Tuesday, December 29, 2009
Monday, December 28, 2009
Friday, December 25, 2009
Friday, December 11, 2009
Tuesday, November 17, 2009
Monday, November 16, 2009
Friday, November 13, 2009
Thursday, November 12, 2009
Monday, November 9, 2009
عوسمان بایده‌میر: هه‌ر ده‌بێت بگه‌ین به خۆری ئازادی
کاوه ئه‌مین
چوارشه‌ممه، ۴ی نوامبری ۲۰۰۹
"بهو ته‌شته ئاوه‌ی تورکیا ناکه‌وینه مه‌له"
له سه‌ردانی ئه‌م دواییه‌یدا بۆ سوێد، عوسمان بایده‌میر له‌لایه‌ن ره‌وه‌ندی كوردییه‌وه به گه‌رمی پێشوازی لێكرا، زیاتر له سه‌رۆكی ده‌وڵه‌تێك ده‌چوو تا سه‌رۆكی شاره‌وانییه‌ك. ژنانی باكووریی به هه‌له‌له لێدان و له‌نێو چه‌پڵه‌ڕێزانی ئاماده‌بوواندا، له شاری ئۆپسالا بایده‌میر به ئارامی له‌سه‌ر كورسییه‌كه‌ی دانیشت. ئه‌وكاته‌ی بۆ كۆبوونه‌وه‌كه ته‌رخانكرابوو یه‌ك كاژێر بوو، به‌ڵام بایده‌میر به پێكه‌نینه‌وه به به‌شداربووانی وت: كه ئه‌و نیگایانه‌ی ئێوه ده‌بینم پێموانییه سه‌عات و دوو سه‌عات به‌شی تێربوون له‌یه‌كترمان بكات.
عوسمان بایده‌میر سهرهتای قسه‌كانی به‌وه ده‌ست پێكرد "ئێمه هه‌موومان ته‌واوكه‌ری یه‌كترین، كاتێك باكووری كوردستان ده‌ستی به تێكۆشان كرد ده‌یانگوت ئهوهی ئێوه ده‌یكه‌ن ته‌نها خه‌ونێكه، به‌ڵام ئه‌وه‌تا ئێستا به‌چاوی خۆمان ده‌یبینین كه نه‌ك ته‌نها خه‌ون نه‌بوو به‌ڵكو ئێستا خه‌ریكه تامی ئازادی ده‌كه‌ین".
جارێك له رۆژنامه‌یه‌كی سوێدیدا خوێندمه‌وه، بایده‌میری به "سێبه‌ری ئۆجه‌لان" له باكووری كوردستان وه‌سفكردبوو، بۆ نا، ئه‌وه‌تا خۆیشی شانازیی پێوه ده‌كات. ده‌وڵه‌تی تورك زۆریان هه‌وڵدا ئامه‌د له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی بایده‌میر ده‌ربێنن، به‌ڵام ئه‌و بڕوای ته‌واوی به‌خۆی و گه‌له‌كه‌ی بوو بۆیه بێباكانه پێیگوتن: ئامه‌د قه‌ڵای ئێمه‌یه و كه‌س ناتوانێ ئه‌و قه‌ڵایه‌مان لێ داگیر بكات، هه‌رواش بوو.
كاتێك بایده‌میر سه‌ردانی سوێدی كرد، چه‌ند رۆژێك بوو بۆ دیداری وه‌كو خۆیشی وتی، "براكانی" له باشووری كوردستان گه‌ڕابووه‌وه، كاتێكیش باسی باشووری ده‌كرد له‌ناخی دڵییه‌وه په‌سنی باشووری ده‌دا و ده‌یگوت: "یه‌كێك لهو شتانه‌ی كه له باكووری كوردستان لێی په‌ستم، ئه‌و هه‌موو سه‌یته‌رانه‌ن كه رۆژانه به زمانی توركی داوای پێناسمان لێده‌كه‌ن، به‌ڵام كه چوومه باشوور حه‌زم ده‌كرد پێشمه‌رگه نه‌ك جارێك ده‌یان جار داوای پاسپۆرتم لێ بكه‌ن، ئای چه‌ند خۆشه كاتێك سه‌ربازی كورد به زمانی كوردی داوای پێناسه‌كانمانیان ده‌كرد و خۆمان كۆنترۆڵی وڵاتی خۆمان ده‌كه‌ین".
بایده‌میر كاتێك باسی قه‌ڵای ئامه‌دی ده‌كرد نه‌یده‌شارده‌وه ئه‌و قه‌ڵایه به پشتیوانی گه‌ریلاكان پارێزراوه، لهو پێوه‌ندییه‌دا باسی ئهوهی بۆ ئاماده‌بووان گێڕایه‌وه كه له سلێمانی و هه‌ولێر له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی پارتی و یه‌كێتی به ئاشكرا پێی گوتوون: ئه‌گه‌ر گه‌ریلا و یه‌كێتیی كورد نه‌بووایه ئه‌وا به ئاشكرا و به‌ڕۆژی نیوه‌ڕۆ له‌به‌رده‌م قه‌ڵای ئامه‌ددا یه‌ك یه‌ك له سێداره‌یان ده‌داین، بۆیه ئێمه هه‌موومان ته‌واوكه‌ری یه‌كترین.
یه‌كێك له تاكتیكه هه‌ره كاریگه‌ره‌كانی كۆلۆنیالیستان له دێرزه‌مانه‌وه، برسیكردنی ئه‌و گه‌لانه‌یه كه ده‌یانخه‌نه ژێر ركێفی خۆیانه‌وه، توركیایش هه‌مان تاكتیكی به‌رانبه‌ر گه‌لی كورد له باكووری كوردستاندا به‌كارهێناوه. لهو باره‌یه‌وه بایده‌میر باسی ئه‌وه‌یكرد كه له تازه‌ترین ئاماردا له بیستویه‌ك باژێری دواكه‌وتووی توركیا، هه‌ژده‌یان له باكووری كوردستانن، به‌ڵام بایده‌میر گه‌شبینه به دواڕۆژی گه‌له‌كه‌ی، ئه‌و ئه‌ڵمانیا و ژاپۆنی وه‌ك نموونه هێنایه‌وه كه چۆن توانییان له‌ژێر كه‌لاوه‌كانی شه‌ڕی جیهانیدا هه‌ستنه‌وه و وڵاتیان سه‌رله‌نوێ بنیات نایه‌وه بۆیه به‌بڕوا به‌خۆبوونه‌وه وتی: "ئێمه‌یش كه ئازاد بووین چاو لهو گه‌لانه ده‌كه‌ین، بۆیه ده‌بێ له ئێستاوه له‌ڕووی ئابووریه‌وه خۆمان به‌هێز بكه‌ین، سه‌رمایه‌دارانی كورد با له ئێستاوه سه‌رمایه‌كانیان له باكوور و باشووری كوردستان بخه‌نه كاره‌وه".
ده‌وڵه‌تی توركیا له ماوه‌ی ئه‌م دوو ده‌یه‌ی دواییدا به هه‌زاران كوردی وڵاتپارێزی به بیانووی جۆراو جۆر دادگایی كردووه و ده‌یان هه‌زار كه‌سی خستووه‌ته زیندانه‌وه. عوسمان بایده‌میر یه‌كێكه له‌وانه‌ی كه تائێستا زۆرترین دۆزی له‌سه‌ر كراوه‌ته‌وه‌و به 283 ساڵ زیندانی حوكم دراوه. بایده‌میر گاڵته‌ی به دادگا سه‌یرو سه‌مه‌ره‌كانی توركیا دێت بۆیه به گاڵته پێكردنه‌وه وتی: "ئه‌گه‌رچی مردن به‌ده‌ست خوایه، به‌ڵام با بڵێین من په‌نجا ساڵ ده‌ژیم، ئه‌گه‌ر وابێت ئه‌وا به‌ڕاستی من قه‌رزداری ده‌وڵه‌تی توركم، چونكه ده‌بێ هیچ نه‌بێت 233 ساڵیان بۆ قه‌رزبكه‌م تا ئه‌و قه‌رزه‌یان بده‌مه‌وه". بۆیه بایده‌میر باسی سه‌ختی خه‌بات بۆ ئازادی لهو پارچه‌یه‌ی كوردستاندا هێنایه‌وه‌و وتی: به‌ڵی "ئه‌وه ئه‌و وڵاته‌یه كه ئێمه خه‌باتی تێدا ده‌كه‌ین و ده‌مانه‌وێ ئازادبین له ده‌ستی، ئێمه به ده‌وڵه‌تی توركیا ده‌ڵێین: با بێمنه‌ت بن، چی ماوه ده‌رهه‌قی ئێمه نه‌یكه‌ن، به‌ڵام ده‌بێ ئه‌وه بزانن كه ئه‌و كاروانه‌ی ئێمه گرتوومانه‌ته پێش خۆمان هه‌رچۆنێك بێت هه‌ر ده‌بێ بیگه‌یێنینه مه‌نزڵ".
خاڵێكی دیكه كه كۆلۆنیالیسته‌كان پێداگیری له‌سه‌ر ده‌كه‌ن بۆ به‌چۆكداهێنانی گه‌لانی ژێر ده‌سته، سیاسه‌تی "په‌رتكه و زاڵ" به‌یه، توركیایش هه‌مان سیاسه‌تی ده‌یان جار تاقیكردووه‌ته‌وه. رۆژانه رۆژنامه‌كانی توركیا به بابه‌تی جۆراو جۆر و له‌ژێر په‌رده‌ی جۆراو جۆردا ده‌یانه‌وێ پارتی كۆمه‌ڵگه‌ی دیموكراتی بكه‌نه دوو به‌ش، باڵی بازه‌كان و باڵی كۆتره‌كان. جه‌نگیز چاندار یه‌كێكه له رۆژنامه‌نووسه به‌نێوبانگه‌كانی تورك، له وتارێكیدا باسی ئهوهی كردووه كه عوسمان بایده‌میر و ئه‌حمه‌د تورك و هه‌ندێكی دیكه باڵی كۆتره‌كانن و باڵی بازه‌كانیش ئامینه ئاینا و هه‌ندێكی دیكه‌ن كه له‌سه‌ر زۆرشت رێك ناكه‌ون.
كاتێك به‌شداربوویه‌ك له‌سه‌ر ئه‌و قسانه له عوسمان بایده‌میری پرسی، تۆ چی ده‌ڵێی؟ بایده‌میر كه تا ئه‌وكاته دانیشتبوو هه‌ستایه سه‌رپێ وتی: "قوربان راست نافه‌رموون، ئێمه نه هه‌ڵۆین و نه كۆتر، به‌ڵكو ئێمه هه‌موومان شێر و پڵنگین، هێز نییه له‌یه‌كمان داببڕێت، توركیا ده‌بێ هه‌موو شه‌وێك خه‌و بهو رۆژه‌وه ببینێ".
ئاشتی ئه‌و وشه ئه‌فسووناویه‌یه كه بووه‌ته وێردی سه‌ر زمانی كوردانی باكوور، عوسمان بایده‌میریش پێیوایه كه دواجار تاكه رێگه بۆ چاره‌سه‌ری، ئازادی و ئاشتییه‌كی شه‌ره‌فمه‌ندانه‌یه، به‌ڵام ئه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نییه كه توركیا و ئه‌ردۆغان له‌خۆوه ره‌حمیان تڵیساوه‌ته‌وه بۆیه باسی ئاشتی ده‌كه‌ن.
عوسمان بایده‌میر ده‌ڵێ: "با كه‌س خۆی هه‌ڵنه‌خه‌ڵتێنێ، ئه‌گه‌ر به‌رخۆدانی زاپ نه‌بوایه و گه‌ریلا نه‌بوایه، ئه‌ردۆغان وشه‌ی ئاشتی به‌زماندا نه‌ده‌هات". بایده‌میر به گومانه‌وه له بانگه‌شه‌ی توركیا بۆ ئه‌و پرۆسه‌یه‌ی سه‌ره‌تا ناویان نا "كرانه‌وه به‌ڕووی كورددا" و پاشان گۆڕییان بۆ "كرانه‌وه‌ی دیموكراتی" ده‌ڕوانێ. بایده‌میر، نموونه‌یه‌كی هێنایه‌وه و بهو پرۆسه‌یه‌ی چواند: "سه‌رده‌مانێك، چه‌ند كه‌سێك له باكووری كوردستان چه‌ند مانگایه‌كی هۆڵه‌ندییان كڕیبوو، ئیتر ده‌سته ده‌سته جووتیاره‌كانمان ده‌ستیان كرد به فرۆشتنی مه‌ڕوماڵاتی خۆیان و چوون له‌جیاتی ئه‌وه یه‌كی مانگایه‌كی هۆڵه‌ندییان كڕی، مانگا چ مانگا، به هیچ شتێك تێری نه‌ده‌خوارد، به‌ڵام ماوه‌یه‌ك شیری ده‌دا و پاشان له شیر ده‌چووه‌وه، به‌وجۆره گوندییه‌كانمان زیانێكی زۆریان پێكه‌وت و له كورده‌كه‌ی ههردوو جه‌ژنه بوون، ئه‌م پرۆسه‌یه‌ی ئه‌ردۆغانیش پێده‌چێت وابێت، با سه‌برمان هه‌بێت و بزانین چی له هه‌گبه‌یاندایه ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ریان ئامانج بێت، ئه‌وا سه‌ر سه‌ر و سه‌ر چاوان، به‌ڵام ئێمه وه‌كو ئه‌و گوندیانه‌ی خۆمان ناكه‌ین، هه‌موو ده‌رگاكانمان كراوه‌یه بۆ ئاشتی، به‌ڵام دڵنیاتان ده‌كه‌ین نه گه‌ریلا له خۆڕا چه‌ك داده‌نێت و نه ئێمه‌ش بهو ته‌شته ئاوه‌ی توركیا ده‌كه‌وینه مه‌له".
عوسمان بایده‌میر كۆتایی قسه‌كانی به‌وه هێنا كه زۆر وڵاتی رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاست، هه‌زاران ساڵه قه‌رزداری ئێمه‌ن و ناپیاوییان له‌گه‌ڵ كردووین، به‌ڵام ئێمه دروشمی (یان سه‌ركه‌وتن یان سه‌ركه‌وتن)مان هه‌ڵگرتووه، هیچ رێگایه‌كی دیكه‌مان له به‌رده‌می خۆماندا دانه‌ناوه، له بیریشتان نه‌چێت كه ئه‌م باره‌ی كه‌وتووه‌ته سه‌رشانمان ده‌بێ به‌یه‌كه‌وه هه‌ڵی بگرین، پارته توركییه‌كان له كاتی هه‌ڵبژاردن دا جگه له به‌رتیلدان به خه‌ڵك، ده‌یان به‌ڵێنیان پێده‌دان كه هه‌موو خه‌ڵك ده‌كه‌نه مووچه‌خۆر، ئێمه‌ش له پارتی كۆمه‌ڵگه‌ی دیموكراتی نه‌ك پاره‌مان نه‌بوو بیده‌ینه خه‌ڵك تا ده‌نگمان پێ بدات به‌ڵكو ئێمه به پاره‌ی گه‌ل چووینه سه‌ر سندوقی ده‌نگدان و سه‌ریش كه‌وتین، بۆیه دڵنیاتان ده‌كه‌م ئه‌گه‌ر یه‌كگرتوو بین هه‌ر ده‌گه‌ینه ئه‌و رۆژی خۆمان و ئه‌و رۆژه‌ش نزیكه".
چوارشه‌ممه، ۴ی نوامبری ۲۰۰۹
"بهو ته‌شته ئاوه‌ی تورکیا ناکه‌وینه مه‌له"
له سه‌ردانی ئه‌م دواییه‌یدا بۆ سوێد، عوسمان بایده‌میر له‌لایه‌ن ره‌وه‌ندی كوردییه‌وه به گه‌رمی پێشوازی لێكرا، زیاتر له سه‌رۆكی ده‌وڵه‌تێك ده‌چوو تا سه‌رۆكی شاره‌وانییه‌ك. ژنانی باكووریی به هه‌له‌له لێدان و له‌نێو چه‌پڵه‌ڕێزانی ئاماده‌بوواندا، له شاری ئۆپسالا بایده‌میر به ئارامی له‌سه‌ر كورسییه‌كه‌ی دانیشت. ئه‌وكاته‌ی بۆ كۆبوونه‌وه‌كه ته‌رخانكرابوو یه‌ك كاژێر بوو، به‌ڵام بایده‌میر به پێكه‌نینه‌وه به به‌شداربووانی وت: كه ئه‌و نیگایانه‌ی ئێوه ده‌بینم پێموانییه سه‌عات و دوو سه‌عات به‌شی تێربوون له‌یه‌كترمان بكات.
عوسمان بایده‌میر سهرهتای قسه‌كانی به‌وه ده‌ست پێكرد "ئێمه هه‌موومان ته‌واوكه‌ری یه‌كترین، كاتێك باكووری كوردستان ده‌ستی به تێكۆشان كرد ده‌یانگوت ئهوهی ئێوه ده‌یكه‌ن ته‌نها خه‌ونێكه، به‌ڵام ئه‌وه‌تا ئێستا به‌چاوی خۆمان ده‌یبینین كه نه‌ك ته‌نها خه‌ون نه‌بوو به‌ڵكو ئێستا خه‌ریكه تامی ئازادی ده‌كه‌ین".
جارێك له رۆژنامه‌یه‌كی سوێدیدا خوێندمه‌وه، بایده‌میری به "سێبه‌ری ئۆجه‌لان" له باكووری كوردستان وه‌سفكردبوو، بۆ نا، ئه‌وه‌تا خۆیشی شانازیی پێوه ده‌كات. ده‌وڵه‌تی تورك زۆریان هه‌وڵدا ئامه‌د له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی بایده‌میر ده‌ربێنن، به‌ڵام ئه‌و بڕوای ته‌واوی به‌خۆی و گه‌له‌كه‌ی بوو بۆیه بێباكانه پێیگوتن: ئامه‌د قه‌ڵای ئێمه‌یه و كه‌س ناتوانێ ئه‌و قه‌ڵایه‌مان لێ داگیر بكات، هه‌رواش بوو.
كاتێك بایده‌میر سه‌ردانی سوێدی كرد، چه‌ند رۆژێك بوو بۆ دیداری وه‌كو خۆیشی وتی، "براكانی" له باشووری كوردستان گه‌ڕابووه‌وه، كاتێكیش باسی باشووری ده‌كرد له‌ناخی دڵییه‌وه په‌سنی باشووری ده‌دا و ده‌یگوت: "یه‌كێك لهو شتانه‌ی كه له باكووری كوردستان لێی په‌ستم، ئه‌و هه‌موو سه‌یته‌رانه‌ن كه رۆژانه به زمانی توركی داوای پێناسمان لێده‌كه‌ن، به‌ڵام كه چوومه باشوور حه‌زم ده‌كرد پێشمه‌رگه نه‌ك جارێك ده‌یان جار داوای پاسپۆرتم لێ بكه‌ن، ئای چه‌ند خۆشه كاتێك سه‌ربازی كورد به زمانی كوردی داوای پێناسه‌كانمانیان ده‌كرد و خۆمان كۆنترۆڵی وڵاتی خۆمان ده‌كه‌ین".
