بان ده‌که‌ن .
له ساڵی 2004ی زاینیه‌وه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان داوای به‌ستنی کۆنگره‌یه‌کی هاوبه‌شی هه‌موو پارت و ڕێکخراوه کوردیه‌کان ده‌کات و که‌سیش گوێبیستی نابێت .
به‌ڵام کاتێک تورکه فاشسته‌کان هه‌وڵی کۆنفرانسێک له شاری ئامه‌دی باکوری کوردستان ده‌ده‌ن و جه‌ماوه‌ری قاره‌مانی ئامه‌دیش ڕێگه‌یان پێناده‌ن ، که‌چی سه‌رانی باشوور سنگی خۆیان بۆ وه‌ها کۆنفرانسێک ده‌که‌نه‌وه که جگه له‌وه‌ی بێڕێزییه‌که به هه‌موو کوردان ده‌کرێت له هه‌مان کاتدا ژێرپێخستنی ده‌نگی هه‌موو ئامه‌دیه‌کانیشه .
کۆنفرانسێک که ڕۆژانی 15 و 16 شوباتی بۆ تهرخان ده‌کرێت که هاوکاته له‌گه‌ڵ پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یی دژ به ڕێزدار عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان .
کۆنفرانسێک که له ژێر چاودێری تورکه فاشسته‌کانی فه‌تحوڵڵا گوله‌ن ببه‌سترێت و ڕۆژی پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یشی بۆ دیاری بکرێت به‌بێ مه‌به‌ست نییه و دوو ئامانجی شوومی له دواوه‌یه :-
1- ڕه‌وایه‌تیدان به پیلانگێڕی گڵاوی نێونه‌ته‌وه‌یی 15ی شوبات ، که دژ به به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان سازکرا .
2- به ئاشتیخواز نیشاندانی دژه‌کورده‌کانی ئاکه‌په ، تاوه‌کو هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانیه‌کانی مانگی داهاتوو به‌ده‌ست بهێنن .
گێلی و خیانه‌ت :-
به که‌سانێک ده‌گوترێت گێل که هه‌ست به کرده‌وه‌یه‌کی هه‌ڵه ناکه‌ن و پاش ئه‌نجامدانی کرده‌وه‌که هه‌ڵه‌یه‌کی کوشنده‌ی لێده‌که‌وێته‌وه ، ئه‌گه‌ر بڵێم زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری گێل بوون ئه‌وا نه خۆ به که‌مزانینه و نه شکاندنی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تیشه ، له‌به‌رئه‌وه‌ی خوێنی خۆمان بۆ که‌سانێک کرده کاسه‌وه که جگه له به‌رژه‌وه‌ندی بنه‌ماڵه‌ییان زیاتر ئه‌وا هیچ هه‌ستێکی نه‌ته‌وایه‌تیشیان تێدا به‌دی ناکرێت ، که‌سانێکمان کرده سه‌رکرده‌ی شۆڕشگێڕ که ئازادی کوردان و ده‌وڵه‌تی کوردی به خه‌ونی شاعیران بزانێت ، که‌سانێکمان کرده کاریزما و باوکی ڕۆحی که جگه له ئاشبه‌تاڵ و شه‌ڕه عه‌شایه‌ری و هه‌ڵهاتن زیاتر هیچ کرده‌وه‌یه‌کی دیکه‌مان لێ به‌دی نه‌کرد ، که‌سانێکمان به دژه داگیرکه‌ر پێناسه ده‌کرد که هه‌م داگیرکه‌ر به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و برا ده‌زانن و هه‌م باشووری کوردستانیان کرده ئارامترین ناوچه بۆ ته‌راتێنی بنکه ئیتڵاعاتی و میتیه‌کانیان ، که‌سانێکمان کرده تۆڵه‌ستێنی کوردان که باشووری کوردستانیان کرده شوێنی حه‌وانه‌وه‌ی ئه‌نفالکه‌ران و جینۆسایدچیان و ته‌نانه‌ت که‌سوکاری شه‌هیدانیش بکه‌نه پاسه‌وان و پارێزه‌ریان ، که‌سانێکمان کرده ڕزگارکه‌ری کوردستان که داگیرکه‌رمان بۆ دروستبکه‌نه‌وه و به زۆری زۆرداری له داگیرکه‌رمان ماره ببڕنه‌وه .
به که‌سانێک ده‌گوترێت خیانه‌ت یاخود تاوانبار که به زانابوونه‌وه کرده‌وه‌یه‌کی چه‌وت و کاره‌ساتهێنه‌ر ئه‌نجام ده‌ده‌ن و خۆشیان له ئاستی ڕووداوه‌که‌دا هه‌م گێل ده‌که‌ن و هه‌م بێتاوانیش خۆیان نیشان ده‌ده‌ن . ته‌نانه‌ت که‌سانێکیش که پاساو بۆ کرده‌وه‌یه‌کی کاره‌ساتخوڵقێنه‌ر و دژه نه‌ته‌وه‌یی بهێنێته‌وه هه‌مان پێناسه‌ی تاوانبار یاخود خیانه‌تی به‌سه‌ردا ده‌سه‌پێت .
که‌مێک نین ئه‌و که‌سانه‌ی که پاساو بۆ ده‌ستتێکه‌ڵاویه‌کانی سه‌رانی باشوور و داگیرکه‌ران ده‌هێننه‌وه و به کرده‌وه‌یه‌کی ڕه‌واشی ده‌زانن ، که ئه‌و که‌سانه‌ش هه‌ندێکیان له نه‌زانینی خۆیانه‌وه‌یه و ده‌چنه خانه‌ی گێلیه‌تیه‌وه ، هه‌ندێکیشیان به زانابوون ئه‌و پاساوانه ده‌هێننه‌وه و ده‌چنه خانه‌ی تاوانه‌وه .
چ په‌یوه‌ندیکردنێک له‌گه‌ڵ داگیرکه‌ران‌دا ؟
ئایا په‌لکێشکردنی داگیرکه‌ران بۆ سه‌ر ئازادیخوازانی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان په‌یوه‌ندیکردنێکی ڕه‌وایه ؟
ئایا یادکردنه‌وه‌ی فه‌تواده‌ری جیهاد دژ به کوردان له هۆڵی پێشه‌وای نه‌مر کارێکی دیپلۆماسییه ؟
ئایا به‌رز ڕاگرتنی یادی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی دژه کوردی ئێران و به برا و پشتوپه‌نا زانینیان کارێکی شایسته‌یه ؟
ئایا تاجه گوڵ بردنه سه‌ر گۆڕی خوێنخۆرانی وه‌کو ئه‌تاتورک و خومه‌ینی کارێکی ژیرانه‌یه ؟
ئایا زوڕناژه‌نین بۆ ئاکه‌په و ته‌واوی داگیرکه‌رانی دیکه‌ی کوردستان مافی سه‌رانی باشووره ؟
ئایا به میتکردن و ئیتڵاعاتکردنی باشووری کوردستان ئه‌رکی جیرانه‌تییه ؟
ئه‌گه‌ر که‌مێک بگه‌ڕێینه‌وه دواوه بۆ سه‌ره‌تای ساڵی هه‌شتاکانی زاینی و به‌راوردکردنی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان به ئیمڕۆی باشووری کوردستان ئه‌وا ته‌واو هاوشێوه‌ی یه‌کترین له ڕووی ناوچه‌ی ئازادکراوه‌وه ، چونکه ئه‌و کات زۆربه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ئازادکراو بوو و له‌ژێر چاودێری حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران‌دا بوو ، به‌ڵام هیچ کاتێک شه‌هیدی سه‌رکرده و هه‌میشه زیندوو دکتۆر عه‌بدول ڕه‌حمانی قاسملوو هه‌وڵی بێده‌نگکردن و ئۆردوگانشینی داروده‌سته‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی نه‌دا و به پۆل کادرانی باشووریان تیرۆر نه‌کرد و په‌لکێشی به‌عسیه‌کانیشیان نه‌کرد بۆسه‌ر هێزه داسه‌پاوه‌کانی باشوور ، که‌چی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تۆمه‌تی ێداملوو ده‌خرایه پاڵ دکتۆر قاسملوو و به نۆکه‌ری به‌عسیشیان پێناسه ده‌کرد .
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور ئێستا چ ناوێک له خۆیان بنێن بۆ ئه‌م ساتوسه‌ودایه‌ی که بۆ داگیرکه‌رانی کوردستانی ده‌که‌ن له‌سه‌ر حسابی کوردی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان ؟
ئه‌ی ده‌بێت چ وه‌ڵامێکیان بۆ خه‌ڵکی ئامه‌د و ته‌واوی شاره‌کانی دیکه‌ی باکووری کوردستان هه‌بێت که ڕۆژانه ده‌بنه تیرۆری ئاکه‌په‌ییه‌کان و سه‌رانی باشووریش ده‌هۆڵی ئاشته‌وایی کوردی – تورکی لێده‌ده‌ن ؟
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور چ وه‌ڵامێکیان بۆ مێژوو پێبێت که تاوه‌کو ئێستا بۆ ساتێکیش سه‌ردانی گۆڕی یه‌که‌مین سه‌رۆککۆماری کوردستان پێشه‌وای نه‌مریان نه‌کردووه ، که‌چی ساڵانه یادی ئه‌تاتورک و خومه‌ینی ده‌که‌نه‌وه و تاجه‌گوڵینه ده‌به‌نه سه‌ر گۆڕیان ؟
ئه‌ی ئه‌گه‌ر سه‌رکرده‌ی هه‌ر حیزبێکی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان به‌بێ پرسوڕای سه‌رانی باشوور سه‌ردانی مالکی و حکومه‌ته‌که‌ی بکات (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که سه‌رانی باشووریش دروستیان کردون و له‌سه‌رپێ ڕایانگرتوون) ، ئایا هه‌زار و یه‌ک تۆمه‌تی جاشایه‌تی و نۆکه‌رایه‌تییان ناخرێته پاڵ و لافاوی خوێنیان لێساز ناکه‌ن ؟
له کۆتایدا یه‌ک پرسیار له ته‌واوی خوێنه‌ران ده‌که‌م و ده‌ڵێم :- ئایا ئه‌م کرده‌وه‌یه‌ی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی کارێکی شۆڕشگێڕییه یاخود کاری پۆلیسێکی داگیرکه‌رپارێزی ئاماده‌یه ؟
(کوردستانپۆست له ناوه‌رۆکی ئه‌م نووسینه به‌رپرسیار نییه)
چاپجه‌لال چوارتایی
Thursday, February 12, 2009
"بێ سه‌رپۆش نه‌ده‌هاته‌ده‌ر، ئێستا به‌ڕوتی سه‌ما ده‌كات"
منیره شامرادی، ته‌مه‌ن 20ساڵ، سه‌رتاپای به عابایه‌کی ره‌ش داپۆشرابوو، کاتێك ها‌ته به‌رده‌م ده‌رگای هێزه سه‌ربازییه‌کانی ئه‌مه‌ریکا له فه‌للوجه‌‌و به‌دوای ئیشدا ده‌گه‌ڕا. منیره، ئه‌یویست له ده‌ست براکه‌ی رابکات که «لێیداوه‌و به قژ رایکێشاوه».
ئایڤن گاڵڤن، که له‌نزیکه‌وه ئیشی له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریکییه‌کان ده‌کرد، ئه‌ڵێت «منیره هات بۆ لای ئێمه هیچی پێنه‌بو، ته‌نها جله‌کانی نه‌بێت که به‌کۆڵییه‌وه‌بو. له بیرمه یه‌کێک لهو پرسیارانه‌ی که منیره کردی ئه‌وه بوو ئایا ئه‌توانین ژیانی بپارێزین؟».
ئه‌مه‌ریکییه‌کان ژورێک‌و ئیشێکیاندا به کچه گه‌نجه عێراقییه‌که، که وه‌ک وه‌رگێڕ ئیشیان له‌گه‌ڵدا بکات. منیره، مانگیی 1050 دۆلار (10گه‌ڵا‌و نیو)ی وه‌رده‌گرت، که زۆر لهو پاره‌یه زیاتربو که پێشتر بینیبوی، به‌ڵام هه‌رگیز ناچێته‌وه بۆ ماڵه‌وه‌و خێزانه‌که‌ی نابینێته‌وه، له‌به‌رئه‌وه‌ی که له‌لایه‌ن که‌س‌وکارییه‌وه هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنی لێئه‌کرێت به‌هۆی شه‌ره‌فه‌وه. بۆئه‌وه‌ی ناسنامه‌ی منیره ئاشکرا نه‌بێت، ئه‌فسه‌رێکی ئه‌مه‌ریکی نازناوێک ئه‌دات به منیره به ناوی ڤینۆس.
منیره، زۆربه‌ی پاره‌که‌ی ئه‌دا به عه‌تر‌و جلوبه‌رگ‌و ئامێری ئه‌لکترۆنی که له‌ناو بنکه سه‌ربازییه‌که‌دا ده‌فرۆشرا. پاش ماوه‌یه‌ك منیره، ده‌ستیكرد به مه‌ی خواردنه‌وه، که به‌ڵێنده‌ره مه‌ده‌نییه‌کان پێیانده‌دا. له بنکه سه‌ربازییه‌که‌دا منیره بۆ یه‌که‌مجار کوڕێک ده‌بینێت که ناوی ستیڤ کامپێله‌و رۆژێک ئه‌م کوڕه ده‌بێت به مێردی‌‌و كاری سێكسیی له‌گه‌ڵدا ئه‌نجامده‌دات. ستیڤ ئه‌ڵێت «یه‌که‌م رۆژ منیره‌م بینی پێموت: خۆشم ئه‌وێیت‌و ئه‌تهێنم»، دوای ماوه‌یه‌کی که‌م منیره‌و ستیڤ له‌ناو بنکه سه‌ربازییه‌که‌دا په‌یوه‌ندییه‌کی سێكسیی نایاسایی ده‌ستپێده‌که‌ن.
له‌خۆشه‌ویستییه‌وه بۆ ژن‌و مێردایه‌تی
زیاتر له سێ ساڵ له‌مه‌وپێش، له‌دوای سکپڕبونی منیره‌و ده‌رکردنی ستیڤ له‌سه‌ربازی‌و چونیان بۆ تورکیاو گیرخواردنی منیره بۆ 9مانگ له تورکیا، ستیڤ‌و منیره به ره‌سمی بون به هاوسه‌ری یه‌کتر له شاری ئۆزارک له ویلایه‌تی مه‌یسوری ئه‌مه‌ریكا. ستیڤ ئه‌ڵێت «پاره‌ی ئه‌ڵقه‌م نهبوو که منیره‌م هێنا، به‌ڵام براکه‌م دوکانی خاڵ کوتینی هه‌یه، هه‌ندێک مه‌یمان بۆ کڕی‌و ئه‌ویش به‌خاڵ ئه‌ڵقه‌ی بۆ کوتاین، چونکه هه‌رزان بوو».
به‌خاڵ له‌سه‌ر په‌نجه‌یان به پیتی عه‌ره‌بی ناوی یه‌کترییان له‌سه‌ر نوسراوه. یه‌که‌م وانه که منیره فێری بوو ئه‌وه بوو که نه‌ڵێت خه‌ڵکی عێراقم. سوزان ئه‌ڤێری كه دراوسێی ماڵی منیره‌یه، دانی به‌وه‌دا نا که کاتێک زانی دراوسێکه‌یان خه‌ڵکی عێراقه، زۆر ترساوه، به‌ڵام دوای ئه‌وه که منیره هاتوه بۆ ماڵمان زۆر بیرکردنه‌وه‌م گۆڕا ده‌رباره‌ی جه‌نگ له‌عێراق‌و عێراقییه‌کان.
کێشه‌ی دارایی
ستیڤ که وه‌ک کرێکارێک ئیش ئه‌کات، رۆژێک ئه‌که‌وێته خواره‌وه‌و ده‌ستی ئه‌شکێت‌و ئیشه‌که‌ی له ده‌ستده‌دات. منیره‌ش سکی پڕه به مناڵی دوه‌میان، له ناچاریدا ستیڤ ده‌ستئه‌کات به فرۆشتنی که‌لوپه‌لی خۆی‌و ته‌نانه‌ت خوێنی خۆشی ئه‌فرۆشێت بۆئه‌وه‌ی بتوانێت ژیان دابین بکات. ستیڤ ئه‌ڵێت «که‌لوپه‌لی زۆرم فرۆشت، 5-6جار خوێنی خۆمم فرۆشت بۆئه‌وه‌ی بتوانین پاره‌ی کارهباو ئاو بده‌ین. ئه‌توانیت پاره‌ی زۆر په‌یدابکه‌یت‌و پاره‌ی کارهباو ئاوو به‌نزینی ئۆتۆمبێل بده‌یت، ئه‌گه‌ر بتوانیت له خوێن فرۆشتن به‌رده‌وام بیت».
ستیڤ ئه‌ڵێت که قسه‌ی زۆریان کردوه ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی له‌ئه‌مه‌ریکا ژیان ئاسان نییه. ئه‌بێت پاره بۆ هه‌مو شتێک بده‌یت، هیچ شتیک به‌خۆڕایی نییه لێره، ته‌نانه‌ت ئه‌و ئازادیه‌شی که هه‌ته، به‌پاره‌یه.
بۆ منیره كێشه داراییه‌کان زه‌نگێکی به خه‌به‌ر‌هێنه‌ره‌وه بوو. منیره ئه‌ڵێت «هه‌مو رۆژێک پسوله‌مان هه‌بو، ستیڤ هه‌مو رۆژێک باسی پسوله‌ی تازه‌ی ئه‌کرد‌و منیش نه‌مئه‌زانی چییه‌‌و پرسیاری زۆرم ئه‌کرد، چونکه ئێمه له عێراق بیمه‌ی ئۆتۆمبیلمان نییه».
گه‌ڕان به‌دوای کاردا
منیره مناڵه تازه له‌دایکبوه‌که‌ی که ناوی (خه‌ندار)ه هه‌ڵئه‌گرێت‌و دوکان به دوکان ئه‌گه‌ڕێت به‌دوای ئیشدا له ئۆزراک. منیره دڵی خۆش ئه‌بێت کاتیک(Wendys) که خوارده‌مه‌نی خێرا ده‌فرۆشێت، ئیشێک ئه‌دات به منیره. دواتر جلی ئه‌و خواردنگه‌یه‌ی ئه‌ده‌نێ، به‌ڵام دواتر پێیئه‌ڵین که ژماره‌ی دڵنییایی کۆمه‌ڵایه‌تی نییه‌‌و کارتی سه‌وزی ئه‌مه‌ریکی نییه، له‌به‌رئه‌وه ناتوانی لێره ئیش بکه‌یت. منیره پێیان ئه‌ڵێت که چه‌ند مانگێک ئه‌بێت له ئه‌مه‌ریکایه، به‌ڵام ئه‌ڵێن، ببوره ناتوانی لێره ئیش بکه‌یت.
له کۆتاییدا دایکه گه‌نجه عێراقییه‌که باڕێک ئه‌دۆزێته‌وه که به‌ڕێوه‌به‌ری باڕه‌که پرسیاری زۆری لێناکات بۆئه‌وه‌ی ئیشی تێدابکات. به منیره ئه‌ڵێن که پێویستمان به ئیشکه‌ر نییه لێره، به‌ڵام پێویستیمان به سه‌ماکه‌ر هه‌یه.
منیره‌ش ئه‌ڵێت «سه‌ماکه‌ر؟ وتم که پێشتر سه‌مام کردوه. جله‌کانم له‌به‌رئه‌که‌م». به‌ڵام به‌ڕێوه‌به‌ره کچه‌که پێیئه‌ڵێت نه‌خێر، ئه‌مه جۆرێکی جیاوازه له‌سه‌ماکردن. ئه‌وه باڕێکی خۆڕوتکردنه‌وه بوو. ئه‌و شه‌وه، منیره ئه‌ڕواته سه‌ر شوێنی نمایشكردن‌و به 350 دۆلاره‌وه دێته‌وه بۆ ماڵه‌وه. ئه‌و کچه‌ی که نه‌یئه‌توانی به‌بێ سه‌رپۆش له‌ماڵه‌که‌ی خۆیان له‌فه‌لوجه بێته ده‌ره‌وه، ده‌ستیکرد به‌سه‌مای هه‌ڵواسین‌و جل لابردن له‌ژێر گڵۆپه ره‌نگاو ره‌نگه‌کاندا له ئه‌مه‌ریکا. هیچ که‌س لهو که‌سانه‌ی که خواردنه‌وه له ڤینۆس ئه‌کڕن‌و پاره فڕێئه‌ده‌نه سه‌ر شوێنی نمایشكردنه روته‌كانی ڤینۆس، نازانن سه‌ماکه‌ره‌كه عێراقییه. ئیشه‌که پاره‌ی پێویستیی خێزانه گه‌نجه‌که‌ی هێنا، به‌ڵام په‌یوه‌ندییه سۆزدارییه‌که‌ی ستیڤ‌و منیره‌ی شێواند. شه‌ڕ ببوه نه‌ریتێكی شه‌وانه‌ی کچ‌و کوڕه‌که. ستیڤ ئه‌ڵێت له یه‌که‌م رۆژه‌وه رقم لهو ئیشه‌یه‌و ئێستاش رقم لێیه‌تی. منیره‌ش ئه‌ڵیت «سه‌مای خۆ روتکردنه‌وه په‌یوه‌ندی به ژیانمه‌وه هه‌یه. هه‌مو رۆژێک بیر له‌وه ئه‌که‌مه‌وه که نه‌ڕۆمه‌وه بۆئه‌وێ‌و ئیتر ئه‌و ئیشه‌نه‌که‌م، به‌ڵام چی بکه‌م؟ له برسا بمرم؟ شوێنێک نه‌بێت بخه‌وم تێیدا؟ له‌وانه‌یه بگه‌ڕامایه‌ته‌وه بۆ عێراق ئه‌گه‌ر برادلی (یه‌که‌م منداڵ) لێره نه‌بوایه».
رۆژێک ستیڤ ئه‌گه‌ڕێته‌وه له ئیشه تازه‌که‌ی، که ته‌نه‌که‌چێتی ئۆتۆمبێله سه‌عاتی به 10 دۆلار، ئه‌بینێت که ژنه‌که‌ی شڵه‌ژاوه‌‌و برادلیش شوێنی لێدانی پێوه دیاره. ستیڤ ئه‌ڵێت ئه‌وه شتێک بوو به‌رگه‌ی ناگرم، ئه‌و شه‌وه ته‌له‌فۆنی کرد بۆ پۆلیس‌و به‌دیار چاویه‌وه منیره‌یان به که‌له‌پچه‌کراوی برد. ئه‌م گرتنه‌ش ته‌نها که‌یسێکی ساده نییه، داواکاری گشتیی له‌دادگادا هه‌ڕه‌شه‌ی 7ساڵ زیندانی له منیره کرد، به‌هۆی خراپ مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ منداڵدا‌و هانیدا بگه‌ڕیته‌وه بۆ عێراق. برادلی منداڵ، خرایه ژێر چاودێریی ده‌وڵه‌ته‌وه‌و منیره‌ش نێردرا بۆ چاره‌سه‌ری سروشتی‌و ڕێنمایی ژن‌و مێرد له‌گه‌ڵ ستیڤدا. له‌وێ ئاشکرا بو که ستیڤ، کێشه‌ی ماندویه‌تی هه‌یه، که له‌وانه‌یه به‌هۆی دوو سه‌فه‌ره‌که‌یه‌وه بووبێت بۆ عێراق.
بۆنی ڤاوته‌ر که فه‌رمانبه‌ره له فه‌رمانگه‌ی خزمه‌تگوزاریی منداڵان‌و له‌که‌یسی ستیڤ‌و منیره ئه‌کۆڵێته‌وه، ئه‌ڵێت هه‌ردوکیان به‌رهه‌می جه‌نگن. دوو که‌سمان هه‌یه له‌کاتی جه‌نگدا به‌یه‌ک گه‌شتون‌و که‌وتونه‌ته داوی خۆشه‌ویستییه‌وه. ئه‌یانه‌وێت ژیانێک دروستبکه‌ن به‌یه‌که‌وه، به‌ڵام به‌هۆی بارودۆخیانه‌وه به‌ربه‌ستی زۆر هه‌یه له‌به‌رده‌میاندا، له جیاوازی که‌لتورو هاوڵاتیی بونه‌وه. بڕواناکه‌م که ئه‌مه ته‌نها که‌یس بێت.
له مانگی ئه‌یلولی 2008دا، له‌دوای چه‌ندین سه‌ردانی چاودێری کراو، به‌شی خزمه‌تگوزاریی خێزان، چاودێریکردن‌و به‌خێوکردنی کوڕه چه‌نه‌باز‌و لێوبه‌خه‌نده‌که‌ی دایه‌وه به منیره‌و ستیڤ. دادوه‌ر حوکمێکی سوکتریدا به‌سه‌ر منیره‌دا که پێشتر داواکاری گشتیی داوای 5ساڵ زیندانیی هه‌ڵواسراوی ئه‌کرد بۆ منیره. حوکمه هه‌ڵواسراوه‌که تاوانی خراپ مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ منداڵدا له‌خۆناگرێت.
تێکشکانی ئومێده‌کان
منیره به ته‌واوی به‌عه‌ره‌بی‌و کوردی‌و ئینگلیزی قسه‌ی ئه‌کرد‌و پێشتریش ئه‌زمونی هه‌بو له‌گه‌ڵ سوپای ئه‌مه‌ریکادا. ستیڤ بهو ئومێده بوو وه‌ک وه‌رگێڕ ئیشێکی چه‌ور بدۆزێته‌وه بۆ منیره له‌سوپا یان له حکومه‌تی ئه‌مه‌ریکیدا. چاوه‌ڕێی ده‌سه‌ڵاتدارانیان ئه‌کرد که له‌سه‌ر مۆڵه‌تی ئیش، ره‌زامه‌ندیی ده‌رببڕن. ستیڤ ئه‌ڵێت «دوباره گه‌ڕامه‌وه ماڵه‌وه‌و برادلی شوێنی لێدانی پێوه‌دیار بوو». ستیڤ ده‌ستبه‌جێ منیره‌ی تۆمه‌تبارکرد به لێدانی برادلی، تۆمه‌تێک که منیره ئینکاری لێده‌کات. ستیڤ بهو شه‌وه منیره ده‌رئه‌کاته ده‌ره‌وه له ماڵ‌و مۆبایله‌که‌شی لێئه‌سه‌نێت، پێش ئه‌وه‌ی منیره بڕوات. ئه‌وه دواجار ئه‌بێت که ستیڤ ژنه‌که‌ی ئه‌بینێت‌و کوڕه‌که‌شیان ئه‌و شه‌وه ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه ئه‌کرێت.
ستیڤ زۆر شڵه‌ژابوو، ئه‌یوت که له‌وانه‌یه په‌له‌ی کردبێت له تۆمه‌تبارکردنی منیره‌دا، چونکه برادلی بۆی هه‌یه به‌هۆی که‌وتنه‌وه وایلێهاتبێت. پۆلیس دوباره ده‌ستیکردوه به لێکۆڵینه‌وه بۆ ئه‌م روداوه. هه‌تا ئێستا که‌س تۆمه‌تبار نه‌کراوه. ئێستا نه ستیڤ‌و نه پۆلیس نازانن منیره له کوێیه‌و چۆن په‌یوه‌ندیی پێوه‌بکه‌ن؟ دوباره به‌شی خزمه‌تگوزاریی خێزان به‌خێوکردنی برادلی له ستیڤ سه‌نده‌وه‌و گرتییه ئه‌ستۆی خۆی.
yerevan@mail.utexas.edu
سه‌رچاوه:
http://www.npr.org
Wednesday, February 11, 2009
تیرۆر کردنی قاسملوو کاریگه‌رییه‌کانی
تێرۆری کوردانی رۆژهه‌ڵات، پرسێکی گرنگه. شههید قاسملو چۆن گه‌یشته ڤییه‌نا؟ ئه‌و دانیشتنه چۆن رێکخرا؟ کێ بهو کاره هه‌ڵسا؟ ناوی تاوانبارانی ئه‌و تاوانه؟ ئایا گومان له که‌س هه‌یه، له‌وانه‌شی شه‌هیدکران‌و ئه‌وانه‌شی پێوه نه‌بوون؟ چۆن تاوانبارانی ئه‌م دۆسییانه بدرێنه دادگا‌و کاری رێکخراوه‌کانی مافی مرۆف چییه؟
بۆ تیشکخستنه سه‌ر ئه‌م بابه‌ته مامۆستا گۆران «حه‌سه‌ن ئه‌یوب‌زاده»ی مافناس‌و نووسه‌ر‌و هاوڕێی د.قاسملوی شههید بۆ ئاوێنه ده‌دوێت، که ساڵی 1977 ماسته‌ری له‌یاسادا وه‌رگرتوه‌و له‌نه‌مسا دكتۆرای له‌سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تی ده‌خوێنێت.
- وهڵامی ئه‌و پرسیاره بێ ناساندنی دکتۆر قاسملو به به‌ره‌ی نوێی کورد، ناته‌واوه. کتوپڕ چوونه نێو باسێکی ئاوا نامۆ بۆ خوێنه‌ر ره‌نگه زۆر سه‌رنجڕاکێش نه‌بێ. باشتر وابوو ئێوه له‌ڕوانگه‌ی خۆتانه‌وه دکتۆر قاسملوتان به خوێنه‌رانی حه‌وته نامه‌که‌تان ناساندبایه. پێویستیی خستنه‌ڕووی بابه‌ته‌که‌شتان باس کردبایه‌و له ده‌وری د.قاسملوو خه‌باته‌که‌ی‌و کارتێکه‌ریی ئه‌و له بزووتنه‌وه‌ی گشتیی کورد بدوێن، بۆ ئه‌وه‌ی خوێنه‌ر له‌سه‌رجه‌می باسه‌که‌و پرسیار‌و وه‌ڵامه‌کان ئاگادار بێ.
باسکردن له سه‌ربورده‌ی خه‌مهێنه‌ری دوکتۆر قاسملو تیرۆری سه‌دان کادرو پێشمهرگهو لایهنگری حدکا له باشوری کوردستان له وتووێژێکی کورتدا نالوێ. باسکردن له دوکتۆر قاسملو بێ باسکردن له که‌سایه‌تی خۆی‌و سیاسه‌ت‌و رابردووی سیاسیی ئه‌و، حیزبه‌که‌ی‌و ئیبتیکار‌و زانایی‌و ئیمان‌و باوه‌ڕی به مافی نه‌ته‌وه‌یی کورد، باسکردن له هاوڕێکانی‌و که‌موکووڕیی حیزبه‌که‌ی‌و جیهانبینی‌و ئامانجه‌کانی، دۆست‌و دوژمنه‌کانی کاتێکی فره‌ی گه‌ره‌که. ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌تێک هه‌بێ، ده‌کرێ له دادێدا ئه‌و بابه‌ته بکرێته زنجیره وتارێک‌و له گۆڤاره‌که‌تاندا بڵاوبکرێته‌وه. به‌ڵام با ئێستا به کورتی سه‌رجه‌می پرسیاره‌کانتان وه‌ڵام بده‌مه‌وه.
تیرۆری د.قاسملو، بۆ کۆتایی هێنان به خه‌باتی کورد له‌ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان بوو. به نه‌مانی دوکتۆر قاسملوو دکتۆر شه‌ره‌فکه‌ندیی، حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران، هه‌بونی سیاسیی نه‌ماو ژیانی ئۆردوگانشینیی هه‌ڵبژارد. ئه‌وه‌ی به ناوی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران (هه‌ردووبه‌ش) له کۆیه جێگیربووه، په‌یوه‌ندیییه‌کی به رابردووی حیزبی دیموکراتی کوردستانی سه‌رده‌می قاسملوو شه‌ره‌فکه‌ندیی‌و به خه‌باتی کوردو رۆژهه‌ڵاتی کوردستانه‌وه نه‌ماوه.
ژیانی ئۆردوگانشینیی بۆ حیزبێکی رزگاریخواز به مانای ته‌سلیم‌و راکردنه لهو به‌رپرسایه‌تییه که وه‌ئه‌ستۆی گرتووه. به‌مانای قبووڵی کۆیله‌یه‌تیی فکریی‌و له‌ده‌ستدانی هه‌موو ده‌سکه‌وته‌کانی خه‌باتی رابردووه. ئۆردوگانشینیی زهمینهی داڕزانی که‌رامه‌تی مرۆڤی سیاسیی پێکدێنێ. ئه‌و گروپه به وته‌ی سه‌رۆکه‌که‌ی بیست ساڵه خه‌ریکی کۆکردنه‌وه‌ی ئه‌زموونه‌و له کۆنه قشلێکدا، به‌ده‌وری خۆیدا ده‌خولێته‌وه‌و له خه‌یاڵدا ریساله‌تی ئازادکردنی خه‌ڵکێک‌و وڵاتێک به‌ڕێوه ده‌با که لێی هه‌ڵاتووه. ئیددیعای خه‌بات‌و رێبه‌ریی خه‌ڵکێک ده‌که‌ن که حه‌ڤده ساڵ له‌مه‌وبه‌ر خۆیان خزانده ژێر ده‌سه‌ڵاتی ناڕاسته‌وخۆی کۆماری ئیسلامیی، له دژوارترین کاتی ژیانیاندا ئه‌مه‌كدار نه‌بون به هیواو ئاوات‌و ئامانجی خه‌ڵکه‌که‌یان. رێگه‌‌یان بۆ تیرۆریستان کرده‌وه که که‌رامه‌تی کورد بشکێنن. به‌ڕاکردنی خۆیان وره‌یان به داگیرکه‌ر دا ده‌روونی هه‌ڵکۆڵێ‌و له نێوه‌وه دایڕزێنێ. رێبه‌رایه‌تی ئه‌و خه‌ڵکه، باوک‌و دایک، خوشک‌و براو که‌سوکار‌و هاوڕێی به برینداریی جێهیشت، بۆ ئه‌وه له ئۆردووگایه‌کی ژێرده‌سه‌ڵاتی ناڕاسته‌وخۆی کۆماری تیرۆردا به جیره‌یه‌کی مانگانه بژی. سه‌دان مرۆڤی خاوه‌ن پرستیژ‌و فیداکار که هه‌موو ته‌مه‌نیان فیدای ئامانجیان کرد، سه‌دان لاوی پێشمه‌رگه‌یان کرده ده‌سته‌‌چیله‌ی ئاگری رق‌و کینه‌ی دوژمن. ته‌مه‌نی هه‌زاران گه‌نجیان زایه‌کرد.
له‌شه‌ڕی دوولایه‌ندا ئاساییه که لایه‌نی بێ هێزی داماو، تێکبشکێ. تێشکانێک که له درێژه‌ی خه‌باتدا بووبێ، شه‌ڕافه‌تمه‌ندانه‌یه. به‌ڵام ئه‌و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دانه‌ی رێبه‌رایه‌تی حیزبی دیموکرات، ئاکامی شکست له مه‌یدانی خه‌باتدا نهبوو. ئه‌و بڕیاره ته‌نیا دژ به خه‌باتی کورد له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان نهبوو، به‌ڵکو دژ به به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی هه‌موو کوردو سه‌ربه‌خۆیی ئیراده‌ی سیاسیی رێبه‌رانی کورد له باشوری کوردستانیش بوو. ئه‌و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دانه زه‌مینه‌و ده‌رفه‌تی بۆ بانده تیرۆریستییه‌کانی کۆماری ئیسلامی ره‌خساند که خه‌باتی پیرۆزی کورد توونا بکه‌ن. ئه‌م ئاشبه‌تاڵه به ته‌جروبه‌ی باشور ناوی زڕا. ئه‌وه بوو ئاکامی چاوه‌ڕواننه‌کراوی تیرۆری دوو رێبه‌ری کورد له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان.
دوابه‌دوای له‌قه‌وه‌زکردنی کادرو پێشمه‌رگه‌ی حیزب له18/8/1992، گوشاری ناڕاسته‌وخۆی کۆماری ئیسلامی بۆ چه‌ککردنی ئۆردوگانشینه‌کان‌و قه‌ده‌غه‌کردنی مافی دیفاع له خۆیان، شانۆگه‌ریی هێرش بۆ ئۆردوگای کۆیه به ئیبتیکاری هه‌ندێ به‌رپرس له3/4/1986- بۆ خاشه‌بڕکردنی حیزبه‌که‌ی قاسملو وه‌رێخرا. «حدکا به پێی رێکه‌وتننامه‌ی4/8/1996 له‌گه‌ڵ کۆماری تیرۆر ئاشبه‌تاڵی خۆی به ره‌سمیی راگه‌یاند. دوای جێبه‌جێکردنی ئه‌و پیلانه، کۆماری ئیسلامیی ده‌بوو تۆڵه‌ی سه‌رشۆڕیی خۆی له‌به‌رامبه‌ر قاره‌مانانی سه‌رده‌می رێبه‌رایه‌تی قاسملوو شه‌ڕه‌فکه‌ندیی له ئۆردوگانشینه‌کان بکاته‌وه. ئه‌نفالێکی شاراوه‌ی بێ ئه‌ژماری تیرۆرکراو، بریندار له کادرو پێشمهرگهو لایه‌نگر وه‌رێخڕا.
ژماره‌ی دروستی بێسه‌‌رو شوێنکراو، رفێندراو‌و تیرۆرکراوانی حیزبه‌‌کان له باشووری کوردستان هه‌رگیز نه‌زانرا. قسه له سه‌دان‌و هه‌زار‌و زیاتره. تا ئێستا هیچ کۆمسیۆنێک بۆ لێکۆڵینه‌وه لهو هه‌موو جینایه‌ته پێکنه‌هاتووه. هیچ سازمانێکی لایهنگری مافی مرۆڤ‌و بێ‌لایه‌ن لهو جینایه‌تانه‌یان نه‌کۆڵیوه‌ته‌وه. ئه‌گه‌ر یه‌ک دوو که‌س له بنه‌ماڵه‌ی تیرۆرکراوان سکاڵایان دژ به فه‌رمانده‌رانی تیرۆریسته‌کان به دادگا رایگه‌یاندبێ، هاوار‌و سکاڵایان به هیچ جێگه‌یه‌ک نه‌گه‌یشتووه. ئه‌وه‌ی به ناوی «قه‌رار» راگه‌یاندراوه سه‌یرو سه‌مه‌ره‌یه. له‌مه‌ڕ ئه‌و به‌شه له پرسیاره‌که که دکتۆر قاسملو چۆن گه‌یشته ڤییه‌نا، دانیشتنه‌که چۆن رێکخرا‌و کێ «بهو کاره هه‌ڵسا؟» وهڵامی ئه‌و پرسیاره له پهروهندهی(فایل- دۆسییه) تیرۆره‌که‌دا‌و له شکایه‌تی وایدینگێر، پارێزه‌ر (وه‌کیل – محامی) یانی نه‌سرین قاسملو، هاوژینی به‌ڕێی دکتۆر قاسملو دژ به ده‌وڵه‌تی ئوتریش‌و له کتێبه‌که‌ی دکتۆر پیترپیلچدا باسکراوه به‌م جۆره‌یه: پێشنیارده‌ری وتووێژ‌و ئاڵقه‌ی پێوه‌ندیی نیوان ره‌فسه‌نجانی، سه‌رۆک کۆماری ئیسلامیی‌و حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران، دکتۆر جه‌لال تاڵه‌بانی سکرتێری یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان بوو. هه‌روه‌ها، رێکخه‌‌رو پێکهێنه‌ری هه‌موو کۆبونه‌وه‌کان له شاری ڤییه‌نی ئوتریش بێجگه له ئاخر کۆبوونه‌وه‌ی دکتۆر قاسملوو تیرۆریسته‌کانی به‌ناو دیپلۆماتی کۆماری ئیسلامیی هه‌ر ناوبراو بووه. نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌ندامی سهرکردایهتی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستانیش لهو کۆبوونه‌وانه‌دا بێجگه له ئاخر کۆبوونه‌وه به‌شداری کردبوو.
خاڵی سه‌رنجڕاکێش ئه‌وه‌یه که رێبه‌رایه‌تی حیزبی دیموکراتی کوردستان له ناوه‌رۆکی پهروهندهی تیرۆره‌که ئاگادار نییه. چونکه پهروهندهکه به زمانی ئاڵمانییه. رێبه‌رایه‌تی حیزبی دیموکرات به‌هه‌ر بیانوویه‌ک بووه نه‌یویستووه، ئه‌و فایله (دۆسییه، په‌روه‌نده) له ئالمانییه‌وه بکا به کوردیی‌و پهروهندهکه بخوێندرێته‌وه‌و راستییه‌کان بخرێنه‌ڕوو.
زانیاریییه‌کی که له له‌لایه‌ن به‌رپرسی پێشووی حیزبی دیموکرات له‌مه‌ر ئه‌و په‌روه‌نده‌یه‌و که‌سانێک که لهو په‌روه‌نده‌یه‌دا ده‌وریان هه‌بووه، بڵاوکراوه‌ته، ناڕاست‌و بێ‌پایه‌و سازکراون. حیزب له‌ماوه‌ی 20 ساڵی رابردوودا ئاماده نهبوو خه‌رجی وه‌کێلێک بۆ کردنه‌وه‌ی پهروهندهی تیرۆره‌که‌ی دکتۆر قاسملو له دادگه‌یه‌کی نێوده‌وڵه‌تی بۆ هاوژینه‌که‌ی دکتۆر قاسملو دابین بکا‌و به‌رده‌وام هه‌وڵیداوه باسی نه‌کرێ.
له‌مه‌سه‌له‌ی تیرۆری دکتۆر قاسملو‌دا تۆڕێکی به‌ربڵاوی سیخوری خۆیی‌و ده‌ره‌کیی، ئه‌ندامانی سازمان‌و گروپی سیاسیی، مامۆستا‌و نووسه‌ر‌و گرێدراوی ده‌زگای ئیتیلاعاتی کۆماری ئیسلامی، ناوداری ده‌ره‌کیی یارمه‌تیده‌ری ده‌زگای جاسوسیی کۆماری ئیسلامیی بوون. کارگێڕانی داموده‌زگای ده‌وڵه‌تی ئوتریش له ئازادکردنی تیرۆریسته‌کاندا ده‌وری سه‌ره‌کییان هه‌بووه. کۆبوونه‌وه‌کان له دوو ده‌وردا له شاری ڤییه‌ن به‌ڕێوه‌چوبوون. جه‌لال تاڵه‌بانی سه‌رۆکی ینک به پێی ده‌قی پهروهندهکه له‌سه‌ر بنه‌مای وته‌ی شایه‌ته‌کان، رێکخه‌ر‌ی چوار کۆبوونه‌وه‌که‌ی ده‌وری یه‌که‌م بوو. به‌ڵام له کۆبوونه‌ی ئاخردا نه‌یانهێشتبوو به‌شداریی بکا. زۆر به‌سانایی بوو که له‌مه‌ر ئه‌و کاره‌ساته زانیارییه‌کانی تاڵه‌بانی‌و نووسه‌ری به‌ناووده‌نگ مامۆستا نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ مێژوو وه‌ربگیرێ.
له‌مه‌ر وهڵامی ئه‌و پرسیاره که «تاوانبارکراوانی» ئه‌و جینایه‌تانه کێ بوون، به ده‌بێ بگوتری دووده‌سته بوون. یه‌که‌م بڕیارده‌رانی تیرۆر که بریتیبوون له ئه‌ندامانی ده‌وڵه‌تی کۆماری ئیسلامیی‌و کارگێڕانی به‌ڕێوه‌به‌ری بریاره‌که.
دووهه‌م، سازمان‌و که‌سایه‌تی‌و که‌سانێکی سیخوڕ که لهو تۆڕه تیرۆریستییه‌دا ده‌وریان گێڕاوه. لهو په‌روه‌نده‌یه‌دا زۆر کرده‌وه هه‌یه که تاوانه، به‌ڵام تاوانی تیرۆر نین. سیخوڕیکردنی ئه‌ندامانی سازمانێکی سیاسی کوردستانیی به ئامۆژگاریی به‌رپرسێکی ئه‌و سازمانه بۆ ده‌زگای جاسوسی کۆماری ئیسلامی تاوانی سیخوڕییه نه تیرۆر‌و دیاریکردنی تاوانبار کاری دادگایه. که‌س نازانی ژماره‌ی دروستی ئه‌و جینایه‌ته دژه به‌شه‌رییانه که له‌باشوری کوردستان دژ به کوردی رۆژهه‌ڵات له‌ماوه‌ی ئۆردوگانشینیدا کراون چه‌ند که‌سه. له‌مه‌ڕ تیرۆری کادرو ئه‌ندامانی حیزبه‌سیاسییه‌کان، به تایبهتی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران (هه‌ردووبه‌ش) به‌رپرسایه‌تی رێبه‌رایه‌تیی ئه‌و حیزبه بۆ پێکهێنانی زهمینهی تیرۆر‌و ئاوڵاکردنه‌وه‌ی ده‌ستی تیرۆریسته‌کان خوویایه. به‌رپرسایه‌تییه‌که سیاسیی، ئه‌خلاقیی ویژدانییه. رێبه‌رایه‌تی حیزب ئه‌ندامانی حیزبه‌که‌ی خسته ژێرده‌سه‌ڵاتی ینک که دۆستی ستراتێژیکی دوژمنه‌که‌ی بوو. له‌مه‌سه‌له‌ی تیرۆری دکتۆرقاسملودا، خێڵه‌کیی بوونی حیزبی دیموکرات، بێ‌دیسیپلینی‌و نه‌ناسینی دوژمن‌و خۆشباوه‌ڕی‌و متمانه‌کردن به قه‌وڵ‌و به‌ڵێنیی‌و بێ متمانه‌یی به دۆست‌و متمانه‌کردن به دوژمن ئه‌و کاره‌ساتانه‌ی لێکه‌وته‌وه.
باس کردن لهو رووداوه بی‌‌گه‌ڕانه‌وه بۆ ساڵه‌کانی پێشتر‌و هه‌ڵسه‌نگاندن‌و باسکردنی هه‌ل‌ومه‌رج‌و هۆکاره‌کان که ئه‌و زه‌مینه‌یان بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملوو دواتر تیرۆری به کۆمه‌ڵی کورد له باشور پێکهێنا ناته‌واوه.
ئه‌وه‌ی که له‌سه‌ر تیرۆری دکتۆر قاسملو نووسراوه به‌زمانی بیانییه. ته‌نیا کتێبێک که له‌سه‌ر ئه‌و رووداوه نووسراوه کتێبی ئیسکۆرت به‌ره‌و تارانه. سیاسه‌تڤانی به‌ناووده‌نگ‌و ئه‌ندامی پارلمانی ئوتریش (نه‌مسا) به پێی ده‌قی پهروهندهی تیرۆره‌که که له‌لایه‌ن پۆلیسی دادوه‌ریی نه‌مساوه ئاماده‌کرابوو، به هه‌ڵبژارده‌ی خۆی‌و ئه‌و به‌شانه‌ی له روانگه‌ی خۆیه‌وه‌و دژ به سیاسه‌تی کارگێڕانی وڵاته‌که‌ی خۆی بووه ئه‌و کتێبه‌ی نووسیوه. زۆر زانیاریی ورد له‌سه‌ر ئه‌و جینایه‌ته‌و ناوی که‌سانێک لهو په‌روه‌نده‌یه‌دا هه‌یه که ده‌وری خراپیان گێڕاوه، باسی نه‌کراوه.
ئه‌و کتێبه کراوه به‌کوردیی‌و له باشوری کوردستان دووجار بڵاوکراوه‌ته‌وه.
تیرۆری دکتۆر قاسملو پێلانێکی نێوده‌وڵه‌تی بوو. تۆڕێکی به‌ربڵاوی جاسوسی له سازمانه سیاسییه‌کان (نێوخۆیی‌و ده‌ره‌کیی) سیاسه‌تڤان‌و سیخوڕ، دۆست‌و دوژمن، بۆ ئه‌و تیرۆره کاریان کردبوو. هه‌رکام به پێی لێهاتوویی‌و متمانه‌یه‌کی که پێی‌کرابوو ده‌وری خۆی گێڕابوو.
رووداوێک که ده‌قه‌ومێ ره‌نگه ده‌یان هۆی هه‌بێ. سه‌رجه‌می ئه‌و هۆیانه ئه‌و رووداوه ده‌خولقێنن. به‌ڵام ده‌کرێ له نێو ئه‌وانه یه‌ک یان چه‌ند هۆ سه‌ره‌کیی بن. دادوه‌ر له لێکۆڵینه‌وه‌که‌یدا لهو هۆسه‌ره‌کییه ده‌گه‌ڕێ. ره‌نگه هه‌رکام لهو هۆیانه که سه‌رجه‌م پێکهێنه‌ری رووداوه‌که‌ن هه‌ر کام به ته‌نیا تاوان بن یان به‌شێک له تاوانه‌که بن. بۆ که‌سێک که بخوازێ له‌سه‌ر ئه‌و رووداوه‌و هۆیه‌کان‌و ئه‌و تۆڕه سیخورییه به‌ربڵاوه بڕیاربدا یان بدوێ پێویسته زانیاریی تیمێکی پسپۆر‌و کارناس‌و خیبره‌‌و ده‌یان داموده‌زگای بێلایه‌نی ده‌وڵه‌تیی کاری بۆ بکه‌ن. بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو هاوڕێکه‌ی (عه‌بدوڵلا قادری) ره‌نگه به‌ده‌یان به‌شی تایبه‌تی‌و پسپۆری مرۆڤکوژ، به مانگ‌و ساڵ کاریان بۆ کر‌دبێ. هه‌ر وه‌کو له لێکۆڵینه‌وه‌ی لێکۆڵه‌ر له دادگای میکۆنۆس راگه‌یاندرا 16 وه‌زاره‌تخانه‌ی کۆماری ئیسلامیی ماوه‌ی یه‌ک ساڵ کاریان بۆ کردبوو. به ملیۆنان دۆلار خه‌رجیان بۆ تهرخان کردبوو. دیاره بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو ئه‌و کاره به سانایی نهبوو. به‌رنامه‌‌و پلانێکی که بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو داڕێژرابوو، به وردبینییه‌وه کاری بۆ کرابوو. به‌رنامه‌دارێژ به جۆرێک پیلانه‌که‌یان به هاوکاریی سیخوڕه سیاسییه‌کانی کورد داڕشتبوو که ئاشکراکردنی بۆ که‌س نه‌لوێ. ته‌نیا یه‌ک روداوی پێشبینی نه‌کراو ئه‌و جینایه‌ته‌ی ئاشکرا کرد. که‌وانه کردنی گولله‌یه‌ک‌و بریندارکردنی تێرۆریستی ناوزڕاو به ناوی جه‌عفه‌ر سه‌حراڕودی ئه‌و جینایه‌ته‌ی ئاشکرا کرد.
له‌مه‌ر وهڵامی ئه‌و پرسیاره که تیرۆریسته‌کان کێ بوون؟ به متمانه‌وه ده‌کرێ بگوترێ که ئه‌م سێ که‌سه‌بوون: جه‌عفه‌ر سه‌حراڕودی ناسراو به ره‌حیمی، به‌رپرسی کاروباری حیزبه‌سیاسییه‌کانی باشوری کوردستان‌و باوه‌ڕپێکراوی ره‌فسه‌نجانی. حاجی مسته‌فه‌وی به‌رپرسی پێشووی به‌شی جاسووسی‌و ئه‌منییه‌تیی ورمێ (هه‌رێمی موکریان)و تیرۆریستێکی دیکه به ناوی بزرگیان که وێنه‌کانیان بڵاوکراونه‌وه.
له‌مه‌ر هۆی ئاماده نه‌بوونی بنبێللا (سه‌رۆک کۆماری پێشتری ئه‌لجه‌زایر) به پێی قه‌رار له کۆبوونه‌وه‌ی کۆتاییدا‌و هۆی که‌متره‌خه‌میی‌و نه‌پاراستنی ئه‌منییه‌تی جیگه‌ی کۆبوونه‌وه، زۆر ئاشکرایه که جینایه‌تکاران به‌ڕێوه‌به‌ری هه‌موو پیلانه‌کان بوون‌و رێکخه‌ره‌که به ته‌واوی له ژێر فه‌رمانی جینایه‌تکاراندا بووه. به‌ڵگه‌ی زۆر له ژێر ده‌ستی پۆلیسی ئوتریشدا هه‌بووه که بڵاونه‌کراونه‌وه.
بێنبێلا، سه‌رۆک کۆماری پێشتری ئه‌لجه‌زایر بۆ ئه‌و ده‌وره که بۆ له‌داوخستنی دکتۆر قاسملو گێڕابووی، ئاپارتمانێکی له شاری ڤییه‌ن به قیمه‌تی ملیۆنێک‌و چوارسه‌ت‌و په‌نجا هه‌زار شیلینگ بۆ کڕدراوه. بێنبێللا به پێی قانون نه‌یده‌توانی له شاری ڤییه‌ن مڵک بکرێ، چونکه نیشته‌جێی ئه‌و وڵاته نهبوو. به‌ڵگه‌ی ئه‌و مڵک کڕینه‌و وته‌ی خاوه‌ن ده‌فته‌ر‌و راپۆرتی پۆلیسی دادوه‌ریی له وتاری راستکردنه‌وه‌ی هه‌ڵه‌یه‌کدا له سایتی هه‌ڵوێستدا بخوێنه‌وه. بنبێللا له دوای تیرۆره‌که‌و له ده‌ربڕینی په‌ژاره‌و نووسینی پرسه نامه‌که‌یدا ئاخ‌و ئۆفی بۆ فازل ره‌سوڵ نووسیوه‌و له‌به‌ر ناڕه‌حه‌تی ویژدان له رووی نه‌هاتووه به یه‌ک وشه‌ش په‌رۆشیی خۆی بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو عه‌بدوڵلا قادری ده‌ر‌بڕێ. بروانه لاپه‌ره‌ی 8 ژماره‌ی تایبهتی Institut Kurde de Paris Nr. Special Juillet – Août 1989 به زمانی فه‌ره‌نسی.
بۆ ناسینی بێنبێللا بڕوانه بیره‌وه‌رییه‌کانی به‌نی سه‌در به زمانی فارسی. بڵاوکردنه‌وه‌ی نێوه‌رۆکی په‌روه‌نده تیرۆره‌که‌و زانیاریی له‌سه‌ر سیخور‌و کارگێڕانی ئه‌و جینایه‌ته، ئه‌رکی به‌ڕێوه‌به‌رانی حیزبی دیموکراته.
بۆ تیشکخستنه سه‌ر ئه‌م بابه‌ته مامۆستا گۆران «حه‌سه‌ن ئه‌یوب‌زاده»ی مافناس‌و نووسه‌ر‌و هاوڕێی د.قاسملوی شههید بۆ ئاوێنه ده‌دوێت، که ساڵی 1977 ماسته‌ری له‌یاسادا وه‌رگرتوه‌و له‌نه‌مسا دكتۆرای له‌سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تی ده‌خوێنێت.
- وهڵامی ئه‌و پرسیاره بێ ناساندنی دکتۆر قاسملو به به‌ره‌ی نوێی کورد، ناته‌واوه. کتوپڕ چوونه نێو باسێکی ئاوا نامۆ بۆ خوێنه‌ر ره‌نگه زۆر سه‌رنجڕاکێش نه‌بێ. باشتر وابوو ئێوه له‌ڕوانگه‌ی خۆتانه‌وه دکتۆر قاسملوتان به خوێنه‌رانی حه‌وته نامه‌که‌تان ناساندبایه. پێویستیی خستنه‌ڕووی بابه‌ته‌که‌شتان باس کردبایه‌و له ده‌وری د.قاسملوو خه‌باته‌که‌ی‌و کارتێکه‌ریی ئه‌و له بزووتنه‌وه‌ی گشتیی کورد بدوێن، بۆ ئه‌وه‌ی خوێنه‌ر له‌سه‌رجه‌می باسه‌که‌و پرسیار‌و وه‌ڵامه‌کان ئاگادار بێ.
باسکردن له سه‌ربورده‌ی خه‌مهێنه‌ری دوکتۆر قاسملو تیرۆری سه‌دان کادرو پێشمهرگهو لایهنگری حدکا له باشوری کوردستان له وتووێژێکی کورتدا نالوێ. باسکردن له دوکتۆر قاسملو بێ باسکردن له که‌سایه‌تی خۆی‌و سیاسه‌ت‌و رابردووی سیاسیی ئه‌و، حیزبه‌که‌ی‌و ئیبتیکار‌و زانایی‌و ئیمان‌و باوه‌ڕی به مافی نه‌ته‌وه‌یی کورد، باسکردن له هاوڕێکانی‌و که‌موکووڕیی حیزبه‌که‌ی‌و جیهانبینی‌و ئامانجه‌کانی، دۆست‌و دوژمنه‌کانی کاتێکی فره‌ی گه‌ره‌که. ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌تێک هه‌بێ، ده‌کرێ له دادێدا ئه‌و بابه‌ته بکرێته زنجیره وتارێک‌و له گۆڤاره‌که‌تاندا بڵاوبکرێته‌وه. به‌ڵام با ئێستا به کورتی سه‌رجه‌می پرسیاره‌کانتان وه‌ڵام بده‌مه‌وه.
تیرۆری د.قاسملو، بۆ کۆتایی هێنان به خه‌باتی کورد له‌ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان بوو. به نه‌مانی دوکتۆر قاسملوو دکتۆر شه‌ره‌فکه‌ندیی، حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران، هه‌بونی سیاسیی نه‌ماو ژیانی ئۆردوگانشینیی هه‌ڵبژارد. ئه‌وه‌ی به ناوی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران (هه‌ردووبه‌ش) له کۆیه جێگیربووه، په‌یوه‌ندیییه‌کی به رابردووی حیزبی دیموکراتی کوردستانی سه‌رده‌می قاسملوو شه‌ره‌فکه‌ندیی‌و به خه‌باتی کوردو رۆژهه‌ڵاتی کوردستانه‌وه نه‌ماوه.
ژیانی ئۆردوگانشینیی بۆ حیزبێکی رزگاریخواز به مانای ته‌سلیم‌و راکردنه لهو به‌رپرسایه‌تییه که وه‌ئه‌ستۆی گرتووه. به‌مانای قبووڵی کۆیله‌یه‌تیی فکریی‌و له‌ده‌ستدانی هه‌موو ده‌سکه‌وته‌کانی خه‌باتی رابردووه. ئۆردوگانشینیی زهمینهی داڕزانی که‌رامه‌تی مرۆڤی سیاسیی پێکدێنێ. ئه‌و گروپه به وته‌ی سه‌رۆکه‌که‌ی بیست ساڵه خه‌ریکی کۆکردنه‌وه‌ی ئه‌زموونه‌و له کۆنه قشلێکدا، به‌ده‌وری خۆیدا ده‌خولێته‌وه‌و له خه‌یاڵدا ریساله‌تی ئازادکردنی خه‌ڵکێک‌و وڵاتێک به‌ڕێوه ده‌با که لێی هه‌ڵاتووه. ئیددیعای خه‌بات‌و رێبه‌ریی خه‌ڵکێک ده‌که‌ن که حه‌ڤده ساڵ له‌مه‌وبه‌ر خۆیان خزانده ژێر ده‌سه‌ڵاتی ناڕاسته‌وخۆی کۆماری ئیسلامیی، له دژوارترین کاتی ژیانیاندا ئه‌مه‌كدار نه‌بون به هیواو ئاوات‌و ئامانجی خه‌ڵکه‌که‌یان. رێگه‌‌یان بۆ تیرۆریستان کرده‌وه که که‌رامه‌تی کورد بشکێنن. به‌ڕاکردنی خۆیان وره‌یان به داگیرکه‌ر دا ده‌روونی هه‌ڵکۆڵێ‌و له نێوه‌وه دایڕزێنێ. رێبه‌رایه‌تی ئه‌و خه‌ڵکه، باوک‌و دایک، خوشک‌و براو که‌سوکار‌و هاوڕێی به برینداریی جێهیشت، بۆ ئه‌وه له ئۆردووگایه‌کی ژێرده‌سه‌ڵاتی ناڕاسته‌وخۆی کۆماری تیرۆردا به جیره‌یه‌کی مانگانه بژی. سه‌دان مرۆڤی خاوه‌ن پرستیژ‌و فیداکار که هه‌موو ته‌مه‌نیان فیدای ئامانجیان کرد، سه‌دان لاوی پێشمه‌رگه‌یان کرده ده‌سته‌‌چیله‌ی ئاگری رق‌و کینه‌ی دوژمن. ته‌مه‌نی هه‌زاران گه‌نجیان زایه‌کرد.
له‌شه‌ڕی دوولایه‌ندا ئاساییه که لایه‌نی بێ هێزی داماو، تێکبشکێ. تێشکانێک که له درێژه‌ی خه‌باتدا بووبێ، شه‌ڕافه‌تمه‌ندانه‌یه. به‌ڵام ئه‌و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دانه‌ی رێبه‌رایه‌تی حیزبی دیموکرات، ئاکامی شکست له مه‌یدانی خه‌باتدا نهبوو. ئه‌و بڕیاره ته‌نیا دژ به خه‌باتی کورد له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان نهبوو، به‌ڵکو دژ به به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی هه‌موو کوردو سه‌ربه‌خۆیی ئیراده‌ی سیاسیی رێبه‌رانی کورد له باشوری کوردستانیش بوو. ئه‌و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دانه زه‌مینه‌و ده‌رفه‌تی بۆ بانده تیرۆریستییه‌کانی کۆماری ئیسلامی ره‌خساند که خه‌باتی پیرۆزی کورد توونا بکه‌ن. ئه‌م ئاشبه‌تاڵه به ته‌جروبه‌ی باشور ناوی زڕا. ئه‌وه بوو ئاکامی چاوه‌ڕواننه‌کراوی تیرۆری دوو رێبه‌ری کورد له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان.
دوابه‌دوای له‌قه‌وه‌زکردنی کادرو پێشمه‌رگه‌ی حیزب له18/8/1992، گوشاری ناڕاسته‌وخۆی کۆماری ئیسلامی بۆ چه‌ککردنی ئۆردوگانشینه‌کان‌و قه‌ده‌غه‌کردنی مافی دیفاع له خۆیان، شانۆگه‌ریی هێرش بۆ ئۆردوگای کۆیه به ئیبتیکاری هه‌ندێ به‌رپرس له3/4/1986- بۆ خاشه‌بڕکردنی حیزبه‌که‌ی قاسملو وه‌رێخرا. «حدکا به پێی رێکه‌وتننامه‌ی4/8/1996 له‌گه‌ڵ کۆماری تیرۆر ئاشبه‌تاڵی خۆی به ره‌سمیی راگه‌یاند. دوای جێبه‌جێکردنی ئه‌و پیلانه، کۆماری ئیسلامیی ده‌بوو تۆڵه‌ی سه‌رشۆڕیی خۆی له‌به‌رامبه‌ر قاره‌مانانی سه‌رده‌می رێبه‌رایه‌تی قاسملوو شه‌ڕه‌فکه‌ندیی له ئۆردوگانشینه‌کان بکاته‌وه. ئه‌نفالێکی شاراوه‌ی بێ ئه‌ژماری تیرۆرکراو، بریندار له کادرو پێشمهرگهو لایه‌نگر وه‌رێخڕا.
ژماره‌ی دروستی بێسه‌‌رو شوێنکراو، رفێندراو‌و تیرۆرکراوانی حیزبه‌‌کان له باشووری کوردستان هه‌رگیز نه‌زانرا. قسه له سه‌دان‌و هه‌زار‌و زیاتره. تا ئێستا هیچ کۆمسیۆنێک بۆ لێکۆڵینه‌وه لهو هه‌موو جینایه‌ته پێکنه‌هاتووه. هیچ سازمانێکی لایهنگری مافی مرۆڤ‌و بێ‌لایه‌ن لهو جینایه‌تانه‌یان نه‌کۆڵیوه‌ته‌وه. ئه‌گه‌ر یه‌ک دوو که‌س له بنه‌ماڵه‌ی تیرۆرکراوان سکاڵایان دژ به فه‌رمانده‌رانی تیرۆریسته‌کان به دادگا رایگه‌یاندبێ، هاوار‌و سکاڵایان به هیچ جێگه‌یه‌ک نه‌گه‌یشتووه. ئه‌وه‌ی به ناوی «قه‌رار» راگه‌یاندراوه سه‌یرو سه‌مه‌ره‌یه. له‌مه‌ڕ ئه‌و به‌شه له پرسیاره‌که که دکتۆر قاسملو چۆن گه‌یشته ڤییه‌نا، دانیشتنه‌که چۆن رێکخرا‌و کێ «بهو کاره هه‌ڵسا؟» وهڵامی ئه‌و پرسیاره له پهروهندهی(فایل- دۆسییه) تیرۆره‌که‌دا‌و له شکایه‌تی وایدینگێر، پارێزه‌ر (وه‌کیل – محامی) یانی نه‌سرین قاسملو، هاوژینی به‌ڕێی دکتۆر قاسملو دژ به ده‌وڵه‌تی ئوتریش‌و له کتێبه‌که‌ی دکتۆر پیترپیلچدا باسکراوه به‌م جۆره‌یه: پێشنیارده‌ری وتووێژ‌و ئاڵقه‌ی پێوه‌ندیی نیوان ره‌فسه‌نجانی، سه‌رۆک کۆماری ئیسلامیی‌و حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران، دکتۆر جه‌لال تاڵه‌بانی سکرتێری یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان بوو. هه‌روه‌ها، رێکخه‌‌رو پێکهێنه‌ری هه‌موو کۆبونه‌وه‌کان له شاری ڤییه‌نی ئوتریش بێجگه له ئاخر کۆبوونه‌وه‌ی دکتۆر قاسملوو تیرۆریسته‌کانی به‌ناو دیپلۆماتی کۆماری ئیسلامیی هه‌ر ناوبراو بووه. نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌ندامی سهرکردایهتی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستانیش لهو کۆبوونه‌وانه‌دا بێجگه له ئاخر کۆبوونه‌وه به‌شداری کردبوو.
خاڵی سه‌رنجڕاکێش ئه‌وه‌یه که رێبه‌رایه‌تی حیزبی دیموکراتی کوردستان له ناوه‌رۆکی پهروهندهی تیرۆره‌که ئاگادار نییه. چونکه پهروهندهکه به زمانی ئاڵمانییه. رێبه‌رایه‌تی حیزبی دیموکرات به‌هه‌ر بیانوویه‌ک بووه نه‌یویستووه، ئه‌و فایله (دۆسییه، په‌روه‌نده) له ئالمانییه‌وه بکا به کوردیی‌و پهروهندهکه بخوێندرێته‌وه‌و راستییه‌کان بخرێنه‌ڕوو.
زانیاریییه‌کی که له له‌لایه‌ن به‌رپرسی پێشووی حیزبی دیموکرات له‌مه‌ر ئه‌و په‌روه‌نده‌یه‌و که‌سانێک که لهو په‌روه‌نده‌یه‌دا ده‌وریان هه‌بووه، بڵاوکراوه‌ته، ناڕاست‌و بێ‌پایه‌و سازکراون. حیزب له‌ماوه‌ی 20 ساڵی رابردوودا ئاماده نهبوو خه‌رجی وه‌کێلێک بۆ کردنه‌وه‌ی پهروهندهی تیرۆره‌که‌ی دکتۆر قاسملو له دادگه‌یه‌کی نێوده‌وڵه‌تی بۆ هاوژینه‌که‌ی دکتۆر قاسملو دابین بکا‌و به‌رده‌وام هه‌وڵیداوه باسی نه‌کرێ.
له‌مه‌سه‌له‌ی تیرۆری دکتۆر قاسملو‌دا تۆڕێکی به‌ربڵاوی سیخوری خۆیی‌و ده‌ره‌کیی، ئه‌ندامانی سازمان‌و گروپی سیاسیی، مامۆستا‌و نووسه‌ر‌و گرێدراوی ده‌زگای ئیتیلاعاتی کۆماری ئیسلامی، ناوداری ده‌ره‌کیی یارمه‌تیده‌ری ده‌زگای جاسوسیی کۆماری ئیسلامیی بوون. کارگێڕانی داموده‌زگای ده‌وڵه‌تی ئوتریش له ئازادکردنی تیرۆریسته‌کاندا ده‌وری سه‌ره‌کییان هه‌بووه. کۆبوونه‌وه‌کان له دوو ده‌وردا له شاری ڤییه‌ن به‌ڕێوه‌چوبوون. جه‌لال تاڵه‌بانی سه‌رۆکی ینک به پێی ده‌قی پهروهندهکه له‌سه‌ر بنه‌مای وته‌ی شایه‌ته‌کان، رێکخه‌ر‌ی چوار کۆبوونه‌وه‌که‌ی ده‌وری یه‌که‌م بوو. به‌ڵام له کۆبوونه‌ی ئاخردا نه‌یانهێشتبوو به‌شداریی بکا. زۆر به‌سانایی بوو که له‌مه‌ر ئه‌و کاره‌ساته زانیارییه‌کانی تاڵه‌بانی‌و نووسه‌ری به‌ناووده‌نگ مامۆستا نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ مێژوو وه‌ربگیرێ.
له‌مه‌ر وهڵامی ئه‌و پرسیاره که «تاوانبارکراوانی» ئه‌و جینایه‌تانه کێ بوون، به ده‌بێ بگوتری دووده‌سته بوون. یه‌که‌م بڕیارده‌رانی تیرۆر که بریتیبوون له ئه‌ندامانی ده‌وڵه‌تی کۆماری ئیسلامیی‌و کارگێڕانی به‌ڕێوه‌به‌ری بریاره‌که.