بایده‌میر كاتێك باسی قه‌ڵای ئامه‌دی ده‌كرد نه‌یده‌شارده‌وه ئه‌و قه‌ڵایه به پشتیوانی گه‌ریلاكان پارێزراوه، لهو پێوه‌ندییه‌دا باسی ئهوهی بۆ ئاماده‌بووان گێڕایه‌وه كه له سلێمانی و هه‌ولێر له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی پارتی و یه‌كێتی به ئاشكرا پێی گوتوون: ئه‌گه‌ر گه‌ریلا و یه‌كێتیی كورد نه‌بووایه ئه‌وا به ئاشكرا و به‌ڕۆژی نیوه‌ڕۆ له‌به‌رده‌م قه‌ڵای ئامه‌ددا یه‌ك یه‌ك له سێداره‌یان ده‌داین، بۆیه ئێمه هه‌موومان ته‌واوكه‌ری یه‌كترین.
یه‌كێك له تاكتیكه هه‌ره كاریگه‌ره‌كانی كۆلۆنیالیستان له دێرزه‌مانه‌وه، برسیكردنی ئه‌و گه‌لانه‌یه كه ده‌یانخه‌نه ژێر ركێفی خۆیانه‌وه، توركیایش هه‌مان تاكتیكی به‌رانبه‌ر گه‌لی كورد له باكووری كوردستاندا به‌كارهێناوه. لهو باره‌یه‌وه بایده‌میر باسی ئه‌وه‌یكرد كه له تازه‌ترین ئاماردا له بیستویه‌ك باژێری دواكه‌وتووی توركیا، هه‌ژده‌یان له باكووری كوردستانن، به‌ڵام بایده‌میر گه‌شبینه به دواڕۆژی گه‌له‌كه‌ی، ئه‌و ئه‌ڵمانیا و ژاپۆنی وه‌ك نموونه هێنایه‌وه كه چۆن توانییان له‌ژێر كه‌لاوه‌كانی شه‌ڕی جیهانیدا هه‌ستنه‌وه و وڵاتیان سه‌رله‌نوێ بنیات نایه‌وه بۆیه به‌بڕوا به‌خۆبوونه‌وه وتی: "ئێمه‌یش كه ئازاد بووین چاو لهو گه‌لانه ده‌كه‌ین، بۆیه ده‌بێ له ئێستاوه له‌ڕووی ئابووریه‌وه خۆمان به‌هێز بكه‌ین، سه‌رمایه‌دارانی كورد با له ئێستاوه سه‌رمایه‌كانیان له باكوور و باشووری كوردستان بخه‌نه كاره‌وه".
ده‌وڵه‌تی توركیا له ماوه‌ی ئه‌م دوو ده‌یه‌ی دواییدا به هه‌زاران كوردی وڵاتپارێزی به بیانووی جۆراو جۆر دادگایی كردووه و ده‌یان هه‌زار كه‌سی خستووه‌ته زیندانه‌وه. عوسمان بایده‌میر یه‌كێكه له‌وانه‌ی كه تائێستا زۆرترین دۆزی له‌سه‌ر كراوه‌ته‌وه‌و به 283 ساڵ زیندانی حوكم دراوه. بایده‌میر گاڵته‌ی به دادگا سه‌یرو سه‌مه‌ره‌كانی توركیا دێت بۆیه به گاڵته پێكردنه‌وه وتی: "ئه‌گه‌رچی مردن به‌ده‌ست خوایه، به‌ڵام با بڵێین من په‌نجا ساڵ ده‌ژیم، ئه‌گه‌ر وابێت ئه‌وا به‌ڕاستی من قه‌رزداری ده‌وڵه‌تی توركم، چونكه ده‌بێ هیچ نه‌بێت 233 ساڵیان بۆ قه‌رزبكه‌م تا ئه‌و قه‌رزه‌یان بده‌مه‌وه". بۆیه بایده‌میر باسی سه‌ختی خه‌بات بۆ ئازادی لهو پارچه‌یه‌ی كوردستاندا هێنایه‌وه‌و وتی: به‌ڵی "ئه‌وه ئه‌و وڵاته‌یه كه ئێمه خه‌باتی تێدا ده‌كه‌ین و ده‌مانه‌وێ ئازادبین له ده‌ستی، ئێمه به ده‌وڵه‌تی توركیا ده‌ڵێین: با بێمنه‌ت بن، چی ماوه ده‌رهه‌قی ئێمه نه‌یكه‌ن، به‌ڵام ده‌بێ ئه‌وه بزانن كه ئه‌و كاروانه‌ی ئێمه گرتوومانه‌ته پێش خۆمان هه‌رچۆنێك بێت هه‌ر ده‌بێ بیگه‌یێنینه مه‌نزڵ".
خاڵێكی دیكه كه كۆلۆنیالیسته‌كان پێداگیری له‌سه‌ر ده‌كه‌ن بۆ به‌چۆكداهێنانی گه‌لانی ژێر ده‌سته، سیاسه‌تی "په‌رتكه و زاڵ" به‌یه، توركیایش هه‌مان سیاسه‌تی ده‌یان جار تاقیكردووه‌ته‌وه. رۆژانه رۆژنامه‌كانی توركیا به بابه‌تی جۆراو جۆر و له‌ژێر په‌رده‌ی جۆراو جۆردا ده‌یانه‌وێ پارتی كۆمه‌ڵگه‌ی دیموكراتی بكه‌نه دوو به‌ش، باڵی بازه‌كان و باڵی كۆتره‌كان. جه‌نگیز چاندار یه‌كێكه له رۆژنامه‌نووسه به‌نێوبانگه‌كانی تورك، له وتارێكیدا باسی ئهوهی كردووه كه عوسمان بایده‌میر و ئه‌حمه‌د تورك و هه‌ندێكی دیكه باڵی كۆتره‌كانن و باڵی بازه‌كانیش ئامینه ئاینا و هه‌ندێكی دیكه‌ن كه له‌سه‌ر زۆرشت رێك ناكه‌ون.
كاتێك به‌شداربوویه‌ك له‌سه‌ر ئه‌و قسانه له عوسمان بایده‌میری پرسی، تۆ چی ده‌ڵێی؟ بایده‌میر كه تا ئه‌وكاته دانیشتبوو هه‌ستایه سه‌رپێ وتی: "قوربان راست نافه‌رموون، ئێمه نه هه‌ڵۆین و نه كۆتر، به‌ڵكو ئێمه هه‌موومان شێر و پڵنگین، هێز نییه له‌یه‌كمان داببڕێت، توركیا ده‌بێ هه‌موو شه‌وێك خه‌و بهو رۆژه‌وه ببینێ".
ئاشتی ئه‌و وشه ئه‌فسووناویه‌یه كه بووه‌ته وێردی سه‌ر زمانی كوردانی باكوور، عوسمان بایده‌میریش پێیوایه كه دواجار تاكه رێگه بۆ چاره‌سه‌ری، ئازادی و ئاشتییه‌كی شه‌ره‌فمه‌ندانه‌یه، به‌ڵام ئه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نییه كه توركیا و ئه‌ردۆغان له‌خۆوه ره‌حمیان تڵیساوه‌ته‌وه بۆیه باسی ئاشتی ده‌كه‌ن.
عوسمان بایده‌میر ده‌ڵێ: "با كه‌س خۆی هه‌ڵنه‌خه‌ڵتێنێ، ئه‌گه‌ر به‌رخۆدانی زاپ نه‌بوایه و گه‌ریلا نه‌بوایه، ئه‌ردۆغان وشه‌ی ئاشتی به‌زماندا نه‌ده‌هات". بایده‌میر به گومانه‌وه له بانگه‌شه‌ی توركیا بۆ ئه‌و پرۆسه‌یه‌ی سه‌ره‌تا ناویان نا "كرانه‌وه به‌ڕووی كورددا" و پاشان گۆڕییان بۆ "كرانه‌وه‌ی دیموكراتی" ده‌ڕوانێ. بایده‌میر، نموونه‌یه‌كی هێنایه‌وه و بهو پرۆسه‌یه‌ی چواند: "سه‌رده‌مانێك، چه‌ند كه‌سێك له باكووری كوردستان چه‌ند مانگایه‌كی هۆڵه‌ندییان كڕیبوو، ئیتر ده‌سته ده‌سته جووتیاره‌كانمان ده‌ستیان كرد به فرۆشتنی مه‌ڕوماڵاتی خۆیان و چوون له‌جیاتی ئه‌وه یه‌كی مانگایه‌كی هۆڵه‌ندییان كڕی، مانگا چ مانگا، به هیچ شتێك تێری نه‌ده‌خوارد، به‌ڵام ماوه‌یه‌ك شیری ده‌دا و پاشان له شیر ده‌چووه‌وه، به‌وجۆره گوندییه‌كانمان زیانێكی زۆریان پێكه‌وت و له كورده‌كه‌ی ههردوو جه‌ژنه بوون، ئه‌م پرۆسه‌یه‌ی ئه‌ردۆغانیش پێده‌چێت وابێت، با سه‌برمان هه‌بێت و بزانین چی له هه‌گبه‌یاندایه ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ریان ئامانج بێت، ئه‌وا سه‌ر سه‌ر و سه‌ر چاوان، به‌ڵام ئێمه وه‌كو ئه‌و گوندیانه‌ی خۆمان ناكه‌ین، هه‌موو ده‌رگاكانمان كراوه‌یه بۆ ئاشتی، به‌ڵام دڵنیاتان ده‌كه‌ین نه گه‌ریلا له خۆڕا چه‌ك داده‌نێت و نه ئێمه‌ش بهو ته‌شته ئاوه‌ی توركیا ده‌كه‌وینه مه‌له".
عوسمان بایده‌میر كۆتایی قسه‌كانی به‌وه هێنا كه زۆر وڵاتی رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاست، هه‌زاران ساڵه قه‌رزداری ئێمه‌ن و ناپیاوییان له‌گه‌ڵ كردووین، به‌ڵام ئێمه دروشمی (یان سه‌ركه‌وتن یان سه‌ركه‌وتن)مان هه‌ڵگرتووه، هیچ رێگایه‌كی دیكه‌مان له به‌رده‌می خۆماندا دانه‌ناوه، له بیریشتان نه‌چێت كه ئه‌م باره‌ی كه‌وتووه‌ته سه‌رشانمان ده‌بێ به‌یه‌كه‌وه هه‌ڵی بگرین، پارته توركییه‌كان له كاتی هه‌ڵبژاردن دا جگه له به‌رتیلدان به خه‌ڵك، ده‌یان به‌ڵێنیان پێده‌دان كه هه‌موو خه‌ڵك ده‌كه‌نه مووچه‌خۆر، ئێمه‌ش له پارتی كۆمه‌ڵگه‌ی دیموكراتی نه‌ك پاره‌مان نه‌بوو بیده‌ینه خه‌ڵك تا ده‌نگمان پێ بدات به‌ڵكو ئێمه به پاره‌ی گه‌ل چووینه سه‌ر سندوقی ده‌نگدان و سه‌ریش كه‌وتین، بۆیه دڵنیاتان ده‌كه‌م ئه‌گه‌ر یه‌كگرتوو بین هه‌ر ده‌گه‌ینه ئه‌و رۆژی خۆمان و ئه‌و رۆژه‌ش نزیكه".
Thursday, November 5, 2009
Tuesday, November 3, 2009
Monday, November 2, 2009
Friday, October 30, 2009
Tuesday, October 27, 2009
به‌بۆنه‌ی ڕاپه‌ڕینی مه‌زنی کورده‌کان
ئهوهی ئه‌وڕۆ له کوردستانی تورکییه ڕوو ده‌دا، ڕووداوێکی ئه‌وه‌نده گه‌وره و ده‌گمه‌نه که ناکرێ، چاومان له حاندی بقووچێنین و نه‌یبینین. (پ.ک.ک) حه‌ره‌که‌تێکی که‌م وێنه و پارادۆکسیکالی کردووه، تاقمێکی بۆ ته‌سلیم نه‌بوون ته‌سلیم کردووه! جه‌ماوه‌ری خه‌ڵکیش بۆ پێشوازی ئه‌و ڕووداوه، ڕاپه‌ڕیون؛ پێشوازییه‌ک که ڕاپه‌ڕینه.
به‌بڕوای من حه‌ره‌که‌ت و هه‌وڵه نوێ یه‌که‌ی (پ.ک.ک) ریسک و کایه‌یه‌کی ده‌گمه‌ن و سه‌رسووڕێنه‌ره‌و به‌پێچه‌وانه‌ی زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی ده‌یانه‌وێ ئه‌و هه‌وڵه گه‌وره‌یه چکۆله بکه‌نه‌وه، من به حه‌ره‌که‌تێکی سه‌مبولیکی نازانم. له‌کردارێکی سه‌مبولیکدا قه‌ت تا ئه‌و ڕاده‌یه، مه‌ترسی و ریسک و ته‌نانه‌ت پێشوازی و راپه‌ڕین نابیندرێ. شایه‌دیش (پ.ک.ک) وه‌ک هه‌وڵێکی سه‌مبولیک ئه‌و ده‌ست پێشخه‌رییه‌ی کردبێ، به‌ڵام شاڵاو و شه‌پۆلی خه‌ڵک ئه‌و ڕووداوه‌یان زۆر زیاتر له‌حه‌ره‌که‌تێکی سه‌مبولیک به‌رز کردۆته‌وه‌و به‌ئاستێكی دیکه‌یان گه‌یاندووه‌و کردوویانه‌ته‌هه‌وڵێكی راسته‌وخۆی سیاسی. بهو جۆره‌من پێموایه‌کێشه‌ی کورد له دوای ئه‌و ڕووداوه‌وه له تورکییه ده‌که‌وێته قۆناغێکی تازه‌وه و وێده‌چێ کایه‌یه‌کی نوێ ده‌ست پێ بکا. پێشوازی بێ وێنه‌ی شه‌قام ئه‌و هه‌وڵه‌ی وه‌ک کردار و تاکتیکێکی سیاسی نیشان دا‌و ئێستا ده‌بێ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌بین که ئایا ده‌سه‌ڵاتدارنی تورک ده‌یانه‌وێ چۆن ئه‌و هه‌وڵه تازه‌یه جواب بده‌نه‌وه. ئایا له‌گه‌ڵی ده‌که‌ونه کایه‌یه‌کی سیاسییه‌وه یان نا هه‌ر به که‌ڵه‌وه‌کێشی نیزامی وڵامی ده‌ده‌نه‌وه؟ ئهوهی زۆر جێگای سه‌رنجه ئه‌وه‌یه که لهو قۆناغه نوێیه‌دا کورد حه‌ره‌که‌ت و کایه‌ی هه‌وه‌ڵی کردووه؛ به وته‌یه‌کی دیکه ئێستا تۆپه‌که له زه‌وی ئه‌وان دایه‌و تێی ڕاماون چی لێ بکهن. ئه‌وه‌ش له‌ڕووی دوابینی و بیرێکی تیژبینانه‌وه کراوه.
وه‌ک ئاماژه کرا ئهوهی که کێشه‌که‌ی به‌ره‌و ئاقارێکی نوێ بردووه و خستوویه‌تییه قۆناغێکی نوێوه و قووڵتر و ئاشکراتر و به‌رزتری کردۆته‌وه، ته‌نیا هه‌وڵه پارادۆکسیکاله‌که‌ی (پ.ک.ک) نییه، که ده‌سه‌ڵاتی تورک نازانێ چی له‌گه‌ڵ بکا، به‌ڵکوو شه‌قام و به‌ده‌نگه‌وه هاتنی خه‌ڵک و ویست و ئیراده‌ی کۆمه‌ڵ ئه‌وه‌نده‌ی دیکه‌ی گوشار خستۆته‌سه‌ر و کۆی ئه‌وانه‌وای کردووه کێشه‌ی کورد بکه‌وێته فازێکی نوێوه. خه‌ڵکێک که بێ لایه‌ن و سه‌یرکه‌ر نین و هه‌موو هاتوونه نێو گۆڕه‌پانه‌وه، ده‌یانه‌وێ له‌دابین کردنی چاره‌نووسی خۆیاندا بێ کرده (منفعل) و ده‌سته‌وستان نه‌بن و به‌شداری راسته‌وخۆی کایه‌که بکهن؛ خۆیان به‌خاوه‌نی کێشه‌که ده‌زانن و بێ ده‌نگ نین. شه‌پۆلی مه‌زنی شه‌قام و ڕاپه‌ڕینی کارناوالیی ئه‌وان، زۆر له‌وانه‌یه ههردوو لایه‌نی کایه‌که‌ی ئه‌وه‌نده‌ی دیکه‌ش خستبێته تێ ڕامانه‌وه. شایه‌د نه (پ.ک.ک) و نه‌ده‌سه‌ڵاتی تورک چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌یان نه‌کردبێ که شه‌قام بهو جۆره به‌ره‌و ئاستێکی نوێ و ته‌نانه‌ت چاوه‌ڕوان نه‌کراویان ببا. ئاشکرایه که به‌شێکی زۆر له ده‌سه‌ڵاتی تورکییه هه‌میشه هه‌وڵی داوه کێشه‌ی کورد له (پ.ک.ک)دا خۆلاسه بکاته‌وه و له‌گه‌ڵ (پ.ک.ک)ش له‌ڕێگای نیزامییه‌وه و به‌زمانی گولله بدوێ و ڕێگری ئه‌وه بووه کورد بێته نێو کایه‌ی سیاسه‌ت و دیالۆگه‌وه. یانی ده‌سه‌ڵاتدارانی تورک نه‌یانویستووه له بنه‌ره‌تدا وا پیشان بدرێ که لهو ناوچه‌یه‌دا کێشه‌یه‌ک هه‌یه. هه‌ر بۆیه نایانه‌وێ (پ.ک.ک) وه‌ک لایه‌نێکی کایه‌که نیشان بدرێ. چونکه ده‌زانن هاتنه نێو کایه‌ی سیاسییه‌وه یانی دان پێدانان به به‌شێک له مافه‌کانی ئه‌وان. به‌ڵام شه‌پۆلی مه‌زنی شه‌قامه‌کان ده‌رنگ یان زوو، ده‌توانێ ئه‌و زه‌ینییه‌ته بگۆڕێ و مه‌جبووریان بکا پێداچوونه‌وه‌یان هه‌بێ و توانایی ئهوهی هه‌یه که‌سانێکی ده‌مارگرژ که حازر نه‌بوون کایه بکهن، بێنێته نێو کایه‌وه.
(پ.ک.ک) به بۆنه‌ی ئهوهی حیزبێکه که نیشانی داوه ده‌توانێ پێست بگۆڕێ و له ئاڵ وگۆڕ و فۆرم گۆڕین نه‌ترساوه، له دوای کۆن بوونی فۆرمی سوننه‌تی حیزبایه‌تی له جیهان و ناوچه‌دا، هه‌وڵی داوه تا راده‌یه‌ک تۆڕئاسا (شه‌به‌که‌یی) خۆی داڕێژێته‌وه، ئه‌وه یه‌کێک له گه‌‌وره‌ترین هۆکاره‌کانی زیندوو بوون و سه‌رکه‌وتنی ئه‌و سازمانه‌یه؛ هه‌روه‌ها له په‌نای هه‌موو ئه‌و نوێ کاری و نوێ خوازییانه‌دا، ڕێبه‌رێکی وریای کاریزمای له پشته‌وه بووه، بهو هۆیانه پێگه‌ی باشی له‌نێو شه‌قام و خه‌ڵکدا هه‌یه. هه‌موو ئه‌وه‌ش ده‌زانین شه‌قامه‌کان چه‌نده له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات شوێن دانه‌رن و چه‌نده بۆ ده‌سه‌ڵات مه‌ترسیدارن! (پ. ک.ک) له‌گه‌ڵ ئهوهی که وه‌ک ئامراز و (ئه‌هروم)ێکی به‌سه‌ردا سه‌پاو که‌ڵکی له‌چه‌ک و شه‌ڕ وه‌رگرتووه و وریایانه‌ش ژیانی ئوردوگایی قه‌بووڵ نه‌کردووه، که‌متاکورت به‌هۆی شه‌پۆلی مه‌زنی شه‌قامه‌وه هه‌وڵی داوه له‌سه‌ر کایه‌ی سیاسی و مشت و مڕی ده‌سه‌ڵاتدارانی تورکیه‌ش شوێن دانه‌ر بێ. به‌بڕوای من (پ.ک.ک) دوای ئه‌م هه‌وڵه پارادۆکسیکاله‌ی، پتر له‌جاران ده‌توانێ له کایه‌و مشت ومڕی سیاسیدا به‌شداری بکا؛ چونکه ده‌سه‌ڵاتدارانی تورک مه‌جبوورن له به‌رانبه‌ر ئه‌م هه‌ڵوێسته‌دا که پشت گیری ته‌واوی خه‌ڵکی له‌گه‌ڵه، هه‌ڵوێست بگرن.
هه‌مووی ئه‌و خه‌ڵکه‌ی لهو چه‌ند ڕۆژه‌دا به‌گه‌وره و چکۆله و پیر و لاو و ژن و پیاوه‌وه، به بیروڕای جیاواز و جۆراوجۆره‌وه به‌ڕواله‌تی پێشوازی و ناوه‌رۆکی ڕاپه‌ڕینه‌وه، هاتنه سه‌ر شه‌قام، هه‌موو له شتێکدا توابوونه‌وه و داواکاری شتێک بوون: "ئێمه‌ش نه‌ته‌وه‌ین. هاتووین له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌ی تورک ئاشت بینه‌وه." ئه‌و داخوازییه سیاسییه‌‌یانی ئهوهی که کورد لهو به‌شه هه‌نگاوێکی زۆر بنه‌ڕه‌تی و گه‌وره‌ی هه‌ڵێناوه‌ته‌وه. مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه که له په‌یامی ئاشتی و هه‌ڵفڕاندنی کۆتری سپی و هه‌ڵکردنی ئاڵای سپی کورده‌کان و لهو ته‌سلیم بوونه سه‌یر و سه‌مه‌ره و پارادۆکسیکاله‌ی تاقمێک له گه‌ریلاکانی (پ.ک.ک)دا، نه‌ته‌نیا هیچ ته‌سلیم بوون و به‌چۆکدا هاتنێک نابینرێ، به‌ڵکوو لهو کاره سیاسییه مه‌ترسی داره‌دا، وریایی و بوێرییه‌کی به‌رچاوو خۆی حه‌شار داوه‌که ئاکامه‌کانی له ڕۆژانی داهاتوودا ده‌که‌ونه ڕوو. "ئێمه وێرای ئهوهی که حازر نین له نه‌ته‌وه‌بوون و ڕه‌گه‌ز و زمان و خاک و هه‌موو مافه‌کانی خۆمان چاوپۆشی بکه‌ین، په‌یامی ئاشتیمان هێناوه"! به بڕوای من ئه‌وه ده‌توانێ ببیته هه‌وێنی مۆدێلێکی تازه‌ی خه‌بات و به‌ربه‌ره‌کانێ. هه‌ر وه‌ک گاندی مۆدێلی خه‌باتی مه‌نفی دامه‌زراند، مۆدێلێکی تازه‌ش خه‌ریکه بۆ خه‌باتی کورد بیچم بگرێ...
به‌بڕوای من حه‌ره‌که‌ت و هه‌وڵه نوێ یه‌که‌ی (پ.ک.ک) ریسک و کایه‌یه‌کی ده‌گمه‌ن و سه‌رسووڕێنه‌ره‌و به‌پێچه‌وانه‌ی زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی ده‌یانه‌وێ ئه‌و هه‌وڵه گه‌وره‌یه چکۆله بکه‌نه‌وه، من به حه‌ره‌که‌تێکی سه‌مبولیکی نازانم. له‌کردارێکی سه‌مبولیکدا قه‌ت تا ئه‌و ڕاده‌یه، مه‌ترسی و ریسک و ته‌نانه‌ت پێشوازی و راپه‌ڕین نابیندرێ. شایه‌دیش (پ.ک.ک) وه‌ک هه‌وڵێکی سه‌مبولیک ئه‌و ده‌ست پێشخه‌رییه‌ی کردبێ، به‌ڵام شاڵاو و شه‌پۆلی خه‌ڵک ئه‌و ڕووداوه‌یان زۆر زیاتر له‌حه‌ره‌که‌تێکی سه‌مبولیک به‌رز کردۆته‌وه‌و به‌ئاستێكی دیکه‌یان گه‌یاندووه‌و کردوویانه‌ته‌هه‌وڵێكی راسته‌وخۆی سیاسی. بهو جۆره‌من پێموایه‌کێشه‌ی کورد له دوای ئه‌و ڕووداوه‌وه له تورکییه ده‌که‌وێته قۆناغێکی تازه‌وه و وێده‌چێ کایه‌یه‌کی نوێ ده‌ست پێ بکا. پێشوازی بێ وێنه‌ی شه‌قام ئه‌و هه‌وڵه‌ی وه‌ک کردار و تاکتیکێکی سیاسی نیشان دا‌و ئێستا ده‌بێ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌بین که ئایا ده‌سه‌ڵاتدارنی تورک ده‌یانه‌وێ چۆن ئه‌و هه‌وڵه تازه‌یه جواب بده‌نه‌وه. ئایا له‌گه‌ڵی ده‌که‌ونه کایه‌یه‌کی سیاسییه‌وه یان نا هه‌ر به که‌ڵه‌وه‌کێشی نیزامی وڵامی ده‌ده‌نه‌وه؟ ئهوهی زۆر جێگای سه‌رنجه ئه‌وه‌یه که لهو قۆناغه نوێیه‌دا کورد حه‌ره‌که‌ت و کایه‌ی هه‌وه‌ڵی کردووه؛ به وته‌یه‌کی دیکه ئێستا تۆپه‌که له زه‌وی ئه‌وان دایه‌و تێی ڕاماون چی لێ بکهن. ئه‌وه‌ش له‌ڕووی دوابینی و بیرێکی تیژبینانه‌وه کراوه.
وه‌ک ئاماژه کرا ئهوهی که کێشه‌که‌ی به‌ره‌و ئاقارێکی نوێ بردووه و خستوویه‌تییه قۆناغێکی نوێوه و قووڵتر و ئاشکراتر و به‌رزتری کردۆته‌وه، ته‌نیا هه‌وڵه پارادۆکسیکاله‌که‌ی (پ.ک.ک) نییه، که ده‌سه‌ڵاتی تورک نازانێ چی له‌گه‌ڵ بکا، به‌ڵکوو شه‌قام و به‌ده‌نگه‌وه هاتنی خه‌ڵک و ویست و ئیراده‌ی کۆمه‌ڵ ئه‌وه‌نده‌ی دیکه‌ی گوشار خستۆته‌سه‌ر و کۆی ئه‌وانه‌وای کردووه کێشه‌ی کورد بکه‌وێته فازێکی نوێوه. خه‌ڵکێک که بێ لایه‌ن و سه‌یرکه‌ر نین و هه‌موو هاتوونه نێو گۆڕه‌پانه‌وه، ده‌یانه‌وێ له‌دابین کردنی چاره‌نووسی خۆیاندا بێ کرده (منفعل) و ده‌سته‌وستان نه‌بن و به‌شداری راسته‌وخۆی کایه‌که بکهن؛ خۆیان به‌خاوه‌نی کێشه‌که ده‌زانن و بێ ده‌نگ نین. شه‌پۆلی مه‌زنی شه‌قام و ڕاپه‌ڕینی کارناوالیی ئه‌وان، زۆر له‌وانه‌یه ههردوو لایه‌نی کایه‌که‌ی ئه‌وه‌نده‌ی دیکه‌ش خستبێته تێ ڕامانه‌وه. شایه‌د نه (پ.ک.ک) و نه‌ده‌سه‌ڵاتی تورک چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌یان نه‌کردبێ که شه‌قام بهو جۆره به‌ره‌و ئاستێکی نوێ و ته‌نانه‌ت چاوه‌ڕوان نه‌کراویان ببا. ئاشکرایه که به‌شێکی زۆر له ده‌سه‌ڵاتی تورکییه هه‌میشه هه‌وڵی داوه کێشه‌ی کورد له (پ.ک.ک)دا خۆلاسه بکاته‌وه و له‌گه‌ڵ (پ.ک.ک)ش له‌ڕێگای نیزامییه‌وه و به‌زمانی گولله بدوێ و ڕێگری ئه‌وه بووه کورد بێته نێو کایه‌ی سیاسه‌ت و دیالۆگه‌وه. یانی ده‌سه‌ڵاتدارانی تورک نه‌یانویستووه له بنه‌ره‌تدا وا پیشان بدرێ که لهو ناوچه‌یه‌دا کێشه‌یه‌ک هه‌یه. هه‌ر بۆیه نایانه‌وێ (پ.ک.ک) وه‌ک لایه‌نێکی کایه‌که نیشان بدرێ. چونکه ده‌زانن هاتنه نێو کایه‌ی سیاسییه‌وه یانی دان پێدانان به به‌شێک له مافه‌کانی ئه‌وان. به‌ڵام شه‌پۆلی مه‌زنی شه‌قامه‌کان ده‌رنگ یان زوو، ده‌توانێ ئه‌و زه‌ینییه‌ته بگۆڕێ و مه‌جبووریان بکا پێداچوونه‌وه‌یان هه‌بێ و توانایی ئهوهی هه‌یه که‌سانێکی ده‌مارگرژ که حازر نه‌بوون کایه بکهن، بێنێته نێو کایه‌وه.
(پ.ک.ک) به بۆنه‌ی ئهوهی حیزبێکه که نیشانی داوه ده‌توانێ پێست بگۆڕێ و له ئاڵ وگۆڕ و فۆرم گۆڕین نه‌ترساوه، له دوای کۆن بوونی فۆرمی سوننه‌تی حیزبایه‌تی له جیهان و ناوچه‌دا، هه‌وڵی داوه تا راده‌یه‌ک تۆڕئاسا (شه‌به‌که‌یی) خۆی داڕێژێته‌وه، ئه‌وه یه‌کێک له گه‌‌وره‌ترین هۆکاره‌کانی زیندوو بوون و سه‌رکه‌وتنی ئه‌و سازمانه‌یه؛ هه‌روه‌ها له په‌نای هه‌موو ئه‌و نوێ کاری و نوێ خوازییانه‌دا، ڕێبه‌رێکی وریای کاریزمای له پشته‌وه بووه، بهو هۆیانه پێگه‌ی باشی له‌نێو شه‌قام و خه‌ڵکدا هه‌یه. هه‌موو ئه‌وه‌ش ده‌زانین شه‌قامه‌کان چه‌نده له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات شوێن دانه‌رن و چه‌نده بۆ ده‌سه‌ڵات مه‌ترسیدارن! (پ. ک.ک) له‌گه‌ڵ ئهوهی که وه‌ک ئامراز و (ئه‌هروم)ێکی به‌سه‌ردا سه‌پاو که‌ڵکی له‌چه‌ک و شه‌ڕ وه‌رگرتووه و وریایانه‌ش ژیانی ئوردوگایی قه‌بووڵ نه‌کردووه، که‌متاکورت به‌هۆی شه‌پۆلی مه‌زنی شه‌قامه‌وه هه‌وڵی داوه له‌سه‌ر کایه‌ی سیاسی و مشت و مڕی ده‌سه‌ڵاتدارانی تورکیه‌ش شوێن دانه‌ر بێ. به‌بڕوای من (پ.ک.ک) دوای ئه‌م هه‌وڵه پارادۆکسیکاله‌ی، پتر له‌جاران ده‌توانێ له کایه‌و مشت ومڕی سیاسیدا به‌شداری بکا؛ چونکه ده‌سه‌ڵاتدارانی تورک مه‌جبوورن له به‌رانبه‌ر ئه‌م هه‌ڵوێسته‌دا که پشت گیری ته‌واوی خه‌ڵکی له‌گه‌ڵه، هه‌ڵوێست بگرن.
هه‌مووی ئه‌و خه‌ڵکه‌ی لهو چه‌ند ڕۆژه‌دا به‌گه‌وره و چکۆله و پیر و لاو و ژن و پیاوه‌وه، به بیروڕای جیاواز و جۆراوجۆره‌وه به‌ڕواله‌تی پێشوازی و ناوه‌رۆکی ڕاپه‌ڕینه‌وه، هاتنه سه‌ر شه‌قام، هه‌موو له شتێکدا توابوونه‌وه و داواکاری شتێک بوون: "ئێمه‌ش نه‌ته‌وه‌ین. هاتووین له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌ی تورک ئاشت بینه‌وه." ئه‌و داخوازییه سیاسییه‌‌یانی ئهوهی که کورد لهو به‌شه هه‌نگاوێکی زۆر بنه‌ڕه‌تی و گه‌وره‌ی هه‌ڵێناوه‌ته‌وه. مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه که له په‌یامی ئاشتی و هه‌ڵفڕاندنی کۆتری سپی و هه‌ڵکردنی ئاڵای سپی کورده‌کان و لهو ته‌سلیم بوونه سه‌یر و سه‌مه‌ره و پارادۆکسیکاله‌ی تاقمێک له گه‌ریلاکانی (پ.ک.ک)دا، نه‌ته‌نیا هیچ ته‌سلیم بوون و به‌چۆکدا هاتنێک نابینرێ، به‌ڵکوو لهو کاره سیاسییه مه‌ترسی داره‌دا، وریایی و بوێرییه‌کی به‌رچاوو خۆی حه‌شار داوه‌که ئاکامه‌کانی له ڕۆژانی داهاتوودا ده‌که‌ونه ڕوو. "ئێمه وێرای ئهوهی که حازر نین له نه‌ته‌وه‌بوون و ڕه‌گه‌ز و زمان و خاک و هه‌موو مافه‌کانی خۆمان چاوپۆشی بکه‌ین، په‌یامی ئاشتیمان هێناوه"! به بڕوای من ئه‌وه ده‌توانێ ببیته هه‌وێنی مۆدێلێکی تازه‌ی خه‌بات و به‌ربه‌ره‌کانێ. هه‌ر وه‌ک گاندی مۆدێلی خه‌باتی مه‌نفی دامه‌زراند، مۆدێلێکی تازه‌ش خه‌ریکه بۆ خه‌باتی کورد بیچم بگرێ...
Sunday, October 25, 2009
گرووپه‌كانی ئاشتی و كاریگه‌رییه‌كانی
حه‌سه‌ن شێخانی
داهێنان، گرتنه به‌ری مێتۆدی نوێ و هه‌بوونی ئالترناتیڤ له تایبه‌تمه‌ندییه نوێیه‌كانی دینامیزمی
بزووتنه‌وه‌ی باكووری كوردستانه. باڵه‌كانی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه وه‌ك ئورگانیزمێكی زیندوو له گه‌ڵ یه‌كتر هه‌ماهه‌نگی ده‌كه‌ن و به شێوه‌یه‌كی پلانمه‌ند له پێناو ئامانجێكی دیاریكراودا ئاماده‌كاری ده‌كه‌ن و به پێی ئه‌مه‌ش رێكاری نوێ له مێژووی شۆڕشه‌كانی جیهاندا ده‌خه‌نه پراكتیك و رۆژه‌ڤه‌وه. ناردنه‌وه‌ی سێ گرووپی ئاشتی به پێی پرۆسه‌یه‌كی هه‌ماهه‌نگ له نێوان هه‌موو لایه‌نه‌كانی ئه‌م بزاڤه‌دا بۆ كردنه‌وه‌ی رێگا له به‌رده‌م سیاسه‌تی چه‌قبه‌ستوودا، سه‌لمێنه‌ری ئه‌م راستیه‌یه.
ئیستا بزوتنه‌وه‌ی باكوور بۆته بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئه‌كتیڤ و كرداری و به هێزێكی زۆره‌وه خۆی ده‌نوێنێ و به بوێرییه‌كی تایبه‌ته‌وه له پڕۆسه‌ی خه‌باتدا ده‌سپێشخه‌ری ده‌كا و رۆژه‌ڤ بۆ ده‌وڵه‌تی تورك دیاری ده‌كا.
بۆ هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی زانیاریی پێویستیان له سه‌ر بزووتنه‌وه‌ی باكوور هه‌یه ناردنه‌وه‌ی سێ گرووپی ئاشتی وه‌ك تێكۆشانێكی نوێ، دوور له چاوه‌ڕوانی نه‌بوو، چونكه ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه زۆر جار گۆڕانكاری و داهێنانی كردوه له دژوارترین هه‌لو مه‌رجه‌كاندا رێگای له به‌رده‌م خۆیدا كردۆته‌وه.
قه‌تیس كردنه‌وه‌ی ئه‌م تێكۆشانه نوێیه له ئاستی سه‌مبولیك دا، خۆی له خۆیدا شرۆڤه و هه‌ڵسه‌نگاندنێكی ناته‌واوی لێده‌كه‌وێته‌وه، چونكه ئه‌م جووڵه‌یه بزووتنه‌وه ده‌باته قۆناغێكی نوێوه و له پراكتیك دا كۆمه‌ڵێك ده‌ره‌نجامی گرینگ به دوای خۆیدا دێنێ.