دووهه‌م، سازمان‌و که‌سایه‌تی‌و که‌سانێکی سیخوڕ که لهو تۆڕه تیرۆریستییه‌دا ده‌وریان گێڕاوه. لهو په‌روه‌نده‌یه‌دا زۆر کرده‌وه هه‌یه که تاوانه، به‌ڵام تاوانی تیرۆر نین. سیخوڕیکردنی ئه‌ندامانی سازمانێکی سیاسی کوردستانیی به ئامۆژگاریی به‌رپرسێکی ئه‌و سازمانه بۆ ده‌زگای جاسوسی کۆماری ئیسلامی تاوانی سیخوڕییه نه تیرۆر‌و دیاریکردنی تاوانبار کاری دادگایه. که‌س نازانی ژماره‌ی دروستی ئه‌و جینایه‌ته دژه به‌شه‌رییانه که له‌باشوری کوردستان دژ به کوردی رۆژهه‌ڵات له‌ماوه‌ی ئۆردوگانشینیدا کراون چه‌ند که‌سه. له‌مه‌ڕ تیرۆری کادرو ئه‌ندامانی حیزبه‌سیاسییه‌کان، به تایبهتی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران (هه‌ردووبه‌ش) به‌رپرسایه‌تی رێبه‌رایه‌تیی ئه‌و حیزبه بۆ پێکهێنانی زهمینهی تیرۆر‌و ئاوڵاکردنه‌وه‌ی ده‌ستی تیرۆریسته‌کان خوویایه. به‌رپرسایه‌تییه‌که سیاسیی، ئه‌خلاقیی ویژدانییه. رێبه‌رایه‌تی حیزب ئه‌ندامانی حیزبه‌که‌ی خسته ژێرده‌سه‌ڵاتی ینک که دۆستی ستراتێژیکی دوژمنه‌که‌ی بوو. له‌مه‌سه‌له‌ی تیرۆری دکتۆرقاسملودا، خێڵه‌کیی بوونی حیزبی دیموکرات، بێ‌دیسیپلینی‌و نه‌ناسینی دوژمن‌و خۆشباوه‌ڕی‌و متمانه‌کردن به قه‌وڵ‌و به‌ڵێنیی‌و بێ متمانه‌یی به دۆست‌و متمانه‌کردن به دوژمن ئه‌و کاره‌ساتانه‌ی لێکه‌وته‌وه.
باس کردن لهو رووداوه بی‌‌گه‌ڕانه‌وه بۆ ساڵه‌کانی پێشتر‌و هه‌ڵسه‌نگاندن‌و باسکردنی هه‌ل‌ومه‌رج‌و هۆکاره‌کان که ئه‌و زه‌مینه‌یان بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملوو دواتر تیرۆری به کۆمه‌ڵی کورد له باشور پێکهێنا ناته‌واوه.
ئه‌وه‌ی که له‌سه‌ر تیرۆری دکتۆر قاسملو نووسراوه به‌زمانی بیانییه. ته‌نیا کتێبێک که له‌سه‌ر ئه‌و رووداوه نووسراوه کتێبی ئیسکۆرت به‌ره‌و تارانه. سیاسه‌تڤانی به‌ناووده‌نگ‌و ئه‌ندامی پارلمانی ئوتریش (نه‌مسا) به پێی ده‌قی پهروهندهی تیرۆره‌که که له‌لایه‌ن پۆلیسی دادوه‌ریی نه‌مساوه ئاماده‌کرابوو، به هه‌ڵبژارده‌ی خۆی‌و ئه‌و به‌شانه‌ی له روانگه‌ی خۆیه‌وه‌و دژ به سیاسه‌تی کارگێڕانی وڵاته‌که‌ی خۆی بووه ئه‌و کتێبه‌ی نووسیوه. زۆر زانیاریی ورد له‌سه‌ر ئه‌و جینایه‌ته‌و ناوی که‌سانێک لهو په‌روه‌نده‌یه‌دا هه‌یه که ده‌وری خراپیان گێڕاوه، باسی نه‌کراوه.
ئه‌و کتێبه کراوه به‌کوردیی‌و له باشوری کوردستان دووجار بڵاوکراوه‌ته‌وه.
تیرۆری دکتۆر قاسملو پێلانێکی نێوده‌وڵه‌تی بوو. تۆڕێکی به‌ربڵاوی جاسوسی له سازمانه سیاسییه‌کان (نێوخۆیی‌و ده‌ره‌کیی) سیاسه‌تڤان‌و سیخوڕ، دۆست‌و دوژمن، بۆ ئه‌و تیرۆره کاریان کردبوو. هه‌رکام به پێی لێهاتوویی‌و متمانه‌یه‌کی که پێی‌کرابوو ده‌وری خۆی گێڕابوو.
رووداوێک که ده‌قه‌ومێ ره‌نگه ده‌یان هۆی هه‌بێ. سه‌رجه‌می ئه‌و هۆیانه ئه‌و رووداوه ده‌خولقێنن. به‌ڵام ده‌کرێ له نێو ئه‌وانه یه‌ک یان چه‌ند هۆ سه‌ره‌کیی بن. دادوه‌ر له لێکۆڵینه‌وه‌که‌یدا لهو هۆسه‌ره‌کییه ده‌گه‌ڕێ. ره‌نگه هه‌رکام لهو هۆیانه که سه‌رجه‌م پێکهێنه‌ری رووداوه‌که‌ن هه‌ر کام به ته‌نیا تاوان بن یان به‌شێک له تاوانه‌که بن. بۆ که‌سێک که بخوازێ له‌سه‌ر ئه‌و رووداوه‌و هۆیه‌کان‌و ئه‌و تۆڕه سیخورییه به‌ربڵاوه بڕیاربدا یان بدوێ پێویسته زانیاریی تیمێکی پسپۆر‌و کارناس‌و خیبره‌‌و ده‌یان داموده‌زگای بێلایه‌نی ده‌وڵه‌تیی کاری بۆ بکه‌ن. بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو هاوڕێکه‌ی (عه‌بدوڵلا قادری) ره‌نگه به‌ده‌یان به‌شی تایبه‌تی‌و پسپۆری مرۆڤکوژ، به مانگ‌و ساڵ کاریان بۆ کر‌دبێ. هه‌ر وه‌کو له لێکۆڵینه‌وه‌ی لێکۆڵه‌ر له دادگای میکۆنۆس راگه‌یاندرا 16 وه‌زاره‌تخانه‌ی کۆماری ئیسلامیی ماوه‌ی یه‌ک ساڵ کاریان بۆ کردبوو. به ملیۆنان دۆلار خه‌رجیان بۆ تهرخان کردبوو. دیاره بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو ئه‌و کاره به سانایی نهبوو. به‌رنامه‌‌و پلانێکی که بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو داڕێژرابوو، به وردبینییه‌وه کاری بۆ کرابوو. به‌رنامه‌دارێژ به جۆرێک پیلانه‌که‌یان به هاوکاریی سیخوڕه سیاسییه‌کانی کورد داڕشتبوو که ئاشکراکردنی بۆ که‌س نه‌لوێ. ته‌نیا یه‌ک روداوی پێشبینی نه‌کراو ئه‌و جینایه‌ته‌ی ئاشکرا کرد. که‌وانه کردنی گولله‌یه‌ک‌و بریندارکردنی تێرۆریستی ناوزڕاو به ناوی جه‌عفه‌ر سه‌حراڕودی ئه‌و جینایه‌ته‌ی ئاشکرا کرد.
له‌مه‌ر وهڵامی ئه‌و پرسیاره که تیرۆریسته‌کان کێ بوون؟ به متمانه‌وه ده‌کرێ بگوترێ که ئه‌م سێ که‌سه‌بوون: جه‌عفه‌ر سه‌حراڕودی ناسراو به ره‌حیمی، به‌رپرسی کاروباری حیزبه‌سیاسییه‌کانی باشوری کوردستان‌و باوه‌ڕپێکراوی ره‌فسه‌نجانی. حاجی مسته‌فه‌وی به‌رپرسی پێشووی به‌شی جاسووسی‌و ئه‌منییه‌تیی ورمێ (هه‌رێمی موکریان)و تیرۆریستێکی دیکه به ناوی بزرگیان که وێنه‌کانیان بڵاوکراونه‌وه.
له‌مه‌ر هۆی ئاماده نه‌بوونی بنبێللا (سه‌رۆک کۆماری پێشتری ئه‌لجه‌زایر) به پێی قه‌رار له کۆبوونه‌وه‌ی کۆتاییدا‌و هۆی که‌متره‌خه‌میی‌و نه‌پاراستنی ئه‌منییه‌تی جیگه‌ی کۆبوونه‌وه، زۆر ئاشکرایه که جینایه‌تکاران به‌ڕێوه‌به‌ری هه‌موو پیلانه‌کان بوون‌و رێکخه‌ره‌که به ته‌واوی له ژێر فه‌رمانی جینایه‌تکاراندا بووه. به‌ڵگه‌ی زۆر له ژێر ده‌ستی پۆلیسی ئوتریشدا هه‌بووه که بڵاونه‌کراونه‌وه.
بێنبێلا، سه‌رۆک کۆماری پێشتری ئه‌لجه‌زایر بۆ ئه‌و ده‌وره که بۆ له‌داوخستنی دکتۆر قاسملو گێڕابووی، ئاپارتمانێکی له شاری ڤییه‌ن به قیمه‌تی ملیۆنێک‌و چوارسه‌ت‌و په‌نجا هه‌زار شیلینگ بۆ کڕدراوه. بێنبێللا به پێی قانون نه‌یده‌توانی له شاری ڤییه‌ن مڵک بکرێ، چونکه نیشته‌جێی ئه‌و وڵاته نهبوو. به‌ڵگه‌ی ئه‌و مڵک کڕینه‌و وته‌ی خاوه‌ن ده‌فته‌ر‌و راپۆرتی پۆلیسی دادوه‌ریی له وتاری راستکردنه‌وه‌ی هه‌ڵه‌یه‌کدا له سایتی هه‌ڵوێستدا بخوێنه‌وه. بنبێللا له دوای تیرۆره‌که‌و له ده‌ربڕینی په‌ژاره‌و نووسینی پرسه نامه‌که‌یدا ئاخ‌و ئۆفی بۆ فازل ره‌سوڵ نووسیوه‌و له‌به‌ر ناڕه‌حه‌تی ویژدان له رووی نه‌هاتووه به یه‌ک وشه‌ش په‌رۆشیی خۆی بۆ تیرۆری دکتۆر قاسملو عه‌بدوڵلا قادری ده‌ر‌بڕێ. بروانه لاپه‌ره‌ی 8 ژماره‌ی تایبهتی Institut Kurde de Paris Nr. Special Juillet – Août 1989 به زمانی فه‌ره‌نسی.
بۆ ناسینی بێنبێللا بڕوانه بیره‌وه‌رییه‌کانی به‌نی سه‌در به زمانی فارسی. بڵاوکردنه‌وه‌ی نێوه‌رۆکی په‌روه‌نده تیرۆره‌که‌و زانیاریی له‌سه‌ر سیخور‌و کارگێڕانی ئه‌و جینایه‌ته، ئه‌رکی به‌ڕێوه‌به‌رانی حیزبی دیموکراته.
باشووری کوردستان، یان هه‌رێمی کوردستان؟ (به‌شی سێیه‌م)
کاره‌ساتیی ئاشبه‌تاڵ، به ته‌نها مسته‌فا بارزانیی، لێی به‌رپرس نییه، هه‌ر وه‌ک چۆن به ته‌نها مه‌سعود بارزانی له تاوان و خیانه‌تیی 31ی ئاب به‌رپرس نابێت، به‌ڵکوو ئه‌و عه‌قڵه‌ی که سه‌رجچاوه‌ی چالاکیی و بزووتنه‌وه‌کانی کۆمه‌ڵگایه و پێی ده‌گووترێ ڕووناکبیران، ئه‌وانیش پشکی گه‌وره‌یان به‌رده‌که‌وێت. کاتێک ئینگلیزه‌کان ده‌وڵه‌تیی عێراقیان دروستکرد زۆربه‌ی ڕووناکبیرانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی کوردی له‌گه‌ڵدا بوو، ته‌نانه‌ت پشتیان کرده شێخ مه‌حمودی حه‌فید، ئه‌گه‌ر کورد هه‌موو یه‌ک ده‌نگ، یه‌ک هه‌ڵوێست دژی ئینگلیز بووه‌ستانایه. لهو بڕوایه‌دام، کێشه‌ی کورد به‌شێوه‌یه‌کی جیددیانه‌تر ئاوڕی لێ ده‌درایه‌وه، وه‌ک ئه‌مڕۆ نه‌ده‌بوو.
له مێژوودا ڕووناکبیرانی کورد، ڕۆڵێکی نه‌گه‌تیڤ و چه‌واشه‌کارانه‌یان بینیوه له تێگه‌یشتوون و به‌لاڕیبردنی ڕاستییه‌کان، هه‌ر ئه‌و عه‌قله‌ی که خۆیان کردۆته چاو و ده‌مڕاست، وه‌ک (نووسه‌ر، هونه‌رمه‌ند، خوێنده‌وار و سیاسیی .. هتد) پشکی ته‌واویان لهو نه‌هامه‌تییانه‌دا به‌رده‌که‌وێت. ئه‌مانه له بری ئه‌وه‌ی له به‌رامبه‌ر هه‌ڵه و خیانه‌تیی سه‌رکرده‌کان هه‌ڵوێست وه‌ربگرن، تاوانباریان بکه‌ن، که‌چی زۆربه‌یان له‌گه‌ڵدا بوون، له کۆڕ و قسه و باسه‌کاندا پاساوی نه‌به‌جێیان بۆ بڕیاره‌که‌ی مه‌لا مسته‌فا ده‌هێنایه‌وه.
زۆر له‌وانه‌ی، تا ئه‌مڕۆش خۆیان پێ نه‌ته‌وه‌ییه و حیزبه‌که‌یان پێ به حیزبێکی ناسیۆنالیستی کوردییه عه‌یاره (24)ه، به تایبهتی کۆنه کاژیک و پاسۆکه‌کان، له بری ئاشبه‌تاڵ به کاره‌ساتێکی نه‌ته‌وه‌یی و خیانه‌تی رابه‌رایه‌تییه‌که‌ی دابنێن، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر به خیانه‌تیشی نه‌زانن، بیکه‌نه هه‌ڵه‌ی ڕابه‌ره‌کانی، به پێچه‌وانه‌وه، تا ئه‌مڕۆش ئاشبه‌تاڵ به بڕیارێکی بلیمه‌تییانه و عاقڵانه‌ی مه‌لا مسته‌فا و تاکه ڕێگایه‌ک داده‌نێن، گوایه بارزانیی کوردی له کوشتن و قه‌ڵاچۆکردن ڕزگارکردووه، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی نه‌کردایه، ئه‌ی چی بکردایه؟! ئێران سنووری داده‌خست، به ده‌وڵه‌ته دراوسێکانیشه‌وه په‌لاماری کوردییان ده‌دا. هه‌رچه‌نده ئه‌مه، له ناوه‌رۆکدا ڕوویه‌کی دیکه‌ی ناوشیاریی ئه‌م ڕووناکبیرانه‌ی کورد ده‌رده‌خات، له هه‌مانکاتیشدا بۆ خۆی وه‌ڵامدانه‌وه و ددان پیانانێکه، که ئه‌و به‌ڵگه و نووسینانه‌ی له سه‌ر ئاشبه‌تاڵ وتراوون و نووسراونه‌ته‌وه، ئه‌وه ده‌سه‌لمێنێت، که شۆڕشه‌که‌ی بارزانی هه‌ر له سه‌ره‌تاوه بۆ داواکردنی مافه نه‌ته‌وه‌ییه‌کانی کورد نه‌بووه، به‌ڵکو بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی و خواستیی دوژمنانی کورد بووه، به پلان و به فه‌رمانی ئه‌وان کورد چه‌کی پێهه‌ڵگیراوه، کاتێکیش کاریان به بارزانیی و به کورد نه‌ما، داوایان کرد چه‌ک دابنێن، ئیتر مه‌لا مسته‌فاش ئاشبه‌تاڵی ڕاگه‌یاند، جگه له‌وه ئه‌و پاساوهێنانه‌وه‌یه‌ی ئه‌م ڕووناکبیرانه ئه‌وه‌ش ده‌سه‌لمێنیت، که قسه‌کانی عیسا پژمان ڕاستن و مه‌لا مسته‌فا و سه‌رانی دیکه‌ی کورد، به وه‌کاله‌ت ئه‌و یاخیبوونه‌یان دژی عه‌بدولکه‌ریم قاسم و ڕژێمه یه‌ک له دواییه‌کانی عێراق ڕاگه‌یاندووه، ئه‌گه‌ر قسه له سه‌ر پێچه‌وانه‌که‌شی بکه‌ین، ئه‌وه مه‌لا مسته‌فا وه‌ک سه‌رکرده و ڕابه‌ڕێک ده‌بوو ڕه‌خنه‌ی لێبگیرێت، به‌وه‌ی، وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌ک وشیار بوایه ئه‌وه‌ی بزانیانه ئه‌گه‌ر ئێران، ئیسڕائیل، ئه‌مه‌ریکا و سۆڤیه‌ت ده‌ستی لێبه‌ربده‌ن، ئه‌م کاره‌ساته‌ی به‌دوادا دێت؟ حیزب دروستکردن و شه‌ڕهه‌ڵگیرساندن، هانابردنه به‌ر دوژمن، بهو شێوه‌یه‌ی که سه‌رانی کورد کاری له سه‌ر ده‌که‌ن، هه‌روه‌ها بهو مه‌رجانه‌ی دوژمن بۆتی داده‌نێت، جگه له ماڵویرانی و کوشتن و قه‌ڵاچۆکردن، سه‌ره‌نجامێکی دیکه‌ی نابێت. ئه‌مه گه‌مه و یاری کردنی منداڵانه نییه، سه‌رکرده‌ی وریا و تێگه‌یشتوو، ده‌بێت به وریاییه‌وه، پێش ئه‌وه‌ی ده‌ست بداته چه‌ک و یاخیبوونی خۆی ڕابگه‌یه‌نیت، به‌باشیی خوێندنه‌وه‌ی بۆ پاشه‌ڕۆژ و پێشبینی بۆ ڕووداو و په‌یوه‌ندیی و به‌رژه‌وه‌ندیی باڵای نه‌ته‌وه‌که‌ی هه‌بێت، هه‌ر وه‌ک چۆن له یاری شه‌ترنجدا، ته‌نها زانین مه‌رجی بردنه‌وه نییه، به‌ڵکو ماتماتیک، بیرکردنه‌وه، لێکدانه‌وه، وریایی، زیره‌کی و لێهاتوویی، له خوێندنه‌وه‌ی سایکۆلۆژییه‌تی به‌رامبه‌ردا، کاریگه‌ریی خۆیان ده‌بێت، ئاواش سه‌رکرده‌ی میلله‌ت و حیزبێک، ده‌بێت زیره‌ک و وریابێت، هه‌موو ئه‌و به‌هرانه‌ی تێدا بێت، ئایا ئه‌مانه له مه‌لا مسته‌فا و سه‌رانی ئه‌مڕۆی کورددا هه‌ن؟
له یاداشته‌کانی شێخ له‌تیفی شێخ مه‌حمودی حه‌فیددا، وه‌ک باس ده‌کرێت، شتیی زۆری نووسیبووه‌وه، له به‌شێکیدا باس له‌وه ده‌کات، که شای ئێران بۆ یه‌که‌مجار پێش ئه‌وه‌ی بیر له مه‌لا مسته‌فا بکاته‌وه، زووتر نوێنه‌رێکی خۆی ناردۆته لای شێخ له‌تیف، به ده‌میی پێی ڕاگه‌یاندووه، ئه‌گه‌ر دژی عه‌بدولکه‌ریم قاسم، ڕاپه‌ڕیت و شۆڕش بکات، ئه‌وا ئێران به هه‌موو شێوه‌یه‌ک یارمه‌تی ئه‌دات. وهڵامی شێخ له‌تیفیش بۆ نوێنه‌ره‌که‌ی شا ئه‌وه بووه: ئه‌گه‌ر ئێوه بچوکترین ماف به کورده‌کانی ئێران بده‌ن، ئه‌وه منیش ئاماده‌م ئه‌و کاره بکه‌م. دوای ئه‌وه چه‌ند که‌سێک له‌وانه‌ی ده‌ور و به‌ری لێی ده‌پرسن، ئه‌و وه‌ڵامه چیی بوو وا بهو شێوه‌یه داته‌وه؟ ئه‌ویش وه‌ڵام ئه‌داته‌وه ده‌ڵێ: شه‌ڕکردن خۆڕایی نییه، من چۆن منداڵی ئه‌و عاله‌مه به کوشت ئه‌ده‌م، که بزانم بۆچی ئه‌و داوایه‌م لیده‌که‌ن! زۆربه‌ی کتێبه‌کانی شێخ له‌تیف و به‌ڵگه و نووسینیه‌کانی، له دوای ڕاپه‌ڕین له لایه‌ن (شێخ س. حه‌فید) به دیاریی دراون به جه‌لال تاڵه‌بانی، ڕه‌نگه (شێخ س.) ، له‌به‌ر هه‌ر هۆیه‌ک بێت ئه‌مڕۆ نکولی لهو هه‌ڵه‌یه بکات.
به هه‌ر حاڵ ئێمه لێره‌دا ده‌مانه‌وێت باس له‌وه بکه‌ین، سه‌رانی کورد به‌رده‌وام به‌رژه‌وه‌ندیی و ئاسایشیی نه‌ته‌وه‌که‌یان خستۆته مه‌ترسییه‌وه. کورد خاوه‌نی حیزب و بزووتنه‌وه و شۆڕشێک نه‌بووه، که ئه‌م سه‌رکردانه بۆی تێکۆشابن، هه‌میشه کوردستان تووله ڕێگایه‌ک بووه، ئامانج و خواسته‌کانی بنه‌ماڵه و داگیرکه‌رانی پێداگه‌یه‌ندراوه‌ته جێ، بازاڕێکی بازرگانیی گه‌وره بووه، بۆیه له هه‌موو گه‌مه‌کاندا کورد به دۆراو لێی ده‌رچووه. کورد وه‌ک هیچ ده‌ستکه‌وتی نه‌بووه، تا خاوه‌نی ئه‌م سه‌رکردانه‌ش بێ، پاشه‌ڕۆژیش ده‌ستکه‌وتی نابێ.
بوونه سه‌رکرده‌ی حیزب و ڕابه‌ری میلله‌ت، به‌رپرسیارێتیی مێژووییه، ئاشبه‌تاڵ و 31ی ئاب، دوو له‌که‌ی قه‌ترانی ڕه‌شن به ته‌وێڵی بنه‌ماڵه‌ی مه‌لا مسته‌فای بارزانیی، چونکه سه‌رکرده‌ی راسته‌قینه و ڕابه‌ریی نه‌ته‌وه‌یه‌ک، ڕووداوی وا ناخوڵقێنێت، ئه‌و تاوانه‌ی بنه‌ماله‌ی مه‌لا مسته‌فا به‌رامبه‌ر به گه‌لی کورد کردوویانه، هه‌رگیز کاڵبوونه‌وه‌ی نییه، ئه‌مڕۆ ئه‌گه‌ر که‌سانێک به سۆزه‌وه، پینه‌ی ئاشبه‌تاڵ و کاره‌کانی دیکه‌ی ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه بکه‌ن و پشتگیریی خۆیان بۆ ئه‌مانه پیشان بده‌ن، دیاره ناوشیارانه له به‌ر خاتری پاراستنی مێژووی خه‌باتیی خۆیان و ژیانی پێشمه‌رگایه‌تیی و قوربانییه‌کانیانه، که‌سانێکی تریش له‌به‌ر پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیی مادیی، که خۆیان به ده‌سه‌ڵاتی ئه‌و سێ بنه‌ماڵه‌یه گرێداوه، لێ نه‌وه‌کانی دواهاتوو، خوێندنه‌وه‌یه‌کی ڕاستتر و تێڕوانینی جیاوازیان بۆ خه‌بات، یان خیانه‌تی ئه‌و سێ بنه‌ماڵه‌یه (بنه‌ماڵه‌ی برایم ئه‌حمه‌د، تاڵه‌بانی و بارزانیی) ده‌بێت، که‌سایه‌تییه‌کی وه‌ک عومه‌ر شه‌ریف، ئه‌کته‌ری میسریی به‌ناوبانگ، له خۆڕا ئه‌و داواکارییه‌ی ڕه‌ت نه‌کرده‌وه، کاتێک ویستیان به پاره‌یه‌کی زۆر ده‌می چه‌ور بکه‌ن و له فلیمێکدا ڕۆڵی مه‌لا مسته‌فا پێ ببینن. وهڵامی عومه‌ر شه‌ریف ئه‌وه بوو، که هه‌ڵه‌یه، هیچ ئه‌کته‌رێک ڕۆڵی که‌سایه‌تییه‌ک ببینێ، تا لایه‌نی که‌م سه‌د ساڵێک به‌سه‌ر نه‌مان و مێژووی ڕووداوه‌کانیدا تێنه‌په‌ڕێت، هه‌ر وه‌ک خۆشی باسی ده‌کات، کاتێک ڕازیی بوو، وه‌ک ئه‌کته‌رێک ڕۆڵی عومه‌ر موختار ببینێت، ئه‌و زه‌مه‌نه‌ی ڕه‌چاوکردبوو، به‌ڵام عومه‌ر شه‌ریف نه‌چووه ژێر بار، ڕۆڵی مه‌لا مسته‌فای بارزانیی نه‌بینی. کاتێک من قسه‌کانی عومه‌ر شه‌ریفم خوێنده‌وه، هێنده‌ی دیکه ئه‌و ئه‌کته‌ره‌م له لا گه‌وره‌تر بوو، نه‌ک له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و ڕۆڵه‌ی ڕه‌تکردۆته‌‌وه، به‌ڵکوو له به‌ر ئاستیی وشیاریی سیاسیی و تێگه‌یشتن و خوێندنه‌وه‌ی، ئه‌م هونه‌رمه‌نده مه‌زنه. به‌داخه‌وه هونه‌رمه‌ند و ئه‌کته‌ره کورده‌کانی باشووردا ئاستی وشیاریی کۆمه‌ڵایه‌تیی و سیاسیی وه‌ک که‌سایه‌تییه‌کی عومه‌ر شه‌ریفی تێدا نییه، یان هه‌ر سفره. زۆربه‌یان په‌یامیی هونه‌رییان پێ نییه، له ئاست ده‌سه‌ڵات و پۆست و ناوگه‌ڵدا، که‌سایه‌تیی خۆیان بڵند پێڕاناگیرێت، ئه‌و هونه‌رمه‌نده (فه‌ل)انه، بازرگانی به به‌هره‌ی خۆیانه‌وه ده‌که‌ن، له پێناو پاره و خۆده‌رخستندا هه‌موو کارێکی ناشرین ئه‌نجام ده‌ده‌ن، هونه‌ره‌که‌ش وه‌ک خۆیان ناشرین ده‌که‌ن، بۆیه ئه‌مڕۆ ئاستیی هونه‌ری کوردیی له باشووردا روو له داکشانه، نه‌ک هه‌ڵکشان. ئه‌وانه‌ی، که دڵسۆز و هونه‌رمه‌ندی ڕه‌سه‌نی کوردیشن، به په‌نجه‌ی ده‌ستیش ناژمێردرێن، هونه‌رمه‌ند و ئه‌کته‌ره کورده‌کان، وه‌ک زۆربه‌ی ڕووناکبیر و نووسه‌ر و ڕۆژنامه‌نووسانی دیکه، ئه‌مڕۆ خۆیان کردۆته به‌شێک له ڕووخساری ره‌شی ده‌سه‌ڵات، ئه‌‌مه‌ش لایه‌نێکی تری نه‌هامه‌تییه‌کانی کورده، کاتێک ڕووناکبیره‌کانی، خۆیان ده‌خه‌نه باوه‌شی ده‌سه‌ڵاته‌وه، کاره‌کانیان قێزه‌وه‌ند خۆیان ناشرین ده‌که‌ن.
ئه‌مه پێناسه‌ی دروستی ڕووناکبیر و هونه‌رمه‌ند و نووسه‌رانی کورده، نه‌ک بوونه‌ته گه‌نده‌ڵ، به‌ڵکو له ناو باخه‌ڵی ده‌سه‌ڵاتی پارتیی و یه‌کێتییدا بۆگه‌نیشیان کردووه، ڕه‌وشت و موڕاڵ و به‌هره جوانه‌کانی دنیای هونه‌ریشیان ته‌ڵخ و ناشرین کردووه، بێگوومان هۆکاری ئه‌مانه‌ش ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ که‌سایه‌تیی تێکشکاوی کورد، که پێویسته لێره به‌دواوه، له به‌شه‌کانی داهاتووماندا پێناسه‌یه‌کی بۆ بکه‌ین و بیبه‌ستینه‌وه به ئاشبه‌تاڵ و سه‌رنه‌که‌وتن و
تێکشکاندنه‌کانی یه‌ک له دوای یه‌کی کورد.
له مێژوودا ڕووناکبیرانی کورد، ڕۆڵێکی نه‌گه‌تیڤ و چه‌واشه‌کارانه‌یان بینیوه له تێگه‌یشتوون و به‌لاڕیبردنی ڕاستییه‌کان، هه‌ر ئه‌و عه‌قله‌ی که خۆیان کردۆته چاو و ده‌مڕاست، وه‌ک (نووسه‌ر، هونه‌رمه‌ند، خوێنده‌وار و سیاسیی .. هتد) پشکی ته‌واویان لهو نه‌هامه‌تییانه‌دا به‌رده‌که‌وێت. ئه‌مانه له بری ئه‌وه‌ی له به‌رامبه‌ر هه‌ڵه و خیانه‌تیی سه‌رکرده‌کان هه‌ڵوێست وه‌ربگرن، تاوانباریان بکه‌ن، که‌چی زۆربه‌یان له‌گه‌ڵدا بوون، له کۆڕ و قسه و باسه‌کاندا پاساوی نه‌به‌جێیان بۆ بڕیاره‌که‌ی مه‌لا مسته‌فا ده‌هێنایه‌وه.
زۆر له‌وانه‌ی، تا ئه‌مڕۆش خۆیان پێ نه‌ته‌وه‌ییه و حیزبه‌که‌یان پێ به حیزبێکی ناسیۆنالیستی کوردییه عه‌یاره (24)ه، به تایبهتی کۆنه کاژیک و پاسۆکه‌کان، له بری ئاشبه‌تاڵ به کاره‌ساتێکی نه‌ته‌وه‌یی و خیانه‌تی رابه‌رایه‌تییه‌که‌ی دابنێن، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر به خیانه‌تیشی نه‌زانن، بیکه‌نه هه‌ڵه‌ی ڕابه‌ره‌کانی، به پێچه‌وانه‌وه، تا ئه‌مڕۆش ئاشبه‌تاڵ به بڕیارێکی بلیمه‌تییانه و عاقڵانه‌ی مه‌لا مسته‌فا و تاکه ڕێگایه‌ک داده‌نێن، گوایه بارزانیی کوردی له کوشتن و قه‌ڵاچۆکردن ڕزگارکردووه، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی نه‌کردایه، ئه‌ی چی بکردایه؟! ئێران سنووری داده‌خست، به ده‌وڵه‌ته دراوسێکانیشه‌وه په‌لاماری کوردییان ده‌دا. هه‌رچه‌نده ئه‌مه، له ناوه‌رۆکدا ڕوویه‌کی دیکه‌ی ناوشیاریی ئه‌م ڕووناکبیرانه‌ی کورد ده‌رده‌خات، له هه‌مانکاتیشدا بۆ خۆی وه‌ڵامدانه‌وه و ددان پیانانێکه، که ئه‌و به‌ڵگه و نووسینانه‌ی له سه‌ر ئاشبه‌تاڵ وتراوون و نووسراونه‌ته‌وه، ئه‌وه ده‌سه‌لمێنێت، که شۆڕشه‌که‌ی بارزانی هه‌ر له سه‌ره‌تاوه بۆ داواکردنی مافه نه‌ته‌وه‌ییه‌کانی کورد نه‌بووه، به‌ڵکو بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی و خواستیی دوژمنانی کورد بووه، به پلان و به فه‌رمانی ئه‌وان کورد چه‌کی پێهه‌ڵگیراوه، کاتێکیش کاریان به بارزانیی و به کورد نه‌ما، داوایان کرد چه‌ک دابنێن، ئیتر مه‌لا مسته‌فاش ئاشبه‌تاڵی ڕاگه‌یاند، جگه له‌وه ئه‌و پاساوهێنانه‌وه‌یه‌ی ئه‌م ڕووناکبیرانه ئه‌وه‌ش ده‌سه‌لمێنیت، که قسه‌کانی عیسا پژمان ڕاستن و مه‌لا مسته‌فا و سه‌رانی دیکه‌ی کورد، به وه‌کاله‌ت ئه‌و یاخیبوونه‌یان دژی عه‌بدولکه‌ریم قاسم و ڕژێمه یه‌ک له دواییه‌کانی عێراق ڕاگه‌یاندووه، ئه‌گه‌ر قسه له سه‌ر پێچه‌وانه‌که‌شی بکه‌ین، ئه‌وه مه‌لا مسته‌فا وه‌ک سه‌رکرده و ڕابه‌ڕێک ده‌بوو ڕه‌خنه‌ی لێبگیرێت، به‌وه‌ی، وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌ک وشیار بوایه ئه‌وه‌ی بزانیانه ئه‌گه‌ر ئێران، ئیسڕائیل، ئه‌مه‌ریکا و سۆڤیه‌ت ده‌ستی لێبه‌ربده‌ن، ئه‌م کاره‌ساته‌ی به‌دوادا دێت؟ حیزب دروستکردن و شه‌ڕهه‌ڵگیرساندن، هانابردنه به‌ر دوژمن، بهو شێوه‌یه‌ی که سه‌رانی کورد کاری له سه‌ر ده‌که‌ن، هه‌روه‌ها بهو مه‌رجانه‌ی دوژمن بۆتی داده‌نێت، جگه له ماڵویرانی و کوشتن و قه‌ڵاچۆکردن، سه‌ره‌نجامێکی دیکه‌ی نابێت. ئه‌مه گه‌مه و یاری کردنی منداڵانه نییه، سه‌رکرده‌ی وریا و تێگه‌یشتوو، ده‌بێت به وریاییه‌وه، پێش ئه‌وه‌ی ده‌ست بداته چه‌ک و یاخیبوونی خۆی ڕابگه‌یه‌نیت، به‌باشیی خوێندنه‌وه‌ی بۆ پاشه‌ڕۆژ و پێشبینی بۆ ڕووداو و په‌یوه‌ندیی و به‌رژه‌وه‌ندیی باڵای نه‌ته‌وه‌که‌ی هه‌بێت، هه‌ر وه‌ک چۆن له یاری شه‌ترنجدا، ته‌نها زانین مه‌رجی بردنه‌وه نییه، به‌ڵکو ماتماتیک، بیرکردنه‌وه، لێکدانه‌وه، وریایی، زیره‌کی و لێهاتوویی، له خوێندنه‌وه‌ی سایکۆلۆژییه‌تی به‌رامبه‌ردا، کاریگه‌ریی خۆیان ده‌بێت، ئاواش سه‌رکرده‌ی میلله‌ت و حیزبێک، ده‌بێت زیره‌ک و وریابێت، هه‌موو ئه‌و به‌هرانه‌ی تێدا بێت، ئایا ئه‌مانه له مه‌لا مسته‌فا و سه‌رانی ئه‌مڕۆی کورددا هه‌ن؟
له یاداشته‌کانی شێخ له‌تیفی شێخ مه‌حمودی حه‌فیددا، وه‌ک باس ده‌کرێت، شتیی زۆری نووسیبووه‌وه، له به‌شێکیدا باس له‌وه ده‌کات، که شای ئێران بۆ یه‌که‌مجار پێش ئه‌وه‌ی بیر له مه‌لا مسته‌فا بکاته‌وه، زووتر نوێنه‌رێکی خۆی ناردۆته لای شێخ له‌تیف، به ده‌میی پێی ڕاگه‌یاندووه، ئه‌گه‌ر دژی عه‌بدولکه‌ریم قاسم، ڕاپه‌ڕیت و شۆڕش بکات، ئه‌وا ئێران به هه‌موو شێوه‌یه‌ک یارمه‌تی ئه‌دات. وهڵامی شێخ له‌تیفیش بۆ نوێنه‌ره‌که‌ی شا ئه‌وه بووه: ئه‌گه‌ر ئێوه بچوکترین ماف به کورده‌کانی ئێران بده‌ن، ئه‌وه منیش ئاماده‌م ئه‌و کاره بکه‌م. دوای ئه‌وه چه‌ند که‌سێک له‌وانه‌ی ده‌ور و به‌ری لێی ده‌پرسن، ئه‌و وه‌ڵامه چیی بوو وا بهو شێوه‌یه داته‌وه؟ ئه‌ویش وه‌ڵام ئه‌داته‌وه ده‌ڵێ: شه‌ڕکردن خۆڕایی نییه، من چۆن منداڵی ئه‌و عاله‌مه به کوشت ئه‌ده‌م، که بزانم بۆچی ئه‌و داوایه‌م لیده‌که‌ن! زۆربه‌ی کتێبه‌کانی شێخ له‌تیف و به‌ڵگه و نووسینیه‌کانی، له دوای ڕاپه‌ڕین له لایه‌ن (شێخ س. حه‌فید) به دیاریی دراون به جه‌لال تاڵه‌بانی، ڕه‌نگه (شێخ س.) ، له‌به‌ر هه‌ر هۆیه‌ک بێت ئه‌مڕۆ نکولی لهو هه‌ڵه‌یه بکات.