لێردا ده‌كرێ كاریگه‌ری و ده‌ره‌نجامه‌كانی ئه‌م تێكۆشانه نوێیه له سه‌ر پرسی كورد و بزووتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی باكوور، به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه ده‌ستنیشان و شرۆڤه بكه‌ین:
1- ئه‌م هه‌نگاوه به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری بزاڤی ئازادیخوازی باكوور به‌رفراوان ده‌كاته‌وه. به‌شێكی دیكه له خه‌ڵك راكێشی نێو پرۆسه‌ی ئازادیخوازی ده‌كا.
پێشوازی سه‌دان هه‌زار كه‌سی خه‌ڵكی باكوور له گرووپه‌كانی قه‌ندیل و مه‌خموور نیشانی دا كه نه‌ته‌نیا PKKله قه‌ندیل و شاخه‌كانی كوردستان ئیزۆله نه‌بوه به‌ڵكوو به شێوه‌یه‌كی سه‌رنجراكێش و زیاتر له پێشوو به جه‌ماوه‌ری بوه و به‌م شێوه‌یه مه‌ودایه‌ك له نێوان شار و چیادا نه‌ماوه.
به‌شداری بێ وێنه‌ی خه‌ڵك له كه‌رنه‌ڤاڵی پێشوازی كردن دا ئه‌وه ده‌سه‌لمێنی كه خه‌ڵكی باكوور گه‌ریلاكانی شاخ وه‌ك پارێزه‌ر و نوێنه‌رانی خۆی چاو لێده‌كاو به گوێره‌ی بانگه‌وازی رێبه‌رایه‌تی بزووتنه‌وه‌كه هه‌نگاو ده‌نێ.
2- خه‌ڵكی باكوور چه‌ند رۆژ له سه‌ر پێیانن و به شێوه‌یه‌كی راشكاوانه داخوازییه‌كانی خۆیان دێننه زمان. ئه‌م مه‌سه‌له‌یه نیشانده‌ری ئه‌وه‌یه كه ئه‌م گه‌له ژیانێكی ئازادی ده‌وێ و چیتر قه‌بووڵ ناكا له بنده‌ستی دا بژی.
خوێندنه‌وه‌ی سروودی نه‌ته‌وایه‌تی ئه‌ی ره‌قیب له میتینگی ئامه‌د و شاره‌كانی دیكه، نیشانده‌ری ئه‌وه‌یه كه ئاستی وشیاریی كوردی باكوور به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو به‌رز بۆته‌وه.
له لایه‌كی دیكه له ژێر زه‌ختی بزاڤی باكوور دا، فه‌زای باكوور و توركیه تا راده‌یه‌كی زۆر كراوه‌ته‌وه و بۆ یه‌كه‌مین جار له مێژووی توركیه‌دا گه‌ریلاكانی كورد به شێوه‌یه‌كی ئازادانه له نێو ئاپۆرای جه‌ماوه‌ردا وته پێشكه‌ش ده‌كه‌ن. ده‌ستبه‌سه‌ر كردنی كاتیی 5 كه‌س له ئه‌ندامانی گرووپه‌كانی ئاشتی و پاشان ئازاد كردنیان، ئه‌وه ده‌سه‌لمێنێ كه ده‌وڵه‌تی توركیه به باشی ده‌زانێ ئه‌گه‌ر وه‌ك گرووپه‌كانی ساڵی 1999 مامه‌ڵه‌یان له گه‌ڵ بكا به زیانی خۆی ده‌شكێته‌وه و بۆیه ناچار بوو ئازادیان بكا.
3- AKP سه‌ره‌ڕای پڕوپاگه‌نده‌یه‌كی زۆر،تا هه‌نووكه جیددییه‌ت و بوێری پێویستی بۆ چاره سه‌ر كردنی پرسی كورد له خۆی نیشان نه‌داوه وله پراكتیك دا هه‌نگاوێكی ئه‌وتۆی بۆ ئه‌م مه‌سه‌له‌یه نه‌هاویشتووه.به شێك له هه‌وڵه‌كانی AKP له سه‌ر فریودانی رای گشتی كورد و به‌ده‌ست هێنانی ده‌نگی كوردان له هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا چڕ بۆته‌وه. بزووتنه‌وه‌ی باكوور به‌م حه‌ره‌كه‌ته مێژووییه رێگه له ساخته‌كاری و دووروویی پارتی داد و گه‌شه پێدان ده‌گرێ و له حاڵه‌تی جیددی نه‌بوونی AKP بۆ چاره‌سه‌ری پرسی كورد له داهاتوو دا، رووخساری راسته‌قینه‌ی AKP زیاتر بۆ خه‌ڵك ده‌رده‌خا و ده‌بێته كۆسپێكی جیددی له به‌رده‌م هه‌وڵه‌كانی ئه‌و پارته‌دا بۆ فریودانی رای گشتی كورد و به‌ده‌ست هێنانی ده‌نگی كورد له هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا. هه‌روه‌ها ئه‌م حه‌ره‌كه‌ته نزیكایه‌تی فریودرانه له هه‌مبه‌ر پرسی كورددا، له لایه‌ن AKPوه زه‌حمه‌تتر ده‌كاو وای لێده‌كا زیاتر له پێشوو خۆی ساغ بكاته‌وه.
4- رای گشتی تورك و رای گشتی نێو نه‌ته‌وه‌یی زیاتر له پێشوو بۆیان دهركهوت كه گه‌لی كورد ئاشتیخوازه و ده‌یهه‌وێ به شێوازێكی ئاشتییانه پرسی كورد چاره‌سه‌ر بكرێ. به‌م پێیه به‌شێك له هه‌وڵه‌كانی نژاد په‌ره‌ستانی تورك بۆ خه‌وشدار كردنی رووخساری بزاڤی ئازادیخوازی كورد و نیشاندانی وه‌ك جۆڵانه‌وه‌یه‌كی شه‌ڕخواز ده‌چێته ژێر پرسیار و شكست ده‌هێنێ.
5- ئه‌م هه‌نگاوه و جۆش و خڕۆشی خه‌ڵك بۆ پێشوازی له گرووپه‌كانی ئاشتی، مۆڕاڵی نه‌ته‌وه‌یی كورد له پارچه‌كانی دیكه به‌رز ده‌كاته‌وه و ئاسۆی گه‌یشتن به سه‌ركه‌وتنی كورد گه‌ش و خۆشتر ده‌كا. به‌شداری هه‌زاران كه‌سی خه‌ڵكی باشوور له مه‌راسیمی به‌ڕێ‌‌كردن و پێشوازی كردنی گرووپه‌كانی ئاشتی دا سه‌لمێنه‌ری ئه‌وه‌یه كه روحی یه‌كیه‌تیی نه‌ته‌وه‌یی زیاتر له هه‌میشه به هێز بوه.
6- به سه‌رنج دان به چییه‌تی و پێكهاته‌ی ئێستای بزووتنه‌وه‌ی باكوور، پێده‌چێ ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه له داهاتووشدا خاوه‌ن تێكۆشانی نوێ و داهێنه‌رانه بێ و به‌م شێوه‌یه له ئه‌ده‌بیاتی سیاسی جیهانیدا وه‌ك مۆدێلێكی سه‌ركه‌وتووی شۆڕش له په‌نا مودێله‌كانی ئه‌فریقای باشوور، خه‌باتی مه‌ده‌نی ره‌ش پێسته‌كانی ئه‌مریكا و هێندووستان دا ریز به‌ند بكرێ.
بێ گومان هه‌نگاوی مێژوویی ناردنه‌وه‌ی گرووپه‌كانی ئاشتی بۆ توركیه، شۆڕشی كورد زیاتر به‌ره‌و پێش ده‌بات و جووڵه‌یه‌كی گه‌وره به به‌ره‌وپێش چوونی پرسی كورد له باكوور ده‌به‌خشێ.
داهێنان، گرتنه به‌ری مێتۆدی نوێ و هه‌بوونی ئالترناتیڤ له تایبه‌تمه‌ندییه نوێیه‌كانی دینامیزمی
بزووتنه‌وه‌ی باكووری كوردستانه. باڵه‌كانی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه وه‌ك ئورگانیزمێكی زیندوو له گه‌ڵ یه‌كتر هه‌ماهه‌نگی ده‌كه‌ن و به شێوه‌یه‌كی پلانمه‌ند له پێناو ئامانجێكی دیاریكراودا ئاماده‌كاری ده‌كه‌ن و به پێی ئه‌مه‌ش رێكاری نوێ له مێژووی شۆڕشه‌كانی جیهاندا ده‌خه‌نه پراكتیك و رۆژه‌ڤه‌وه. ناردنه‌وه‌ی سێ گرووپی ئاشتی به پێی پرۆسه‌یه‌كی هه‌ماهه‌نگ له نێوان هه‌موو لایه‌نه‌كانی ئه‌م بزاڤه‌دا بۆ كردنه‌وه‌ی رێگا له به‌رده‌م سیاسه‌تی چه‌قبه‌ستوودا، سه‌لمێنه‌ری ئه‌م راستیه‌یه.
ئیستا بزوتنه‌وه‌ی باكوور بۆته بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئه‌كتیڤ و كرداری و به هێزێكی زۆره‌وه خۆی ده‌نوێنێ و به بوێرییه‌كی تایبه‌ته‌وه له پڕۆسه‌ی خه‌باتدا ده‌سپێشخه‌ری ده‌كا و رۆژه‌ڤ بۆ ده‌وڵه‌تی تورك دیاری ده‌كا.
بۆ هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی زانیاریی پێویستیان له سه‌ر بزووتنه‌وه‌ی باكوور هه‌یه ناردنه‌وه‌ی سێ گرووپی ئاشتی وه‌ك تێكۆشانێكی نوێ، دوور له چاوه‌ڕوانی نه‌بوو، چونكه ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه زۆر جار گۆڕانكاری و داهێنانی كردوه له دژوارترین هه‌لو مه‌رجه‌كاندا رێگای له به‌رده‌م خۆیدا كردۆته‌وه.
قه‌تیس كردنه‌وه‌ی ئه‌م تێكۆشانه نوێیه له ئاستی سه‌مبولیك دا، خۆی له خۆیدا شرۆڤه و هه‌ڵسه‌نگاندنێكی ناته‌واوی لێده‌كه‌وێته‌وه، چونكه ئه‌م جووڵه‌یه بزووتنه‌وه ده‌باته قۆناغێكی نوێوه و له پراكتیك دا كۆمه‌ڵێك ده‌ره‌نجامی گرینگ به دوای خۆیدا دێنێ.
لێردا ده‌كرێ كاریگه‌ری و ده‌ره‌نجامه‌كانی ئه‌م تێكۆشانه نوێیه له سه‌ر پرسی كورد و بزووتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی باكوور، به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه ده‌ستنیشان و شرۆڤه بكه‌ین:
1- ئه‌م هه‌نگاوه به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری بزاڤی ئازادیخوازی باكوور به‌رفراوان ده‌كاته‌وه. به‌شێكی دیكه له خه‌ڵك راكێشی نێو پرۆسه‌ی ئازادیخوازی ده‌كا.
پێشوازی سه‌دان هه‌زار كه‌سی خه‌ڵكی باكوور له گرووپه‌كانی قه‌ندیل و مه‌خموور نیشانی دا كه نه‌ته‌نیا PKKله قه‌ندیل و شاخه‌كانی كوردستان ئیزۆله نه‌بوه به‌ڵكوو به شێوه‌یه‌كی سه‌رنجراكێش و زیاتر له پێشوو به جه‌ماوه‌ری بوه و به‌م شێوه‌یه مه‌ودایه‌ك له نێوان شار و چیادا نه‌ماوه.
به‌شداری بێ وێنه‌ی خه‌ڵك له كه‌رنه‌ڤاڵی پێشوازی كردن دا ئه‌وه ده‌سه‌لمێنی كه خه‌ڵكی باكوور گه‌ریلاكانی شاخ وه‌ك پارێزه‌ر و نوێنه‌رانی خۆی چاو لێده‌كاو به گوێره‌ی بانگه‌وازی رێبه‌رایه‌تی بزووتنه‌وه‌كه هه‌نگاو ده‌نێ.
2- خه‌ڵكی باكوور چه‌ند رۆژ له سه‌ر پێیانن و به شێوه‌یه‌كی راشكاوانه داخوازییه‌كانی خۆیان دێننه زمان. ئه‌م مه‌سه‌له‌یه نیشانده‌ری ئه‌وه‌یه كه ئه‌م گه‌له ژیانێكی ئازادی ده‌وێ و چیتر قه‌بووڵ ناكا له بنده‌ستی دا بژی.
خوێندنه‌وه‌ی سروودی نه‌ته‌وایه‌تی ئه‌ی ره‌قیب له میتینگی ئامه‌د و شاره‌كانی دیكه، نیشانده‌ری ئه‌وه‌یه كه ئاستی وشیاریی كوردی باكوور به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو به‌رز بۆته‌وه.
له لایه‌كی دیكه له ژێر زه‌ختی بزاڤی باكوور دا، فه‌زای باكوور و توركیه تا راده‌یه‌كی زۆر كراوه‌ته‌وه و بۆ یه‌كه‌مین جار له مێژووی توركیه‌دا گه‌ریلاكانی كورد به شێوه‌یه‌كی ئازادانه له نێو ئاپۆرای جه‌ماوه‌ردا وته پێشكه‌ش ده‌كه‌ن. ده‌ستبه‌سه‌ر كردنی كاتیی 5 كه‌س له ئه‌ندامانی گرووپه‌كانی ئاشتی و پاشان ئازاد كردنیان، ئه‌وه ده‌سه‌لمێنێ كه ده‌وڵه‌تی توركیه به باشی ده‌زانێ ئه‌گه‌ر وه‌ك گرووپه‌كانی ساڵی 1999 مامه‌ڵه‌یان له گه‌ڵ بكا به زیانی خۆی ده‌شكێته‌وه و بۆیه ناچار بوو ئازادیان بكا.
3- AKP سه‌ره‌ڕای پڕوپاگه‌نده‌یه‌كی زۆر،تا هه‌نووكه جیددییه‌ت و بوێری پێویستی بۆ چاره سه‌ر كردنی پرسی كورد له خۆی نیشان نه‌داوه وله پراكتیك دا هه‌نگاوێكی ئه‌وتۆی بۆ ئه‌م مه‌سه‌له‌یه نه‌هاویشتووه.به شێك له هه‌وڵه‌كانی AKP له سه‌ر فریودانی رای گشتی كورد و به‌ده‌ست هێنانی ده‌نگی كوردان له هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا چڕ بۆته‌وه. بزووتنه‌وه‌ی باكوور به‌م حه‌ره‌كه‌ته مێژووییه رێگه له ساخته‌كاری و دووروویی پارتی داد و گه‌شه پێدان ده‌گرێ و له حاڵه‌تی جیددی نه‌بوونی AKP بۆ چاره‌سه‌ری پرسی كورد له داهاتوو دا، رووخساری راسته‌قینه‌ی AKP زیاتر بۆ خه‌ڵك ده‌رده‌خا و ده‌بێته كۆسپێكی جیددی له به‌رده‌م هه‌وڵه‌كانی ئه‌و پارته‌دا بۆ فریودانی رای گشتی كورد و به‌ده‌ست هێنانی ده‌نگی كورد له هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا. هه‌روه‌ها ئه‌م حه‌ره‌كه‌ته نزیكایه‌تی فریودرانه له هه‌مبه‌ر پرسی كورددا، له لایه‌ن AKPوه زه‌حمه‌تتر ده‌كاو وای لێده‌كا زیاتر له پێشوو خۆی ساغ بكاته‌وه.
4- رای گشتی تورك و رای گشتی نێو نه‌ته‌وه‌یی زیاتر له پێشوو بۆیان دهركهوت كه گه‌لی كورد ئاشتیخوازه و ده‌یهه‌وێ به شێوازێكی ئاشتییانه پرسی كورد چاره‌سه‌ر بكرێ. به‌م پێیه به‌شێك له هه‌وڵه‌كانی نژاد په‌ره‌ستانی تورك بۆ خه‌وشدار كردنی رووخساری بزاڤی ئازادیخوازی كورد و نیشاندانی وه‌ك جۆڵانه‌وه‌یه‌كی شه‌ڕخواز ده‌چێته ژێر پرسیار و شكست ده‌هێنێ.
5- ئه‌م هه‌نگاوه و جۆش و خڕۆشی خه‌ڵك بۆ پێشوازی له گرووپه‌كانی ئاشتی، مۆڕاڵی نه‌ته‌وه‌یی كورد له پارچه‌كانی دیكه به‌رز ده‌كاته‌وه و ئاسۆی گه‌یشتن به سه‌ركه‌وتنی كورد گه‌ش و خۆشتر ده‌كا. به‌شداری هه‌زاران كه‌سی خه‌ڵكی باشوور له مه‌راسیمی به‌ڕێ‌‌كردن و پێشوازی كردنی گرووپه‌كانی ئاشتی دا سه‌لمێنه‌ری ئه‌وه‌یه كه روحی یه‌كیه‌تیی نه‌ته‌وه‌یی زیاتر له هه‌میشه به هێز بوه.
6- به سه‌رنج دان به چییه‌تی و پێكهاته‌ی ئێستای بزووتنه‌وه‌ی باكوور، پێده‌چێ ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه له داهاتووشدا خاوه‌ن تێكۆشانی نوێ و داهێنه‌رانه بێ و به‌م شێوه‌یه له ئه‌ده‌بیاتی سیاسی جیهانیدا وه‌ك مۆدێلێكی سه‌ركه‌وتووی شۆڕش له په‌نا مودێله‌كانی ئه‌فریقای باشوور، خه‌باتی مه‌ده‌نی ره‌ش پێسته‌كانی ئه‌مریكا و هێندووستان دا ریز به‌ند بكرێ.
بێ گومان هه‌نگاوی مێژوویی ناردنه‌وه‌ی گرووپه‌كانی ئاشتی بۆ توركیه، شۆڕشی كورد زیاتر به‌ره‌و پێش ده‌بات و جووڵه‌یه‌كی گه‌وره به به‌ره‌وپێش چوونی پرسی كورد له باكوور ده‌به‌خشێ.