به هه‌ر حاڵ ئێمه لێره‌دا ده‌مانه‌وێت باس له‌وه بکه‌ین، سه‌رانی کورد به‌رده‌وام به‌رژه‌وه‌ندیی و ئاسایشیی نه‌ته‌وه‌که‌یان خستۆته مه‌ترسییه‌وه. کورد خاوه‌نی حیزب و بزووتنه‌وه و شۆڕشێک نه‌بووه، که ئه‌م سه‌رکردانه بۆی تێکۆشابن، هه‌میشه کوردستان تووله ڕێگایه‌ک بووه، ئامانج و خواسته‌کانی بنه‌ماڵه و داگیرکه‌رانی پێداگه‌یه‌ندراوه‌ته جێ، بازاڕێکی بازرگانیی گه‌وره بووه، بۆیه له هه‌موو گه‌مه‌کاندا کورد به دۆراو لێی ده‌رچووه. کورد وه‌ک هیچ ده‌ستکه‌وتی نه‌بووه، تا خاوه‌نی ئه‌م سه‌رکردانه‌ش بێ، پاشه‌ڕۆژیش ده‌ستکه‌وتی نابێ.
بوونه سه‌رکرده‌ی حیزب و ڕابه‌ری میلله‌ت، به‌رپرسیارێتیی مێژووییه، ئاشبه‌تاڵ و 31ی ئاب، دوو له‌که‌ی قه‌ترانی ڕه‌شن به ته‌وێڵی بنه‌ماڵه‌ی مه‌لا مسته‌فای بارزانیی، چونکه سه‌رکرده‌ی راسته‌قینه و ڕابه‌ریی نه‌ته‌وه‌یه‌ک، ڕووداوی وا ناخوڵقێنێت، ئه‌و تاوانه‌ی بنه‌ماله‌ی مه‌لا مسته‌فا به‌رامبه‌ر به گه‌لی کورد کردوویانه، هه‌رگیز کاڵبوونه‌وه‌ی نییه، ئه‌مڕۆ ئه‌گه‌ر که‌سانێک به سۆزه‌وه، پینه‌ی ئاشبه‌تاڵ و کاره‌کانی دیکه‌ی ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه بکه‌ن و پشتگیریی خۆیان بۆ ئه‌مانه پیشان بده‌ن، دیاره ناوشیارانه له به‌ر خاتری پاراستنی مێژووی خه‌باتیی خۆیان و ژیانی پێشمه‌رگایه‌تیی و قوربانییه‌کانیانه، که‌سانێکی تریش له‌به‌ر پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیی مادیی، که خۆیان به ده‌سه‌ڵاتی ئه‌و سێ بنه‌ماڵه‌یه گرێداوه، لێ نه‌وه‌کانی دواهاتوو، خوێندنه‌وه‌یه‌کی ڕاستتر و تێڕوانینی جیاوازیان بۆ خه‌بات، یان خیانه‌تی ئه‌و سێ بنه‌ماڵه‌یه (بنه‌ماڵه‌ی برایم ئه‌حمه‌د، تاڵه‌بانی و بارزانیی) ده‌بێت، که‌سایه‌تییه‌کی وه‌ک عومه‌ر شه‌ریف، ئه‌کته‌ری میسریی به‌ناوبانگ، له خۆڕا ئه‌و داواکارییه‌ی ڕه‌ت نه‌کرده‌وه، کاتێک ویستیان به پاره‌یه‌کی زۆر ده‌می چه‌ور بکه‌ن و له فلیمێکدا ڕۆڵی مه‌لا مسته‌فا پێ ببینن. وهڵامی عومه‌ر شه‌ریف ئه‌وه بوو، که هه‌ڵه‌یه، هیچ ئه‌کته‌رێک ڕۆڵی که‌سایه‌تییه‌ک ببینێ، تا لایه‌نی که‌م سه‌د ساڵێک به‌سه‌ر نه‌مان و مێژووی ڕووداوه‌کانیدا تێنه‌په‌ڕێت، هه‌ر وه‌ک خۆشی باسی ده‌کات، کاتێک ڕازیی بوو، وه‌ک ئه‌کته‌رێک ڕۆڵی عومه‌ر موختار ببینێت، ئه‌و زه‌مه‌نه‌ی ڕه‌چاوکردبوو، به‌ڵام عومه‌ر شه‌ریف نه‌چووه ژێر بار، ڕۆڵی مه‌لا مسته‌فای بارزانیی نه‌بینی. کاتێک من قسه‌کانی عومه‌ر شه‌ریفم خوێنده‌وه، هێنده‌ی دیکه ئه‌و ئه‌کته‌ره‌م له لا گه‌وره‌تر بوو، نه‌ک له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و ڕۆڵه‌ی ڕه‌تکردۆته‌‌وه، به‌ڵکوو له به‌ر ئاستیی وشیاریی سیاسیی و تێگه‌یشتن و خوێندنه‌وه‌ی، ئه‌م هونه‌رمه‌نده مه‌زنه. به‌داخه‌وه هونه‌رمه‌ند و ئه‌کته‌ره کورده‌کانی باشووردا ئاستی وشیاریی کۆمه‌ڵایه‌تیی و سیاسیی وه‌ک که‌سایه‌تییه‌کی عومه‌ر شه‌ریفی تێدا نییه، یان هه‌ر سفره. زۆربه‌یان په‌یامیی هونه‌رییان پێ نییه، له ئاست ده‌سه‌ڵات و پۆست و ناوگه‌ڵدا، که‌سایه‌تیی خۆیان بڵند پێڕاناگیرێت، ئه‌و هونه‌رمه‌نده (فه‌ل)انه، بازرگانی به به‌هره‌ی خۆیانه‌وه ده‌که‌ن، له پێناو پاره و خۆده‌رخستندا هه‌موو کارێکی ناشرین ئه‌نجام ده‌ده‌ن، هونه‌ره‌که‌ش وه‌ک خۆیان ناشرین ده‌که‌ن، بۆیه ئه‌مڕۆ ئاستیی هونه‌ری کوردیی له باشووردا روو له داکشانه، نه‌ک هه‌ڵکشان. ئه‌وانه‌ی، که دڵسۆز و هونه‌رمه‌ندی ڕه‌سه‌نی کوردیشن، به په‌نجه‌ی ده‌ستیش ناژمێردرێن، هونه‌رمه‌ند و ئه‌کته‌ره کورده‌کان، وه‌ک زۆربه‌ی ڕووناکبیر و نووسه‌ر و ڕۆژنامه‌نووسانی دیکه، ئه‌مڕۆ خۆیان کردۆته به‌شێک له ڕووخساری ره‌شی ده‌سه‌ڵات، ئه‌‌مه‌ش لایه‌نێکی تری نه‌هامه‌تییه‌کانی کورده، کاتێک ڕووناکبیره‌کانی، خۆیان ده‌خه‌نه باوه‌شی ده‌سه‌ڵاته‌وه، کاره‌کانیان قێزه‌وه‌ند خۆیان ناشرین ده‌که‌ن.
ئه‌مه پێناسه‌ی دروستی ڕووناکبیر و هونه‌رمه‌ند و نووسه‌رانی کورده، نه‌ک بوونه‌ته گه‌نده‌ڵ، به‌ڵکو له ناو باخه‌ڵی ده‌سه‌ڵاتی پارتیی و یه‌کێتییدا بۆگه‌نیشیان کردووه، ڕه‌وشت و موڕاڵ و به‌هره جوانه‌کانی دنیای هونه‌ریشیان ته‌ڵخ و ناشرین کردووه، بێگوومان هۆکاری ئه‌مانه‌ش ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ که‌سایه‌تیی تێکشکاوی کورد، که پێویسته لێره به‌دواوه، له به‌شه‌کانی داهاتووماندا پێناسه‌یه‌کی بۆ بکه‌ین و بیبه‌ستینه‌وه به ئاشبه‌تاڵ و سه‌رنه‌که‌وتن و
تێکشکاندنه‌کانی یه‌ک له دوای یه‌کی کورد.
باشووری کوردستان، یان هه‌رێمی کوردستان؟ (به‌شی دووه‌م)
با سه‌ره‌تا پرسیار له سه‌ر هۆکاری شۆڕش و یاخبوونه‌که‌ی مه‌لا مسته‌فا بکه‌ین؟
سه‌رده‌می عه‌بدولکه‌ریم قاسم، سه‌رده‌می زێڕین و سه‌رده‌می بوژانه‌وه‌ی هه‌ستیی نه‌ته‌وایه‌تیی کورد بوو له کوردستانی باشووردا، لهو سه‌رده‌مه‌دا، هه‌ست و بیرکردنه‌وه‌ی گه‌وره و بچوک و تاکیی کورد، به‌ره‌و ئاڕاسته‌یه‌ک ده‌ڕۆیشت، بڕواناکه‌م، له هیچ سه‌رده‌مێکدا کوردی باشوور له دروستبوونی عێراقه‌وه ئه‌و ئازادییه‌ی به خۆیه‌وه دیبێت، چونکه خوێنده‌نه‌وه‌ی تاکی کورد بۆ مێژوو، بۆ جوگرافیا، بۆ پاشه‌ڕۆژ، بۆ چاره‌نووس، بۆ یه‌کخستن، بۆ یه‌کێتیی، به‌رفراوانتر و به‌رکراوه‌تر ده‌بوو.
لهو سه‌رده‌مه‌دا، چاره‌نووسی کوردستانی باشوور وه‌ک خواستیی ناسیۆنالیستیی کوردیی، که باسی لێوه‌ده‌کرا، له میژووی شێخ سه‌عید، کوشتنی به‌کر سدقیی له موسڵ، شێخ مه‌حمود و ڕووداوه‌کانی موسڵه‌وه ده‌خوێنرایه‌وه، ئه‌و مێژووه، خه‌ونی ناسیۆنالیزمی کورد بۆ داخوازییه‌کان، له‌وێشه‌وه سنووری باشووری کوردستان (ویلایه‌تیی موسڵی پێشوو) دیاری ده‌کرا، به‌وه‌ی موسڵ به‌شێکه له کوردستان. که‌رکوک گفتوگۆی له‌سه‌ر نهبوو، چونکه به شار و ده‌ور و به‌ره‌که‌یه‌وه، دانیشتووه‌که‌ی، که له سه‌رو %80 بوو، به‌شێک بوو له کوردستان، ته‌نانه‌ت زۆر له ڕووناکبیر و نووسه‌ری کوردی ئه‌و سه‌رده‌مه، زیاد ڕۆییان له خه‌ونه‌کانی پانکوردستان ده‌کرد، گفتوگۆیان له سه‌ر کوردستانبوونی تکریت و چوارده‌وری به‌غدا و دیاله‌ش ده‌کرد، ده‌ستیان بۆ ئه‌وێنده‌ر راده‌کێشا، که ئه‌و شوێنانه سه‌ردمێک کوردستان بوون و ئیستا عه‌ره‌ب داگیری کردوون.
به‌ڵی ئه‌و کاته سنووری کوردستان له چیاکانی حه‌مرینه‌وه ده‌ستی بۆ ڕاده‌کێشرا، نه‌ک له زمانی مه‌سعود بارزانیی و هۆشیار زێباری و سه‌رانی یه‌کێتیی، که ئه‌مڕۆ به پێچه‌وانه‌ی به‌ڵگه مێژووییه‌کان ڕه‌فتار له سه‌ر کوردبوونی ولایه‌تیی موسڵ و ئه‌و ناوچانه ده‌که‌ن.
++++++++
سه‌رده‌می ده‌سته‌ڵاتی عه‌بدولکه‌ریم زۆر که‌م بوو، ته‌نها 3 ساڵێکی خایاند (1958 تا 1961) کاتێک نێوانی مه‌لا مسته‌فای بارزانی، له‌گه‌ڵ حکومه‌تی عیراق، تێکچوو، له مانگی ئه‌یلولی 1961دا دایانه کێو، یاخیبوونی خۆیان ڕاگه‌یاند و شۆڕشیان ده‌ست پێکرد، لێره‌دا ئه‌گه‌ر وشیارانه بیربکه‌ینه‌وه، ده‌توانین بپرسێن:
ئاخۆ پارتی و بارزانی چ داخوازییه‌کی نه‌ته‌وه‌ییان، له سه‌ر حکومه‌تی مه‌رکه‌زی هه‌بووبێت عه‌بدولکه‌ریم قاسم بۆیانی جێ به‌جێ نه‌کرد وا ناچار ده‌ستیان دایه چه‌ک؟ داخوازیی سیاسیی بارزانیی چیی بوو، له کاتێکدا وه‌ک سه‌ره‌تا ئه‌وه‌ی له سه‌رده‌می عه‌بدولکه‌ریمدا به کورد درابوو، ڕژێمه‌کانی دوا به‌دوای ئه‌و به کوردیان نه‌ئه‌دا و که‌چی مه‌لا مسته‌فا، هه‌میشه به وه‌رگرتنی بڕێ پاره و دانای چه‌ند وه‌زیرێکی کارتۆنی به‌رده‌وام ڕێکه‌وتننامه‌ی له‌گه‌ڵیاندا مۆرده‌کرد؟ ئه‌مه له کاتێکدا وه‌ک وتم حکومه‌تی عه‌بدولکه‌ریم قاسم، به‌بێ ئه‌وه‌ی خوێن له لووتی کوردێکه‌وه هاتبێته ده‌رێ، پێش گه‌ڕانه‌وه‌ی مسته‌فا بارزانیش، ته‌نانه‌ت له ده‌ستووری هه‌میشه‌یی عیراقدا، ددانی به‌وه‌دا نابوو، که عیراق نیشتمانی کورد و عه‌ره‌به، کورد هاوبه‌شی به‌ڕیوه‌بردنی ده‌سه‌ڵات و حکومه‌ته، ژماره‌یه‌ک له کورد کرابوونه وه‌زیر و له کوردستاندا ئه‌فسه‌ر و فه‌رمانبه‌ری عه‌ره‌ب نه‌بوون، یان هه‌بوون و ژماره‌یان به په‌نجه‌ی ده‌ست ده‌ژمێردران، به‌ڵام بۆچی مه‌لا مسته‌فا، ئیبرایم ئه‌حمه‌د، جه‌لال تاڵه‌بانی و عومه‌ر ده‌بابه، عه‌لی عه‌سکه‌ری ، و ... هتد. هاتن له حکومه‌تی عیراقی یاخیبوون، ئه‌مه له کاتێکدا، سه‌رۆک کوماری عێراق (عه‌بدوولکه‌ریم قاسم)، هه‌روه‌ک عیسا پژمان باسی لێوه‌ده‌کات و نووسیوێتی، که عه‌بدولکه‌ریم نیوه کورد بووه (دایکی کوردی فه‌یلی بوو)؟ بۆ وهڵامی ئه‌و پرسیارانه، هه‌مووی له یادداشته‌که‌ی عیسا پژنامدا وه‌ڵامه‌کان به دوور و درێژیی دراونه‌ته‌وه، به‌ڵام (عیسا پژمان که ئه‌فسه‌ری ساواک و زنجیره لێکبه‌ستراوه‌که‌ی نێوان سهرکردایهتی کورد و ڕژێمی شای ئێران) بوو، لهو باره‌یه‌وه دواوه، تا سه‌رده‌می ئاشبه‌تاله‌که، هه‌مووی باسکردووه، به‌شێکی که‌می کراوه‌ته کوردی، ئه‌مه جگه له شه‌له‌مو نکدیمۆن که له کتێبه‌که‌ی به ناوی (موساد له عێراق و ده‌وله‌ته‌کانی ده‌وروبه‌ری) ئه‌میش ڕوویه‌کی تری ئه‌و ڕاستییانه‌ی ئاشکراکردووه، به دواشیدا که‌سانی وه‌کو مه‌حمود سۆرانی (د. مه‌حمود) له‌گه‌ڵ چه‌ند سه‌رکرده‌یه‌کی حیزبی شیوعی دیوی شاراوه‌ی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه و ئاشبه‌تاڵیشیان باسکردووه.
سه‌رده‌می عه‌بدولکه‌ریم قاسم، سه‌رده‌می زێڕین و سه‌رده‌می بوژانه‌وه‌ی هه‌ستیی نه‌ته‌وایه‌تیی کورد بوو له کوردستانی باشووردا، لهو سه‌رده‌مه‌دا، هه‌ست و بیرکردنه‌وه‌ی گه‌وره و بچوک و تاکیی کورد، به‌ره‌و ئاڕاسته‌یه‌ک ده‌ڕۆیشت، بڕواناکه‌م، له هیچ سه‌رده‌مێکدا کوردی باشوور له دروستبوونی عێراقه‌وه ئه‌و ئازادییه‌ی به خۆیه‌وه دیبێت، چونکه خوێنده‌نه‌وه‌ی تاکی کورد بۆ مێژوو، بۆ جوگرافیا، بۆ پاشه‌ڕۆژ، بۆ چاره‌نووس، بۆ یه‌کخستن، بۆ یه‌کێتیی، به‌رفراوانتر و به‌رکراوه‌تر ده‌بوو.
لهو سه‌رده‌مه‌دا، چاره‌نووسی کوردستانی باشوور وه‌ک خواستیی ناسیۆنالیستیی کوردیی، که باسی لێوه‌ده‌کرا، له میژووی شێخ سه‌عید، کوشتنی به‌کر سدقیی له موسڵ، شێخ مه‌حمود و ڕووداوه‌کانی موسڵه‌وه ده‌خوێنرایه‌وه، ئه‌و مێژووه، خه‌ونی ناسیۆنالیزمی کورد بۆ داخوازییه‌کان، له‌وێشه‌وه سنووری باشووری کوردستان (ویلایه‌تیی موسڵی پێشوو) دیاری ده‌کرا، به‌وه‌ی موسڵ به‌شێکه له کوردستان. که‌رکوک گفتوگۆی له‌سه‌ر نهبوو، چونکه به شار و ده‌ور و به‌ره‌که‌یه‌وه، دانیشتووه‌که‌ی، که له سه‌رو %80 بوو، به‌شێک بوو له کوردستان، ته‌نانه‌ت زۆر له ڕووناکبیر و نووسه‌ری کوردی ئه‌و سه‌رده‌مه، زیاد ڕۆییان له خه‌ونه‌کانی پانکوردستان ده‌کرد، گفتوگۆیان له سه‌ر کوردستانبوونی تکریت و چوارده‌وری به‌غدا و دیاله‌ش ده‌کرد، ده‌ستیان بۆ ئه‌وێنده‌ر راده‌کێشا، که ئه‌و شوێنانه سه‌ردمێک کوردستان بوون و ئیستا عه‌ره‌ب داگیری کردوون.
به‌ڵی ئه‌و کاته سنووری کوردستان له چیاکانی حه‌مرینه‌وه ده‌ستی بۆ ڕاده‌کێشرا، نه‌ک له زمانی مه‌سعود بارزانیی و هۆشیار زێباری و سه‌رانی یه‌کێتیی، که ئه‌مڕۆ به پێچه‌وانه‌ی به‌ڵگه مێژووییه‌کان ڕه‌فتار له سه‌ر کوردبوونی ولایه‌تیی موسڵ و ئه‌و ناوچانه ده‌که‌ن.
++++++++
سه‌رده‌می ده‌سته‌ڵاتی عه‌بدولکه‌ریم زۆر که‌م بوو، ته‌نها 3 ساڵێکی خایاند (1958 تا 1961) کاتێک نێوانی مه‌لا مسته‌فای بارزانی، له‌گه‌ڵ حکومه‌تی عیراق، تێکچوو، له مانگی ئه‌یلولی 1961دا دایانه کێو، یاخیبوونی خۆیان ڕاگه‌یاند و شۆڕشیان ده‌ست پێکرد، لێره‌دا ئه‌گه‌ر وشیارانه بیربکه‌ینه‌وه، ده‌توانین بپرسێن:
ئاخۆ پارتی و بارزانی چ داخوازییه‌کی نه‌ته‌وه‌ییان، له سه‌ر حکومه‌تی مه‌رکه‌زی هه‌بووبێت عه‌بدولکه‌ریم قاسم بۆیانی جێ به‌جێ نه‌کرد وا ناچار ده‌ستیان دایه چه‌ک؟ داخوازیی سیاسیی بارزانیی چیی بوو، له کاتێکدا وه‌ک سه‌ره‌تا ئه‌وه‌ی له سه‌رده‌می عه‌بدولکه‌ریمدا به کورد درابوو، ڕژێمه‌کانی دوا به‌دوای ئه‌و به کوردیان نه‌ئه‌دا و که‌چی مه‌لا مسته‌فا، هه‌میشه به وه‌رگرتنی بڕێ پاره و دانای چه‌ند وه‌زیرێکی کارتۆنی به‌رده‌وام ڕێکه‌وتننامه‌ی له‌گه‌ڵیاندا مۆرده‌کرد؟ ئه‌مه له کاتێکدا وه‌ک وتم حکومه‌تی عه‌بدولکه‌ریم قاسم، به‌بێ ئه‌وه‌ی خوێن له لووتی کوردێکه‌وه هاتبێته ده‌رێ، پێش گه‌ڕانه‌وه‌ی مسته‌فا بارزانیش، ته‌نانه‌ت له ده‌ستووری هه‌میشه‌یی عیراقدا، ددانی به‌وه‌دا نابوو، که عیراق نیشتمانی کورد و عه‌ره‌به، کورد هاوبه‌شی به‌ڕیوه‌بردنی ده‌سه‌ڵات و حکومه‌ته، ژماره‌یه‌ک له کورد کرابوونه وه‌زیر و له کوردستاندا ئه‌فسه‌ر و فه‌رمانبه‌ری عه‌ره‌ب نه‌بوون، یان هه‌بوون و ژماره‌یان به په‌نجه‌ی ده‌ست ده‌ژمێردران، به‌ڵام بۆچی مه‌لا مسته‌فا، ئیبرایم ئه‌حمه‌د، جه‌لال تاڵه‌بانی و عومه‌ر ده‌بابه، عه‌لی عه‌سکه‌ری ، و ... هتد. هاتن له حکومه‌تی عیراقی یاخیبوون، ئه‌مه له کاتێکدا، سه‌رۆک کوماری عێراق (عه‌بدوولکه‌ریم قاسم)، هه‌روه‌ک عیسا پژمان باسی لێوه‌ده‌کات و نووسیوێتی، که عه‌بدولکه‌ریم نیوه کورد بووه (دایکی کوردی فه‌یلی بوو)؟ بۆ وهڵامی ئه‌و پرسیارانه، هه‌مووی له یادداشته‌که‌ی عیسا پژنامدا وه‌ڵامه‌کان به دوور و درێژیی دراونه‌ته‌وه، به‌ڵام (عیسا پژمان که ئه‌فسه‌ری ساواک و زنجیره لێکبه‌ستراوه‌که‌ی نێوان سهرکردایهتی کورد و ڕژێمی شای ئێران) بوو، لهو باره‌یه‌وه دواوه، تا سه‌رده‌می ئاشبه‌تاله‌که، هه‌مووی باسکردووه، به‌شێکی که‌می کراوه‌ته کوردی، ئه‌مه جگه له شه‌له‌مو نکدیمۆن که له کتێبه‌که‌ی به ناوی (موساد له عێراق و ده‌وله‌ته‌کانی ده‌وروبه‌ری) ئه‌میش ڕوویه‌کی تری ئه‌و ڕاستییانه‌ی ئاشکراکردووه، به دواشیدا که‌سانی وه‌کو مه‌حمود سۆرانی (د. مه‌حمود) له‌گه‌ڵ چه‌ند سه‌رکرده‌یه‌کی حیزبی شیوعی دیوی شاراوه‌ی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه و ئاشبه‌تاڵیشیان باسکردووه.
باشووری کوردستان، یان هه‌رێمی کوردستان؟
ئێلفرێد ئه‌نشتاین: گێلێتی مرۆڤ له‌وه‌دایه، کاتێک کارێک ده‌کات، دێت چه‌ند باره‌ی ده‌کاته‌وه، هه‌موو جارێکیش چاوه‌ڕوانی سه‌ره‌نجامی جیاوازیان لێده‌کات.
(ئه‌گه‌ر هه‌رێم، ناتوانێت ناوچهدابڕاوهکان، بخاته سه‌ر خۆی، با خۆی بخاته‌وه سه‌ر ناوچهدابڕاوهکان، بوونی هه‌رێم پیرۆزیی تێدا نییه با نه‌مێنێت، پارتیی و یه‌کێتیی باشووری کوردستانیان بچوککرده‌وه، کردیانه هه‌رێم)
حاجی حسێنێک هه‌بوو، خه‌ڵکی گوندی هه‌باسچه‌قه‌ڵ، نازانم ئه‌م گونده که‌وتۆته کوێوه و ئیستا ماوه یان، نا، لێ له‌م چیرۆکه کورته‌دا ناوی ئه‌و گونده هاتووه:
جارێک کوڕێک به باوکی ده‌ڵێت: بابه . .. عه‌وڵا قاچی مریشکێکی شکاندم. باوکه ده‌یکات به هه‌را و ده‌ڵێت: چۆن؟ ده تۆش بڕۆ کوڕم، قاچی مانگایه‌کی بشکێنه! کوڕه ده‌ڵی: بابه له‌سه‌ر قاچی مریشکێک، چۆن قاچی مانگایه‌ک ده‌شکێنرێت؟ ماوه‌یه‌کی تری پێ ده‌چێت، کوڕه دێته‌وه، ده‌ڵێ: بابه ئه‌م جاره، عه‌وڵا قاچی مانگاکه‌ی شکاندووم! باوکی قۆشقی ده‌بێت، ده‌یکاته هه‌را، ده‌ڵێ: ده که‌واته ئه‌مجاره بڕۆ قاچی خۆی بشکێنه!، کوڕه ده‌ڵیت: بۆ خاتری خوا ئه‌وه چی ئه‌ڵێیت، چۆن له سه‌ر قاچی مانگایه‌ک بچم قاچی خۆی بشکێنم؟ ماوه‌یه‌کی تر تێده‌په‌ڕێت، ئه‌مجاره کوڕه به هه‌ڵه‌داوان، قوڕگی پڕ له گریانه‌وه، دێته‌وه لای باوکی، پێی ده‌ڵێ: بابه گیان ئه‌ی هاوار، چیم لێ ئه‌که‌ی، عه‌وڵا، حه‌مه‌ی کوڕمی کوشت، ئیستا چیبکه‌م؟ باوکه به بێ ئه‌وه‌ی خۆی تێک بدات، وهڵامی ئه‌داته‌وه ئه‌ڵی: هیچ کوڕم. هیچ مه‌که. کوره هاوار ئه‌کات ئه‌ڵێ: چۆن هیچ، ئه‌وه چی ئه‌ڵێیت باوکه؟ تۆ له‌سه‌ر قاچی مریشکه‌که، وتت بڕۆ قاچی مانگه‌که‌ی بشکێنه، له سه‌ر قاچی مانگاکه وتت بڕۆ قاچی خۆی بشکێنه، که‌چی ئیستا ئه‌و کوڕه‌که‌می کوشتووه، ئه‌ڵێی هیچی لێمه‌که؟!
باوکه ده‌ڵێت: کوڕم، ئه‌گه‌ر کاتی خۆی له‌سه‌ر قاچی مریشکه‌که، قاچی مانگاکه‌یت بشکاندایه، دوایی نه‌ده‌هات قاچی مانگاکه بشکێنێت، ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر مانگاکه‌ش، قاچی خۆشیت بشکاندایه هه‌رگیز زاتی ئه‌وه‌ی نه‌ده‌کرد، بێت کوڕه‌که‌ت بکوژێت. تازه هه‌رچییه‌ک بکه‌یت، کوڕه‌که‌ت ڕۆیشت و بۆت زیندوو نابێته‌وه.
ئه‌و کورته چیرۆکه چ په‌یوه‌ندییه‌کی به باسه‌که‌مانه‌وه هه‌یه. چاوه‌ڕێ بکه‌ن تا،دێمه سه‌ر کروکی باسه‌که‌مان، که به چه‌ند زنجیره‌یه‌ک پێشکه‌شتانی ده‌که‌م:
******************** ++++++++++++++++ ********************
له ساڵانی 1958 که له پۆلی دوو بۆ سێی سه‌ره‌تایی ده‌چووم، له یادمه کاتێک شۆڕشی 14ی ته‌مووز بوو، عه‌بدولکه‌ریم قاسم ده‌سه‌ڵاتیی گرته ده‌ست و رژێمی پادشایی له عێراقدا نه‌ما، ئه‌و ڕۆژگاره بۆ کورد به سه‌رده‌می زێڕین ده‌ژمێرێت، تا ڕادهیهک کورد ئازادییه‌کی به‌خۆیه‌وه دی، ڕێگای پێدرا ڕۆژنامه و گۆڤار به زمانی زگماکی خۆی و به‌بێ سانسۆرکردن، چاپ بکات، جۆره چالاکیی و بووژاندنه‌وه له بیر و هزر و ڕاگه‌یاندنی کوردیی لێکه‌وته‌وه، ده‌توانم بڵێم، ئه‌مه هانده‌رێکی ته‌واو بوو، که نه‌وه‌ی نوێی کوردیی ئه‌و سه‌رده‌مه، کوردییه‌کی باش، ڕێنووسێکی ڕاست، ئاره‌زوومه‌ند بۆ خوێندنه‌وه‌وه و نووسینی کوردی فێرببن. نه‌وه‌یه‌ک دروست بوو، چینێکی حه‌زمه‌ند به زانست و به زانیاریی، ڕاکردوو به دوای چاره‌نووسی نه‌ته‌وه و پاشه‌ڕۆژدا، تینوو بۆ خوێندنه‌وه‌ی مێژووی نه‌ته‌وه‌که‌ی، په‌روه‌رده و گۆشبکرێت. ئه‌مڕۆ من ئه‌و به‌راورده، له‌گه‌ڵ نه‌وه‌ی پاش ڕاپه‌ڕیندا ده‌که‌م، ده‌بینم ئاسمان و ڕێسمان، که ده‌بوو، زۆرتر و باشتر و به پێچه‌وانه‌وه بوایه، بۆڕی سه‌رده‌می عه‌بدولکه‌ریم قاسمی بدایه. ئه‌مڕۆ زیاد له 17 ساڵه نه‌وه‌یه‌یه‌کی پاش ئه‌نفال و کیمیاباران به‌ره‌و ڕووی دوو حیزبی به‌ناو کوردیی (پارتیی و یه‌کێتیی) کراوه‌ته‌وه، ده‌بوو نه‌وه‌یه‌کی تێگه‌یشتوو، خوێنه‌ری وریا بۆ مێژووی ڕابردووی نه‌ته‌وه‌که‌یان، شاره‌زا له نه‌رێت و جوگرافیا و زمانی خۆیان بوونایه، دروست ئاوا سه‌ری هه‌ڵبدایه، هیچ نه‌بوایه وشیار و ئاگاداربکرانایه‌ته‌وه له کاره‌ساته‌کانی ئه‌نفال و کیمیاباران و مێژووی ڕه‌شی به‌عس، لێ ئه‌وه‌ی، ئه‌و دوو حیزبه، له ماوه‌ی 18 ساڵه‌دا کردیان ته‌واو پێچه‌وانه‌وه بوو. ئه‌وه‌ی ئه‌وان به سه‌ر نه‌وه‌ی پاش ڕاپه‌ڕین و دوای سه‌ددام هێنایان، زۆر مه‌ترسییدارتربوو، له‌وه‌ی داگیرکه‌رێک به سه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی بنده‌ستدا ده‌یهێنێت. نه‌وه‌یه‌کی که‌مته‌رخه‌م، نه‌شاره‌زا، ته‌وه‌زل و خه‌واڵو، ده‌سه‌ڵاتیی کوردیی ڕاده و ڕێژه‌ی تێگه‌یشتن و خوێندنه‌وه و هه‌ستیی نه‌ته‌وه‌یی و وڵاتپاریزییان هێنایه خوار سفر، دیاره ژماره‌یه‌کی زۆر که‌م ده‌که‌ونه ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م بازنه‌یه.
چه‌ند ساڵ به‌ر له ئیستا، داوام له ناسیاوێکی خۆم کرد، که مامۆستای زانکۆیه له سلێمانی، تا لهو باره‌یه‌وه یارمه‌تیم بدات و ئامارێکم بۆ ئاماده‌بکات، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته چه‌ند پرسیارێکم بۆی نارد، مه‌ردانه له ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌کدا داواکه‌ی بۆ به‌جێهێنام، له دوانزه پۆلی جیاوازدا، ئه‌م پرسیارانه‌ی له خوێندکاره‌کان کردبوو:
• پرسیار: به‌عس چییه؟ له %95 ده‌یانزانی به‌عس چییه، به‌ڵام زانیارییه‌کی که‌میان له‌سه‌ری هه‌بوو، که ئه‌و زانیارییه‌ش ده‌چوونه خانه‌ی نه‌زانینه‌وه. زۆربه‌یان ده‌ماوده‌م بیستبوویان، ده‌یان وت: ئه‌و سه‌رده‌مه من مناڵ بووم.
•پرسیار: به‌عس چیی کردووه؟ له%81 نه‌یان ده‌زانی به‌عس چی کردووه، زۆربه‌شیان وه‌ڵامیان ئه‌وه‌بوو، که به‌عس حیزبه‌که‌ی سه‌ددام بووه، بۆ کورد خراپ بووه، کوردی کوشتووه، ئازاری داوه، له‌وه زیاتر به شه‌رمه‌وه ده‌یان وت: هیچی تری لێنازانین. به کوردییه‌که‌ی ده‌ماو ده‌م له هاوڕێ و که‌سی نزیکی خۆیان ئه‌و زانیارییه‌یان وه‌رگرتبوو.
• پرسیار: که‌ی هه‌ڵه‌بجه کیمیاباران کرا؟ له کۆی هه‌موویان، ته‌نها 10 که‌س وهڵامی ڕاستیی دابووه‌وه، واته ده‌یزانی که له ساڵی 1988دا هه‌ڵه‌بجه کیمیاباران کراوه، له %3 یان ئه‌و خوێندکارانه زانیارییان له سه‌ری هه‌بوو، ئه‌ویش زانیارییه‌کی مامناوه‌ندیی.
• پرسیار: ئه‌نفال یانی چی؟ له %75 ده‌یانزانی ئه‌نفال یانی چی، به‌ڵام وه‌ک ئه‌وه‌ی، ئه‌نفال ئایه‌تێکی ناو قورعانه، له‌وێوه ده‌یان وت کوردی پێ ئه‌نفال کراوه، که باسی ئه‌نفالکردنی کوردیشی لێپرسیبوون، ته‌نها 15 که‌س وهڵامی راستیی دابۆوه، ئه‌ویش له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نووسین و ڕۆژنامه‌کانیان ده‌خوێنده‌وه، ئه‌وانی دیکه، هه‌ندێکیان گۆڤار و ڕۆژنامه کوردییه‌کانیان ده‌خوێنینه‌وه، لێ بازیان به‌سه‌ر ئه‌و باسانه‌دا ئه‌دا و حه‌زیان له خوێندنه‌وه‌ی و ئه‌و کاره‌ساتانه نهبوو.
• پرسیار: شێخ مه‌حمود کێیه؟ دوو که‌س، له کۆی ئه‌وانه، ده‌یانزانی، هه‌ندێکی تریان پێکه‌نینه‌وه ده‌یان پرسی: ئه‌وه‌ی که وێنه‌که‌ی له‌به‌ر ده‌رکی سه‌را هه‌ڵواسراوه؟
• ئه‌وه‌ی جێی سه‌رنجڕاکێشان بوو، زۆربه‌ی زۆریان ده‌یان وت، جار به جار نه‌بێ ته‌ماشای که‌ناڵه کوردییه‌کان ناکه‌ین، زیاتر حه‌زیان له ته‌ماشاکردنی که‌ناڵه عه‌ره‌بیی و تورکییه‌کان بوو.
ئا ئه‌مه‌یه ئه‌و نه‌وه‌یه‌ی، که پارتی و یه‌کێتی، له ماوه‌ی هه‌ژده ساڵدا، بۆیان به‌رهه‌مهێناوین.
چاوه‌ڕێی به‌شه‌کانی دیکه بن.
سه‌رنج: ئه‌م نووسینه‌م بۆ سیمینارێکی نێو پاڵتۆڵک ئاماده‌کردبوو، که به‌زمانێکی ساکار و ڕه‌وانی کوردیی نووسیبۆوه، به باشمزانی هه‌ر هه‌مان بابه‌ت به چه‌ند زنجیره‌یه‌ک لێره‌دا بڵاوبکه‌مه‌وه.
(ئه‌گه‌ر هه‌رێم، ناتوانێت ناوچهدابڕاوهکان، بخاته سه‌ر خۆی، با خۆی بخاته‌وه سه‌ر ناوچهدابڕاوهکان، بوونی هه‌رێم پیرۆزیی تێدا نییه با نه‌مێنێت، پارتیی و یه‌کێتیی باشووری کوردستانیان بچوککرده‌وه، کردیانه هه‌رێم)
حاجی حسێنێک هه‌بوو، خه‌ڵکی گوندی هه‌باسچه‌قه‌ڵ، نازانم ئه‌م گونده که‌وتۆته کوێوه و ئیستا ماوه یان، نا، لێ له‌م چیرۆکه کورته‌دا ناوی ئه‌و گونده هاتووه:
جارێک کوڕێک به باوکی ده‌ڵێت: بابه . .. عه‌وڵا قاچی مریشکێکی شکاندم. باوکه ده‌یکات به هه‌را و ده‌ڵێت: چۆن؟ ده تۆش بڕۆ کوڕم، قاچی مانگایه‌کی بشکێنه! کوڕه ده‌ڵی: بابه له‌سه‌ر قاچی مریشکێک، چۆن قاچی مانگایه‌ک ده‌شکێنرێت؟ ماوه‌یه‌کی تری پێ ده‌چێت، کوڕه دێته‌وه، ده‌ڵێ: بابه ئه‌م جاره، عه‌وڵا قاچی مانگاکه‌ی شکاندووم! باوکی قۆشقی ده‌بێت، ده‌یکاته هه‌را، ده‌ڵێ: ده که‌واته ئه‌مجاره بڕۆ قاچی خۆی بشکێنه!، کوڕه ده‌ڵیت: بۆ خاتری خوا ئه‌وه چی ئه‌ڵێیت، چۆن له سه‌ر قاچی مانگایه‌ک بچم قاچی خۆی بشکێنم؟ ماوه‌یه‌کی تر تێده‌په‌ڕێت، ئه‌مجاره کوڕه به هه‌ڵه‌داوان، قوڕگی پڕ له گریانه‌وه، دێته‌وه لای باوکی، پێی ده‌ڵێ: بابه گیان ئه‌ی هاوار، چیم لێ ئه‌که‌ی، عه‌وڵا، حه‌مه‌ی کوڕمی کوشت، ئیستا چیبکه‌م؟ باوکه به بێ ئه‌وه‌ی خۆی تێک بدات، وهڵامی ئه‌داته‌وه ئه‌ڵی: هیچ کوڕم. هیچ مه‌که. کوره هاوار ئه‌کات ئه‌ڵێ: چۆن هیچ، ئه‌وه چی ئه‌ڵێیت باوکه؟ تۆ له‌سه‌ر قاچی مریشکه‌که، وتت بڕۆ قاچی مانگه‌که‌ی بشکێنه، له سه‌ر قاچی مانگاکه وتت بڕۆ قاچی خۆی بشکێنه، که‌چی ئیستا ئه‌و کوڕه‌که‌می کوشتووه، ئه‌ڵێی هیچی لێمه‌که؟!
باوکه ده‌ڵێت: کوڕم، ئه‌گه‌ر کاتی خۆی له‌سه‌ر قاچی مریشکه‌که، قاچی مانگاکه‌یت بشکاندایه، دوایی نه‌ده‌هات قاچی مانگاکه بشکێنێت، ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر مانگاکه‌ش، قاچی خۆشیت بشکاندایه هه‌رگیز زاتی ئه‌وه‌ی نه‌ده‌کرد، بێت کوڕه‌که‌ت بکوژێت. تازه هه‌رچییه‌ک بکه‌یت، کوڕه‌که‌ت ڕۆیشت و بۆت زیندوو نابێته‌وه.
ئه‌و کورته چیرۆکه چ په‌یوه‌ندییه‌کی به باسه‌که‌مانه‌وه هه‌یه. چاوه‌ڕێ بکه‌ن تا،دێمه سه‌ر کروکی باسه‌که‌مان، که به چه‌ند زنجیره‌یه‌ک پێشکه‌شتانی ده‌که‌م:
******************** ++++++++++++++++ ********************
له ساڵانی 1958 که له پۆلی دوو بۆ سێی سه‌ره‌تایی ده‌چووم، له یادمه کاتێک شۆڕشی 14ی ته‌مووز بوو، عه‌بدولکه‌ریم قاسم ده‌سه‌ڵاتیی گرته ده‌ست و رژێمی پادشایی له عێراقدا نه‌ما، ئه‌و ڕۆژگاره بۆ کورد به سه‌رده‌می زێڕین ده‌ژمێرێت، تا ڕادهیهک کورد ئازادییه‌کی به‌خۆیه‌وه دی، ڕێگای پێدرا ڕۆژنامه و گۆڤار به زمانی زگماکی خۆی و به‌بێ سانسۆرکردن، چاپ بکات، جۆره چالاکیی و بووژاندنه‌وه له بیر و هزر و ڕاگه‌یاندنی کوردیی لێکه‌وته‌وه، ده‌توانم بڵێم، ئه‌مه هانده‌رێکی ته‌واو بوو، که نه‌وه‌ی نوێی کوردیی ئه‌و سه‌رده‌مه، کوردییه‌کی باش، ڕێنووسێکی ڕاست، ئاره‌زوومه‌ند بۆ خوێندنه‌وه‌وه و نووسینی کوردی فێرببن. نه‌وه‌یه‌ک دروست بوو، چینێکی حه‌زمه‌ند به زانست و به زانیاریی، ڕاکردوو به دوای چاره‌نووسی نه‌ته‌وه و پاشه‌ڕۆژدا، تینوو بۆ خوێندنه‌وه‌ی مێژووی نه‌ته‌وه‌که‌ی، په‌روه‌رده و گۆشبکرێت. ئه‌مڕۆ من ئه‌و به‌راورده، له‌گه‌ڵ نه‌وه‌ی پاش ڕاپه‌ڕیندا ده‌که‌م، ده‌بینم ئاسمان و ڕێسمان، که ده‌بوو، زۆرتر و باشتر و به پێچه‌وانه‌وه بوایه، بۆڕی سه‌رده‌می عه‌بدولکه‌ریم قاسمی بدایه. ئه‌مڕۆ زیاد له 17 ساڵه نه‌وه‌یه‌یه‌کی پاش ئه‌نفال و کیمیاباران به‌ره‌و ڕووی دوو حیزبی به‌ناو کوردیی (پارتیی و یه‌کێتیی) کراوه‌ته‌وه، ده‌بوو نه‌وه‌یه‌کی تێگه‌یشتوو، خوێنه‌ری وریا بۆ مێژووی ڕابردووی نه‌ته‌وه‌که‌یان، شاره‌زا له نه‌رێت و جوگرافیا و زمانی خۆیان بوونایه، دروست ئاوا سه‌ری هه‌ڵبدایه، هیچ نه‌بوایه وشیار و ئاگاداربکرانایه‌ته‌وه له کاره‌ساته‌کانی ئه‌نفال و کیمیاباران و مێژووی ڕه‌شی به‌عس، لێ ئه‌وه‌ی، ئه‌و دوو حیزبه، له ماوه‌ی 18 ساڵه‌دا کردیان ته‌واو پێچه‌وانه‌وه بوو. ئه‌وه‌ی ئه‌وان به سه‌ر نه‌وه‌ی پاش ڕاپه‌ڕین و دوای سه‌ددام هێنایان، زۆر مه‌ترسییدارتربوو، له‌وه‌ی داگیرکه‌رێک به سه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی بنده‌ستدا ده‌یهێنێت. نه‌وه‌یه‌کی که‌مته‌رخه‌م، نه‌شاره‌زا، ته‌وه‌زل و خه‌واڵو، ده‌سه‌ڵاتیی کوردیی ڕاده و ڕێژه‌ی تێگه‌یشتن و خوێندنه‌وه و هه‌ستیی نه‌ته‌وه‌یی و وڵاتپاریزییان هێنایه خوار سفر، دیاره ژماره‌یه‌کی زۆر که‌م ده‌که‌ونه ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م بازنه‌یه.
چه‌ند ساڵ به‌ر له ئیستا، داوام له ناسیاوێکی خۆم کرد، که مامۆستای زانکۆیه له سلێمانی، تا لهو باره‌یه‌وه یارمه‌تیم بدات و ئامارێکم بۆ ئاماده‌بکات، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته چه‌ند پرسیارێکم بۆی نارد، مه‌ردانه له ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌کدا داواکه‌ی بۆ به‌جێهێنام، له دوانزه پۆلی جیاوازدا، ئه‌م پرسیارانه‌ی له خوێندکاره‌کان کردبوو:
• پرسیار: به‌عس چییه؟ له %95 ده‌یانزانی به‌عس چییه، به‌ڵام زانیارییه‌کی که‌میان له‌سه‌ری هه‌بوو، که ئه‌و زانیارییه‌ش ده‌چوونه خانه‌ی نه‌زانینه‌وه. زۆربه‌یان ده‌ماوده‌م بیستبوویان، ده‌یان وت: ئه‌و سه‌رده‌مه من مناڵ بووم.
•پرسیار: به‌عس چیی کردووه؟ له%81 نه‌یان ده‌زانی به‌عس چی کردووه، زۆربه‌شیان وه‌ڵامیان ئه‌وه‌بوو، که به‌عس حیزبه‌که‌ی سه‌ددام بووه، بۆ کورد خراپ بووه، کوردی کوشتووه، ئازاری داوه، له‌وه زیاتر به شه‌رمه‌وه ده‌یان وت: هیچی تری لێنازانین. به کوردییه‌که‌ی ده‌ماو ده‌م له هاوڕێ و که‌سی نزیکی خۆیان ئه‌و زانیارییه‌یان وه‌رگرتبوو.
• پرسیار: که‌ی هه‌ڵه‌بجه کیمیاباران کرا؟ له کۆی هه‌موویان، ته‌نها 10 که‌س وهڵامی ڕاستیی دابووه‌وه، واته ده‌یزانی که له ساڵی 1988دا هه‌ڵه‌بجه کیمیاباران کراوه، له %3 یان ئه‌و خوێندکارانه زانیارییان له سه‌ری هه‌بوو، ئه‌ویش زانیارییه‌کی مامناوه‌ندیی.
• پرسیار: ئه‌نفال یانی چی؟ له %75 ده‌یانزانی ئه‌نفال یانی چی، به‌ڵام وه‌ک ئه‌وه‌ی، ئه‌نفال ئایه‌تێکی ناو قورعانه، له‌وێوه ده‌یان وت کوردی پێ ئه‌نفال کراوه، که باسی ئه‌نفالکردنی کوردیشی لێپرسیبوون، ته‌نها 15 که‌س وهڵامی راستیی دابۆوه، ئه‌ویش له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نووسین و ڕۆژنامه‌کانیان ده‌خوێنده‌وه، ئه‌وانی دیکه، هه‌ندێکیان گۆڤار و ڕۆژنامه کوردییه‌کانیان ده‌خوێنینه‌وه، لێ بازیان به‌سه‌ر ئه‌و باسانه‌دا ئه‌دا و حه‌زیان له خوێندنه‌وه‌ی و ئه‌و کاره‌ساتانه نهبوو.
• پرسیار: شێخ مه‌حمود کێیه؟ دوو که‌س، له کۆی ئه‌وانه، ده‌یانزانی، هه‌ندێکی تریان پێکه‌نینه‌وه ده‌یان پرسی: ئه‌وه‌ی که وێنه‌که‌ی له‌به‌ر ده‌رکی سه‌را هه‌ڵواسراوه؟
• ئه‌وه‌ی جێی سه‌رنجڕاکێشان بوو، زۆربه‌ی زۆریان ده‌یان وت، جار به جار نه‌بێ ته‌ماشای که‌ناڵه کوردییه‌کان ناکه‌ین، زیاتر حه‌زیان له ته‌ماشاکردنی که‌ناڵه عه‌ره‌بیی و تورکییه‌کان بوو.
ئا ئه‌مه‌یه ئه‌و نه‌وه‌یه‌ی، که پارتی و یه‌کێتی، له ماوه‌ی هه‌ژده ساڵدا، بۆیان به‌رهه‌مهێناوین.
چاوه‌ڕێی به‌شه‌کانی دیکه بن.
سه‌رنج: ئه‌م نووسینه‌م بۆ سیمینارێکی نێو پاڵتۆڵک ئاماده‌کردبوو، که به‌زمانێکی ساکار و ڕه‌وانی کوردیی نووسیبۆوه، به باشمزانی هه‌ر هه‌مان بابه‌ت به چه‌ند زنجیره‌یه‌ک لێره‌دا بڵاوبکه‌مه‌وه.
Tuesday, February 10, 2009
ئاوڕدانه‌وه له مێژووێکی تاڵی پارێزگای کرماشان
به‌شی دووهه‌م: ئێقباڵ سه‌فه‌ری
به‌شی یه‌که‌می ئه‌م وتاره ئاماژه‌یه‌ک بو به مێژووی" شورای یاوری تهیدستان" ،( شیت )، حجتیه مهدوی و میثم تمار" و ڕۆڵی ئه‌و تاقمانه له کوشت و بڕ و تۆقاندن، له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به گشتی و پارێزگای کرماشان به‌تایبه‌تی.
له‌م به‌ه‌شه‌دا هۆکاره‌کانی خۆڵقانی ئه‌و گۆڕه‌پانه به‌رینه بۆ تۆندئاژۆی ئایینی و پاوانخوازی، پیکهاته ئایینیه‌کانی دانیشتوانی پاڕێزگای کرماشان و ناکۆکی و جیاوازیه‌کانیان، پیلانه‌کانی کۆماری ئیسلامی و رۆڵی دوو بیرۆکه‌ی ئیسلامی سیاسی، ئاماژه دان به خاڵێکی هاوبه‌ش و به‌هێز بۆ پوچه‌ڵکردنه‌وه‌ی پیلانه‌کانی داگیرکه‌ران، له گه‌ڵ تێڕوانینێکی کورت ده‌خرێنه به‌ر دیده‌ی خوێنه‌ران.
به‌سه‌رنجدان به پێگه و جێگه‌ی شاری کرماشان، به‌تایبه‌تی له باری مێژوویه‌وه، که کۆنترین شوێنه‌واره‌کان و ئاسه‌واره‌کانی به درۆ ناسراوی( تحریف شده) پارته‌کانی (پارسه‌کان) لێ هه‌ڵکه‌وتۆه، ئه‌م پارێزگایه له لایان پانئێرانیسته‌کانه‌وه سه‌رمایه‌یه‌کی زۆری بۆ تهرخان کراوه تاکوو هه‌ستی نه‌ته‌وه‌یی تێدا لاواز بکرێ. له سه‌ره‌تای دروست بوونی ده‌وڵه‌ت- نه‌ته‌وه و یه‌کده‌ستکردنی گشت پیکهاته نه‌ته‌وییه‌کان له ژێر ناوی ئێران و ئێرانی له لایان ڕه‌زاشاوه و کوڕه‌که‌‌یه‌وه، به سه‌دان کتێب له لاێان مه‌زنیخۆازه‌کانه‌وه له بۆ ناساندنی ئه‌م سه‌رزه‌ویه وه‌ک سه‌رزه‌وی پارس که هه‌مان فارس بێ، چاپ و بڵاو کراونه‌ته‌وه. ئه‌مه به نۆره‌ی خۆی تاڕاده‌یه‌ک شوینه‌وارێکی نه‌رینی له‌سه‌ر خه‌ڵکی ئه‌م به‌شه له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان دانابوو و هێشتاش به شیوه‌ی پچڕپچڕ تاڕاده‌یه‌ک به‌رده‌وامه. پاش شۆڕشی 57 و به‌ده‌سه‌ڵات گه‌یشتنی مه‌لاکان، دوو دیارده‌ی فره ئاڵۆز و مه‌ترسی دار یه‌کیانگرت و بارودۆخێکیان خۆڵقاند که گۆڕه‌پانی رمبازێنی توندئاژۆی گه‌یانده خۆهه‌ڵقورتاندن له ژیانی ڕۆژانه‌ی تاک و کۆمه‌ڵ. کاتێک پانئێرانیسمی مه‌زنیخۆاز به هه‌موو پێکهاته و تۆێژه‌کانیه‌وه تێکه‌ڵ به شیعیسمی ده‌مارگرژ بوو، خرابترین ڕۆڵی له‌سه‌ر پیکهاته یان دانیشتوانی پارێزگای کرماشان و ئیلام گێڕا. له که‌س شاراوه نییه که پارێزگای کرماشان ئاڵۆزترین ناوچه‌ی ئه‌م چوارچیوه جوغرافیه‌یه که به (ئێران) ده‌ناسرێ. یه‌که‌م ئه‌وه‌ی که سنووریکی دوورو درێژ و ده‌ستکردی له گه‌ڵ وڵاتی عێراق هه‌یه و به دایم لهو سنوورانه شه‌ڕ به‌رده‌وام بووه. ئه‌مه بۆ خۆی باردۆخێکی خۆڵقاندبوو که گه‌وره‌ترین دامه‌زراوه‌کانی سه‌رکوت، وه‌ک پادگانه‌کان و هێزی له‌شکری، ده‌سگا هه‌واڵده‌ری و سیخۆڕیه‌کان، هێزه‌کانی ژاندارمه و سۆپای پاسداران، هه‌م له کاتی ده‌سه‌ڵاتی هه‌مه‌ڕه‌زا و پاشانیش کۆماری ئیسلامی له‌م پارێزگایه جێگیر بکرێن. دیاره ئه‌مه بۆ خۆی لیکدانه‌وه‌ی زۆر هه‌ڵده‌گرێ و جێگای له‌م وتاره‌دا نابێته‌وه. دووهه‌م خاوه‌ن چه‌ندین کانگای ژێر زه‌وی و سرووشتییه که ڕۆڵێکی به‌رچاویان له ئابووری وڵات هه‌یه و یه‌کێک له ڕێگا گرینگه‌کانی نێوده‌وڵه‌تی له‌وێه‌وه تێپه‌ڕ ده‌بێ. سێهه‌م له هه‌موو ئاڵوگۆڕه‌کانی سیاسی دا قورسایی تایبهتی خۆی هه‌بووه و له زۆریه‌ک له ئاڵوگۆره‌کانی هه‌ریمی و گشتیش دا ڕۆڵی به‌رچاوی گێڕاوه. وه‌ک سرده‌می مه‌شرۆته خۆازی، سه‌ره‌تای شۆڕشی 57 و ڕۆڵی گرۆپه فاشیستی یه‌کان و ئێستاس بابه‌تی ڕیفورمخوازی. بێجگه له‌وانه‌ش که هه‌رکامیان گرێنگی تایبهتی خۆیان هه‌بووه، کوردستانی بوونی ئه‌م مه‌ڵبه‌نده هێنده‌ی دیکه‌ش بارگرانی خستۆه‌ته سه‌ر و لێره‌ش هه‌م بۆ کورد وه‌ک گه‌وره‌ترین شار و ده‌وڵه‌مه‌ندترین ناوچه‌ی کوردستان باێخی هه‌بووه و هه‌یه، هه‌م وه‌ک به‌شێک له لاشه‌یه‌کی گه‌وره‌تر به‌ناوی (ئێران) قورسایی خۆی هه‌یه. که‌وابی له خۆڕا نییه که نه‌ته‌وه‌ی باڵاده‌ست ئه‌و هه‌موو سه‌رمایه‌یه‌ی بۆ تێکدان و تێک هه‌ڵپژراندنی تهرخان کردوه. ڕۆڵی ئایین و ئایینزاکان له‌م کۆمه‌ڵگایه:
جێگای یه‌که به دوو کردن نییه که ئایین و مه‌زهه‌به‌کانیش یه‌کێک له کیشه هه‌ره ئاڵۆزه‌کانی ئه‌م به‌شه له کوردستانه که ڕۆڵی نه‌رینی خۆی هه‌بووه و به‌مزوانه‌ش کۆتایی پێ نایه. ئه‌گه‌ر وایه که جێگای شک نییه، ده‌بێ پێناسه‌یه‌کی ئه‌وانیش بکه‌ین. له‌م مه‌ڵبه‌نده‌دا چه‌ندین پێکهاته‌ی ئایینی و کولتۆری هه‌ن که به‌دایم له دۆخێکی ئاڵۆز وناکۆکی دا ژییاون. له گه‌رده‌نه‌ی ئه‌سه‌دئاواوه که ئێستا به‌شێکه له پارێزگای هه‌مه‌دان، تاکوو شارۆچکه خوسره‌وی و سنووری ده‌ستکرد که مه‌وداکه‌ی نیزیک به 400 کیلومیتره، به‌شێکی به‌رچاوی دانیشتوانه‌که‌ی پێکهاتوه له کورده یارسانیه‌کان. دانیشتوانی شارو شارۆچکه‌کانی هه‌رسین و ئه‌سه‌دئاوا، که‌نگه‌وه‌ر و چه‌مچه‌ماڵ، سه‌حه‌نه و جوینئاوا، بێستون و کرماشان، کۆزه‌ران و هارونئاوا و کرند، گاواره و گوران، قه‌ڵخانی و سه‌رپێڵی زه‌هاو، قه‌سریشیرین و سنجاوی، خوسره‌وی و نه‌وتشار، له گه‌ڵ ده‌یان شارۆچکه و سه‌دان گوندی دیکه‌ی ئه‌م مه‌ڵبه‌نده یان تیکه‌ڵاون، یان به گشتی یارسانین. هه‌مووانیش ده‌زانن که یارسانیه‌کان موسۆڵمان نین و له گه‌ڵ فه‌لسه‌فه‌ی بوونی کۆماری ئیسلامیدا له ناته‌بایه‌کی یه‌کجار قووڵدان. له کرماشانه‌وه به‌ره‌و قازانچی و ڕوانسه‌ر، پاڵنگان وجوانڕۆ، باینگان و پاوه و نه‌وسۆد، تازه‌ئاوا و سه‌لاسی باوه‌جانی، سه‌رپیڵ و ده‌شتی زه‌هاو، قه‌سریشیرین له‌گه‌ڵ ده‌یان شارۆچکه و سه‌دان گوندی ئه‌م مه‌ڵبه‌نده دیسان یان به گشتی، یان تیکه‌ڵاویکی پچڕ پچڕ، پیکهاتون له کورده‌کانی به ئایین موسۆڵمانی سونه. ئه‌مانیش له باری ئایینیه‌وه نه له گه‌ڵ فه‌لسه‌فه‌ی شیعیسم ته‌بان، نه‌ش له گه‌ڵ یارسانیه‌کان. له نه‌وتشاره‌وه به‌ره‌وه گێڵانی خۆرئاوا، قه‌سریشیرین و سه‌رپیڵی زه‌هاو، ده‌شتی بشیوه و قه‌ڵاشاین، سیه‌سیه و ده‌شتی هارونئاوا، ده‌شتی مایه‌شت و کرماشان، بێستون و سۆنقری کولیایی، هه‌رسین و تویسرکان، که‌نگه‌وه‌ر و ئه‌سه‌دئاوا له گه‌ڵ ده‌یان شار و شارۆچکه و هه‌زاران گوند، دانیشتوانه‌کی پیکهاتوون له کورده‌کانی به ئایین موسۆڵمانی شیعه و له زۆر جێگاش تێکه‌ڵن. لێره‌ش فه‌لسه‌فه‌ی وجودی شیعیسم نه له گه‌ڵ یارسانیه‌کانی ناموسۆڵمان و نه‌ش له‌گه‌ڵ موسۆڵمانه‌کانی سونه، چ نێوانیکیان نیه و به‌دایمیش له ئاڵوزی و مشتومڕدا بوونه. ئیتر باسی زه‌رده‌شتیه‌کان، مه‌سیحیه‌کان، یه‌هودیه‌کان، به‌هایه‌کان، که‌لیمیه‌کان و ئایین و ئایینزاکانی دیکه بهو بانه‌وه بمینێ. له تاریف ده‌ربچێ مێژووی ئه‌م پارێزگایه پڕه له پیکدادانی نێوان ئه‌م پێکهاته ئایینیانه. شه‌ڕ و دووبه‌ره‌کی و به‌ده‌یان ڕووداوی تاڵ متمانه‌ی له پیکهاته ئایینیه‌کان سه‌ندوه‌ته‌وه. ئه‌و ڕووداو و هۆکارانه هه‌رکامه و به نۆره‌ی خۆیان شوێنه‌واری نه‌رینیان له‌سه‌ر ئه‌م پیکهاتانه داناوه و تاڕاده‌یه‌کیش هه‌ستی تۆڵه ئه‌ستاندنه‌وه له ئارادا بووه. به هه‌ستپیکردرن بهو هۆکاره مه‌ترسیدارانه که پێشبینی کردنیان هێنده‌ش هاسته‌م نین، ده‌گه‌ینه ئه‌و ئاکامه که هه‌م باوکی تاجدار و هه‌م باوکی مێزه‌ره، بیانوی ده‌ره‌کی و نێوخۆیان بۆ لاوازکردن و شوردنه‌وه‌ی هه‌ست و بیری نه‌ته‌وه‌یی دانیشتوانی ئه‌م به‌شه له وڵاته‌که‌مان هه‌بووه.
پیلانه‌کانی ئێستای ڕێژیم:
کۆماری ئیسلامی به هاندان و یارمه‌تی کردنی گرۆپه‌کانی بناوه‌ژۆی ئایینی له به‌شیکی به‌رچاوی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان و به‌تایبه‌تی له پاڕێزگای کرماشان که زیاتر موسۆڵمانانی سونه ده‌گرێته‌وه، ته‌واوی تواناکانی خۆی خستوه‌ته گه‌ڕ بۆ چه‌ندین ئامانج. یه‌که‌م مه‌به‌ستی ڕێژیم له‌م پێوه‌ندیه دا که ستراتیژیک دێته به‌رچاو، به‌ره‌وڕووبوونه‌وه له گه‌ڵ هزر و بیری نه‌ته‌وه‌ییه که له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان به گشتی و پارێزگاکانی کرماشان و ئیلام به‌تایبه‌تی، ڕووی له گه‌شه سه‌ندندایه. مه‌به‌ستی دووهه‌میان ڕووبه‌ڕوکردنه‌وه‌ی ئه‌و گرۆپه بناوه‌ژۆانه له گه‌ڵ حیزب و ڕێکخراوه‌کانی کوردیه که ڕزگاری نه‌ته‌وه‌یی- نیشتمانی، له گه‌ڵ دێموکراسی و سکولاریسمیان وه‌ک بنه‌ماکانی ژیانێکی ئارزۆمه‌ندانه هه‌ڵبژاردوه. که ئه‌مه ده‌کرێ وه‌ک تاکتیک حیسابیان له‌سه‌ر بکرێ. مه‌به‌ستی سێهه‌میان په‌ره‌پێدانی ناکۆکی و له‌به‌رانبه‌ر یه‌ک ڕاگرتنی کورده‌کانی شیعه و سونی و یارسانیه، تاکوو پێشگیری بکه‌ن له نیزیک بوونه‌وه و هاوکاری نێوان ئه‌م پێکهاتانه که هه‌موویان له پانتاییه‌کی به‌رین دا یه‌ک ده‌گرنه‌وه، که ئه‌ویش پانتایی نه‌ته‌وه‌ییه. به‌ڵام ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی بێجگه لهو مه‌به‌ستانه‌ش که له‌سه‌ره‌وه باس کران، ئامانجی دیکه‌شی له به‌هێزکردنی بناوژۆی ئایینی له کوردستان هه‌یه که ده‌بێ ئاوڕی لێ بدرێته‌وه.
دوو بیرۆکه‌ی ئیسلامی سیاسی و دروستکردنی ڕێکخراوی ئایینی:
ئێمه ده‌زانین که سه‌دان ساڵه شه‌ڕی ده‌سه‌ڵات و ململانێ له نێوان دوو بیرۆکه‌ی لێکجیاوازی موسۆڵمانان دا له ئارا دا بووه. ئه‌م بیرۆکانه ئێستا ڕواڵه‌تی ئایدولۆژی کۆنی گۆڕیوه و وه‌ک ئیسلامی سیاسی بۆه‌ته ئه‌کته‌ریکی ناسراوی گۆڕه‌پانی سیاسی، که له ململانێ یه‌کی خه‌ست و خۆڵدان. ئه‌م بیرۆکانه که له‌گه‌ڵ ڕه‌وتی ڕووداوه‌کان پێیان ناوه‌ته قۆناخیکی نویه‌وه که ناسینه‌وه‌یان گه‌لێک سانایه و له‌م پێوه‌ندیه‌ش دا ده‌توانین به به‌ڕاشکاوی بڵێین که ئێستا شه‌ڕێکی ڕانه‌گیاندراوی گشتگیر له نێوان ئه‌م بیرۆکانه‌دا له په‌ره‌سه‌ند دایه. واته شیعیسم به‌ڕێبه‌رایه‌تی مه‌لاکانی شیعه له ئێران و سونه به ڕێبه‌رایه‌تی ده‌وڵه‌ت و بناه‌وژۆه‌کانی سعودی. هه‌ربۆیه‌ش به‌شی یه‌که‌می ئه‌م وتاره به ناساندنی گرۆپه‌کانی فاسیستی ئایینی و ڕۆڵی ئه‌وان له‌م کۆمه‌ڵگایه دا ده‌ستیپیکرد. چوونکه مه‌به‌ستی سه‌ره‌کی ئه‌م وتارانه ته‌نیا بۆ ناساندنی گرۆپه توندئاژۆه‌کان و ده‌ستنیشانکردنی هۆکاری لاوازیه‌کان،جیاوازیه‌کان و ناته‌بایه‌کانی کۆمه‌ڵی خۆمان و ڕۆڵی ده‌سه‌ڵاتی فاشیستی ئایینی و شۆڤیونیستی مه‌زنیخۆاز نییه. له‌ڕاستی دا ئامانجی سه‌ره‌کی ئه‌م وتارانه چوونه نێو قووڵایی ئه‌و دیارده ترسناکه‌یه که هه‌ر له ئێستاوه ده‌بی به دور له هه‌موو چه‌شنه ده‌مارگرژیه‌کی ئایدولۆژی، ئایینی یان سیاسی و ڕیکخراوه‌یی، چاره‌سه‌ریکی ژیرانه‌ی بۆ بدۆزرێته‌وه. به‌سه‌رنج دان به پیلانگێڕی داگیرکه‌ران و ئه‌و بۆشاییانه‌ی نێو کۆمه‌ڵگای خۆمان که له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌یان پێ دراوه، ده‌بێ بێینه سه‌ر ئه‌و بڕوایه که هه‌ر هه‌ڵه‌یه‌ک هه‌رچه‌ند چۆکه‌ش بێ، ده‌توانێ به نرخێکی گران له سه‌رمان ته‌واو بێ. ئیمه لهو ڕاستیه به ئاگاین که هیچ هێزێک نیه بتوانێ یه‌کگرتوی ئایینی له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان پێک بێنێ. چوونکه فه‌لسه‌فه‌ی ئه‌و ئایین و مه‌زهه‌بانه نه ده‌توانن یه‌کتری قبووڵ بکه‌ن، نه‌ش ده‌توانن له ژێر چه‌تری ڕێکخراوێکی هاوبه‌ش دا کۆ ببنه‌وه که چاوه‌ڕوانی فتوایان لێ بکرێ. لێره‌ش مه‌به‌ست نه درۆشم دانه، نه توند ئاژۆی سیاسیه، نه‌ش له ڕێشه‌دانی ئایینه. به‌ڵکوو ئه‌وه دانپێدانان به مێژوویه‌کی ڕاسته‌قینه‌یه که یه‌کگرتوی ئایینی یه‌کێک له نه‌کراوه‌کانه که خه‌ونیشی پێوه نابینرێ. ئیمه وه‌ک کورد له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان، ئه‌گه‌ر نه‌توانین ئه‌زموون لهو مێژووه خوێناویه‌ی ئه‌و گرۆپه فاشیستی و ئایینیانه‌ی پارێزگای کرماشان وه‌رگرین، خۆ به لانی که‌مه‌وه ده‌توانین ده‌رسێک له ڕووداوه‌کانی ئه‌م چه‌ند ساڵه‌ی وڵاتی عێراق و باشوری کوردستان وه‌ربگرین. چوونکه بهو پێناسه‌وه که له‌سه‌ره‌وه کردمان، بۆمان ده‌رده‌که‌وێ که پارێزگای کرماشان بۆ خۆی هیندوستانێکه له ئایین و ئایینزا. ئێستا که ئاماژه‌مان به به‌شێکی به‌رچاو له‌کێشه‌کانی کۆمه‌ڵگای خۆمان داوه و ئه‌وه‌شمان ڕوونکردۆته‌وه که بۆشایی بۆ ده‌ست تێ وه‌ردانی ناوه‌کی و ده‌ره‌کی له ئارادایه، بۆچی و به چ مه‌به‌ستێک، به‌تاقی کراوه‌کان جاریکی دیکه تاقی که‌ینه‌وه؟. له کۆمه‌ڵگایه‌ک دا که ناکۆکی و جیاوزیه ئایینیه‌کان گه‌وره‌ترین زه‌بری مێژووی له جه‌سته‌ی داوه و ئاسه‌واره‌کانیشی هه‌موو برینی وه‌ناسۆر که‌وتۆن، دروستکردن و دامه‌زراندنی ڕێکخراوی ئایینی چ مانایه‌ک ده‌به‌خشێ و بۆ چ مه‌به‌ستێکه؟. ئه‌وش به بیانوی ئه‌وه که زۆربه‌ی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان موسۆڵمانن!. جارێ به‌ر له هه‌موو شتێک ئه‌و زۆربه‌یه وه‌ک یه‌ک بیر ناکه‌نه‌وه و جیاوازیه‌کانیان که‌متر له جیاوازی نێوان مه‌سیحیه‌کان و یه‌هۆدیه‌کان نییه. بێجگه له‌وه‌ش ئه‌و زۆربایه‌تیه ناچێته یانه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندن و په‌ێمانه کردنه‌وه، که وه‌ک بنه‌ما بخرێته ستراتیژی ڕێکخراوی سیاسیه‌وه. که‌وابێ دروستکردن و پاڵپشتی کردن له دامه‌زراوه‌یه‌کی ئایینی ئه‌ویش بۆ توێژیکی تایبهتی و له ناوچه‌یه‌کی دیاریکراوی کوردستان دا، نه‌گ هیچ قازانجێکی بۆ ئه‌م کۆمه‌ڵگا ڕه‌نگاوڕه‌نگه نییه، به‌ڵکوو وه‌بیر هێنه‌ره‌وه‌ی" شیت، حجتیه‌ی مهدوی و میثم تمار"ه، به‌ڵام له‌ژێر ناویکی دیکه و له کاتوساتیکی دیکه‌دا. له‌م پێوه‌ندیه دا و له هه‌مان کاتدا، مافی بێ ئه‌ملاو ئه‌ولای مامۆستایانی ئایینیه به شیعه و سونه ،یارسانی و به‌هایی، یه‌هودی و زه‌ردشتی، که‌لیمی و مه‌سیحیه‌وه که دڵخۆازانه سه‌ندیکای تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌بێ و داکۆکی له مافه‌کانی توێژی خۆیان بکه‌ن. هه‌روه‌ک ئافره‌تان، کرێکاران، خوێندکاران پارێزه‌ران، بازاریه‌کان، تاکسیداران، و هتد. مکانیسم بۆ جه‌ماوری کردنی خه‌بات، به مه‌ده‌نی کردنی کۆمه‌ڵگا، په‌ره‌پێدانی دیموکراسی و چالاککردی خه‌ڵک له ژیانی رۆژانه‌یان دا، له گره‌وی بوونی بنکه و بنیادی مه‌دنی و ئین ج ئۆه‌کانی سه‌ربه‌خۆ و دێموکراتیک دایه، نه‌گ دامه‌زراندی ڕێکخراوی ئایینی. له وڵاتیکدا که له سیر تا پیازی کراوه‌ته ئیسلامی و بنه‌ما بۆ هه‌موو هه‌ڵسوکه‌وتێکی ڕۆژانه‌ی کۆمه‌ڵاگای ئیمه یاسای ئیسلامیه، ئیتر نهینیکاری ڕێکخراوی ئایینی و به سیاسی کردنی بۆ چ مه‌به‌ستێکه؟. ئه‌ویش بهو تێڕوانیه ساکار و کلاسیکه‌وه که له ناته‌بایدایه له گه‌ڵ ڕه‌وتی ڕوداوه‌کان و گه‌شه‌ی هزر و بیری نه‌ته‌وه‌یی- نیشتمانی.