Tuesday, October 13, 2009
شعر جاودانی «ای وای مادرم»، شاعر شهریار
آهسته از بغل پله ها گذشت
در فکر آش و سبزی بیمار خویش بود
اما گرفته دور و برش هاله اي سياه
او مرده است و باز پرستار حال ماست
-
در زندگي ما همه جا وول مي خورد
هر كنج خانه صحنه اي از داستان اوست
در ختم خويش هم به سر و كار خويش بود
بيچاره مادرم
-
هر روز مي گذشت از اين زير پله ها
آهسته، تا به هم نزند خواب ناز من
امروز هم گذشت
در باز و بسته شد
با پشت خم از اين بغل كوچه مي رود
چادر نماز فلفلي انداخته به سر
كفش چروك خورده و جوراب وصله دار
او فكر بچه هاست
هر جا شده هويج هم امروز مي خرد
بيچاره پيرزن، همه برف است كوچه ها
-
او از ميان كلفت و نوكر ز شهر خويش
آمد به جستجوي من و سرنوشت من
آمد چهار طفل دگر هم بزرگ كرد
آمد كه پيت نفت گرفته به زير بال
هر شب درآيد از در يك خانه ی فقير
روشن كند چراغ يكی عشق نيمه جان…
-
او را گذشته ايست سزاوار احترام
تبريز ما ! به دور نماي قديم شهر
در باغ بيشه خانه مردي است با خدا
هر صحن و هر سراچه يكي دادگستري
اينجا، به داد ناله ی مظلوم مي رسند
اينجا، كفيل خرج موكل بود وكيل
مزد و درآمدش همه صرف رفاه خلق
در باز و سفره پهن
بر سفره اش چه گرسنه ها سير مي شوند
يك زن مدير گردش اين چرخ و دستگاه
او مادر من است
-
انصاف مي دهم كه پدر راد مرد بود
با آن همه در آمد سرشارش از حلال
روزي كه مرد روزي يك سال خود نداشت
اما قطار ها ی پر از زاد آخرت
وز پي هنوز قافله هاي دعاي خير
اين مادر از چنان پدري یادگار بود
-
تنها نه مادر من و درماندگان خيل
او يك چراغ روشن ايل و قبيله بود
خاموش شد دريغ
-
نه او نمرده است مي شنوم من صداي او
با بچه ها هنوز سر و كله مي زند
ناهيد لال شو
بيژن برو كنار
كفگير بي صدا
دارد براي نا خوش خود آش مي پزد
-
او مرد و در كنار پدر زير خاك رفت
اقوامش آمدند پي سر سلامتي
يك ختم هم گرفته شد و پر بدك نبود
بسيار تسليت كه به ما عرضه داشتند
لطف شما زياد
اما نداي قلب به گوشم هميشه گفت :
اين حرفها براي تو مادر نمي شود.
-
پس اين که بود ؟ ديشب لحاف رد شده بر روي من كشيد
ليوان آب از بغل من كنار زد
در نصفه هاي شب يك خواب سهمناك و پريدم به حال تب
نزديك هاي صبح
او باز زير پاي من اينجا نشسته بود
آهسته با خدا
راز و نياز داشت
-
نه او نمرده است
نه او نمرده است كه من زنده ام هنوز
او زنده است در غم و شعر و خيال من
ميراث شاعرانه ی من هرچه هست از اوست
كانون مهر و ماه مگر مي شود خموش؟
آن شير زن بميرد ؟ او شهريار زاد
هرگز نميرد آنكه دلش زنده شد به عشق
-
او با ترانه هاي محلي كه مي سرود
با قصه هاي دلكش و زيبا كه ياد داشت
از عهد گاهواره كه بندش كشيد و بست
اعصاب من به ساز و نوا كوك كرده بود
او شعر و نغمه در دل و جانم به خنده كاشت
وانگه به اشك هاي خود آن كشته آب داد
لرزيد و برق زد به من آن اهتزاز روح
وز اهتزاز روح گرفتم هواي ناز
تا ساختم براي خود از عشق عالمي
-
او پنج سال كرد پرستاري مريض
در اشك و خون نشست و پسر را نجات داد
اما پسر چه كرد براي تو ؟ هيچ هيچ
تنها مريضخانه، به اميد ديگران
يكروز هم خبر
كه بيا او تمام كرد
-
در راه قم به هرچه گذشتم عبوس بود
پيچيده كوه و فحش به من داد و دور شد
صحرا همه خطوط كج و كوله و سياه
طومار سرنوشت و خبر هاي سهمگين
درياچه هم به حال من از دور مي گريست
تنها طواف دور ضريح و يكي نماز
يك اشك هم به سوره ياسين من چكيد
مادر به خاك رفت
-
آن شب پدر به خواب من آمد ، صداش كرد
او هم جواب داد
يك دود هم گرفت به دور چراغ ماه
معلوم شد كه مادره از دست رفتني است
اما پدر به غرفه ی باغي نشسته بود
شايد كه جان او به جهان بلند برد
آنجا كه زندگي ستم و درد و رنج نيست
اين هم پسر كه بدرقه اش مي كند به گور
يك قطره اشك مزد همه زجر هاي او
اما خلاص مي شود از سر نوشت من
مادر بخواب خوش
منزل مباركت
-
آينده بود و قصه ي بي مادري من
ناگاه ضجه اي كه به هم زد سكوت مرگ
من مي دويدم از وسط قبر ها برون
او بود و سر به ناله بر آورده از مفاك
خود را به ضعف از پي من باز مي كشيد
ديوانه و رميده دويدم به ايستگاه
خود را به هم فشرده خزيدم ميان جمع
ترسان ز پشت شيشه ی در، آخرين نگاه
باز آن سفيد پوش و همان كوشش و تلاش
چشمان نيمه باز
از من جدا مشو
-
مي آمديم و كله ی من گيج و منگ بود
انگار جيوه در دل من آب مي كنند
پيچيده صحنه هاي زمين و زمان به هم
خاموش و خوفناك همه مي گريختند
مي گشت آسمان که بکوبد به مغز من
دنيا به پيش چشم گنهكار من سياه
وز هر شكاف و رخنه ی ماشين، غريو باد
يك ناله ی ضعيف هم از پي دوان دوان
مي آمد و به مغز من آهسته مي خليد
تنها شدي پسر
-
باز آمدم به خانه، چه حالي؟ نگفتني
ديدم نشسته مثل هميشه كنار حوض
پيراهن پليد مرا باز شسته بود
انگار خنده كرد، ولي دلشكسته بود
بردي مرا به خاك سپردي و آمدي؟
تنها نمي گذارمت اي بينوا پسر
مي خواستم به خنده در آيم ز اشتباه
اما خيال بود
اي واي مادرم
—–
محمد حسین بهجت تبریزی / شهریار
در فکر آش و سبزی بیمار خویش بود
اما گرفته دور و برش هاله اي سياه
او مرده است و باز پرستار حال ماست
-
در زندگي ما همه جا وول مي خورد
هر كنج خانه صحنه اي از داستان اوست
در ختم خويش هم به سر و كار خويش بود
بيچاره مادرم
-
هر روز مي گذشت از اين زير پله ها
آهسته، تا به هم نزند خواب ناز من
امروز هم گذشت
در باز و بسته شد
با پشت خم از اين بغل كوچه مي رود
چادر نماز فلفلي انداخته به سر
كفش چروك خورده و جوراب وصله دار
او فكر بچه هاست
هر جا شده هويج هم امروز مي خرد
بيچاره پيرزن، همه برف است كوچه ها
-
او از ميان كلفت و نوكر ز شهر خويش
آمد به جستجوي من و سرنوشت من
آمد چهار طفل دگر هم بزرگ كرد
آمد كه پيت نفت گرفته به زير بال
هر شب درآيد از در يك خانه ی فقير
روشن كند چراغ يكی عشق نيمه جان…
-
او را گذشته ايست سزاوار احترام
تبريز ما ! به دور نماي قديم شهر
در باغ بيشه خانه مردي است با خدا
هر صحن و هر سراچه يكي دادگستري
اينجا، به داد ناله ی مظلوم مي رسند
اينجا، كفيل خرج موكل بود وكيل
مزد و درآمدش همه صرف رفاه خلق
در باز و سفره پهن
بر سفره اش چه گرسنه ها سير مي شوند
يك زن مدير گردش اين چرخ و دستگاه
او مادر من است
-
انصاف مي دهم كه پدر راد مرد بود
با آن همه در آمد سرشارش از حلال
روزي كه مرد روزي يك سال خود نداشت
اما قطار ها ی پر از زاد آخرت
وز پي هنوز قافله هاي دعاي خير
اين مادر از چنان پدري یادگار بود
-
تنها نه مادر من و درماندگان خيل
او يك چراغ روشن ايل و قبيله بود
خاموش شد دريغ
-
نه او نمرده است مي شنوم من صداي او
با بچه ها هنوز سر و كله مي زند
ناهيد لال شو
بيژن برو كنار
كفگير بي صدا
دارد براي نا خوش خود آش مي پزد
-
او مرد و در كنار پدر زير خاك رفت
اقوامش آمدند پي سر سلامتي
يك ختم هم گرفته شد و پر بدك نبود
بسيار تسليت كه به ما عرضه داشتند
لطف شما زياد
اما نداي قلب به گوشم هميشه گفت :
اين حرفها براي تو مادر نمي شود.
-
پس اين که بود ؟ ديشب لحاف رد شده بر روي من كشيد
ليوان آب از بغل من كنار زد
در نصفه هاي شب يك خواب سهمناك و پريدم به حال تب
نزديك هاي صبح
او باز زير پاي من اينجا نشسته بود
آهسته با خدا
راز و نياز داشت
-
نه او نمرده است
نه او نمرده است كه من زنده ام هنوز
او زنده است در غم و شعر و خيال من
ميراث شاعرانه ی من هرچه هست از اوست
كانون مهر و ماه مگر مي شود خموش؟
آن شير زن بميرد ؟ او شهريار زاد
هرگز نميرد آنكه دلش زنده شد به عشق
-
او با ترانه هاي محلي كه مي سرود
با قصه هاي دلكش و زيبا كه ياد داشت
از عهد گاهواره كه بندش كشيد و بست
اعصاب من به ساز و نوا كوك كرده بود
او شعر و نغمه در دل و جانم به خنده كاشت
وانگه به اشك هاي خود آن كشته آب داد
لرزيد و برق زد به من آن اهتزاز روح
وز اهتزاز روح گرفتم هواي ناز
تا ساختم براي خود از عشق عالمي
-
او پنج سال كرد پرستاري مريض
در اشك و خون نشست و پسر را نجات داد
اما پسر چه كرد براي تو ؟ هيچ هيچ
تنها مريضخانه، به اميد ديگران
يكروز هم خبر
كه بيا او تمام كرد
-
در راه قم به هرچه گذشتم عبوس بود
پيچيده كوه و فحش به من داد و دور شد
صحرا همه خطوط كج و كوله و سياه
طومار سرنوشت و خبر هاي سهمگين
درياچه هم به حال من از دور مي گريست
تنها طواف دور ضريح و يكي نماز
يك اشك هم به سوره ياسين من چكيد
مادر به خاك رفت
-
آن شب پدر به خواب من آمد ، صداش كرد
او هم جواب داد
يك دود هم گرفت به دور چراغ ماه
معلوم شد كه مادره از دست رفتني است
اما پدر به غرفه ی باغي نشسته بود
شايد كه جان او به جهان بلند برد
آنجا كه زندگي ستم و درد و رنج نيست
اين هم پسر كه بدرقه اش مي كند به گور
يك قطره اشك مزد همه زجر هاي او
اما خلاص مي شود از سر نوشت من
مادر بخواب خوش
منزل مباركت
-
آينده بود و قصه ي بي مادري من
ناگاه ضجه اي كه به هم زد سكوت مرگ
من مي دويدم از وسط قبر ها برون
او بود و سر به ناله بر آورده از مفاك
خود را به ضعف از پي من باز مي كشيد
ديوانه و رميده دويدم به ايستگاه
خود را به هم فشرده خزيدم ميان جمع
ترسان ز پشت شيشه ی در، آخرين نگاه
باز آن سفيد پوش و همان كوشش و تلاش
چشمان نيمه باز
از من جدا مشو
-
مي آمديم و كله ی من گيج و منگ بود
انگار جيوه در دل من آب مي كنند
پيچيده صحنه هاي زمين و زمان به هم
خاموش و خوفناك همه مي گريختند
مي گشت آسمان که بکوبد به مغز من
دنيا به پيش چشم گنهكار من سياه
وز هر شكاف و رخنه ی ماشين، غريو باد
يك ناله ی ضعيف هم از پي دوان دوان
مي آمد و به مغز من آهسته مي خليد
تنها شدي پسر
-
باز آمدم به خانه، چه حالي؟ نگفتني
ديدم نشسته مثل هميشه كنار حوض
پيراهن پليد مرا باز شسته بود
انگار خنده كرد، ولي دلشكسته بود
بردي مرا به خاك سپردي و آمدي؟
تنها نمي گذارمت اي بينوا پسر
مي خواستم به خنده در آيم ز اشتباه
اما خيال بود
اي واي مادرم
—–
محمد حسین بهجت تبریزی / شهریار
Friday, October 9, 2009
Wednesday, September 30, 2009
Monday, September 28, 2009
Friday, September 25, 2009
Friday, September 11, 2009
Thursday, September 10, 2009
Wednesday, September 9, 2009
Tuesday, September 8, 2009
Thursday, September 3, 2009
Wednesday, September 2, 2009
Tuesday, September 1, 2009
Sunday, August 16, 2009
Friday, August 14, 2009
Tuesday, August 11, 2009
Friday, July 24, 2009
Saturday, July 18, 2009
Thursday, July 16, 2009
Tuesday, July 14, 2009
Friday, June 26, 2009
Thursday, June 11, 2009
Thursday, May 28, 2009
Friday, May 22, 2009
VISE OM BYEN HIROSHIMA
Det var en vakker morgen
Udi Hiroshima by
En sommermorgen nittenfemogførti
Og solen ja den lyste
Fra en himmel uten sky
En sommermorgen nittenfemogførti
Småpikene de lekte
Udi have og blant trær
Og gjorde allting slik de store gjorde
De pyntet sine dukker
Og de vasket dukkeklær
Og kvinnene skar brød på kjøkkenbordet
Og mange småbarn var det
Som stadig lå iseng
For dette var en tidlig morgentime
Mens solen strålte deilig
Og mens duggen lå på eng
Og blomster nettopp åpnet sine kroner
Det var en vakker morgen
Udi Hiroshima by
En sommermorgen nittenfemogførti
Og solen ja den lyste
Fra en himmel uten sky,
En sommermorgen nittenfemogførti
Jens Bjørneboe
Udi Hiroshima by
En sommermorgen nittenfemogførti
Og solen ja den lyste
Fra en himmel uten sky
En sommermorgen nittenfemogførti
Småpikene de lekte
Udi have og blant trær
Og gjorde allting slik de store gjorde
De pyntet sine dukker
Og de vasket dukkeklær
Og kvinnene skar brød på kjøkkenbordet
Og mange småbarn var det
Som stadig lå iseng
For dette var en tidlig morgentime
Mens solen strålte deilig
Og mens duggen lå på eng
Og blomster nettopp åpnet sine kroner
Det var en vakker morgen
Udi Hiroshima by
En sommermorgen nittenfemogførti
Og solen ja den lyste
Fra en himmel uten sky,
En sommermorgen nittenfemogførti
Jens Bjørneboe
Friday, May 8, 2009
Thursday, May 7, 2009
Tuesday, May 5, 2009
Monday, May 4, 2009
Sunday, May 3, 2009
Sunday, April 26, 2009
Thursday, April 23, 2009
در این کلیپ که بوسیله یک بازرگان عرب امریکاپی به خارج قاچاق شده برادر ولیعهد امارات فردی را به صورت وحشتناک شکنجه می دهد .
http://balatarin.com/permlink/2009/4/23/1573431
Tuesday, April 21, 2009
مردم کُرد ذهن تاریخی ندارند!
ترجمه : گوران سنه ای
منبع : مجله لڤین شماره 86 – مارس 2009
درتاریخ گذشته وحال ایران ، بیش از 20 تن ازرهبران وشخصیت های سیاسی شرق کردستان به هنگام دعوت جهت مذاکره وگفتگو شهید شده اند .
رهبران واُمرای کُرد درشرق کُردستان ، متفاوت ازدیگر بخش های کردستان ازطرف حکام ایران به نام مذاکره وگفتگو دعوت وفریب داده شده ، غافلگیرانه ترور شده اند و به منظور زهرچشم گرفتن ازمردم اجسادشان مدت ها در میادین شهرها به دار آویخته می شد تادیگر کسی به فکر قیام نیفتد. درست همان سنتی که حکومت فعلی ایران هم دربرابر مخالفان سیاسی وفعالان کُرد اجرا نموده و با اعدام به آن ها پاسخ می دهد .
( 1 )
درابتدای تأسیس دولت ( حکومت ) شیعه مذهب صفویه توسط شاه اسماعیل صفوی ، به سال (1501 ) درایران ، کُردها وجامعه ی کُردی موردشدیدترین ستم های ملی ، مذهبی و سیاسی قرار گرفتند .
شاه اسماعیل صفوی پس ازنابودی دشمنانش ، جهت نیل به زیاده طلبی های خود وکنترل مناطق استراتژیک ودستیابی به دریای مدیترانه ، به سوی غرب کشورش لشکر کشی کرد . لشکر شاه کردستان راموردهجوم قرارداده ، ویرانی های زیادی برجای نهادند .
این تصمیم وموضعگیری شاه اسماعیل وجنایات لشکریانش برای اُمرای کُرد به خصوص « میر جزیره » قابل هضم نبود وبه دفاع ازخود وحاکمیتشان پرداختند . هم زمان برخی ازاُمرای کُرد که تعدادشان را 10 نفر ذکر کرده اند ، به خاطر « ترس » یا « طمع » جهت ابراز ارادت واعلام مراتب بندگی وحلقه بگوش بودن خود برای شاه اسماعیل صفوی به طرف شهر « خوی » رهسپار شدند . بارسیدن آن ها به خوی ، شاه بیشتر ایشان را به دارآویخت وچندنفر باقی مانده را اسیر و زندانی نمود . احتمالاً درتاریخ معاصر کُرد این اولین ترور وخیانت صفویان وایرانیان به کُردها ورهبران کُرد است که به عنوان اُمراÛ
Œ امیر نشین های کُرد شناخته شده بودند . حکام ایران هرگاه از برافروختن جنگ داخلی میان اُمرای کُرد ناتوان و مأیوس می شدند ، ازطریق « مسموم کردن » یا « دعوت از ایشان به بهانه ی مذاکره وگفتگو » ویا « اعطای خلعت » بدیشان ، آن ها را کشته و ازبین برده اند و پس از اهانت به اجسادشان ، به منظورتحقیر، ترساندن و زهرچشم گرفتن از مردم این اجساد را مدت ها به دارآویخته اند ؛ سنت و میراثی که امروزهم حکومت جمهوری اسلامی !! [ اسماعیلی ونه اسلامی ] دربرابر فعالان کُرد و اعضا و طرفداران احزاب کُرد آن رابه کار می گیرد .
( 2 )
آن هنگام که قاجاریه حکومت رادرایران به دست گرفتند ، وضعیت کردستان ایران (شرق کردستان ) بسی اسفناکتر بود . پیمان ارزروم دوم میان دولت عثمانی و قاجاریه درسال (1847 ) فرصت خوبی را برای از بین بردن رهبران و فرماندهان کُرد در اختیار شاهان قاجار قرار داد . « حمزه آقای منگور » یکی ازمردان شایسته و مشهور قیام شیح عبیدالله که در برخی از منابع ازاو تحت عنوان سپهسالار نام برده شده است ، بعد از قیام به بهانه ی مذاکره توسط وزیر فؤادی از مسؤلین بلند پایه قاجار به یکی از قرارگاه های نظامی دعوت شد . تیراندازانی که براساس برنامه قبلی برای ترور حمزه آقا سنگر گرفته وØ
�ماده شده بودند به محض رسیدن ایشان به محل قرار ، او را مورد هجوم قرار داده وکشتند .سپس جسد حمزه آقا پیش امیر نظام الدین حاکم ارومیه فرستاده شد وایشان هم برای ایجاد رعب و وحشت و زهرچشم گرفتن از مردم دستور داد که سر ٍ حمزه آقا از جسد جدا شده وآن را بر نیزه ای قرار داده در شهر بگردانند.
( 3 )
آن هنگام که فرهاد میرزا به سال ( 1284 ) هجری حاکم کردستان شد ، « حسن سلطان اورامی » را که یکی از سرداران مشهور اورامان بود و ( 800 - 1000 ) تفنگچی داشت به بهانه ی مذاکره ،گفتگو و اعطای هدیه به روستای ( بیلو ) ی مریوان دعوت کرد . به محض رسیدن حسن سلطان به محل قرار از پشت مورد حمله قرار گرفت و همان جا کشته شد. همچنین طبق فرمان فرهادمیرزا، « علی پاشا » از فرماندهان و سرداران عشیره ی جاف با همراهانش دستگیر شدند؛ هنگاهی که خواستند آن 5 نفر را به دار بیاویزند ، آن ها به جای ابراز ندامت و پشیمانی و طلب بخشش شروع به ناسزا گفتن و فحاشی به فرهاد میرزا و ناصرالدین شاه قاج
ار نمودند . به همین دلیل هر 5 نفر را از دار پایین آورده و ایشان را زنده به گور کردند .
( 4 )
پس ازآن که ایرانیان کارشان با جوامیر آغای هَمَوند رئیس عشیره ی هَمَوند تمام شد، بهانه جویی از او را آغاز کردند. درسال 1886 حسام الملک از کارگزاران قاجاریه به بهانه ی انجام مذاکره و گفتگو او را به سرای قصرشیرین دعوت کرد . بعد از این که جوامیر قدم در سرای قصرشیرین گذاشت ، بااشاره ی حسام الملک از پشت با چاقو و اسلحه مورد حمله قرار گرفت و با خیانت از پای درآمد .
( 5 )
ایل بزرگ شکاک از دست ایرانیان دربدری ها و آوارگی های زیادی کشیده¬ا ند و تنی چند از رؤسای ایشان با وعده و وعید و مکر وحیله حکام ایران فریب خورده و ناجوانمردانه کشته شده اند .
ایرانیان پس ازآن که متوجه شدند بانیروی نظامی نمی توانند برجعفرآغای سمکو ( برادر ارشد اسماعیل آغای سمکو ) پیروز شوند ، برای رهایی از دست او به مکر و حیله وکشتن غافلگیرانه متوسل شدند . بدین منظور ( درسال 1907 ) محمدعلی میرزا از تهران به نظام السلطنه تلگراف زد و دستور داد که جعفرآغای سمکو باید به هر شیوه ی ممکن از بین برود . نظام السلطنه اجرای این حکم را به محمد حسین خان فرمانده ی سواره نظام قرداغ در تبریز سپرد . حسین خان به بهانه ی حل مشکلات فی مابین و مذاکره و گفتگو ، جعفر آغا را به منزل شخصی خود در تبریز دعوت نمود . حسین خان جهت اطمینان خاطر جعفرآقا و نØ
�ان دادن حسن نیت خود ، قرآنی را مهر و امضا نموده و به عنوان هدیه برای جعفرآقا فرستاد .
جعفرآقا دعوت را پذیرفت و راهی تبریز شد . بارسیدن مهمان به درون سرای ، از سوی تفنگچی های حسین خان وحشیانه مورد تهاجم قرار گرفت و درحالی که کاملاً غافلگیر شده بود به قتل رسید . حکام ایرانی به شیوه ی مرسوم و همیشگی خود اجساد جعفرآقا و دوتن از همراهانش را به مدت دو روز در تبریز بردار آویختند .
( 6 )
ایرانیان تلاش زیادی نمودند که ازطریق نظامی اسماعیل آغای سمکو رئیس ایل شکاک را ازبین ببرند اما تمامی تلاش هایشان عقیم و بی ثمر ماند . لذا بارها او را مورد سوء قصد و ترور قرار دادند . در یکی از این سوء قصدها بود، که جعبه ی شیرینی پر از مواد منفجره¬ای را به عنوان هدیه برای ایشان فرستادند ، هرچند اسماعیل آقای سمکو به علت زیرکی و فراست خود ازاین ترور و خیانت جان سالم به دربرد ، اما انفجار این جعبه مرگ برادرش علی آغا را در پی داشت .
عقلانیت حکم می کرد که سمکو هیچ گاه و تحت هیچ شرایطی به ایرانیان اعتماد ننماید . اما او بعدها به دام ایرانیان افتاد و درسال 1930 به بهانه ی حل¬وفصل همیشگی اختلافات فیمابین ، جهت مذاکره و گفتگو به دعوت ایرانیان پاسخ مثبت داد وراهی شهر اشنویه شد. حکام و رؤسای ایرانی طبق عادت و سرشت و خلق وخوی خود به عهد خود وفا ننمودند و در همین شهر به طور غافلگیرانه سمکو را به قتل رساندند . آنها جسد سمکو را پس از انتقال به ارومیه به مدت دو روز بر ار آویختند و در این مدت به حدی جسد ایشان را مورد اهانت و بی حرمتی قرار دادند که کسی قادر به شناسایی او نشد مگر یکی ازهمسرانشان
، آن هم به وسیله ی اثر نیش ماری که برروی یکی ازانگشتانشان قرار داشت .
( 7 )
درمیانه ی ده ی بیست قرن بیستم آن هنگام که اسماعیل آغای سمکو برعلیه حکومت سرکوبگر رضاشاه پهلوی به پاخاسته بود ، در مناطق لرستان و همدان قیامی دیگر توسط یکی از زنان شایسته و مشهور کّرد به نام « قدم خیر » در جریان بود که مدت 7 سال به طول انجامید . ایرانی ها طی این مدت روش های زیادی را برای سرکوب و نابودی قیام قدم خیر بکار گرفتند ، اما نتیجه ای به دست نیاوردند . آن ها عاقبت ازاحساسات دینی قدم خیر بهره گرفتند. رضاشاه پهلوی برای نیل به اهداف شوم خود نامه ای را با یک جلد قرآن کریم مهر و امضا شده به عنوان هدیه و برای نشان دادن حسن نیت و عدم خیانت و فریب و عدم وÙ
�ای به عهد و فقط و فقط برای پایان دادن به اختلافات فی مابین ، برای قدم خیر فرستاد .
برخلاف قول و وعده های رضاشاه به قدم خیر ، به محض این که قدم خیر و افرادش خود را تسلیم نمودند ، تعدادی از فرماندهان و رؤسای قبایل حامی و دنباله رو او که تعدادشان حدود 17 نفر بود اعدام شدند و قدم خیر نیز در یکی از زندان های تهران زندانی شده و پس ازشکنجه های جسمی و روحی فراوان عاقبت در زندان جان به جان آفرین تسلیم کرد .
( 8 )
علاوه بر کشتن غافلگیرانه، ترور و مسموم نمودن جزء روش های مرسوم ایرانیان برای از میان برداشتن رؤسا و رهبران بزرگ کُردها بوده است ، سید طاها پدرزن اسماعیل آغای سمکو و نوه شیخ عبیدالله نهری هم پس ازشکنجه های فراوان در زندان از سوی حکام وقت ایران ، مسموم شده و در اثر همین مسمومیت درسال 1939 حیات را بدرود می گوید .
( 9 )
درهمان سال وفات سیدطاها آتش جنگ جهانی دوم شعله¬ور شد و دولت های روسیه وانگلیس ایران را به اشغال خود درآوردند؛ در نتیجه، وضعیت جدیدی درشرق کردستان پدید آمد . ابتدا [ درمهاباد ] حزب ( ژ . کاف ) تأسیس شد که بعدها به « حزب دمکرات کردستان » تغییر نام داد و قاضی محمد (علیه الرحمه) رهبری حزب را بعهده گرفتند. قاضی محمد با همکاری روسها در 1946 ارکان جمهوری کردستان را بنا نهاد؛ اما تنها 11 ماه از عمر حکومت قاضی سپری شده بود که قاضی و حکومت کردستان قربانی رقابت های بین المللی شدند و درمورخه ی 30 /3 /1947 در میدان «چوارچرا» ، قاضی محمد (پیشوا)، سیف قاضی و صدرقاضی به چوØ
�ه ی دار آویخته شده و شهید شدند .
( 10 )
محمود خان دزلی که رفیق حلمی از او تحت عنوان قهرمان قیام اول شیخ محمود نام می برد ، از دوستان نزدیک شیخ محمود و اسماعیل آغای سمکو بود . اوایل تاسیس جمهوری کردستان در1946 م مسؤلین حکومت ایران به او پیشنهاد مذاکره و گفتگو دادند و بعدها ایشان را از طریق یکی از افسرانشان در گردنه ی «مله خورد» واقع در منطقه ی اورامان در مرز ایران و عراق مسموم نمودند . محمود خان 9 روز بعد از این حادثه در اثر مسمومیت فوت کردند .
( 11 )
پس از تأسیس دستگاه سرکوبگر ساواک درسال 1957 ، سیاست سرکوب ، ترور و خشونت علیه ملت کُرد رو به گسترش نهاد . به طوری که از او اخر دهه ی پنجاه تا سقوط رژیم منحوس پهلوی ، رژیم شاهنشاهی ودستگاه سرکوبگر ساواک به وسیله ی دوستان خود چه در داخل ایران و چه درخارج ازکشور ، افراد زیادی از مسؤلین احزاب کُرد، به خصوص حزب دمکرات کردستان را ترور نموده و از میان برداشتند . به عنوان مثال ساواک در شهرهای اشنویه،نقده و... حزب دمکرات کردستان عراق راکه توسط محمد رضا پهلوی پناه داده شده بود ، وادار به جنگ با حزب دمکرات کردستان ایران نمود و از طریق همین حزب برخی از رهبران ح
زب دمکرات از جمله : سلیمان معینی و ملا آواره را ترور کرد .
( 12 )
هرچند پیشبینی می شد که بعد ازسقوط حکومت محمدرضا پهلوی ، جمهوری اسلامی دربرابر مسأله ی کُرد و حقوق ملی کُردها موضعگیری ایجابی و مثبتی اتخاذ نماید، اما همانگونه که رویدادهای بعدی نشان دادند ، دربرخی موارد جمهوری اسلامی بدتر ازحکومت پهلوی و با شدت عمل بیشتری با مسأله کُرد برخورد نمود . اگر درگذشته و دردوره ی پهلوی به علت این که حکومت خود را سکولار می دانست به مسأله ی دینی و مذهبی توجه زیادی نشده بود و تنها بامسأله ی ملی برخورد می شد،اما درسایه ی جمهوری اسلامی و ولایت فقیه ، مسأله ی مذهبی هم برمسأله ی ملی افزون گردید .
پس از انقلاب 1979 و تأسیس مراکز جاسوسی از جمله « وزارت اطلاعات و امنیت » ،«اطلاعات سپاه پاسداران» و « نیروهای قدس» صدها تن از رهبران و مخالفان جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران ترور شدند .
وظیفه ی اصلی وزارت اطلاعات محافظت از سیستم سیاسی کشور و نابود نمودن نیروها وگروه هایی مخالف ومعاند بامنافع ملی !!! ایران است . لازم به ذکر است که در دوره ی حکومت پهلویها ترور مخالفین در داخل کشور و حداکثر در کشورهای همسایه انجام شده است ، حال آن که در دوره ی جمهوری اسلامی پدیده ی ترور و حذف فیزیکی رهبران و مخالفین سرشناس جمهوری اسلامی مرزهای کشور و حتی کشورهای همسایه را درنوردیده است؛ جاسوسان و تروریست های وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با همکاری و هماهنگی سفارتخانه های ایران در کشورهای اروپایی، درقلب اروپا و دیگر کشورها عملیات تروریستی انجام دØ
�ده اند.
وجود روابط عمیق میان وزارت اطلاعات و وزارت امورخارجه سبب شده است که سفارتخانه ها و کنسولگری های ایران مقدمات لازم جهت انجام بیشتر قتل ها و ترورهای غافلگیرانه به ویژه در اروپا را آماده و در واقع سازماندهی نمایند . خمینی درمدت 10 سال حکومت خود فتوای قتل مخالفان سیاسی ایران را صادر نمود و پس از او این علی اکبر هاشمی رفسنجانی بود که برنامه ی ترور مخالفین سیاسی به ویژه رهبران کُرد را به طور منظم ودقیق دنبال نمود . به این منظور در1989 کمیته ای مخفی به نام ( کمیته ی امور ویژه ) تأسیس و از تمام روش ها ازجمله ( مسموم نمودن ، استفاده از سلاح خفه کن ، چاقو ، خفه ک
ردن و ... ) علیه مخالفین نظام استفاده شد .
دکتر عبدالرحمان قاسملو بعد ازجمهوری کردستان ( 1946 ) و اعدام قاضی محمد ، به عنوان تواناترین سیاستمدار و رهبر حزب دمکرات کردستان شناخته شده است . ایشان درکنگره ی سوم حزب درسال 1973 به رهبری حزب رسید . ایرانی ها بر اساس همان سناریوی قدیمی که بر اساس آن دهها نفر از رهبران کُرد را ترور نموده بودند ، چهلمین روز مرگ خمینی را برای ترور دکتر قاسملو انتخاب کردند . درجلسه ی مذاکره میان دکتر قاسملو و ایرانیان درمورخه ی 14/ 7 / 1989 که درهتل هیلتون شهر وین درجریان بود ، نمایندگان ایران عبارت بودند از : جعفر صحرارودی ، مصطفی اجوادی و امیر بزرگیان و همراهان دکتر قاسÙ
�لو هم عبارت بودند از : فاضل رسول و عبدالله قادری . ایرانی های شرکت کننده درنشست مذاکره با سلاح صداخفه کن دکتر قاسملو و همراهانش را شهید کرده و از محل گریختند . براساس منابع موجود محموداحمدی نژاد رئیس جمهور فعلی ایران در جریان این جنایت حضور داشته و در خارج از هتل نگهبانی می داده است .
( 13 )
درتاریخ 17 / 2 / 1992 پس از گذشت 3 سال از ترور دکتر قاسملو ، دکتر صادق شرفکندی هم که ادامه دهنده ی راه دکتر قاسملو و رهبر حزب دمکرات کردستان بود ، درشهر برلین به همان شیوه ترور شدند .
( 14 )
سیاست ترور جمهوری اسلامی ایران تنها متوجه رهبران ملی نبوده است، بلکه رهبران بزرگ دینی اهل سنت به ویژه علمای کُرد در کردستان هم مورد هجوم دستگاه های سرکوبگر جمهوری اسلامی قرار گرفته ، و توسط این نهادهای سرکوبگر بازداشت، ترور و شکنجه شده اند.«[ استاد شهید] ناصر سبحانی » قافله سالار علمای دینی کُرد در ایران [ درمنزل استاد فاروق فرساد - که بعدها ایشان هم در جریان قتل های زنجیره ای درتاریخ 27 / 11 / 1374 در اردبیل به شهادت رسیدند- ، در شهر سنندج بازداشت شده] پس از9 ماه زندان و شکنجه ، سرانجام در تاریخ
18 / 3 / 1990 به شهادت رسیدند . هم چنین [ استاد علامه ] احمد مفتی زاده پس از تحمل ده سال زندان و انواع شکنجه، شش ماه پس از مرخص شدن از زندان در اثر اذیت و آزارها و شکنجه های وحشیانه دوران زندان، درتاریخ 20 / 11 / 1371 ( اواخر 1992 ) به شهادت رسیدند . استاد ملا محمد ربیعی [ امام جمعه اهل سنت کرمانشاه ] هم در سال 1992 [درجریان قتل های زنجیره ای ] در درون ماشین خود در بیرون ازشهر کرمانشاه به شهادت رسید .
***************************************************************
مردم کُرد ذهن تاریخی ندارند!
مؤخره مترجم
استاد ابراهیم یونسی در یادداشتی بر ترجمه « تاریخ معاصر کُرد » نوشته دیوید مک داول ، نوشته اند : « ازهرجا که آغاز کنی هیچ فرقی نمی کند ، انگار که به قول عوام از « وسط کتاب » گفته ای – و در وسط این کتاب هربار به یک نکته ی مهم می رسی که همه می بینند و توجه نمی کنند : وسط این کتاب بزرگ می گوید « مردم کُرد ذهن تاریخی ندارند » ؛ این کتاب پر از داستان ها و وقایعی است که این نکته را به روشنی نشان می دهند ... فرق نمی کند ، از هر جا که این کتاب را بگشایی انگار از وسط گشوده ای – درست ازوسط ... / ص 5
برای این که متوجه شویم ما کُردها حافظه تاریخی نداریم مثالی ذکر می کنم . از زمان شهادت قاضی محمد و یارانش تنها 62 سال گذشته است . زمانی که در مقایسه با تاریخ دردها و رنج های این ملت بسی کوتاه به نظر می رسد . در این فاصله زمانی اندک ، مردم ما و حتی رهبران سیاسی و ملی تمام نصایح و وصیت های رهبر خود را سخاوتمندانه فراموش نموده و اصلاً درسی ازآن نگرفته¬اند. گویا می خواهند که همه چیز را خود تجربه نمایند و نیازی به تجارب گذشتگان ندارند و دریغا که نتیجه ای جز غدر و خیانت نصیب رهبران و ملت ما نشده است.