خاڵی به‌هێزی هه‌نووکه:
سه‌ره‌ڕای بوونی ئه‌و کۆمه‌ڵه خاڵه نه‌رینی و لاوازانه که له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌یان پێکراوه، خاڵێکی زۆر گرینگی هاوبه‌ش و هیوابه‌خش له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان و به تایبه‌ت له هه‌ردووک پارێزگای ئیلام و کرماشان که گۆڕه‌پانی بۆ چالاکی سیاسی- کۆمه‌ڵایه‌تی هه‌موار کردوه، بۆژانه‌وه‌ی هزری نه‌ته‌وه‌ییه. سه‌ره‌ڕای دنه و داڵده‌دانی کۆماری ئیسلامی و خه‌رج کردنی بودجه‌یه‌کی زۆر به مه‌به‌ستی دابڕاندنی هه‌رچی زیاتری خه‌ڵکی کوردستان له یه‌کتر، ئه‌و هه‌لپه‌رستیانه‌ی ڕێژیم ئامانجی خۆی نه‌پێکاوه و پیلانی گه‌ڵاڵه‌دانه‌ران و تیئوریسیونه‌کانیان ڕۆژ له دوای رۆژ به‌ره‌و کز بوون و لاوازی زیاتر چووه. سه‌ره‌ڕای تهرخان کرانی ئه‌و هه‌موو ئیمکاناته پڕوپاگه‌نده‌یی و داراییه بۆ په‌ره‌پێدان به به‌رزکردنه‌وه و داسه‌پاندنی زۆره‌ملی شیعیسمی تێکه‌ڵ به پانئێرانیست،خه‌ڵکی پارێزگاکانی کرماشان و ئیلام ڕێبازێکی دیکه‌یان هه‌ڵبژاردوه که به پێچه‌وانه‌ی فه‌لسه‌فه‌ی ولایه‌تی فه‌قیهی کۆماری ئیسلامیه. که ئه‌ویش خۆناسینه‌وه‌یه له چه‌مکی هزر و بیری نه‌ته‌ویی و ئه‌و پانتایه به‌رینه‌یه که هه‌موو پێکهاته‌کان به که‌مینه و زۆرینه‌وه خۆیانی تی دا ده‌بیننه‌وه و زۆریش به سانایی یه‌کتر ده‌خوێننه‌وه. ئه‌وه ڕه‌وتێکه ده‌ستی پیکردوه و دیارده یان بابه‌تێک نیه که کۆماری ئیسلامی لێ خافڵ بێ. هه‌ربۆیه‌شه که کاربه‌ده‌ستانی ڕێژیم بێکار دانه‌نیشتوون و پیلانی نویێان بۆ لاوازکردی ئه‌م هزروبیره داڕشتۆه.
تێڕوانینێک:
بۆ به‌ره‌نگار بوونه‌وه و پۆچه‌ڵکردنه‌وه‌ی پیلانه‌کانی مێزه‌ربه‌سه‌رانی تاران و نه‌یارانی ده‌ره‌کی، ئه‌رکی نیشتمانی هه‌موو شۆڕشگێڕانه به تاک و به کۆمه‌ڵه‌وه که سه‌ره‌ڕای یارمه‌تی و ڕێنوێنی کردنی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان بۆ دامه‌زراندنی بنکه و بنیادی سه‌ربه‌خۆ و دێموکراتیک، خۆیان لهو پانتاییه نه‌ته‌وه‌یی یه‌دا ببیننیه‌وه و له هه‌مان پانتایش دا خۆیان پێناسه بکه‌ن. له هه‌مان کات دا دیسان ئه‌رکی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌ییانه که به دژی هه‌مو چه‌شنه لاکیشکردن و دارده‌ست دروستکردنیک دا بچنه‌وه که به بیانوی زۆرایه‌تی و که‌مایه‌تی ئایینیه‌وه، جیاوازیه‌کانی نێو کۆمه‌ڵگا به هێند ناگرن.
له یه‌ک ڕه‌سته دا، ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ جارێکی دیکه" شیت، ججتیه‌ی مهدوی، میثم تمار و پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمانمان بۆ نه‌بنه ئه‌کته‌ره‌کانی گۆڕه‌پانی سیاست و ڕمبازێن، ده‌بێ لهو پانتاییه به‌رینه‌ی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی یه‌دا دا خۆمان ڕێک خه‌ین که گه‌لێک جیاوازه له کولتۆری سیاسی و سیاسه‌تی لاسایی کردنه‌وه‌ی کۆن و پوترکاو.
به‌شی یه‌که‌می ئه‌م وتاره ئاماژه‌یه‌ک بو به مێژووی" شورای یاوری تهیدستان" ،( شیت )، حجتیه مهدوی و میثم تمار" و ڕۆڵی ئه‌و تاقمانه له کوشت و بڕ و تۆقاندن، له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به گشتی و پارێزگای کرماشان به‌تایبه‌تی.
له‌م به‌ه‌شه‌دا هۆکاره‌کانی خۆڵقانی ئه‌و گۆڕه‌پانه به‌رینه بۆ تۆندئاژۆی ئایینی و پاوانخوازی، پیکهاته ئایینیه‌کانی دانیشتوانی پاڕێزگای کرماشان و ناکۆکی و جیاوازیه‌کانیان، پیلانه‌کانی کۆماری ئیسلامی و رۆڵی دوو بیرۆکه‌ی ئیسلامی سیاسی، ئاماژه دان به خاڵێکی هاوبه‌ش و به‌هێز بۆ پوچه‌ڵکردنه‌وه‌ی پیلانه‌کانی داگیرکه‌ران، له گه‌ڵ تێڕوانینێکی کورت ده‌خرێنه به‌ر دیده‌ی خوێنه‌ران.
به‌سه‌رنجدان به پێگه و جێگه‌ی شاری کرماشان، به‌تایبه‌تی له باری مێژوویه‌وه، که کۆنترین شوێنه‌واره‌کان و ئاسه‌واره‌کانی به درۆ ناسراوی( تحریف شده) پارته‌کانی (پارسه‌کان) لێ هه‌ڵکه‌وتۆه، ئه‌م پارێزگایه له لایان پانئێرانیسته‌کانه‌وه سه‌رمایه‌یه‌کی زۆری بۆ تهرخان کراوه تاکوو هه‌ستی نه‌ته‌وه‌یی تێدا لاواز بکرێ. له سه‌ره‌تای دروست بوونی ده‌وڵه‌ت- نه‌ته‌وه و یه‌کده‌ستکردنی گشت پیکهاته نه‌ته‌وییه‌کان له ژێر ناوی ئێران و ئێرانی له لایان ڕه‌زاشاوه و کوڕه‌که‌‌یه‌وه، به سه‌دان کتێب له لاێان مه‌زنیخۆازه‌کانه‌وه له بۆ ناساندنی ئه‌م سه‌رزه‌ویه وه‌ک سه‌رزه‌وی پارس که هه‌مان فارس بێ، چاپ و بڵاو کراونه‌ته‌وه. ئه‌مه به نۆره‌ی خۆی تاڕاده‌یه‌ک شوینه‌وارێکی نه‌رینی له‌سه‌ر خه‌ڵکی ئه‌م به‌شه له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان دانابوو و هێشتاش به شیوه‌ی پچڕپچڕ تاڕاده‌یه‌ک به‌رده‌وامه. پاش شۆڕشی 57 و به‌ده‌سه‌ڵات گه‌یشتنی مه‌لاکان، دوو دیارده‌ی فره ئاڵۆز و مه‌ترسی دار یه‌کیانگرت و بارودۆخێکیان خۆڵقاند که گۆڕه‌پانی رمبازێنی توندئاژۆی گه‌یانده خۆهه‌ڵقورتاندن له ژیانی ڕۆژانه‌ی تاک و کۆمه‌ڵ. کاتێک پانئێرانیسمی مه‌زنیخۆاز به هه‌موو پێکهاته و تۆێژه‌کانیه‌وه تێکه‌ڵ به شیعیسمی ده‌مارگرژ بوو، خرابترین ڕۆڵی له‌سه‌ر پیکهاته یان دانیشتوانی پارێزگای کرماشان و ئیلام گێڕا. له که‌س شاراوه نییه که پارێزگای کرماشان ئاڵۆزترین ناوچه‌ی ئه‌م چوارچیوه جوغرافیه‌یه که به (ئێران) ده‌ناسرێ. یه‌که‌م ئه‌وه‌ی که سنووریکی دوورو درێژ و ده‌ستکردی له گه‌ڵ وڵاتی عێراق هه‌یه و به دایم لهو سنوورانه شه‌ڕ به‌رده‌وام بووه. ئه‌مه بۆ خۆی باردۆخێکی خۆڵقاندبوو که گه‌وره‌ترین دامه‌زراوه‌کانی سه‌رکوت، وه‌ک پادگانه‌کان و هێزی له‌شکری، ده‌سگا هه‌واڵده‌ری و سیخۆڕیه‌کان، هێزه‌کانی ژاندارمه و سۆپای پاسداران، هه‌م له کاتی ده‌سه‌ڵاتی هه‌مه‌ڕه‌زا و پاشانیش کۆماری ئیسلامی له‌م پارێزگایه جێگیر بکرێن. دیاره ئه‌مه بۆ خۆی لیکدانه‌وه‌ی زۆر هه‌ڵده‌گرێ و جێگای له‌م وتاره‌دا نابێته‌وه. دووهه‌م خاوه‌ن چه‌ندین کانگای ژێر زه‌وی و سرووشتییه که ڕۆڵێکی به‌رچاویان له ئابووری وڵات هه‌یه و یه‌کێک له ڕێگا گرینگه‌کانی نێوده‌وڵه‌تی له‌وێه‌وه تێپه‌ڕ ده‌بێ. سێهه‌م له هه‌موو ئاڵوگۆڕه‌کانی سیاسی دا قورسایی تایبهتی خۆی هه‌بووه و له زۆریه‌ک له ئاڵوگۆره‌کانی هه‌ریمی و گشتیش دا ڕۆڵی به‌رچاوی گێڕاوه. وه‌ک سرده‌می مه‌شرۆته خۆازی، سه‌ره‌تای شۆڕشی 57 و ڕۆڵی گرۆپه فاشیستی یه‌کان و ئێستاس بابه‌تی ڕیفورمخوازی. بێجگه له‌وانه‌ش که هه‌رکامیان گرێنگی تایبهتی خۆیان هه‌بووه، کوردستانی بوونی ئه‌م مه‌ڵبه‌نده هێنده‌ی دیکه‌ش بارگرانی خستۆه‌ته سه‌ر و لێره‌ش هه‌م بۆ کورد وه‌ک گه‌وره‌ترین شار و ده‌وڵه‌مه‌ندترین ناوچه‌ی کوردستان باێخی هه‌بووه و هه‌یه، هه‌م وه‌ک به‌شێک له لاشه‌یه‌کی گه‌وره‌تر به‌ناوی (ئێران) قورسایی خۆی هه‌یه. که‌وابی له خۆڕا نییه که نه‌ته‌وه‌ی باڵاده‌ست ئه‌و هه‌موو سه‌رمایه‌یه‌ی بۆ تێکدان و تێک هه‌ڵپژراندنی تهرخان کردوه. ڕۆڵی ئایین و ئایینزاکان له‌م کۆمه‌ڵگایه:
جێگای یه‌که به دوو کردن نییه که ئایین و مه‌زهه‌به‌کانیش یه‌کێک له کیشه هه‌ره ئاڵۆزه‌کانی ئه‌م به‌شه له کوردستانه که ڕۆڵی نه‌رینی خۆی هه‌بووه و به‌مزوانه‌ش کۆتایی پێ نایه. ئه‌گه‌ر وایه که جێگای شک نییه، ده‌بێ پێناسه‌یه‌کی ئه‌وانیش بکه‌ین. له‌م مه‌ڵبه‌نده‌دا چه‌ندین پێکهاته‌ی ئایینی و کولتۆری هه‌ن که به‌دایم له دۆخێکی ئاڵۆز وناکۆکی دا ژییاون. له گه‌رده‌نه‌ی ئه‌سه‌دئاواوه که ئێستا به‌شێکه له پارێزگای هه‌مه‌دان، تاکوو شارۆچکه خوسره‌وی و سنووری ده‌ستکرد که مه‌وداکه‌ی نیزیک به 400 کیلومیتره، به‌شێکی به‌رچاوی دانیشتوانه‌که‌ی پێکهاتوه له کورده یارسانیه‌کان. دانیشتوانی شارو شارۆچکه‌کانی هه‌رسین و ئه‌سه‌دئاوا، که‌نگه‌وه‌ر و چه‌مچه‌ماڵ، سه‌حه‌نه و جوینئاوا، بێستون و کرماشان، کۆزه‌ران و هارونئاوا و کرند، گاواره و گوران، قه‌ڵخانی و سه‌رپێڵی زه‌هاو، قه‌سریشیرین و سنجاوی، خوسره‌وی و نه‌وتشار، له گه‌ڵ ده‌یان شارۆچکه و سه‌دان گوندی دیکه‌ی ئه‌م مه‌ڵبه‌نده یان تیکه‌ڵاون، یان به گشتی یارسانین. هه‌مووانیش ده‌زانن که یارسانیه‌کان موسۆڵمان نین و له گه‌ڵ فه‌لسه‌فه‌ی بوونی کۆماری ئیسلامیدا له ناته‌بایه‌کی یه‌کجار قووڵدان. له کرماشانه‌وه به‌ره‌و قازانچی و ڕوانسه‌ر، پاڵنگان وجوانڕۆ، باینگان و پاوه و نه‌وسۆد، تازه‌ئاوا و سه‌لاسی باوه‌جانی، سه‌رپیڵ و ده‌شتی زه‌هاو، قه‌سریشیرین له‌گه‌ڵ ده‌یان شارۆچکه و سه‌دان گوندی ئه‌م مه‌ڵبه‌نده دیسان یان به گشتی، یان تیکه‌ڵاویکی پچڕ پچڕ، پیکهاتون له کورده‌کانی به ئایین موسۆڵمانی سونه. ئه‌مانیش له باری ئایینیه‌وه نه له گه‌ڵ فه‌لسه‌فه‌ی شیعیسم ته‌بان، نه‌ش له گه‌ڵ یارسانیه‌کان. له نه‌وتشاره‌وه به‌ره‌وه گێڵانی خۆرئاوا، قه‌سریشیرین و سه‌رپیڵی زه‌هاو، ده‌شتی بشیوه و قه‌ڵاشاین، سیه‌سیه و ده‌شتی هارونئاوا، ده‌شتی مایه‌شت و کرماشان، بێستون و سۆنقری کولیایی، هه‌رسین و تویسرکان، که‌نگه‌وه‌ر و ئه‌سه‌دئاوا له گه‌ڵ ده‌یان شار و شارۆچکه و هه‌زاران گوند، دانیشتوانه‌کی پیکهاتوون له کورده‌کانی به ئایین موسۆڵمانی شیعه و له زۆر جێگاش تێکه‌ڵن. لێره‌ش فه‌لسه‌فه‌ی وجودی شیعیسم نه له گه‌ڵ یارسانیه‌کانی ناموسۆڵمان و نه‌ش له‌گه‌ڵ موسۆڵمانه‌کانی سونه، چ نێوانیکیان نیه و به‌دایمیش له ئاڵوزی و مشتومڕدا بوونه. ئیتر باسی زه‌رده‌شتیه‌کان، مه‌سیحیه‌کان، یه‌هودیه‌کان، به‌هایه‌کان، که‌لیمیه‌کان و ئایین و ئایینزاکانی دیکه بهو بانه‌وه بمینێ. له تاریف ده‌ربچێ مێژووی ئه‌م پارێزگایه پڕه له پیکدادانی نێوان ئه‌م پێکهاته ئایینیانه. شه‌ڕ و دووبه‌ره‌کی و به‌ده‌یان ڕووداوی تاڵ متمانه‌ی له پیکهاته ئایینیه‌کان سه‌ندوه‌ته‌وه. ئه‌و ڕووداو و هۆکارانه هه‌رکامه و به نۆره‌ی خۆیان شوێنه‌واری نه‌رینیان له‌سه‌ر ئه‌م پیکهاتانه داناوه و تاڕاده‌یه‌کیش هه‌ستی تۆڵه ئه‌ستاندنه‌وه له ئارادا بووه. به هه‌ستپیکردرن بهو هۆکاره مه‌ترسیدارانه که پێشبینی کردنیان هێنده‌ش هاسته‌م نین، ده‌گه‌ینه ئه‌و ئاکامه که هه‌م باوکی تاجدار و هه‌م باوکی مێزه‌ره، بیانوی ده‌ره‌کی و نێوخۆیان بۆ لاوازکردن و شوردنه‌وه‌ی هه‌ست و بیری نه‌ته‌وه‌یی دانیشتوانی ئه‌م به‌شه له وڵاته‌که‌مان هه‌بووه.
پیلانه‌کانی ئێستای ڕێژیم:
کۆماری ئیسلامی به هاندان و یارمه‌تی کردنی گرۆپه‌کانی بناوه‌ژۆی ئایینی له به‌شیکی به‌رچاوی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان و به‌تایبه‌تی له پاڕێزگای کرماشان که زیاتر موسۆڵمانانی سونه ده‌گرێته‌وه، ته‌واوی تواناکانی خۆی خستوه‌ته گه‌ڕ بۆ چه‌ندین ئامانج. یه‌که‌م مه‌به‌ستی ڕێژیم له‌م پێوه‌ندیه دا که ستراتیژیک دێته به‌رچاو، به‌ره‌وڕووبوونه‌وه له گه‌ڵ هزر و بیری نه‌ته‌وه‌ییه که له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان به گشتی و پارێزگاکانی کرماشان و ئیلام به‌تایبه‌تی، ڕووی له گه‌شه سه‌ندندایه. مه‌به‌ستی دووهه‌میان ڕووبه‌ڕوکردنه‌وه‌ی ئه‌و گرۆپه بناوه‌ژۆانه له گه‌ڵ حیزب و ڕێکخراوه‌کانی کوردیه که ڕزگاری نه‌ته‌وه‌یی- نیشتمانی، له گه‌ڵ دێموکراسی و سکولاریسمیان وه‌ک بنه‌ماکانی ژیانێکی ئارزۆمه‌ندانه هه‌ڵبژاردوه. که ئه‌مه ده‌کرێ وه‌ک تاکتیک حیسابیان له‌سه‌ر بکرێ. مه‌به‌ستی سێهه‌میان په‌ره‌پێدانی ناکۆکی و له‌به‌رانبه‌ر یه‌ک ڕاگرتنی کورده‌کانی شیعه و سونی و یارسانیه، تاکوو پێشگیری بکه‌ن له نیزیک بوونه‌وه و هاوکاری نێوان ئه‌م پێکهاتانه که هه‌موویان له پانتاییه‌کی به‌رین دا یه‌ک ده‌گرنه‌وه، که ئه‌ویش پانتایی نه‌ته‌وه‌ییه. به‌ڵام ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی بێجگه لهو مه‌به‌ستانه‌ش که له‌سه‌ره‌وه باس کران، ئامانجی دیکه‌شی له به‌هێزکردنی بناوژۆی ئایینی له کوردستان هه‌یه که ده‌بێ ئاوڕی لێ بدرێته‌وه.
دوو بیرۆکه‌ی ئیسلامی سیاسی و دروستکردنی ڕێکخراوی ئایینی:
ئێمه ده‌زانین که سه‌دان ساڵه شه‌ڕی ده‌سه‌ڵات و ململانێ له نێوان دوو بیرۆکه‌ی لێکجیاوازی موسۆڵمانان دا له ئارا دا بووه. ئه‌م بیرۆکانه ئێستا ڕواڵه‌تی ئایدولۆژی کۆنی گۆڕیوه و وه‌ک ئیسلامی سیاسی بۆه‌ته ئه‌کته‌ریکی ناسراوی گۆڕه‌پانی سیاسی، که له ململانێ یه‌کی خه‌ست و خۆڵدان. ئه‌م بیرۆکانه که له‌گه‌ڵ ڕه‌وتی ڕووداوه‌کان پێیان ناوه‌ته قۆناخیکی نویه‌وه که ناسینه‌وه‌یان گه‌لێک سانایه و له‌م پێوه‌ندیه‌ش دا ده‌توانین به به‌ڕاشکاوی بڵێین که ئێستا شه‌ڕێکی ڕانه‌گیاندراوی گشتگیر له نێوان ئه‌م بیرۆکانه‌دا له په‌ره‌سه‌ند دایه. واته شیعیسم به‌ڕێبه‌رایه‌تی مه‌لاکانی شیعه له ئێران و سونه به ڕێبه‌رایه‌تی ده‌وڵه‌ت و بناه‌وژۆه‌کانی سعودی. هه‌ربۆیه‌ش به‌شی یه‌که‌می ئه‌م وتاره به ناساندنی گرۆپه‌کانی فاسیستی ئایینی و ڕۆڵی ئه‌وان له‌م کۆمه‌ڵگایه دا ده‌ستیپیکرد. چوونکه مه‌به‌ستی سه‌ره‌کی ئه‌م وتارانه ته‌نیا بۆ ناساندنی گرۆپه توندئاژۆه‌کان و ده‌ستنیشانکردنی هۆکاری لاوازیه‌کان،جیاوازیه‌کان و ناته‌بایه‌کانی کۆمه‌ڵی خۆمان و ڕۆڵی ده‌سه‌ڵاتی فاشیستی ئایینی و شۆڤیونیستی مه‌زنیخۆاز نییه. له‌ڕاستی دا ئامانجی سه‌ره‌کی ئه‌م وتارانه چوونه نێو قووڵایی ئه‌و دیارده ترسناکه‌یه که هه‌ر له ئێستاوه ده‌بی به دور له هه‌موو چه‌شنه ده‌مارگرژیه‌کی ئایدولۆژی، ئایینی یان سیاسی و ڕیکخراوه‌یی، چاره‌سه‌ریکی ژیرانه‌ی بۆ بدۆزرێته‌وه. به‌سه‌رنج دان به پیلانگێڕی داگیرکه‌ران و ئه‌و بۆشاییانه‌ی نێو کۆمه‌ڵگای خۆمان که له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌یان پێ دراوه، ده‌بێ بێینه سه‌ر ئه‌و بڕوایه که هه‌ر هه‌ڵه‌یه‌ک هه‌رچه‌ند چۆکه‌ش بێ، ده‌توانێ به نرخێکی گران له سه‌رمان ته‌واو بێ. ئیمه لهو ڕاستیه به ئاگاین که هیچ هێزێک نیه بتوانێ یه‌کگرتوی ئایینی له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان پێک بێنێ. چوونکه فه‌لسه‌فه‌ی ئه‌و ئایین و مه‌زهه‌بانه نه ده‌توانن یه‌کتری قبووڵ بکه‌ن، نه‌ش ده‌توانن له ژێر چه‌تری ڕێکخراوێکی هاوبه‌ش دا کۆ ببنه‌وه که چاوه‌ڕوانی فتوایان لێ بکرێ. لێره‌ش مه‌به‌ست نه درۆشم دانه، نه توند ئاژۆی سیاسیه، نه‌ش له ڕێشه‌دانی ئایینه. به‌ڵکوو ئه‌وه دانپێدانان به مێژوویه‌کی ڕاسته‌قینه‌یه که یه‌کگرتوی ئایینی یه‌کێک له نه‌کراوه‌کانه که خه‌ونیشی پێوه نابینرێ. ئیمه وه‌ک کورد له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان، ئه‌گه‌ر نه‌توانین ئه‌زموون لهو مێژووه خوێناویه‌ی ئه‌و گرۆپه فاشیستی و ئایینیانه‌ی پارێزگای کرماشان وه‌رگرین، خۆ به لانی که‌مه‌وه ده‌توانین ده‌رسێک له ڕووداوه‌کانی ئه‌م چه‌ند ساڵه‌ی وڵاتی عێراق و باشوری کوردستان وه‌ربگرین. چوونکه بهو پێناسه‌وه که له‌سه‌ره‌وه کردمان، بۆمان ده‌رده‌که‌وێ که پارێزگای کرماشان بۆ خۆی هیندوستانێکه له ئایین و ئایینزا. ئێستا که ئاماژه‌مان به به‌شێکی به‌رچاو له‌کێشه‌کانی کۆمه‌ڵگای خۆمان داوه و ئه‌وه‌شمان ڕوونکردۆته‌وه که بۆشایی بۆ ده‌ست تێ وه‌ردانی ناوه‌کی و ده‌ره‌کی له ئارادایه، بۆچی و به چ مه‌به‌ستێک، به‌تاقی کراوه‌کان جاریکی دیکه تاقی که‌ینه‌وه؟. له کۆمه‌ڵگایه‌ک دا که ناکۆکی و جیاوزیه ئایینیه‌کان گه‌وره‌ترین زه‌بری مێژووی له جه‌سته‌ی داوه و ئاسه‌واره‌کانیشی هه‌موو برینی وه‌ناسۆر که‌وتۆن، دروستکردن و دامه‌زراندنی ڕێکخراوی ئایینی چ مانایه‌ک ده‌به‌خشێ و بۆ چ مه‌به‌ستێکه؟. ئه‌وش به بیانوی ئه‌وه که زۆربه‌ی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان موسۆڵمانن!. جارێ به‌ر له هه‌موو شتێک ئه‌و زۆربه‌یه وه‌ک یه‌ک بیر ناکه‌نه‌وه و جیاوازیه‌کانیان که‌متر له جیاوازی نێوان مه‌سیحیه‌کان و یه‌هۆدیه‌کان نییه. بێجگه له‌وه‌ش ئه‌و زۆربایه‌تیه ناچێته یانه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندن و په‌ێمانه کردنه‌وه، که وه‌ک بنه‌ما بخرێته ستراتیژی ڕێکخراوی سیاسیه‌وه. که‌وابێ دروستکردن و پاڵپشتی کردن له دامه‌زراوه‌یه‌کی ئایینی ئه‌ویش بۆ توێژیکی تایبهتی و له ناوچه‌یه‌کی دیاریکراوی کوردستان دا، نه‌گ هیچ قازانجێکی بۆ ئه‌م کۆمه‌ڵگا ڕه‌نگاوڕه‌نگه نییه، به‌ڵکوو وه‌بیر هێنه‌ره‌وه‌ی" شیت، حجتیه‌ی مهدوی و میثم تمار"ه، به‌ڵام له‌ژێر ناویکی دیکه و له کاتوساتیکی دیکه‌دا. له‌م پێوه‌ندیه دا و له هه‌مان کاتدا، مافی بێ ئه‌ملاو ئه‌ولای مامۆستایانی ئایینیه به شیعه و سونه ،یارسانی و به‌هایی، یه‌هودی و زه‌ردشتی، که‌لیمی و مه‌سیحیه‌وه که دڵخۆازانه سه‌ندیکای تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌بێ و داکۆکی له مافه‌کانی توێژی خۆیان بکه‌ن. هه‌روه‌ک ئافره‌تان، کرێکاران، خوێندکاران پارێزه‌ران، بازاریه‌کان، تاکسیداران، و هتد. مکانیسم بۆ جه‌ماوری کردنی خه‌بات، به مه‌ده‌نی کردنی کۆمه‌ڵگا، په‌ره‌پێدانی دیموکراسی و چالاککردی خه‌ڵک له ژیانی رۆژانه‌یان دا، له گره‌وی بوونی بنکه و بنیادی مه‌دنی و ئین ج ئۆه‌کانی سه‌ربه‌خۆ و دێموکراتیک دایه، نه‌گ دامه‌زراندی ڕێکخراوی ئایینی. له وڵاتیکدا که له سیر تا پیازی کراوه‌ته ئیسلامی و بنه‌ما بۆ هه‌موو هه‌ڵسوکه‌وتێکی ڕۆژانه‌ی کۆمه‌ڵاگای ئیمه یاسای ئیسلامیه، ئیتر نهینیکاری ڕێکخراوی ئایینی و به سیاسی کردنی بۆ چ مه‌به‌ستێکه؟. ئه‌ویش بهو تێڕوانیه ساکار و کلاسیکه‌وه که له ناته‌بایدایه له گه‌ڵ ڕه‌وتی ڕوداوه‌کان و گه‌شه‌ی هزر و بیری نه‌ته‌وه‌یی- نیشتمانی.
خاڵی به‌هێزی هه‌نووکه:
سه‌ره‌ڕای بوونی ئه‌و کۆمه‌ڵه خاڵه نه‌رینی و لاوازانه که له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌یان پێکراوه، خاڵێکی زۆر گرینگی هاوبه‌ش و هیوابه‌خش له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان و به تایبه‌ت له هه‌ردووک پارێزگای ئیلام و کرماشان که گۆڕه‌پانی بۆ چالاکی سیاسی- کۆمه‌ڵایه‌تی هه‌موار کردوه، بۆژانه‌وه‌ی هزری نه‌ته‌وه‌ییه. سه‌ره‌ڕای دنه و داڵده‌دانی کۆماری ئیسلامی و خه‌رج کردنی بودجه‌یه‌کی زۆر به مه‌به‌ستی دابڕاندنی هه‌رچی زیاتری خه‌ڵکی کوردستان له یه‌کتر، ئه‌و هه‌لپه‌رستیانه‌ی ڕێژیم ئامانجی خۆی نه‌پێکاوه و پیلانی گه‌ڵاڵه‌دانه‌ران و تیئوریسیونه‌کانیان ڕۆژ له دوای رۆژ به‌ره‌و کز بوون و لاوازی زیاتر چووه. سه‌ره‌ڕای تهرخان کرانی ئه‌و هه‌موو ئیمکاناته پڕوپاگه‌نده‌یی و داراییه بۆ په‌ره‌پێدان به به‌رزکردنه‌وه و داسه‌پاندنی زۆره‌ملی شیعیسمی تێکه‌ڵ به پانئێرانیست،خه‌ڵکی پارێزگاکانی کرماشان و ئیلام ڕێبازێکی دیکه‌یان هه‌ڵبژاردوه که به پێچه‌وانه‌ی فه‌لسه‌فه‌ی ولایه‌تی فه‌قیهی کۆماری ئیسلامیه. که ئه‌ویش خۆناسینه‌وه‌یه له چه‌مکی هزر و بیری نه‌ته‌ویی و ئه‌و پانتایه به‌رینه‌یه که هه‌موو پێکهاته‌کان به که‌مینه و زۆرینه‌وه خۆیانی تی دا ده‌بیننه‌وه و زۆریش به سانایی یه‌کتر ده‌خوێننه‌وه. ئه‌وه ڕه‌وتێکه ده‌ستی پیکردوه و دیارده یان بابه‌تێک نیه که کۆماری ئیسلامی لێ خافڵ بێ. هه‌ربۆیه‌شه که کاربه‌ده‌ستانی ڕێژیم بێکار دانه‌نیشتوون و پیلانی نویێان بۆ لاوازکردی ئه‌م هزروبیره داڕشتۆه.
تێڕوانینێک:
بۆ به‌ره‌نگار بوونه‌وه و پۆچه‌ڵکردنه‌وه‌ی پیلانه‌کانی مێزه‌ربه‌سه‌رانی تاران و نه‌یارانی ده‌ره‌کی، ئه‌رکی نیشتمانی هه‌موو شۆڕشگێڕانه به تاک و به کۆمه‌ڵه‌وه که سه‌ره‌ڕای یارمه‌تی و ڕێنوێنی کردنی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان بۆ دامه‌زراندنی بنکه و بنیادی سه‌ربه‌خۆ و دێموکراتیک، خۆیان لهو پانتاییه نه‌ته‌وه‌یی یه‌دا ببیننیه‌وه و له هه‌مان پانتایش دا خۆیان پێناسه بکه‌ن. له هه‌مان کات دا دیسان ئه‌رکی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌ییانه که به دژی هه‌مو چه‌شنه لاکیشکردن و دارده‌ست دروستکردنیک دا بچنه‌وه که به بیانوی زۆرایه‌تی و که‌مایه‌تی ئایینیه‌وه، جیاوازیه‌کانی نێو کۆمه‌ڵگا به هێند ناگرن.
له یه‌ک ڕه‌سته دا، ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ جارێکی دیکه" شیت، ججتیه‌ی مهدوی، میثم تمار و پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمانمان بۆ نه‌بنه ئه‌کته‌ره‌کانی گۆڕه‌پانی سیاست و ڕمبازێن، ده‌بێ لهو پانتاییه به‌رینه‌ی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی یه‌دا دا خۆمان ڕێک خه‌ین که گه‌لێک جیاوازه له کولتۆری سیاسی و سیاسه‌تی لاسایی کردنه‌وه‌ی کۆن و پوترکاو.
Monday, February 9, 2009
masoud barzani black files
بۆچی مه‌سعود بارزانی نه‌خشه‌ی سه‌ربه‌خۆیی کوردستانی بۆ فاشسته‌کانی تورک ئاشکرا کرد؟
Saturday, February 7, 2009
ئاوڕدانه‌وه له مێژووێکی تاڵی پارێزگای کرماشان
به پشتیوانی ڕاسته‌وخۆی ناوه‌کی و ده‌ره‌کی و ڕێکخراوی سیاسی کوردستانی. بۆ تیشک خستنه سه‌ر و ڕوونکردنه‌وه‌ی ڕووداوه‌کانی پاش شۆڕشی 57 و داهاتوی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان، دوو وتار له دوو به‌شدا پێشکه‌شی خوێنه‌ران ده‌کرێ.
به‌شی یه‌که‌م: " شورای یاوری تهیدستان" ( شیت )،حجتیه مهدوی و میثم تمار چۆن دروست بوون، له کێ پیکهاتبوون و ئه‌رکه‌کانیان چ بوون؟.
ئه‌لف: " شیت" کورتکراوه‌ی ڕێکخراوی " شورای یاوری تهیدستان"ه، که یه‌کیک له دامه‌زراوه‌کانی سه‌ربه بنکه‌ی مهدی مه‌وعۆد بوو. ئه‌م تاقمه له کۆتایی ساڵی 1356 و به ڕێبه‌ری سه‌ید موحه‌مه‌د سعید جه‌عفه‌ری له شاری کرماشان دامه‌زرا. جه‌عفه‌ری له ساڵی 1331 له شاری قه‌سری شیرین له دایک بووه. باوکی مۆچه‌خوه‌ری گومرک له شارۆچکه‌ی خه‌سره‌وی بوو. هه‌روه‌ک به ناوه‌که‌یه‌وه دیاره ئه‌و موسۆڵمانی شیعه‌یه و هه‌موو گرۆپه‌که‌شی شیعه بوون. جه‌عفه‌ری دیپلۆمی ڕیازی هه‌بو و کتێبخانه‌یه‌کی له شاری کرماشان هه‌بوو. ئه‌گه‌ر چی ئه‌و زۆر مهکتهبی و موسۆڵمانیکی ده‌مارگرژ بوو، به‌ڵام به هۆی کتێبخانه‌که‌یه‌وه هاوڕێ و هاوگه‌پی چه‌په‌کان، به‌تایبه‌ت چریکه فیدایه‌کان و تۆده‌یه‌کان بوو. به‌ڵام له هه‌مان کاتدا دۆژمنی سوێند خواردوی حیزبی دێموکراتی کوردستان و کۆمه‌ڵه بوو. گرۆپی شیت به‌پشتیوانی بێ ئه‌ملاوئه‌ولای بازاریان، ده‌وڵه‌مه‌نده‌کان و مه‌لاکان له تاران، ته‌ورێز و کرماشان دروست ببوو. ئه‌و کات ئاخۆند جه‌لیلی ئیمام جۆمعه‌و به‌رپرسی حه‌وزه‌ی علمیه‌ی کرماشان بوو. به‌ڵام چوونکه ده‌نگوی ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر بوو که هاوکاری ساواکه، زۆر پرسی پێ نه‌ده‌کرا.
ب: "حجتیه مهدوی"، ئه‌م گرۆپه پێوه‌ندیه‌کی قووڵی له گه‌ڵ " شیت" له‌شاری کرماشان هه‌بوو. ئه‌م حۆجه‌تیه‌یه له لایان هه‌موو مه‌لاکانی ئێرانه‌وه پشتیوانی ده‌کرا. به‌رپرسی گرۆپی "حجتیه مهدوی" له کرماشان ده‌بیریک بو به ناوی " صامت" که به سامته شه‌ل ناوبانگی ده‌رکردبوو. گرۆپه‌کانی شیت و حۆجه‌تیه‌ی مهدوی پیکه‌وه هاوبیروباوه‌ڕ و هاوته‌دبیر بوون و هه‌موو هه‌ڵسوکه‌وته‌کانیان به هاوئاهه‌نگی له گه‌ڵ یه‌کتر ڕێک ده‌خست.
ت: "میثم تمار"، بێجگه له شیت و حۆجه‌تیه‌ی مهدوی له شاری کرماشان، تاقمێکی دیکه‌ی هاوته‌رتیبی ئه‌م گرۆپه به ناوی " میثم تمار" له شاری قسری شیرین پێک هاتبوو. حه‌سه‌ن جه‌هانگیری به‌رپرسی ئه‌م تاقمه بوو که له شاری سره‌پێڵی زه‌هاویش ئه‌ندامیان هه‌بوو و ده‌ستیان باش ده‌ڕۆیشت. نێوان ئه‌م سێ گرۆپه هێنده کۆک بوو که به هاسته‌م لێک جوێ ده‌کرانه‌وه. له ڕاستی دا گرۆپه‌کانی" شیت، حجتیه‌ی مهدوی و میثم تمار" ، به سهرکردایهتی سه‌عید جه‌عفه‌ری، سامته شه‌ل و حه‌سه‌ن جیهانگیری، هه‌م ڕێکخه‌ر و هه‌م تێکده‌ری ته‌واوی میتینگه‌کانی شاره‌کانی پارێزگای کرماشان بوون. ڕێکخه‌ر بوون بۆ دارده‌ست و قوڵه‌چۆماخه‌کانی خۆیان، تێکده‌ر بوون بۆ ماباقی هێزه‌کانی دیکه‌ی گۆڕه‌پانی سیاسی کۆمه‌ڵایه‌تی ئه‌وده‌م. تێڕوانین و بیرکردنه‌وه‌ی ئه‌م سێ تاقمه،" شیت، حجتیه مهدوی و میثم تمار"، له سه‌ر هێزه‌کانی چه‌پ و ڕاست وه‌ک یه‌ک بوو. به‌ڵام دژایه‌تیان له‌گه‌ڵ دیموکرات و کۆمه‌ڵه زۆر زیاتر لهو هێزه‌کانی دیکه بوو.
مۆره سه‌ره‌کیه‌کانی گرۆپه‌کانی" شیت، حۆجه‌تیه‌ی مهدوی و میثم تمار"، پێکهاتبوون له‌م که‌سانه:
سعید جعفری، اشک تلخ، سیدزاده، حسن دێزڵ، نوریان، ڕستم خانی، سادق کر‌م، عزتولا، صامت شه‌ل، که‌ر‌معلی، بهروز همتی، خه‌لیل که‌ره‌م، حاجی‌زاده، مالکیان، حه‌سه‌ن جیهانگیری، مصطفی، علی و مهدی پاکنژاد، ئازه‌ربون،علیمیر که‌ره‌می، کازم احمدیپۆڕ،مورتضی پۆڕاحمدی، خیرالله اسکنده‌ری، رضا مالکی، محمد کلبعه‌لی، مصی عه‌بدی، ئه‌مینی، یدلا په‌ڵاش، برایم کچل، داریوش ریزه‌وه‌ندی،.. .
سه‌ره‌تای ده‌ستپێکردنی کاری ئه‌م تاقمانه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ساڵی 1356، که به کوشتن و له‌نێوبردنی به‌هایه‌کان، یه‌هودیه‌کان و ئاڵکۆهوڵ فروشیه‌کان ده‌ستی پیکرد. ئاگردانی سینماکان و ئه‌و جێگایانه‌ی که ئه‌وان به بنکه‌ی فه‌ساد ناویان ده‌برد، هێرشکردنه‌سه‌ر ئافره‌تانی بێ سه‌رپوش، تێکدانی کۆر و کۆبوونه‌وه‌ی هێزه‌کانی چه‌پ و دێموکرات ئه‌رکی پێش شۆڕشی ئه‌م تاقمانه بوو. ئه‌م گرۆپانه به گشتی سه‌ر به ڕێڕه‌وانی مهدی مه‌وعۆد بوون. له یه‌که‌م ڕۆژه‌کانی شۆڕشدا، تاقمی شیت بوون به یه‌که‌م باسکی دامه‌زرێنه‌ری بنه‌مای ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامی ئێستای ئێران له پاڕێزگای کرماشان. هانده‌ر و پشتیوانی سه‌ره‌کی ئه‌مانه حوجه‌تیه‌ی تاران بوو که به پشتیوانی پاره‌ی ئاوهاوردوی بازاڕیه ده‌وڵه‌مه‌نده‌کانی تاران و ته‌ورێز، پوشته‌و په‌رداخ ده‌کران. زۆری پێ نه‌چوو که ئه‌م گرۆپه بوون به خاوه‌نی چه‌ندین باڵی له‌شکری، سیاسی و فه‌رهه‌نگی. باڵی له‌شکری شیت گه‌وره‌ترین نه‌خشی هه‌بوو له خه‌ڵتان به خوین کردنی خه‌ڵکی شاری پاوه‌دا. هه‌ر له گه‌رمه‌ی شه‌ری پاوه‌دا بوو که گرۆپی شیت باره‌دۆخیان به ده‌رفه‌ت زانی و هۆرمزی گورجی به‌یانی مامۆستای به‌ناوبانگی شاری کرماشانیان له گه‌ڵ ده که‌سی دیکه لهو شاره ده‌ستگیر کرد. به هاتنی " ئاخۆندی حوجه‌تیه‌یی" سادقی خه‌ڵخاڵی بۆ کوردستان، له ڕۆژی 28 ی گه‌لاوێژی ساڵی 1358 دا گورجی به‌یانی و ده که‌سی دیکه بوون به یه‌که‌م قوربانی سیاسه‌تی شیعیسم و شیتیسم. تاوانێک که ئه‌وکات درایه پاڵ گورجی به‌یانی و هاواڵه‌کانی، یارمه‌تی گه‌یاندن و هاوکاری له گه‌ڵ دژه‌شۆڕش له کوردستان و به‌تایبه‌تی شاری پاوه بوو. پاش سه‌رکوتکردنی خه‌ڵکی پاوه و له ڕێگای گه‌ڕانه‌وه‌دا به‌ره‌و کرماشان، ماشینیکیان که پر بوو له شیته‌کان له هه‌ورازێک ده‌که‌وێته خواره‌وه که هه‌موویان ده‌کوژرێن. ده‌نگوی ئه‌وش هه‌بوو که ئه‌و ماشینه به ئه‌نقه‌ست له لایان سه‌عید جه‌عفه‌ریه‌وه هه‌ڵدێراوه. هۆکاره‌که‌شی ده‌بێ ناکۆکی نێوان دوو جۆر بیرکردنه‌وه له سه‌ر کوشتاری خه‌ڵکی پاوه بۆبێ. به گه‌ڕانه‌وه‌ی جه‌عفه‌ری بۆ کرماشان، گه‌ڵاڵه‌ی دانانی شه‌وی دۆعا خوێندن ده‌ستپێ ده‌کا و هه‌ر ئه‌وده‌م یه‌که‌م ده‌سته‌کانی گه‌ڕۆکی به ناو " امربه معروف و نهی از منکر" داده‌مه‌زرێ. به‌مجۆره و به شیوه‌یه‌کی سازماندراو ژۆماره‌یه‌کی زۆر له گه‌نجه‌کانیان به پڕوپاگه‌نده‌ی به‌ره‌و به‌هه‌شتی به‌رین، له ده‌وری خۆیان کۆ ده‌کرده‌وه. لهو سه‌رده‌مه‌دا ئه‌شره‌فی ئیسفه‌هانیش به حۆکمی خۆمه‌ینی ببوه ئیمام جۆمعه‌ی کرماشان و ئاخۆند جه‌لیلیش نێردرایه شاری نه‌جه‌ف. جێگای باسه که جه‌لیلی پیشتر تۆمه‌تی ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر بوو که هاوکاری ساواکی کردوه، هه‌ربۆیه ڕه‌وانه‌ی شاری نه‌جه‌ف کرا. شه‌ڕی کوردستان هه‌ڵگیرسابوو و شیت په‌یتا په‌یتا گه‌نجه‌کانی شیعه‌ی کۆ ده‌کردنه‌وه و سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی سازمانی ده‌دان، پوشته و په‌رداختی ده‌کردن بۆ شه‌ڕ. له نێو شاریش به‌ده‌یان که‌س له شؤڕشگێڕانی کورد له کرماشان له لایان ئه‌م تاقمه‌وه گیران و له نێو بردران. گیانبه‌خت کردو که‌ماڵی ده‌باغی ئه‌ندامی چالاک و به‌رپرسی کۆمیته‌ی حیزبی دێموکراتی کوردستان له کرماشان، یه‌ک لهو شؤڕشگێڕانه بوو که له ساڵی 1559،1980 له لایان ئه‌م تاقمانه‌وه گیرا و هه‌ر ئه‌و ساڵه‌ش له سێداره درا. بێجگه له‌وه‌ش مه‌لاکانی تاران چه‌ندین که‌س له هه‌ره ده‌مارگرژترین که‌سه‌کانی خۆیان له مێزه‌ربه‌سه‌ر و بێ مێزه‌ره، نارده کوردستان، به‌تایبه‌ت کرماشان. هه‌ره گرێنگترینیان برێتی بوون له: ئه‌بوو شه‌ریف پلاندانه‌ری شه‌ڕ. چه‌مران فه‌رماندی شه‌ڕ. مه‌جید حه‌داد عادل برای غلامعه‌لی حه‌داد عادل سه‌رۆکی ئێستای مه‌جلسی ئێران، حاجی تاماسبی،حاجی بابایی، مۆحبی قۆمی، نمازی و زۆر که‌سی دیکه. شه‌ڕ به چه‌ندین شیوه به‌رده‌وام بوو. خه‌ڵخاڵی لهو سه‌فه‌ره‌ی که له کرماشانه‌وه به‌ره‌و قه‌سری شێرین کردی، ژۆماره‌یه‌کی زۆری له خه‌ڵکی ناوچه له سێداره دان. به هاتنی حاجی تاماسبی وه‌ک فه‌رمانده‌ی ناوچه‌کانی کرندی خۆرئاوا، سه‌رپیڵی زه‌هاو، گێڵانی خۆرئاوا، قه‌سری شیرین، سه‌لاسی باوه‌جانی، داڵه‌هۆ و گۆران، کوشتاریکی عه‌لی ئاسای وه‌ڕێ خست. به‌شێک لهو گوندانه‌ی که هێرشیان کرایه سه‌ر و دانیشتوانه‌که‌ی قه‌ڵاچۆ کران بریتین له: کفراوڕ و سه‌گان له ناوچه‌ی سره‌پیڵی زه‌هاو و گێه‌ڵانی خۆرئاوا، ته‌پانی و پشتماڵه له پشته‌نگی زه‌هاو، قۆچیباشی له بێوه‌نیژ، قه‌ڵاباڕی و دنگی له بانداڵاهۆ، خوایار مه‌ڵک له داڵاهۆ و زه‌رده له بانزه‌رده و زۆر شوێنی دیکه. ئاخۆند مۆحبی قۆمی ئیمان جۆمعه‌ی سه‌رپیڵی زه‌هاو و ئاخۆند نمازیش ببوو به په‌رپرسی داداگاکانی شۆڕش. مه‌جید حه‌داد عادل برای غلامعلی حه‌داد عادل کرابووه ڕاویژکاری ئه‌منیه‌تی پارێزگای کرماشان. ناوچه‌که به گشتی ببوو به قه‌سابخانه‌یه‌کی بێ ده‌روه‌چ بۆ ڕمبازێنه‌کانی حوجه‌تیه‌کان و مهدی مه‌وعۆدیه‌کان. له په‌یوه‌ندی له گه‌ڵ شه‌ڕی داسه‌پاو له کوردستان دا، هه‌ر له سه‌ره‌تای قۆناخی شه‌ڕه‌وه بۆ فه‌رمانده‌کانی شه‌ڕ ده‌رکه‌وتبوو که بۆ خۆیان شه‌ڕی کوردستانیان پێ ناکرێ. شیت به سهرکردایهتی جه‌عفه‌ری و به یاوه‌ری چه‌مران کاتیک زانیان که ئه‌حمه‌دی مۆفتی زاده دژی خودموختاری و هێزه‌کانی کوردیه، له دانیشتنیکی نێوان فه‌رمانده‌کانی ئه‌وده‌می شه‌ڕدا، بابه‌تی په‌یوه‌ندی گرتن به مۆفتی زاده‌وه تاوتوێ ده‌که‌ن. هه‌ر ئه‌وده‌م په‌یوه‌ندی به مۆفتی زاده‌وه ده‌که‌ن و ده‌رئه‌نجامی ده‌بێته دروستبونی پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمان!. په‌یره‌وانی مۆفتیزاده به هاوکاری خانه‌کانی ناوچه‌ی دیوانده‌ره و سه‌قز گۆڕه‌پانی چالاکیه‌کانیان به‌ربڵاو ده‌که‌نه‌وه و خه‌لیل مه‌لکی ده‌بێته هه‌ڵسۆڕێنه‌ری ئه‌و ئه‌رکه لهو ناوچانه. له‌وسه‌روبه‌نده دا سۆپای هه‌وتی ڕۆژئاوای وڵات که به‌شی زۆریان هاندراوه‌کانی ڕێگای به‌هه‌شت بوون داده‌مه‌زرێ و به حوکمی موحه‌مه‌دی بروجردی له تارانه‌وه، سه‌عید جه‌عفه‌ری به‌رپرسی هه‌موو شیته‌کان ده‌بێته یه‌که‌م فه‌رمانده‌ی ئه‌و سۆپایه له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان. نابێ له بیرمان بچێ که تاقمی شیت له گه‌مارودانی پادگانی سنه‌دا ده‌وری به‌رچاویان گێڕاوه. به ده‌رچوونی فه‌رمانی خه‌زا به دژی خه‌ڵکی کوردستان له لایان خومه‌ینیه‌وه، خه‌زا گێڕانی گه‌نجی شیعه به جلوبه‌رگی تایبهتی له‌شکری و ناوچاوانی داپێچراو به پارچه‌ی ڕه‌ش و سه‌وز، که ڕێبوارانی مهدی و حوسه‌ینیان پێوه نووسرابوو، به به‌ربڵاوی ده‌ست پێ داکا. بێجگه له‌وه‌ش به پێشنیاری شیته‌کان، یه‌که‌م تاقمی خۆشکانی زه‌ینه‌ب( خواهران زینب) پیکهاتو له کچانی شیعه له کرماشان داده‌مه‌زرێ که به‌شێکیان ده‌بنه سه‌ربازانی ونناوی مهدی و ئه‌رکی سیخۆری بۆ شیت و سۆپا وه‌ئه‌ستۆ ده‌گرن و له تیمارکردنی برینداره‌کانی شه‌ڕی کوردستانیش دا به‌شدار ده‌بن. له سه‌ره‌تای ئه‌م قۆناخه‌دا پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمانی مۆفتی زاده به پشتیوانی ڕێژیم و هاوکاری تاقمه‌کانی له‌شکری و فه‌رهه‌نگی سیاسی شیت، شه‌ڕی براکوژیان له کوردستان گه‌یانده لوتکه. بێجگه له‌وانه‌ش گرۆپیک له باڵی له‌شکری شیت به هاوکاری مۆفتیزاده نێردرایه شاری مه‌هاباد. کاری ئه‌م گرۆپه ناسینه‌وه‌ی به‌رهه‌ڵه‌ستکاران به‌تایبه‌ت دێموکرات، دانانی دووبه‌ره‌کی، ئاماده کردنی کاتی له‌بار بۆ سه‌رکوتی به‌پلان، نانه‌وه‌ی ڕایه‌ڵکه‌ی سیخوڕی و دروستکردنی گرۆپه‌کانی چه‌کدار به هاوکاری سه‌رۆک عه‌شیره‌کان و ئاغاکان، .. . شیت که پاره‌ی به لێژاویان له لایان حوجه‌تیه و بازاڕیه ده‌وڵه‌مه‌نده‌کان و ئیمام جۆمعه‌کانه‌وه پێ ده‌گه‌یی، له بواره‌کانی سیاسی، له‌شکری و فه‌رهه‌نگیه‌وه زۆر گه‌شه‌ی کرد. سه‌رکه‌وتنی گه‌وره‌ی شیت له شه‌ڕی کوردستان دا کاتێک ده‌سته‌به‌ر بوو که پێشمه‌رگه‌کانی موسۆڵمانی مۆفتیزاده ببوونه چاوساق و قه‌ڵخانی گیانی جه‌عفه‌ری و له‌شکره‌که‌ی، واته سۆپای هه‌وته‌می ڕۆژئاوای وڵات. به‌رله‌وه‌ی شه‌ڕی ئێران- عێراق ده‌ست پێ بکا، شیت ئیتر وه‌ک گرۆپ نه‌مابوو و هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌کانی به‌تایبه‌ت له پارێزگای کرماشان بۆ خۆی ده‌سته‌به‌ر کردبوو. بێجگه له‌وه‌ش شیت په‌لوپۆی هاویشتبوو بۆ پارێزگاکانی ورمێ، ئیلام و سنه. له ساڵی 1360 و کاتێک که ده‌رگای زانستگه‌کان داخرنا، گۆڕه‌پانی رمبازێنی به‌شی سیاسی فه‌رهه‌نگی شیت به‌رته‌سک بوه‌ۆه و هه‌ر ئه‌م هۆکاره‌ش بو به هۆی ئه‌وه که شیت به هه‌موو پیکهاته‌کانیه‌وه خۆی بخزێنێته نێو کۆمیته‌کان، دادگاکانی شۆڕش و سۆپای پاسداران و،.. .
به‌ندیخانه‌ی کرماشان بڕابووه به‌ر نوریان و حه‌سه‌ن دێزڵ و ڕۆسته‌می و ئه‌م که‌سانه ببوونه ئه‌شکه‌نجه‌که‌ره‌کانی ئه‌م به‌دیخانه‌یه. هه‌ربۆیه‌شه هه‌رچی رۆڵه‌ی دیموکرات و کۆمه‌ڵه سه‌ری له زیندانی دێزڵ ئاوای کرماشانه‌وه ده‌ردێنا، ڕزگار بوونی ئاسان نهبوو. چوونکه هه‌روه‌ک له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌ی پێ دراوه، دۆژمنی سه‌ره‌کی ئه‌وان ئه‌م دوو حیزبه بوو. کۆمیه‌کان و سۆپا به‌ده‌ست ئه‌شک ته‌ڵخ، حه‌سه‌ن جه‌هانگیری، سامت، که‌ره‌معه‌لی، سه‌یدزاده، سادق که‌ره‌م، عزه‌توڵا، مالکی و حاجیزاده‌کانه‌وه بوو. به‌ڵام مه‌لاکانی تاران چاوی دیتنی ئه‌و ته‌رکیب و سازمانده‌هیه‌یان نهبوو زۆربه‌ی پۆسته گرینگه‌کانیان گێڕاوه بۆ هه‌نارده‌کانی تاران که به‌شێکیان پێکهاتبوون له: ئه‌شره‌فی ئیسفه‌هانی، مه‌جیدی حه‌دادی عادڵ، ئه‌بوشه‌ریف، چه‌مران، موحبی قۆمی، نمازی، حاجی تاماسبی، حاجی بابایی و ده‌یان حاجی و مه‌لای دیکه. له‌م قۆناخه دا جۆرێک له به‌ربه‌ره‌کانێ له نیوان خۆماڵیه‌کان و نێردراوه‌کانه‌وه ده‌ستی پیکردبوو. به ده‌ستپێکردنی شه‌ڕی نێوان ئێران و عێراق و داگیرکرانی شاری قه‌سرێ شیرین له لایان له‌شکری عێراقه‌وه، گرۆپی "میثم تمار" به سهرکردایهتی حه‌سه‌ن جیهانگیری چوونه کرماشان و له گه‌ڵ شیت و حوجه‌تیه به ڕێبه‌ری جه‌عفه‌ری و سامت، به‌ره‌یه‌کی ناڕه‌سمیان پیک هینا، که مه‌به‌ستی سه‌ره‌کیان شه‌ڕ دژی هێزه‌کانی نه‌یار، به‌تایبه‌ت دێموکرات و کۆمه‌ڵه بوو. لێره‌ش شه‌ڕ خێریکی دیکه‌ی بۆ مه‌لاکانی تاران به‌دواوه بوو. ئه‌وان زۆر ژیرانه به‌شی هه‌ره‌زۆری شیته‌کانیان خه‌ریک کرد به شه‌ڕی کوردستان و عێراقه‌وه و بۆ خۆیان بوون به خاوه‌نماڵ. مه‌جیدی حه‌دادی عادل برای غۆڵامعه‌لی حه‌داد عادڵ، که ڕاوێژکاری (مشاور) ئه‌منیه‌تی پارێزگا بوو، له هێنانی مۆره‌کانی هاورده له تارانه‌وه و پشتیوانی کردنیان رۆڵێکی به‌رچاوی هه‌بوو. ، سه‌یدزاده کرابووه به‌رپرسی گشتی په‌روه‌رده‌و فێرکردنی کرماشان که پاشان بو به نوێنه‌ری مه‌جلیس و له ڕاستیدا له ده‌سه‌ڵاتی ناوچه دوور خرایه‌وه و دوایش کوژرا. سامته شه‌ل کرا به پاڕێزگاری زه‌نجان و دواتر کرا به ڕه‌ئیسی دۆخانیاتی تاران که به دزیه‌کی چه‌ند میلیونیه‌وه گیرا. به‌ڵام هه‌رچوون بو له کرماشان دوریان خسته‌وه. له‌م قۆناخه‌دا شیت په‌لوپۆی هاویشته پارێزگای ئیلام و له‌وێش ڕه‌شه‌کوژی و کوشت و بڕ چووه قۆناخێکی نویه‌وه. هه‌رئه‌وده‌م له ساڵی 1360، که‌سێک به ناوی داریوشی ڕیزه‌وه‌ندی که یه‌که‌ێک له مۆره هه‌ره به‌رچاوه‌کانی مۆجاهدینی خه‌ڵک بوو و له لایان ئه‌م گرۆپانه‌وه ده‌ستبه‌سه‌ر کرا. ناوبراو تۆبه‌ی کرد و دواتر له به‌ندیخانه ئازاد کرا و بو به فه‌رمانده‌ری گرۆپی شکار و ڕاودۆنان له پارێزگاکانی کرماشان، سنه و ئیلام. به‌سه‌رنجدان به‌وه‌ی که به‌شێکی به‌رچاو له به‌رهه‌ڵه‌ستکارانی به‌چه‌پ و ڕاست و دیموکرات و کۆمه‌ڵه‌وه ده‌ناسی، ڕۆڵێکی به‌رچاوی له قه‌له‌ملارکردنی ئه‌وان دا گێڕا. به دوای ئه‌وه‌دا بنکه‌ی ئه‌نجومه‌نی لاوانی موسۆڵمانی مۆجاهیدینی خه‌ڵک له شاری ئیلام کرا به ناوه‌ندی فه‌رهه‌نگی سۆپای پاسداران، که نه‌خشێکی داپڵۆسێنه‌ری له به مهکتهبی کردنی گه‌نجانی شاردا هه‌بوو. بێجگه له‌وه‌ش بنکه‌ی دادگای شۆڕشی ئیسلامی شاری ئیلام کرا به ناوه‌ندی کۆکردنه‌وه‌ی شیته‌کانی حجه‌تیه‌یی به سه‌رپه‌ه‌رستی" ڕه‌وشه‌ن، عه‌لی ئازاد و ته‌عمیرکار. به‌مجۆره" شیت، حۆجه‌تیه‌ی مهدوی و میثم تمار"،به پشتیوانی مه‌لاکانی تاران، بازاڕیه‌کان و ئیمام جومعه‌کان، ڕۆڵی سه‌ره‌کیان گێڕا له سه‌رکوتی خه‌ڵکی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان. به‌وجۆره‌ی که له سه‌ره‌وه ئاماژه‌ی پێ دراوه، به هاتنی مۆره ناردراوه‌کان له تارانه‌وه و به ده‌ستپێکردنی شه‌ڕی نێوانی دوو وڵاتی ئێران و عێراق، پاکانه‌حیسابی ئه‌م تاقمانه له‌گه‌ڵ یه‌کتر ده‌ستی پیکرد، که له ڕاستی دا له تارانه‌وه ڕێبه‌ری ده‌کرا. جوانم له بیر نیه چ ڕۆژیک، به‌ڵام سه‌عید جه‌عفه‌ری که به حوکمێکی موحه‌مه‌دی بروجردی ببوه فه‌رمانده‌ی سۆپای هه‌وتم له کوردستان، به حوکمیکی مهدی هاشمی، ئه‌و پۆسته‌ی لێ ئه‌ستێدراوه. که دواتر هه‌ر ئه‌و پاکانه حیسابانه بۆ به هۆی ئه‌وه‌ی که سۆپا گه‌ڵاڵه‌ی تاوانیکی بۆ مهدی هاشمی یار و نیزیکی خۆمه‌ینی داڕژاند و ئه‌وه‌ش بوو که له ساڵی 1365 له زیندانی ئووین له سێداره درا. له‌م پاکانه حیسابانه‌دا و له ساڵی 1362 که هێشتا وه‌زاره‌تی ئیتلاعات به فه‌رمی دانه‌مزرابوو، سه‌عید جه‌عفه‌ری، مه‌جید حه‌داد عادل ، سه‌یدزاده، نمازی، ڕیزه‌وه‌ندی و زۆری دیکه‌یان که گرینگترین مۆره‌ی ئه‌م تاقمانه بوون، له‌ێره و له‌وێ کوژران. سه‌یریش له‌وه‌دا بوو که هه‌ر هه‌موویان به ڕواڵه‌ت له پیکدادانی ماشیندا له‌نێو چوون. له حاڵێکدا ڕای خه‌ڵک له‌سه‌ر ئه‌وانه به جۆرێکی دیکه بوو. به دروست بوونی وه‌زاره‌تی ئیتلاعات له ساڵی 1362 دا، ژۆماره‌یه‌ک له شیته‌کان، حوجه‌تیه‌یه‌کان و میثم تماریه‌کان که پشتیوانی بێئه‌ملاوئه‌ولای به‌شێک له سۆپای پاسدارانیان له پشت بوو، بوونه ئه‌ندام و مۆچه‌خۆری ئه‌و وه‌زاته و کوشتوبڕیان به شیوه‌یه‌کی نوێ ده‌ستپێ کرده‌وه. تاقمه‌کانی شیت، میثم تمار و حوجه‌تیه‌ی مه‌هده‌وی که هه‌موویان له ژێر چه‌تری ئایدیولۆژی ئایینی ئیسلامی شیعی و مهدی مه‌وعۆد دا چالاکیان ده‌نواند، توانیان به که‌ڵک وه‌رگرتن له هه‌ستی ئایینی خه‌ڵک، به زه‌بری چه‌قۆ، شمشێر، قه‌مه و پاشانیش چه‌ک، ببنه ئه‌کته‌ره‌کانی سه‌ره‌کی گۆڕه‌پانی سیاسی کۆمه‌ڵایه‌تی و له‌شکری له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان دا. ئایدیولۆژی و تیۆری ئه‌وان که تیکه‌ڵێک بو له شیئیسم و شیتیسم ئایینی، له ڕاستی دا پلانیک بو که له تارانه‌وه و له لایان مه‌لاکانه‌وه داڕژابوو. ئه‌رکی ئه‌م تاقمانه به گشتی بریتی بوون له: دامرکاندن و سه‌رکوت کردنی بزوتنه‌وه‌ی خه‌ڵکی کوردستان له به‌شی ڕۆژهه‌ڵات، ته‌فروتونا کردنی هێزه‌کانی دیکه‌ی به‌رهه‌ڵه‌ستکار له کوردستان، دابه‌زاندنی یاساکانی ئیسلامی شیعی و تیئوریزه و پراکتیزه کردنی به کردوه‌ی. ئایدیلۆژی ئه‌مانه‌ش هه‌روه‌ک هی خودی سیستمی کۆماری ئیسلامی، شیئیسمی فاشیستی تیکه‌ڵ به شیتیسمی پاوانخۆازی بوو که دژی هه‌رچه‌شنه بیروباوه‌ڕێکی ئازادیخۆازانه بوو.
له‌م به‌شه‌دا تا ڕادهیهک ڕوونمان کردوه که ئه‌م تاقمانه به یاوه‌ری و هاوکاری مۆفتیزاده و پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمانه‌وه هه‌رکام به ئایدیولۆژیای تایبهتی خۆیانه‌وه، چ ڕۆڵیکیان له قه‌ڵاچۆ کردنی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان گێڕاوه. ڕووداوێکی خویناوی که ده‌بێ کوردی ڕوژهه‌ڵات به گشتی و ڕێکخراوه‌کانی سیاسی به‌تایبه‌تی، ئه‌زموونی لێ وه‌ربگرێ.
دریژه‌ی هه‌یه
ئێقباڵ سه‌فه‌ری
به‌شی یه‌که‌م: " شورای یاوری تهیدستان" ( شیت )،حجتیه مهدوی و میثم تمار چۆن دروست بوون، له کێ پیکهاتبوون و ئه‌رکه‌کانیان چ بوون؟.