پیشوای شهید دربخشی ازوصیت نامه ی سیاسی خود می فرمایند: ... دشمنان ملت کُرد بسیارند. آنها ظالم و ستمگرند ، بیرحم و بی مروت هستند ... برادرانم ، دیگر فریب دشمن را نخورید ، دشمنان کُرد از هر رنگ و نژاد و قوم و قبیله ای که باشند، فرقی نمی کند، دشمن ما هستند. آنها بیرحم و بی مروت اند و به شما رحم نمی کنند . دشمن شما را به جان هم انداخته و شما را به وسیله ی گروهی از خودتان نابود می کند . باحیله و نیرنگ شما را به جان هم می اندازد . در میان تمام دشمنان ملت کُرد ، دشمن عجم ( فارس ها ) ظالم ترین، ملعونترین و خدانشناس ترین و بیرحم ترین دشمنان اند . آن ها از انجام هیچ جنا
یتی علیه کُردها خودداری نمی کنند . و در طول تاریخ با ملت کُرد کینه ای دیرینه داشته و دارند . تاریخ را بنگرید تمام بزرگ مردان ملت ما از اسماعیل آغای سمکو گرفته تا حمزه آغای شکاک و حمزه آغای منگور و چندین و چند تن دیگر را فریب داده و ایشان را به صلح و دوستی فرا خوانده و بعد از پراکندن مردم از اطراف ایشان در نهایت ناجوانمردی ایشان را کشتند .
تمامی این مردان را با سوگند به کلام خداوند فریب داده اند که گویا عجم( فارس ها ) نسبت بدیشان نیت خیر داشته و در حق ایشان نیکی خواهند کرد. اما این کُرد خوش باور بوده است که فریب سوگندهای عجم( فارس ها ) را خورده و آن ها را باور کرده است . حال آن که در طول تاریخ تا روزگار ما کسی ندیده و نشنیده است که عجم( فارس ها ) به سوگند و پیمان ها و وعده هایی که به رهبران کُرد داده اند وفا نمایند و عهد خود به جای آورند . همه ی وعدوعید هایشان دروغ بود ودروغ .
اینک من به عنوان برادر کوچک شما به خاطر رضای خدا به شما می گویم : اتحاد داشته باشید و دست از یاری و همکاری همدیگر برندارید . مطمئن باشید اگر عجم ها (فارس ها)به شما عسل بدهند ، حتماً آن را مسموم نموده اند . سوگندها و پیمان های دروغین عجم ها ( فارس ها ) را باور نکنید. چون اگر هزار بار هم به کلام خداوند سوگند خورده و به شما وعده دهند ، مطمئن باشید هدف و نیتی جز فریب شما ندارد
اما و هزار اما راهی را که رهبران ما رفتند به قول جلال ملکشاه ( این راه / همان کوره راه پارسالی است ) باز این ما بودیم که از تجارب تاریخی درسی نگرفتیم و وعده های حکام فارس را باز باورکردیم و پنداشتیم تبرهایی وجود دارند که درختان را نمی برند .
استاد احمدمفتی زاده وعده های سران حکومت اسلامی !!!! را باور کرد و بعدها متوجه نفاق آنها شد اما افسوس که دیگر کار از کار گذشته بود . به قول شادروان استاد هژار کاک احمد نمی دانست که آخوندها دروغ گفتن را برای خود حرام نمی دانند . پیامبر صلح و آشتی هم به نوعی فریب فارس ها راخورد . به قول جاناتان رندل در کتاب با این رسوایی چه بخشایشی ؟ - ص 411-412 [ قاسملو ] مردی بود آشنا به راه و رسم جهان، که در13 ژوئیه 1989 یک جوخه پلیس مخفی ایران، درمقام اعضای یک هیأت مذاکره کننده سیاسی سطح بال ، اورابه گلوله بستند . این حرکت برای مرد هوشمندی چون او عملی بیفکرانه بود. – چه چیزی س
بب شده است که رهبران ما اعم از ملی و مذهبی زود فریب بخورند غیر از این که حافظه ی تاریخی نداشته و ندارند ؟ به قول اخوان ثالث مگر ما از پهلوی چه دیدیم تا ازولایت فقیه انتظار خیری داشته باشیم ؟ : [ ز آن چه حاصل ، جز دروغ و جز دروغ ؟ / زین چه حاصل ، جزفریب و جزفریب ؟ - زمستان / ص 119 چاپ یازدهم ] ما خود قربانی شدیم باید به کودکانمان یاد دهیم که از تاریخ درس بگیرند و دشمنان خود را بشناسند .
هرشب ستاره ای به زمین می کشند وباز / این آسمان غم زده غرق ستاره هاست
یادشان گرامی وراهشان پررهرو باد .
منبع : مجله لڤین شماره 86 – مارس 2009
درتاریخ گذشته وحال ایران ، بیش از 20 تن ازرهبران وشخصیت های سیاسی شرق کردستان به هنگام دعوت جهت مذاکره وگفتگو شهید شده اند .
رهبران واُمرای کُرد درشرق کُردستان ، متفاوت ازدیگر بخش های کردستان ازطرف حکام ایران به نام مذاکره وگفتگو دعوت وفریب داده شده ، غافلگیرانه ترور شده اند و به منظور زهرچشم گرفتن ازمردم اجسادشان مدت ها در میادین شهرها به دار آویخته می شد تادیگر کسی به فکر قیام نیفتد. درست همان سنتی که حکومت فعلی ایران هم دربرابر مخالفان سیاسی وفعالان کُرد اجرا نموده و با اعدام به آن ها پاسخ می دهد .
( 1 )
درابتدای تأسیس دولت ( حکومت ) شیعه مذهب صفویه توسط شاه اسماعیل صفوی ، به سال (1501 ) درایران ، کُردها وجامعه ی کُردی موردشدیدترین ستم های ملی ، مذهبی و سیاسی قرار گرفتند .
شاه اسماعیل صفوی پس ازنابودی دشمنانش ، جهت نیل به زیاده طلبی های خود وکنترل مناطق استراتژیک ودستیابی به دریای مدیترانه ، به سوی غرب کشورش لشکر کشی کرد . لشکر شاه کردستان راموردهجوم قرارداده ، ویرانی های زیادی برجای نهادند .
این تصمیم وموضعگیری شاه اسماعیل وجنایات لشکریانش برای اُمرای کُرد به خصوص « میر جزیره » قابل هضم نبود وبه دفاع ازخود وحاکمیتشان پرداختند . هم زمان برخی ازاُمرای کُرد که تعدادشان را 10 نفر ذکر کرده اند ، به خاطر « ترس » یا « طمع » جهت ابراز ارادت واعلام مراتب بندگی وحلقه بگوش بودن خود برای شاه اسماعیل صفوی به طرف شهر « خوی » رهسپار شدند . بارسیدن آن ها به خوی ، شاه بیشتر ایشان را به دارآویخت وچندنفر باقی مانده را اسیر و زندانی نمود . احتمالاً درتاریخ معاصر کُرد این اولین ترور وخیانت صفویان وایرانیان به کُردها ورهبران کُرد است که به عنوان اُمراÛ
Œ امیر نشین های کُرد شناخته شده بودند . حکام ایران هرگاه از برافروختن جنگ داخلی میان اُمرای کُرد ناتوان و مأیوس می شدند ، ازطریق « مسموم کردن » یا « دعوت از ایشان به بهانه ی مذاکره وگفتگو » ویا « اعطای خلعت » بدیشان ، آن ها را کشته و ازبین برده اند و پس از اهانت به اجسادشان ، به منظورتحقیر، ترساندن و زهرچشم گرفتن از مردم این اجساد را مدت ها به دارآویخته اند ؛ سنت و میراثی که امروزهم حکومت جمهوری اسلامی !! [ اسماعیلی ونه اسلامی ] دربرابر فعالان کُرد و اعضا و طرفداران احزاب کُرد آن رابه کار می گیرد .
( 2 )
آن هنگام که قاجاریه حکومت رادرایران به دست گرفتند ، وضعیت کردستان ایران (شرق کردستان ) بسی اسفناکتر بود . پیمان ارزروم دوم میان دولت عثمانی و قاجاریه درسال (1847 ) فرصت خوبی را برای از بین بردن رهبران و فرماندهان کُرد در اختیار شاهان قاجار قرار داد . « حمزه آقای منگور » یکی ازمردان شایسته و مشهور قیام شیح عبیدالله که در برخی از منابع ازاو تحت عنوان سپهسالار نام برده شده است ، بعد از قیام به بهانه ی مذاکره توسط وزیر فؤادی از مسؤلین بلند پایه قاجار به یکی از قرارگاه های نظامی دعوت شد . تیراندازانی که براساس برنامه قبلی برای ترور حمزه آقا سنگر گرفته وØ
�ماده شده بودند به محض رسیدن ایشان به محل قرار ، او را مورد هجوم قرار داده وکشتند .سپس جسد حمزه آقا پیش امیر نظام الدین حاکم ارومیه فرستاده شد وایشان هم برای ایجاد رعب و وحشت و زهرچشم گرفتن از مردم دستور داد که سر ٍ حمزه آقا از جسد جدا شده وآن را بر نیزه ای قرار داده در شهر بگردانند.
( 3 )
آن هنگام که فرهاد میرزا به سال ( 1284 ) هجری حاکم کردستان شد ، « حسن سلطان اورامی » را که یکی از سرداران مشهور اورامان بود و ( 800 - 1000 ) تفنگچی داشت به بهانه ی مذاکره ،گفتگو و اعطای هدیه به روستای ( بیلو ) ی مریوان دعوت کرد . به محض رسیدن حسن سلطان به محل قرار از پشت مورد حمله قرار گرفت و همان جا کشته شد. همچنین طبق فرمان فرهادمیرزا، « علی پاشا » از فرماندهان و سرداران عشیره ی جاف با همراهانش دستگیر شدند؛ هنگاهی که خواستند آن 5 نفر را به دار بیاویزند ، آن ها به جای ابراز ندامت و پشیمانی و طلب بخشش شروع به ناسزا گفتن و فحاشی به فرهاد میرزا و ناصرالدین شاه قاج
ار نمودند . به همین دلیل هر 5 نفر را از دار پایین آورده و ایشان را زنده به گور کردند .
( 4 )
پس ازآن که ایرانیان کارشان با جوامیر آغای هَمَوند رئیس عشیره ی هَمَوند تمام شد، بهانه جویی از او را آغاز کردند. درسال 1886 حسام الملک از کارگزاران قاجاریه به بهانه ی انجام مذاکره و گفتگو او را به سرای قصرشیرین دعوت کرد . بعد از این که جوامیر قدم در سرای قصرشیرین گذاشت ، بااشاره ی حسام الملک از پشت با چاقو و اسلحه مورد حمله قرار گرفت و با خیانت از پای درآمد .
( 5 )
ایل بزرگ شکاک از دست ایرانیان دربدری ها و آوارگی های زیادی کشیده¬ا ند و تنی چند از رؤسای ایشان با وعده و وعید و مکر وحیله حکام ایران فریب خورده و ناجوانمردانه کشته شده اند .
ایرانیان پس ازآن که متوجه شدند بانیروی نظامی نمی توانند برجعفرآغای سمکو ( برادر ارشد اسماعیل آغای سمکو ) پیروز شوند ، برای رهایی از دست او به مکر و حیله وکشتن غافلگیرانه متوسل شدند . بدین منظور ( درسال 1907 ) محمدعلی میرزا از تهران به نظام السلطنه تلگراف زد و دستور داد که جعفرآغای سمکو باید به هر شیوه ی ممکن از بین برود . نظام السلطنه اجرای این حکم را به محمد حسین خان فرمانده ی سواره نظام قرداغ در تبریز سپرد . حسین خان به بهانه ی حل مشکلات فی مابین و مذاکره و گفتگو ، جعفر آغا را به منزل شخصی خود در تبریز دعوت نمود . حسین خان جهت اطمینان خاطر جعفرآقا و نØ
�ان دادن حسن نیت خود ، قرآنی را مهر و امضا نموده و به عنوان هدیه برای جعفرآقا فرستاد .
جعفرآقا دعوت را پذیرفت و راهی تبریز شد . بارسیدن مهمان به درون سرای ، از سوی تفنگچی های حسین خان وحشیانه مورد تهاجم قرار گرفت و درحالی که کاملاً غافلگیر شده بود به قتل رسید . حکام ایرانی به شیوه ی مرسوم و همیشگی خود اجساد جعفرآقا و دوتن از همراهانش را به مدت دو روز در تبریز بردار آویختند .
( 6 )
ایرانیان تلاش زیادی نمودند که ازطریق نظامی اسماعیل آغای سمکو رئیس ایل شکاک را ازبین ببرند اما تمامی تلاش هایشان عقیم و بی ثمر ماند . لذا بارها او را مورد سوء قصد و ترور قرار دادند . در یکی از این سوء قصدها بود، که جعبه ی شیرینی پر از مواد منفجره¬ای را به عنوان هدیه برای ایشان فرستادند ، هرچند اسماعیل آقای سمکو به علت زیرکی و فراست خود ازاین ترور و خیانت جان سالم به دربرد ، اما انفجار این جعبه مرگ برادرش علی آغا را در پی داشت .
عقلانیت حکم می کرد که سمکو هیچ گاه و تحت هیچ شرایطی به ایرانیان اعتماد ننماید . اما او بعدها به دام ایرانیان افتاد و درسال 1930 به بهانه ی حل¬وفصل همیشگی اختلافات فیمابین ، جهت مذاکره و گفتگو به دعوت ایرانیان پاسخ مثبت داد وراهی شهر اشنویه شد. حکام و رؤسای ایرانی طبق عادت و سرشت و خلق وخوی خود به عهد خود وفا ننمودند و در همین شهر به طور غافلگیرانه سمکو را به قتل رساندند . آنها جسد سمکو را پس از انتقال به ارومیه به مدت دو روز بر ار آویختند و در این مدت به حدی جسد ایشان را مورد اهانت و بی حرمتی قرار دادند که کسی قادر به شناسایی او نشد مگر یکی ازهمسرانشان
، آن هم به وسیله ی اثر نیش ماری که برروی یکی ازانگشتانشان قرار داشت .
( 7 )
درمیانه ی ده ی بیست قرن بیستم آن هنگام که اسماعیل آغای سمکو برعلیه حکومت سرکوبگر رضاشاه پهلوی به پاخاسته بود ، در مناطق لرستان و همدان قیامی دیگر توسط یکی از زنان شایسته و مشهور کّرد به نام « قدم خیر » در جریان بود که مدت 7 سال به طول انجامید . ایرانی ها طی این مدت روش های زیادی را برای سرکوب و نابودی قیام قدم خیر بکار گرفتند ، اما نتیجه ای به دست نیاوردند . آن ها عاقبت ازاحساسات دینی قدم خیر بهره گرفتند. رضاشاه پهلوی برای نیل به اهداف شوم خود نامه ای را با یک جلد قرآن کریم مهر و امضا شده به عنوان هدیه و برای نشان دادن حسن نیت و عدم خیانت و فریب و عدم وÙ
�ای به عهد و فقط و فقط برای پایان دادن به اختلافات فی مابین ، برای قدم خیر فرستاد .
برخلاف قول و وعده های رضاشاه به قدم خیر ، به محض این که قدم خیر و افرادش خود را تسلیم نمودند ، تعدادی از فرماندهان و رؤسای قبایل حامی و دنباله رو او که تعدادشان حدود 17 نفر بود اعدام شدند و قدم خیر نیز در یکی از زندان های تهران زندانی شده و پس ازشکنجه های جسمی و روحی فراوان عاقبت در زندان جان به جان آفرین تسلیم کرد .
( 8 )
علاوه بر کشتن غافلگیرانه، ترور و مسموم نمودن جزء روش های مرسوم ایرانیان برای از میان برداشتن رؤسا و رهبران بزرگ کُردها بوده است ، سید طاها پدرزن اسماعیل آغای سمکو و نوه شیخ عبیدالله نهری هم پس ازشکنجه های فراوان در زندان از سوی حکام وقت ایران ، مسموم شده و در اثر همین مسمومیت درسال 1939 حیات را بدرود می گوید .
( 9 )
درهمان سال وفات سیدطاها آتش جنگ جهانی دوم شعله¬ور شد و دولت های روسیه وانگلیس ایران را به اشغال خود درآوردند؛ در نتیجه، وضعیت جدیدی درشرق کردستان پدید آمد . ابتدا [ درمهاباد ] حزب ( ژ . کاف ) تأسیس شد که بعدها به « حزب دمکرات کردستان » تغییر نام داد و قاضی محمد (علیه الرحمه) رهبری حزب را بعهده گرفتند. قاضی محمد با همکاری روسها در 1946 ارکان جمهوری کردستان را بنا نهاد؛ اما تنها 11 ماه از عمر حکومت قاضی سپری شده بود که قاضی و حکومت کردستان قربانی رقابت های بین المللی شدند و درمورخه ی 30 /3 /1947 در میدان «چوارچرا» ، قاضی محمد (پیشوا)، سیف قاضی و صدرقاضی به چوØ
�ه ی دار آویخته شده و شهید شدند .
( 10 )
محمود خان دزلی که رفیق حلمی از او تحت عنوان قهرمان قیام اول شیخ محمود نام می برد ، از دوستان نزدیک شیخ محمود و اسماعیل آغای سمکو بود . اوایل تاسیس جمهوری کردستان در1946 م مسؤلین حکومت ایران به او پیشنهاد مذاکره و گفتگو دادند و بعدها ایشان را از طریق یکی از افسرانشان در گردنه ی «مله خورد» واقع در منطقه ی اورامان در مرز ایران و عراق مسموم نمودند . محمود خان 9 روز بعد از این حادثه در اثر مسمومیت فوت کردند .
( 11 )
پس از تأسیس دستگاه سرکوبگر ساواک درسال 1957 ، سیاست سرکوب ، ترور و خشونت علیه ملت کُرد رو به گسترش نهاد . به طوری که از او اخر دهه ی پنجاه تا سقوط رژیم منحوس پهلوی ، رژیم شاهنشاهی ودستگاه سرکوبگر ساواک به وسیله ی دوستان خود چه در داخل ایران و چه درخارج ازکشور ، افراد زیادی از مسؤلین احزاب کُرد، به خصوص حزب دمکرات کردستان را ترور نموده و از میان برداشتند . به عنوان مثال ساواک در شهرهای اشنویه،نقده و... حزب دمکرات کردستان عراق راکه توسط محمد رضا پهلوی پناه داده شده بود ، وادار به جنگ با حزب دمکرات کردستان ایران نمود و از طریق همین حزب برخی از رهبران ح
زب دمکرات از جمله : سلیمان معینی و ملا آواره را ترور کرد .
( 12 )
هرچند پیشبینی می شد که بعد ازسقوط حکومت محمدرضا پهلوی ، جمهوری اسلامی دربرابر مسأله ی کُرد و حقوق ملی کُردها موضعگیری ایجابی و مثبتی اتخاذ نماید، اما همانگونه که رویدادهای بعدی نشان دادند ، دربرخی موارد جمهوری اسلامی بدتر ازحکومت پهلوی و با شدت عمل بیشتری با مسأله کُرد برخورد نمود . اگر درگذشته و دردوره ی پهلوی به علت این که حکومت خود را سکولار می دانست به مسأله ی دینی و مذهبی توجه زیادی نشده بود و تنها بامسأله ی ملی برخورد می شد،اما درسایه ی جمهوری اسلامی و ولایت فقیه ، مسأله ی مذهبی هم برمسأله ی ملی افزون گردید .