ئه‌لف: " شیت" کورتکراوه‌ی ڕێکخراوی " شورای یاوری تهیدستان"ه، که یه‌کیک له دامه‌زراوه‌کانی سه‌ربه بنکه‌ی مهدی مه‌وعۆد بوو. ئه‌م تاقمه له کۆتایی ساڵی 1356 و به ڕێبه‌ری سه‌ید موحه‌مه‌د سعید جه‌عفه‌ری له شاری کرماشان دامه‌زرا. جه‌عفه‌ری له ساڵی 1331 له شاری قه‌سری شیرین له دایک بووه. باوکی مۆچه‌خوه‌ری گومرک له شارۆچکه‌ی خه‌سره‌وی بوو. هه‌روه‌ک به ناوه‌که‌یه‌وه دیاره ئه‌و موسۆڵمانی شیعه‌یه و هه‌موو گرۆپه‌که‌شی شیعه بوون. جه‌عفه‌ری دیپلۆمی ڕیازی هه‌بو و کتێبخانه‌یه‌کی له شاری کرماشان هه‌بوو. ئه‌گه‌ر چی ئه‌و زۆر مهکتهبی و موسۆڵمانیکی ده‌مارگرژ بوو، به‌ڵام به هۆی کتێبخانه‌که‌یه‌وه هاوڕێ و هاوگه‌پی چه‌په‌کان، به‌تایبه‌ت چریکه فیدایه‌کان و تۆده‌یه‌کان بوو. به‌ڵام له هه‌مان کاتدا دۆژمنی سوێند خواردوی حیزبی دێموکراتی کوردستان و کۆمه‌ڵه بوو. گرۆپی شیت به‌پشتیوانی بێ ئه‌ملاوئه‌ولای بازاریان، ده‌وڵه‌مه‌نده‌کان و مه‌لاکان له تاران، ته‌ورێز و کرماشان دروست ببوو. ئه‌و کات ئاخۆند جه‌لیلی ئیمام جۆمعه‌و به‌رپرسی حه‌وزه‌ی علمیه‌ی کرماشان بوو. به‌ڵام چوونکه ده‌نگوی ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر بوو که هاوکاری ساواکه، زۆر پرسی پێ نه‌ده‌کرا.
ب: "حجتیه مهدوی"، ئه‌م گرۆپه پێوه‌ندیه‌کی قووڵی له گه‌ڵ " شیت" له‌شاری کرماشان هه‌بوو. ئه‌م حۆجه‌تیه‌یه له لایان هه‌موو مه‌لاکانی ئێرانه‌وه پشتیوانی ده‌کرا. به‌رپرسی گرۆپی "حجتیه مهدوی" له کرماشان ده‌بیریک بو به ناوی " صامت" که به سامته شه‌ل ناوبانگی ده‌رکردبوو. گرۆپه‌کانی شیت و حۆجه‌تیه‌ی مهدوی پیکه‌وه هاوبیروباوه‌ڕ و هاوته‌دبیر بوون و هه‌موو هه‌ڵسوکه‌وته‌کانیان به هاوئاهه‌نگی له گه‌ڵ یه‌کتر ڕێک ده‌خست.
ت: "میثم تمار"، بێجگه له شیت و حۆجه‌تیه‌ی مهدوی له شاری کرماشان، تاقمێکی دیکه‌ی هاوته‌رتیبی ئه‌م گرۆپه به ناوی " میثم تمار" له شاری قسری شیرین پێک هاتبوو. حه‌سه‌ن جه‌هانگیری به‌رپرسی ئه‌م تاقمه بوو که له شاری سره‌پێڵی زه‌هاویش ئه‌ندامیان هه‌بوو و ده‌ستیان باش ده‌ڕۆیشت. نێوان ئه‌م سێ گرۆپه هێنده کۆک بوو که به هاسته‌م لێک جوێ ده‌کرانه‌وه. له ڕاستی دا گرۆپه‌کانی" شیت، حجتیه‌ی مهدوی و میثم تمار" ، به سهرکردایهتی سه‌عید جه‌عفه‌ری، سامته شه‌ل و حه‌سه‌ن جیهانگیری، هه‌م ڕێکخه‌ر و هه‌م تێکده‌ری ته‌واوی میتینگه‌کانی شاره‌کانی پارێزگای کرماشان بوون. ڕێکخه‌ر بوون بۆ دارده‌ست و قوڵه‌چۆماخه‌کانی خۆیان، تێکده‌ر بوون بۆ ماباقی هێزه‌کانی دیکه‌ی گۆڕه‌پانی سیاسی کۆمه‌ڵایه‌تی ئه‌وده‌م. تێڕوانین و بیرکردنه‌وه‌ی ئه‌م سێ تاقمه،" شیت، حجتیه مهدوی و میثم تمار"، له سه‌ر هێزه‌کانی چه‌پ و ڕاست وه‌ک یه‌ک بوو. به‌ڵام دژایه‌تیان له‌گه‌ڵ دیموکرات و کۆمه‌ڵه زۆر زیاتر لهو هێزه‌کانی دیکه بوو.
مۆره سه‌ره‌کیه‌کانی گرۆپه‌کانی" شیت، حۆجه‌تیه‌ی مهدوی و میثم تمار"، پێکهاتبوون له‌م که‌سانه:
سعید جعفری، اشک تلخ، سیدزاده، حسن دێزڵ، نوریان، ڕستم خانی، سادق کر‌م، عزتولا، صامت شه‌ل، که‌ر‌معلی، بهروز همتی، خه‌لیل که‌ره‌م، حاجی‌زاده، مالکیان، حه‌سه‌ن جیهانگیری، مصطفی، علی و مهدی پاکنژاد، ئازه‌ربون،علیمیر که‌ره‌می، کازم احمدیپۆڕ،مورتضی پۆڕاحمدی، خیرالله اسکنده‌ری، رضا مالکی، محمد کلبعه‌لی، مصی عه‌بدی، ئه‌مینی، یدلا په‌ڵاش، برایم کچل، داریوش ریزه‌وه‌ندی،.. .
سه‌ره‌تای ده‌ستپێکردنی کاری ئه‌م تاقمانه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ساڵی 1356، که به کوشتن و له‌نێوبردنی به‌هایه‌کان، یه‌هودیه‌کان و ئاڵکۆهوڵ فروشیه‌کان ده‌ستی پیکرد. ئاگردانی سینماکان و ئه‌و جێگایانه‌ی که ئه‌وان به بنکه‌ی فه‌ساد ناویان ده‌برد، هێرشکردنه‌سه‌ر ئافره‌تانی بێ سه‌رپوش، تێکدانی کۆر و کۆبوونه‌وه‌ی هێزه‌کانی چه‌پ و دێموکرات ئه‌رکی پێش شۆڕشی ئه‌م تاقمانه بوو. ئه‌م گرۆپانه به گشتی سه‌ر به ڕێڕه‌وانی مهدی مه‌وعۆد بوون. له یه‌که‌م ڕۆژه‌کانی شۆڕشدا، تاقمی شیت بوون به یه‌که‌م باسکی دامه‌زرێنه‌ری بنه‌مای ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامی ئێستای ئێران له پاڕێزگای کرماشان. هانده‌ر و پشتیوانی سه‌ره‌کی ئه‌مانه حوجه‌تیه‌ی تاران بوو که به پشتیوانی پاره‌ی ئاوهاوردوی بازاڕیه ده‌وڵه‌مه‌نده‌کانی تاران و ته‌ورێز، پوشته‌و په‌رداخ ده‌کران. زۆری پێ نه‌چوو که ئه‌م گرۆپه بوون به خاوه‌نی چه‌ندین باڵی له‌شکری، سیاسی و فه‌رهه‌نگی. باڵی له‌شکری شیت گه‌وره‌ترین نه‌خشی هه‌بوو له خه‌ڵتان به خوین کردنی خه‌ڵکی شاری پاوه‌دا. هه‌ر له گه‌رمه‌ی شه‌ری پاوه‌دا بوو که گرۆپی شیت باره‌دۆخیان به ده‌رفه‌ت زانی و هۆرمزی گورجی به‌یانی مامۆستای به‌ناوبانگی شاری کرماشانیان له گه‌ڵ ده که‌سی دیکه لهو شاره ده‌ستگیر کرد. به هاتنی " ئاخۆندی حوجه‌تیه‌یی" سادقی خه‌ڵخاڵی بۆ کوردستان، له ڕۆژی 28 ی گه‌لاوێژی ساڵی 1358 دا گورجی به‌یانی و ده که‌سی دیکه بوون به یه‌که‌م قوربانی سیاسه‌تی شیعیسم و شیتیسم. تاوانێک که ئه‌وکات درایه پاڵ گورجی به‌یانی و هاواڵه‌کانی، یارمه‌تی گه‌یاندن و هاوکاری له گه‌ڵ دژه‌شۆڕش له کوردستان و به‌تایبه‌تی شاری پاوه بوو. پاش سه‌رکوتکردنی خه‌ڵکی پاوه و له ڕێگای گه‌ڕانه‌وه‌دا به‌ره‌و کرماشان، ماشینیکیان که پر بوو له شیته‌کان له هه‌ورازێک ده‌که‌وێته خواره‌وه که هه‌موویان ده‌کوژرێن. ده‌نگوی ئه‌وش هه‌بوو که ئه‌و ماشینه به ئه‌نقه‌ست له لایان سه‌عید جه‌عفه‌ریه‌وه هه‌ڵدێراوه. هۆکاره‌که‌شی ده‌بێ ناکۆکی نێوان دوو جۆر بیرکردنه‌وه له سه‌ر کوشتاری خه‌ڵکی پاوه بۆبێ. به گه‌ڕانه‌وه‌ی جه‌عفه‌ری بۆ کرماشان، گه‌ڵاڵه‌ی دانانی شه‌وی دۆعا خوێندن ده‌ستپێ ده‌کا و هه‌ر ئه‌وده‌م یه‌که‌م ده‌سته‌کانی گه‌ڕۆکی به ناو " امربه معروف و نهی از منکر" داده‌مه‌زرێ. به‌مجۆره و به شیوه‌یه‌کی سازماندراو ژۆماره‌یه‌کی زۆر له گه‌نجه‌کانیان به پڕوپاگه‌نده‌ی به‌ره‌و به‌هه‌شتی به‌رین، له ده‌وری خۆیان کۆ ده‌کرده‌وه. لهو سه‌رده‌مه‌دا ئه‌شره‌فی ئیسفه‌هانیش به حۆکمی خۆمه‌ینی ببوه ئیمام جۆمعه‌ی کرماشان و ئاخۆند جه‌لیلیش نێردرایه شاری نه‌جه‌ف. جێگای باسه که جه‌لیلی پیشتر تۆمه‌تی ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر بوو که هاوکاری ساواکی کردوه، هه‌ربۆیه ڕه‌وانه‌ی شاری نه‌جه‌ف کرا. شه‌ڕی کوردستان هه‌ڵگیرسابوو و شیت په‌یتا په‌یتا گه‌نجه‌کانی شیعه‌ی کۆ ده‌کردنه‌وه و سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی سازمانی ده‌دان، پوشته و په‌رداختی ده‌کردن بۆ شه‌ڕ. له نێو شاریش به‌ده‌یان که‌س له شؤڕشگێڕانی کورد له کرماشان له لایان ئه‌م تاقمه‌وه گیران و له نێو بردران. گیانبه‌خت کردو که‌ماڵی ده‌باغی ئه‌ندامی چالاک و به‌رپرسی کۆمیته‌ی حیزبی دێموکراتی کوردستان له کرماشان، یه‌ک لهو شؤڕشگێڕانه بوو که له ساڵی 1559،1980 له لایان ئه‌م تاقمانه‌وه گیرا و هه‌ر ئه‌و ساڵه‌ش له سێداره درا. بێجگه له‌وه‌ش مه‌لاکانی تاران چه‌ندین که‌س له هه‌ره ده‌مارگرژترین که‌سه‌کانی خۆیان له مێزه‌ربه‌سه‌ر و بێ مێزه‌ره، نارده کوردستان، به‌تایبه‌ت کرماشان. هه‌ره گرێنگترینیان برێتی بوون له: ئه‌بوو شه‌ریف پلاندانه‌ری شه‌ڕ. چه‌مران فه‌رماندی شه‌ڕ. مه‌جید حه‌داد عادل برای غلامعه‌لی حه‌داد عادل سه‌رۆکی ئێستای مه‌جلسی ئێران، حاجی تاماسبی،حاجی بابایی، مۆحبی قۆمی، نمازی و زۆر که‌سی دیکه. شه‌ڕ به چه‌ندین شیوه به‌رده‌وام بوو. خه‌ڵخاڵی لهو سه‌فه‌ره‌ی که له کرماشانه‌وه به‌ره‌و قه‌سری شێرین کردی، ژۆماره‌یه‌کی زۆری له خه‌ڵکی ناوچه له سێداره دان. به هاتنی حاجی تاماسبی وه‌ک فه‌رمانده‌ی ناوچه‌کانی کرندی خۆرئاوا، سه‌رپیڵی زه‌هاو، گێڵانی خۆرئاوا، قه‌سری شیرین، سه‌لاسی باوه‌جانی، داڵه‌هۆ و گۆران، کوشتاریکی عه‌لی ئاسای وه‌ڕێ خست. به‌شێک لهو گوندانه‌ی که هێرشیان کرایه سه‌ر و دانیشتوانه‌که‌ی قه‌ڵاچۆ کران بریتین له: کفراوڕ و سه‌گان له ناوچه‌ی سره‌پیڵی زه‌هاو و گێه‌ڵانی خۆرئاوا، ته‌پانی و پشتماڵه له پشته‌نگی زه‌هاو، قۆچیباشی له بێوه‌نیژ، قه‌ڵاباڕی و دنگی له بانداڵاهۆ، خوایار مه‌ڵک له داڵاهۆ و زه‌رده له بانزه‌رده و زۆر شوێنی دیکه. ئاخۆند مۆحبی قۆمی ئیمان جۆمعه‌ی سه‌رپیڵی زه‌هاو و ئاخۆند نمازیش ببوو به په‌رپرسی داداگاکانی شۆڕش. مه‌جید حه‌داد عادل برای غلامعلی حه‌داد عادل کرابووه ڕاویژکاری ئه‌منیه‌تی پارێزگای کرماشان. ناوچه‌که به گشتی ببوو به قه‌سابخانه‌یه‌کی بێ ده‌روه‌چ بۆ ڕمبازێنه‌کانی حوجه‌تیه‌کان و مهدی مه‌وعۆدیه‌کان. له په‌یوه‌ندی له گه‌ڵ شه‌ڕی داسه‌پاو له کوردستان دا، هه‌ر له سه‌ره‌تای قۆناخی شه‌ڕه‌وه بۆ فه‌رمانده‌کانی شه‌ڕ ده‌رکه‌وتبوو که بۆ خۆیان شه‌ڕی کوردستانیان پێ ناکرێ. شیت به سهرکردایهتی جه‌عفه‌ری و به یاوه‌ری چه‌مران کاتیک زانیان که ئه‌حمه‌دی مۆفتی زاده دژی خودموختاری و هێزه‌کانی کوردیه، له دانیشتنیکی نێوان فه‌رمانده‌کانی ئه‌وده‌می شه‌ڕدا، بابه‌تی په‌یوه‌ندی گرتن به مۆفتی زاده‌وه تاوتوێ ده‌که‌ن. هه‌ر ئه‌وده‌م په‌یوه‌ندی به مۆفتی زاده‌وه ده‌که‌ن و ده‌رئه‌نجامی ده‌بێته دروستبونی پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمان!. په‌یره‌وانی مۆفتیزاده به هاوکاری خانه‌کانی ناوچه‌ی دیوانده‌ره و سه‌قز گۆڕه‌پانی چالاکیه‌کانیان به‌ربڵاو ده‌که‌نه‌وه و خه‌لیل مه‌لکی ده‌بێته هه‌ڵسۆڕێنه‌ری ئه‌و ئه‌رکه لهو ناوچانه. له‌وسه‌روبه‌نده دا سۆپای هه‌وتی ڕۆژئاوای وڵات که به‌شی زۆریان هاندراوه‌کانی ڕێگای به‌هه‌شت بوون داده‌مه‌زرێ و به حوکمی موحه‌مه‌دی بروجردی له تارانه‌وه، سه‌عید جه‌عفه‌ری به‌رپرسی هه‌موو شیته‌کان ده‌بێته یه‌که‌م فه‌رمانده‌ی ئه‌و سۆپایه له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان. نابێ له بیرمان بچێ که تاقمی شیت له گه‌مارودانی پادگانی سنه‌دا ده‌وری به‌رچاویان گێڕاوه. به ده‌رچوونی فه‌رمانی خه‌زا به دژی خه‌ڵکی کوردستان له لایان خومه‌ینیه‌وه، خه‌زا گێڕانی گه‌نجی شیعه به جلوبه‌رگی تایبهتی له‌شکری و ناوچاوانی داپێچراو به پارچه‌ی ڕه‌ش و سه‌وز، که ڕێبوارانی مهدی و حوسه‌ینیان پێوه نووسرابوو، به به‌ربڵاوی ده‌ست پێ داکا. بێجگه له‌وه‌ش به پێشنیاری شیته‌کان، یه‌که‌م تاقمی خۆشکانی زه‌ینه‌ب( خواهران زینب) پیکهاتو له کچانی شیعه له کرماشان داده‌مه‌زرێ که به‌شێکیان ده‌بنه سه‌ربازانی ونناوی مهدی و ئه‌رکی سیخۆری بۆ شیت و سۆپا وه‌ئه‌ستۆ ده‌گرن و له تیمارکردنی برینداره‌کانی شه‌ڕی کوردستانیش دا به‌شدار ده‌بن. له سه‌ره‌تای ئه‌م قۆناخه‌دا پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمانی مۆفتی زاده به پشتیوانی ڕێژیم و هاوکاری تاقمه‌کانی له‌شکری و فه‌رهه‌نگی سیاسی شیت، شه‌ڕی براکوژیان له کوردستان گه‌یانده لوتکه. بێجگه له‌وانه‌ش گرۆپیک له باڵی له‌شکری شیت به هاوکاری مۆفتیزاده نێردرایه شاری مه‌هاباد. کاری ئه‌م گرۆپه ناسینه‌وه‌ی به‌رهه‌ڵه‌ستکاران به‌تایبه‌ت دێموکرات، دانانی دووبه‌ره‌کی، ئاماده کردنی کاتی له‌بار بۆ سه‌رکوتی به‌پلان، نانه‌وه‌ی ڕایه‌ڵکه‌ی سیخوڕی و دروستکردنی گرۆپه‌کانی چه‌کدار به هاوکاری سه‌رۆک عه‌شیره‌کان و ئاغاکان، .. . شیت که پاره‌ی به لێژاویان له لایان حوجه‌تیه و بازاڕیه ده‌وڵه‌مه‌نده‌کان و ئیمام جۆمعه‌کانه‌وه پێ ده‌گه‌یی، له بواره‌کانی سیاسی، له‌شکری و فه‌رهه‌نگیه‌وه زۆر گه‌شه‌ی کرد. سه‌رکه‌وتنی گه‌وره‌ی شیت له شه‌ڕی کوردستان دا کاتێک ده‌سته‌به‌ر بوو که پێشمه‌رگه‌کانی موسۆڵمانی مۆفتیزاده ببوونه چاوساق و قه‌ڵخانی گیانی جه‌عفه‌ری و له‌شکره‌که‌ی، واته سۆپای هه‌وته‌می ڕۆژئاوای وڵات. به‌رله‌وه‌ی شه‌ڕی ئێران- عێراق ده‌ست پێ بکا، شیت ئیتر وه‌ک گرۆپ نه‌مابوو و هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌کانی به‌تایبه‌ت له پارێزگای کرماشان بۆ خۆی ده‌سته‌به‌ر کردبوو. بێجگه له‌وه‌ش شیت په‌لوپۆی هاویشتبوو بۆ پارێزگاکانی ورمێ، ئیلام و سنه. له ساڵی 1360 و کاتێک که ده‌رگای زانستگه‌کان داخرنا، گۆڕه‌پانی رمبازێنی به‌شی سیاسی فه‌رهه‌نگی شیت به‌رته‌سک بوه‌ۆه و هه‌ر ئه‌م هۆکاره‌ش بو به هۆی ئه‌وه که شیت به هه‌موو پیکهاته‌کانیه‌وه خۆی بخزێنێته نێو کۆمیته‌کان، دادگاکانی شۆڕش و سۆپای پاسداران و،.. .
به‌ندیخانه‌ی کرماشان بڕابووه به‌ر نوریان و حه‌سه‌ن دێزڵ و ڕۆسته‌می و ئه‌م که‌سانه ببوونه ئه‌شکه‌نجه‌که‌ره‌کانی ئه‌م به‌دیخانه‌یه. هه‌ربۆیه‌شه هه‌رچی رۆڵه‌ی دیموکرات و کۆمه‌ڵه سه‌ری له زیندانی دێزڵ ئاوای کرماشانه‌وه ده‌ردێنا، ڕزگار بوونی ئاسان نهبوو. چوونکه هه‌روه‌ک له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌ی پێ دراوه، دۆژمنی سه‌ره‌کی ئه‌وان ئه‌م دوو حیزبه بوو. کۆمیه‌کان و سۆپا به‌ده‌ست ئه‌شک ته‌ڵخ، حه‌سه‌ن جه‌هانگیری، سامت، که‌ره‌معه‌لی، سه‌یدزاده، سادق که‌ره‌م، عزه‌توڵا، مالکی و حاجیزاده‌کانه‌وه بوو. به‌ڵام مه‌لاکانی تاران چاوی دیتنی ئه‌و ته‌رکیب و سازمانده‌هیه‌یان نهبوو زۆربه‌ی پۆسته گرینگه‌کانیان گێڕاوه بۆ هه‌نارده‌کانی تاران که به‌شێکیان پێکهاتبوون له: ئه‌شره‌فی ئیسفه‌هانی، مه‌جیدی حه‌دادی عادڵ، ئه‌بوشه‌ریف، چه‌مران، موحبی قۆمی، نمازی، حاجی تاماسبی، حاجی بابایی و ده‌یان حاجی و مه‌لای دیکه. له‌م قۆناخه دا جۆرێک له به‌ربه‌ره‌کانێ له نیوان خۆماڵیه‌کان و نێردراوه‌کانه‌وه ده‌ستی پیکردبوو. به ده‌ستپێکردنی شه‌ڕی نێوان ئێران و عێراق و داگیرکرانی شاری قه‌سرێ شیرین له لایان له‌شکری عێراقه‌وه، گرۆپی "میثم تمار" به سهرکردایهتی حه‌سه‌ن جیهانگیری چوونه کرماشان و له گه‌ڵ شیت و حوجه‌تیه به ڕێبه‌ری جه‌عفه‌ری و سامت، به‌ره‌یه‌کی ناڕه‌سمیان پیک هینا، که مه‌به‌ستی سه‌ره‌کیان شه‌ڕ دژی هێزه‌کانی نه‌یار، به‌تایبه‌ت دێموکرات و کۆمه‌ڵه بوو. لێره‌ش شه‌ڕ خێریکی دیکه‌ی بۆ مه‌لاکانی تاران به‌دواوه بوو. ئه‌وان زۆر ژیرانه به‌شی هه‌ره‌زۆری شیته‌کانیان خه‌ریک کرد به شه‌ڕی کوردستان و عێراقه‌وه و بۆ خۆیان بوون به خاوه‌نماڵ. مه‌جیدی حه‌دادی عادل برای غۆڵامعه‌لی حه‌داد عادڵ، که ڕاوێژکاری (مشاور) ئه‌منیه‌تی پارێزگا بوو، له هێنانی مۆره‌کانی هاورده له تارانه‌وه و پشتیوانی کردنیان رۆڵێکی به‌رچاوی هه‌بوو. ، سه‌یدزاده کرابووه به‌رپرسی گشتی په‌روه‌رده‌و فێرکردنی کرماشان که پاشان بو به نوێنه‌ری مه‌جلیس و له ڕاستیدا له ده‌سه‌ڵاتی ناوچه دوور خرایه‌وه و دوایش کوژرا. سامته شه‌ل کرا به پاڕێزگاری زه‌نجان و دواتر کرا به ڕه‌ئیسی دۆخانیاتی تاران که به دزیه‌کی چه‌ند میلیونیه‌وه گیرا. به‌ڵام هه‌رچوون بو له کرماشان دوریان خسته‌وه. له‌م قۆناخه‌دا شیت په‌لوپۆی هاویشته پارێزگای ئیلام و له‌وێش ڕه‌شه‌کوژی و کوشت و بڕ چووه قۆناخێکی نویه‌وه. هه‌رئه‌وده‌م له ساڵی 1360، که‌سێک به ناوی داریوشی ڕیزه‌وه‌ندی که یه‌که‌ێک له مۆره هه‌ره به‌رچاوه‌کانی مۆجاهدینی خه‌ڵک بوو و له لایان ئه‌م گرۆپانه‌وه ده‌ستبه‌سه‌ر کرا. ناوبراو تۆبه‌ی کرد و دواتر له به‌ندیخانه ئازاد کرا و بو به فه‌رمانده‌ری گرۆپی شکار و ڕاودۆنان له پارێزگاکانی کرماشان، سنه و ئیلام. به‌سه‌رنجدان به‌وه‌ی که به‌شێکی به‌رچاو له به‌رهه‌ڵه‌ستکارانی به‌چه‌پ و ڕاست و دیموکرات و کۆمه‌ڵه‌وه ده‌ناسی، ڕۆڵێکی به‌رچاوی له قه‌له‌ملارکردنی ئه‌وان دا گێڕا. به دوای ئه‌وه‌دا بنکه‌ی ئه‌نجومه‌نی لاوانی موسۆڵمانی مۆجاهیدینی خه‌ڵک له شاری ئیلام کرا به ناوه‌ندی فه‌رهه‌نگی سۆپای پاسداران، که نه‌خشێکی داپڵۆسێنه‌ری له به مهکتهبی کردنی گه‌نجانی شاردا هه‌بوو. بێجگه له‌وه‌ش بنکه‌ی دادگای شۆڕشی ئیسلامی شاری ئیلام کرا به ناوه‌ندی کۆکردنه‌وه‌ی شیته‌کانی حجه‌تیه‌یی به سه‌رپه‌ه‌رستی" ڕه‌وشه‌ن، عه‌لی ئازاد و ته‌عمیرکار. به‌مجۆره" شیت، حۆجه‌تیه‌ی مهدوی و میثم تمار"،به پشتیوانی مه‌لاکانی تاران، بازاڕیه‌کان و ئیمام جومعه‌کان، ڕۆڵی سه‌ره‌کیان گێڕا له سه‌رکوتی خه‌ڵکی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان. به‌وجۆره‌ی که له سه‌ره‌وه ئاماژه‌ی پێ دراوه، به هاتنی مۆره ناردراوه‌کان له تارانه‌وه و به ده‌ستپێکردنی شه‌ڕی نێوانی دوو وڵاتی ئێران و عێراق، پاکانه‌حیسابی ئه‌م تاقمانه له‌گه‌ڵ یه‌کتر ده‌ستی پیکرد، که له ڕاستی دا له تارانه‌وه ڕێبه‌ری ده‌کرا. جوانم له بیر نیه چ ڕۆژیک، به‌ڵام سه‌عید جه‌عفه‌ری که به حوکمێکی موحه‌مه‌دی بروجردی ببوه فه‌رمانده‌ی سۆپای هه‌وتم له کوردستان، به حوکمیکی مهدی هاشمی، ئه‌و پۆسته‌ی لێ ئه‌ستێدراوه. که دواتر هه‌ر ئه‌و پاکانه حیسابانه بۆ به هۆی ئه‌وه‌ی که سۆپا گه‌ڵاڵه‌ی تاوانیکی بۆ مهدی هاشمی یار و نیزیکی خۆمه‌ینی داڕژاند و ئه‌وه‌ش بوو که له ساڵی 1365 له زیندانی ئووین له سێداره درا. له‌م پاکانه حیسابانه‌دا و له ساڵی 1362 که هێشتا وه‌زاره‌تی ئیتلاعات به فه‌رمی دانه‌مزرابوو، سه‌عید جه‌عفه‌ری، مه‌جید حه‌داد عادل ، سه‌یدزاده، نمازی، ڕیزه‌وه‌ندی و زۆری دیکه‌یان که گرینگترین مۆره‌ی ئه‌م تاقمانه بوون، له‌ێره و له‌وێ کوژران. سه‌یریش له‌وه‌دا بوو که هه‌ر هه‌موویان به ڕواڵه‌ت له پیکدادانی ماشیندا له‌نێو چوون. له حاڵێکدا ڕای خه‌ڵک له‌سه‌ر ئه‌وانه به جۆرێکی دیکه بوو. به دروست بوونی وه‌زاره‌تی ئیتلاعات له ساڵی 1362 دا، ژۆماره‌یه‌ک له شیته‌کان، حوجه‌تیه‌یه‌کان و میثم تماریه‌کان که پشتیوانی بێئه‌ملاوئه‌ولای به‌شێک له سۆپای پاسدارانیان له پشت بوو، بوونه ئه‌ندام و مۆچه‌خۆری ئه‌و وه‌زاته و کوشتوبڕیان به شیوه‌یه‌کی نوێ ده‌ستپێ کرده‌وه. تاقمه‌کانی شیت، میثم تمار و حوجه‌تیه‌ی مه‌هده‌وی که هه‌موویان له ژێر چه‌تری ئایدیولۆژی ئایینی ئیسلامی شیعی و مهدی مه‌وعۆد دا چالاکیان ده‌نواند، توانیان به که‌ڵک وه‌رگرتن له هه‌ستی ئایینی خه‌ڵک، به زه‌بری چه‌قۆ، شمشێر، قه‌مه و پاشانیش چه‌ک، ببنه ئه‌کته‌ره‌کانی سه‌ره‌کی گۆڕه‌پانی سیاسی کۆمه‌ڵایه‌تی و له‌شکری له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان دا. ئایدیولۆژی و تیۆری ئه‌وان که تیکه‌ڵێک بو له شیئیسم و شیتیسم ئایینی، له ڕاستی دا پلانیک بو که له تارانه‌وه و له لایان مه‌لاکانه‌وه داڕژابوو. ئه‌رکی ئه‌م تاقمانه به گشتی بریتی بوون له: دامرکاندن و سه‌رکوت کردنی بزوتنه‌وه‌ی خه‌ڵکی کوردستان له به‌شی ڕۆژهه‌ڵات، ته‌فروتونا کردنی هێزه‌کانی دیکه‌ی به‌رهه‌ڵه‌ستکار له کوردستان، دابه‌زاندنی یاساکانی ئیسلامی شیعی و تیئوریزه و پراکتیزه کردنی به کردوه‌ی. ئایدیلۆژی ئه‌مانه‌ش هه‌روه‌ک هی خودی سیستمی کۆماری ئیسلامی، شیئیسمی فاشیستی تیکه‌ڵ به شیتیسمی پاوانخۆازی بوو که دژی هه‌رچه‌شنه بیروباوه‌ڕێکی ئازادیخۆازانه بوو.
له‌م به‌شه‌دا تا ڕادهیهک ڕوونمان کردوه که ئه‌م تاقمانه به یاوه‌ری و هاوکاری مۆفتیزاده و پێشمه‌رگه‌ی موسۆڵمانه‌وه هه‌رکام به ئایدیولۆژیای تایبهتی خۆیانه‌وه، چ ڕۆڵیکیان له قه‌ڵاچۆ کردنی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان گێڕاوه. ڕووداوێکی خویناوی که ده‌بێ کوردی ڕوژهه‌ڵات به گشتی و ڕێکخراوه‌کانی سیاسی به‌تایبه‌تی، ئه‌زموونی لێ وه‌ربگرێ.
دریژه‌ی هه‌یه
ئێقباڵ سه‌فه‌ری
Thursday, February 5, 2009
پسرک انتقام جو
یک روز پسری دوازده ساله که لاک پشت مرد ه ای را که ماشین از رویش رفته بود را با نخ می کشید وارد یکی از خانه های "فساد" اطراف آمستردام شد و گفت:
- من می خواهم با یکی از خانم ها سکس داشته باشم. پول هم دارم و تا به مقصودم نرسم از اینجا نمی روم
گرداننده آنجا که همه "مامان" به او می گفتند و کاری با اخلاقیات و اینجور حرفها نداشت اندکی فکر کرد و گفت:
- باشه یکی از دخترها رو انتخاب کن
پسر پرسید: هیچکدامشان بیماری مسری که ندارند؟
"مامان" گفت: نه ندارند
پسر که خیلی زبل بود گفت:
- تحقیق کردم و شنیدم همه آنهایی که با لیزا میخوابند بعدش باید یک آمپول بزنند. من هم لیزا را میخواهم
اصرار پسرک و پول توی دستش باعث شد که "مامان" راضی بشه. در حالی که لاک پشت مرده را می کشید وارد اتاق لیزا شد . ده دقیقه بعد آمد بیرون و پول را به "مامان" داد و می خواست بیرون برود که "مامان" پرسید:
- چرا تو درست کسی را که بیماری مسری آمیزشی دارد را انتخاب کردی؟
پسرک با بی میلی جواب داد:
- امروز عصر پدر و مادرم میروند رستوران و یک خانمی که کارش نگهداری بچه هاست و بهش کلفت میگیم میاد خونه ما تا من تنها نباشم.. این خانم امشب هم مثل همیشه حتما با من خواهد خوابید و کارهای بد با من خواهد کرد. در نتیجه این بیماری آمیزشی به او هم سرایت خواهد کرد
بعدا که پدر و مادرم از رستوران برگشتند پدرم با ماشینش کلفت را به خونه اش میرسونه و طبق معمول تو راه ترتیب اونو خواهد داد و بیماری به پدرم سرایت خواهد کرد
وقتی برگشت آخر شب پدرم و مادرم با هم اختلاط خواهند کرد و در نتیجه مادرم هم مبتلا خواهد شد. فردایش که پستچی میاد طبق معمول مادرم و پستچیه قاطی همدیگر خواهند شد هدفم مبتلا کردن این پستچی پست فطرت هست که با ماشینش روی لاک پشتم رفت و اونو کشت.
- من می خواهم با یکی از خانم ها سکس داشته باشم. پول هم دارم و تا به مقصودم نرسم از اینجا نمی روم
گرداننده آنجا که همه "مامان" به او می گفتند و کاری با اخلاقیات و اینجور حرفها نداشت اندکی فکر کرد و گفت:
- باشه یکی از دخترها رو انتخاب کن
پسر پرسید: هیچکدامشان بیماری مسری که ندارند؟
"مامان" گفت: نه ندارند
پسر که خیلی زبل بود گفت:
- تحقیق کردم و شنیدم همه آنهایی که با لیزا میخوابند بعدش باید یک آمپول بزنند. من هم لیزا را میخواهم
اصرار پسرک و پول توی دستش باعث شد که "مامان" راضی بشه. در حالی که لاک پشت مرده را می کشید وارد اتاق لیزا شد . ده دقیقه بعد آمد بیرون و پول را به "مامان" داد و می خواست بیرون برود که "مامان" پرسید:
- چرا تو درست کسی را که بیماری مسری آمیزشی دارد را انتخاب کردی؟
پسرک با بی میلی جواب داد:
- امروز عصر پدر و مادرم میروند رستوران و یک خانمی که کارش نگهداری بچه هاست و بهش کلفت میگیم میاد خونه ما تا من تنها نباشم.. این خانم امشب هم مثل همیشه حتما با من خواهد خوابید و کارهای بد با من خواهد کرد. در نتیجه این بیماری آمیزشی به او هم سرایت خواهد کرد
بعدا که پدر و مادرم از رستوران برگشتند پدرم با ماشینش کلفت را به خونه اش میرسونه و طبق معمول تو راه ترتیب اونو خواهد داد و بیماری به پدرم سرایت خواهد کرد
وقتی برگشت آخر شب پدرم و مادرم با هم اختلاط خواهند کرد و در نتیجه مادرم هم مبتلا خواهد شد. فردایش که پستچی میاد طبق معمول مادرم و پستچیه قاطی همدیگر خواهند شد هدفم مبتلا کردن این پستچی پست فطرت هست که با ماشینش روی لاک پشتم رفت و اونو کشت.
Subscribe to:
Posts (Atom)