پس از انقلاب 1979 و تأسیس مراکز جاسوسی از جمله « وزارت اطلاعات و امنیت » ،«اطلاعات سپاه پاسداران» و « نیروهای قدس» صدها تن از رهبران و مخالفان جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران ترور شدند .
وظیفه ی اصلی وزارت اطلاعات محافظت از سیستم سیاسی کشور و نابود نمودن نیروها وگروه هایی مخالف ومعاند بامنافع ملی !!! ایران است . لازم به ذکر است که در دوره ی حکومت پهلویها ترور مخالفین در داخل کشور و حداکثر در کشورهای همسایه انجام شده است ، حال آن که در دوره ی جمهوری اسلامی پدیده ی ترور و حذف فیزیکی رهبران و مخالفین سرشناس جمهوری اسلامی مرزهای کشور و حتی کشورهای همسایه را درنوردیده است؛ جاسوسان و تروریست های وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با همکاری و هماهنگی سفارتخانه های ایران در کشورهای اروپایی، درقلب اروپا و دیگر کشورها عملیات تروریستی انجام دØ
�ده اند.
وجود روابط عمیق میان وزارت اطلاعات و وزارت امورخارجه سبب شده است که سفارتخانه ها و کنسولگری های ایران مقدمات لازم جهت انجام بیشتر قتل ها و ترورهای غافلگیرانه به ویژه در اروپا را آماده و در واقع سازماندهی نمایند . خمینی درمدت 10 سال حکومت خود فتوای قتل مخالفان سیاسی ایران را صادر نمود و پس از او این علی اکبر هاشمی رفسنجانی بود که برنامه ی ترور مخالفین سیاسی به ویژه رهبران کُرد را به طور منظم ودقیق دنبال نمود . به این منظور در1989 کمیته ای مخفی به نام ( کمیته ی امور ویژه ) تأسیس و از تمام روش ها ازجمله ( مسموم نمودن ، استفاده از سلاح خفه کن ، چاقو ، خفه ک
ردن و ... ) علیه مخالفین نظام استفاده شد .
دکتر عبدالرحمان قاسملو بعد ازجمهوری کردستان ( 1946 ) و اعدام قاضی محمد ، به عنوان تواناترین سیاستمدار و رهبر حزب دمکرات کردستان شناخته شده است . ایشان درکنگره ی سوم حزب درسال 1973 به رهبری حزب رسید . ایرانی ها بر اساس همان سناریوی قدیمی که بر اساس آن دهها نفر از رهبران کُرد را ترور نموده بودند ، چهلمین روز مرگ خمینی را برای ترور دکتر قاسملو انتخاب کردند . درجلسه ی مذاکره میان دکتر قاسملو و ایرانیان درمورخه ی 14/ 7 / 1989 که درهتل هیلتون شهر وین درجریان بود ، نمایندگان ایران عبارت بودند از : جعفر صحرارودی ، مصطفی اجوادی و امیر بزرگیان و همراهان دکتر قاسÙ
�لو هم عبارت بودند از : فاضل رسول و عبدالله قادری . ایرانی های شرکت کننده درنشست مذاکره با سلاح صداخفه کن دکتر قاسملو و همراهانش را شهید کرده و از محل گریختند . براساس منابع موجود محموداحمدی نژاد رئیس جمهور فعلی ایران در جریان این جنایت حضور داشته و در خارج از هتل نگهبانی می داده است .
( 13 )
درتاریخ 17 / 2 / 1992 پس از گذشت 3 سال از ترور دکتر قاسملو ، دکتر صادق شرفکندی هم که ادامه دهنده ی راه دکتر قاسملو و رهبر حزب دمکرات کردستان بود ، درشهر برلین به همان شیوه ترور شدند .
( 14 )
سیاست ترور جمهوری اسلامی ایران تنها متوجه رهبران ملی نبوده است، بلکه رهبران بزرگ دینی اهل سنت به ویژه علمای کُرد در کردستان هم مورد هجوم دستگاه های سرکوبگر جمهوری اسلامی قرار گرفته ، و توسط این نهادهای سرکوبگر بازداشت، ترور و شکنجه شده اند.«[ استاد شهید] ناصر سبحانی » قافله سالار علمای دینی کُرد در ایران [ درمنزل استاد فاروق فرساد - که بعدها ایشان هم در جریان قتل های زنجیره ای درتاریخ 27 / 11 / 1374 در اردبیل به شهادت رسیدند- ، در شهر سنندج بازداشت شده] پس از9 ماه زندان و شکنجه ، سرانجام در تاریخ
18 / 3 / 1990 به شهادت رسیدند . هم چنین [ استاد علامه ] احمد مفتی زاده پس از تحمل ده سال زندان و انواع شکنجه، شش ماه پس از مرخص شدن از زندان در اثر اذیت و آزارها و شکنجه های وحشیانه دوران زندان، درتاریخ 20 / 11 / 1371 ( اواخر 1992 ) به شهادت رسیدند . استاد ملا محمد ربیعی [ امام جمعه اهل سنت کرمانشاه ] هم در سال 1992 [درجریان قتل های زنجیره ای ] در درون ماشین خود در بیرون ازشهر کرمانشاه به شهادت رسید .
***************************************************************
مردم کُرد ذهن تاریخی ندارند!
مؤخره مترجم
استاد ابراهیم یونسی در یادداشتی بر ترجمه « تاریخ معاصر کُرد » نوشته دیوید مک داول ، نوشته اند : « ازهرجا که آغاز کنی هیچ فرقی نمی کند ، انگار که به قول عوام از « وسط کتاب » گفته ای – و در وسط این کتاب هربار به یک نکته ی مهم می رسی که همه می بینند و توجه نمی کنند : وسط این کتاب بزرگ می گوید « مردم کُرد ذهن تاریخی ندارند » ؛ این کتاب پر از داستان ها و وقایعی است که این نکته را به روشنی نشان می دهند ... فرق نمی کند ، از هر جا که این کتاب را بگشایی انگار از وسط گشوده ای – درست ازوسط ... / ص 5
برای این که متوجه شویم ما کُردها حافظه تاریخی نداریم مثالی ذکر می کنم . از زمان شهادت قاضی محمد و یارانش تنها 62 سال گذشته است . زمانی که در مقایسه با تاریخ دردها و رنج های این ملت بسی کوتاه به نظر می رسد . در این فاصله زمانی اندک ، مردم ما و حتی رهبران سیاسی و ملی تمام نصایح و وصیت های رهبر خود را سخاوتمندانه فراموش نموده و اصلاً درسی ازآن نگرفته¬اند. گویا می خواهند که همه چیز را خود تجربه نمایند و نیازی به تجارب گذشتگان ندارند و دریغا که نتیجه ای جز غدر و خیانت نصیب رهبران و ملت ما نشده است.
پیشوای شهید دربخشی ازوصیت نامه ی سیاسی خود می فرمایند: ... دشمنان ملت کُرد بسیارند. آنها ظالم و ستمگرند ، بیرحم و بی مروت هستند ... برادرانم ، دیگر فریب دشمن را نخورید ، دشمنان کُرد از هر رنگ و نژاد و قوم و قبیله ای که باشند، فرقی نمی کند، دشمن ما هستند. آنها بیرحم و بی مروت اند و به شما رحم نمی کنند . دشمن شما را به جان هم انداخته و شما را به وسیله ی گروهی از خودتان نابود می کند . باحیله و نیرنگ شما را به جان هم می اندازد . در میان تمام دشمنان ملت کُرد ، دشمن عجم ( فارس ها ) ظالم ترین، ملعونترین و خدانشناس ترین و بیرحم ترین دشمنان اند . آن ها از انجام هیچ جنا
یتی علیه کُردها خودداری نمی کنند . و در طول تاریخ با ملت کُرد کینه ای دیرینه داشته و دارند . تاریخ را بنگرید تمام بزرگ مردان ملت ما از اسماعیل آغای سمکو گرفته تا حمزه آغای شکاک و حمزه آغای منگور و چندین و چند تن دیگر را فریب داده و ایشان را به صلح و دوستی فرا خوانده و بعد از پراکندن مردم از اطراف ایشان در نهایت ناجوانمردی ایشان را کشتند .
تمامی این مردان را با سوگند به کلام خداوند فریب داده اند که گویا عجم( فارس ها ) نسبت بدیشان نیت خیر داشته و در حق ایشان نیکی خواهند کرد. اما این کُرد خوش باور بوده است که فریب سوگندهای عجم( فارس ها ) را خورده و آن ها را باور کرده است . حال آن که در طول تاریخ تا روزگار ما کسی ندیده و نشنیده است که عجم( فارس ها ) به سوگند و پیمان ها و وعده هایی که به رهبران کُرد داده اند وفا نمایند و عهد خود به جای آورند . همه ی وعدوعید هایشان دروغ بود ودروغ .
اینک من به عنوان برادر کوچک شما به خاطر رضای خدا به شما می گویم : اتحاد داشته باشید و دست از یاری و همکاری همدیگر برندارید . مطمئن باشید اگر عجم ها (فارس ها)به شما عسل بدهند ، حتماً آن را مسموم نموده اند . سوگندها و پیمان های دروغین عجم ها ( فارس ها ) را باور نکنید. چون اگر هزار بار هم به کلام خداوند سوگند خورده و به شما وعده دهند ، مطمئن باشید هدف و نیتی جز فریب شما ندارد
اما و هزار اما راهی را که رهبران ما رفتند به قول جلال ملکشاه ( این راه / همان کوره راه پارسالی است ) باز این ما بودیم که از تجارب تاریخی درسی نگرفتیم و وعده های حکام فارس را باز باورکردیم و پنداشتیم تبرهایی وجود دارند که درختان را نمی برند .
استاد احمدمفتی زاده وعده های سران حکومت اسلامی !!!! را باور کرد و بعدها متوجه نفاق آنها شد اما افسوس که دیگر کار از کار گذشته بود . به قول شادروان استاد هژار کاک احمد نمی دانست که آخوندها دروغ گفتن را برای خود حرام نمی دانند . پیامبر صلح و آشتی هم به نوعی فریب فارس ها راخورد . به قول جاناتان رندل در کتاب با این رسوایی چه بخشایشی ؟ - ص 411-412 [ قاسملو ] مردی بود آشنا به راه و رسم جهان، که در13 ژوئیه 1989 یک جوخه پلیس مخفی ایران، درمقام اعضای یک هیأت مذاکره کننده سیاسی سطح بال ، اورابه گلوله بستند . این حرکت برای مرد هوشمندی چون او عملی بیفکرانه بود. – چه چیزی س
بب شده است که رهبران ما اعم از ملی و مذهبی زود فریب بخورند غیر از این که حافظه ی تاریخی نداشته و ندارند ؟ به قول اخوان ثالث مگر ما از پهلوی چه دیدیم تا ازولایت فقیه انتظار خیری داشته باشیم ؟ : [ ز آن چه حاصل ، جز دروغ و جز دروغ ؟ / زین چه حاصل ، جزفریب و جزفریب ؟ - زمستان / ص 119 چاپ یازدهم ] ما خود قربانی شدیم باید به کودکانمان یاد دهیم که از تاریخ درس بگیرند و دشمنان خود را بشناسند .
هرشب ستاره ای به زمین می کشند وباز / این آسمان غم زده غرق ستاره هاست
یادشان گرامی وراهشان پررهرو باد .
Monday, April 13, 2009
Sunday, April 12, 2009
بۆ جەلال تاڵەبانی !
ئەوەتا لە پێش چاوتان، عێراقی عروبە، ئەو عێراقەی، بە خوێنی كورد هەناسەی ژیانی ئەدا و له ساڵی 2003 دا ڕوخا، که‌چی تۆ و مەسعود بارزانی، چوون زیندووتان كردەوە.
ئه‌مڕۆش وه‌ک ده‌بینی، عێراقی عروبەکه‌تان له کاتێکدا تۆ هەر بە ناو كوردیت، تۆی كوردی ناوێت.
جەعفەری، عەللاوی، مالیكی و هاشمی، كە به خوێنی یەكتر تینوون، لێ دژی کورد هاوته‌بان و نرخی یەك پووش بۆ تۆی کورد دانانێن. ئەو عەرەبانەی تۆ بە ماچ سەر و قاچیان بە سەر ئەكەیتەوە، تۆیان ناوێت. تۆ بە ناو سەرۆكی كۆماریت، كەچی بۆ ئەو كۆنگرەیه‌ی، که پاشا و سەرۆككۆمارەكان بانگکراون، بێ نرخانە تۆیان ڕەفز كرد.
بۆ كۆنگرەی عەرەبی ـ لاتینی (وڵاتانی باشوری ئەمریكا)یش تۆ داوات كرد، تارق هاشمی نوێنەرایەتی عێراق بكات، له به‌ر ئهوهی ئه‌مه‌شیان داواکاری تۆ بوو، داواکه‌یان ڕەفز كردیت!
كاتێك عەرەبەكان قەپۆزیان شكاندیت، فەرمووت تۆ مالیكیت داناوه بۆ نوێنەرایەتیكردنی عێراق، كەچی مالیكی نەك هەر وه‌ڵامی نه‌دایته‌وه، بەڵكو جارێکی تر بۆ سووکایه‌تی پێکردنت، پێشنیاره‌که‌تیان خستە ناو زەرفێکه‌وه و بۆتیانی ڕەوانە كردەوە! ئه‌گه‌ر بۆ خۆتان له‌وه سووکتر نه‌بن ئه‌مه چ سووکایه‌تییه‌که تۆ قبوڵی ده‌که‌یت؟
مالیكی وه‌ڵامی دایته‌وه و پێی گووتی: تۆ منت دانه‌ناوه، دەسەڵاتی تۆ ته‌نها ڕەمزیە، لێ ده‌سه‌ڵاتی من باڵایه له عێراقدا.
تۆ بای یەك زەڕڕە قوڕسایی و نرخت له به‌غدا نییه، هێشتا قاچت نەخستە سەر زەوی كۆریای باشوور، مالیكی باڵادەست، تۆی پوچەڵكردەوە، پێی ڕایگەیاندن، هەرچی پرۆتۆکۆلێک تۆ ئیمزای بكەی، نرخی توورێکی قووڕاوی نابێ. هەر بۆیە سوك و ئاسان تۆیان ناردەوە بۆ عێراق!
ئێران و توركیا، بە بەردەوامی بۆردومانبارانی (كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان) ئەكەن، نه‌ک ناڕه‌زاییه‌ک له ده‌متان نایه‌ته ده‌رێ، که‌چی به به‌رده‌وامی سه‌ردانی وڵاته‌که‌یان ده‌که‌یت، ڕیزت لێناگیرێت، له مێژووی سه‌رکرده‌ی هیچ وڵاتێکدا که‌سێکی وه‌ک تۆ ی تێدا هه‌ڵنه‌که‌وتووه، وه‌ک تۆ سووک بێت، ئه‌و هه‌ڵسوکه‌وتانه ته‌نها له خۆت ده‌وه‌شێته‌وه، ئه‌وه‌نده بێڕێزیت پێده‌کرێت، ته‌نانه‌ت به ڕەوای نابینن وه‌ک ڕێو ره‌سمی سەرۆكی وڵاتانی دیکه پێشوازی و ماڵئاواییت لێبكەن، كەچی تۆ وەك تەیری گوول لە ژێر خۆڵ و خۆری بەغدادا چاوەڕێیان دەكەیت، تا ماچ و موچیان بکه‌یت، فەرشی سور بخه‌یته به‌ر پێیان، بیان به‌یته ژووره‌وه بۆ ئەو دیوه‌خانەی، تیایدا پێت پێده‌که‌نن، نوكتەت پێده‌گێڕنه‌وه و گاڵتەت پێده‌که‌ن.
كەم سایت و پێگە و میدیای عەرەب هەیە هێرش نەكاتە سەر که‌سایه‌تیت، بە نۆكەر، زەلیل، سووك و نزم، باسیان له تۆ نه‌کردبیت!؟
ئەوەتا نە كەركوكت گەڕاندەوە بۆ سەر كوردستان، نە هەڵەبجە و ئەنفالت بە جێنۆساید ناسێنرا، خۆت مه‌سعود بارزانی هاو ڕه‌وشت و هاوشێوه‌ت، کارێکی واتان کردووه، ته‌نانه‌ت گومان له سه‌ر بوونی کورد بکرێت وه‌ک نه‌ته‌وه.
نەك هەر ئەمە، بەڵكو تۆ چوویتە كەركوك و باسی 32% ت كرد بۆ كورد و عەرەب و توركمان. ئەو كەركوكەی، له سه‌رده‌می سه‌ددامدا، كورد بە نیوەی ڕازی نەبوو، (نۆشێروان موسته‌فا شاهێدە، كە سەددام ساڵی 1991 پێی گوتن نیوەی كەركوك بۆ ئێوە و نیوەش بۆ ئێمە).
بۆ هەڵەبجەش جەنابت هەردوو فڕۆكەوانەكەت ئازاد كرد، بۆ ئەوەی كورد بەڵگەی بەدەستەوە نەمێنێ، كە بەعسییه‌کان كیمیابارانی هەڵەبجه‌یان کردووه، ئێستاش عارەبە شۆڤێنیەكان نكۆڵی لەوە دەكەن و تۆمەت دەخەنە پاڵ ئێران.
له‌م دواییه‌شدا چوویته تورکیا، بۆ مافی ڕه‌واوی میلله‌تێک، بۆ سەربەخۆیی و کوردستان شه‌کرێکتان شکاند کاتێک وتتان، که بوونی ده‌وڵه‌تی کوردی خەونی نێو قەسیدەی شاعیرانەیه، داوات كرد، که پێشمەرگە و گریللای كورد لە ڕۆژهەڵات و باكوری كوردستان چەك دابنێ.
هه‌رچی نه‌هامه‌تیی و سووکایه‌تیی هه‌یه، خۆت و بنه‌ماڵه‌که‌ت بە سەر كوردتاندا هێناوه؟
هیچتان لە بەغدادا نه‌ماوه تەنها ڕەزا و له‌شی قوڕسی خۆتان نەبێ، كە وای لێكردووی كەنناس و پۆلیسە ئاساییەكانیش ڕێز لە بڕیار و ئیمزات نەگرن.
تۆ هیچ شتێکت له بەغدا نه‌ماوه، تەنها سوكایەتی نەبێ، که ڕۆژانە بە سەر گەلی کورددا ده‌یهێنیت، ئێستاش برایانی عروبە و عێراقی یه‌کگرتووت، ددانی شۆفەڵەكانیان تیژ دەكەنەوە بۆ ئەنفال و جینۆسایدێکی تر.
تا ئێستاش برا عه‌ره‌به‌کانت له عێراقدا، کورد بە بێگانە و نۆكەر و چەتە و خائین تەماشا ده‌که‌ن و بروایان به كورد و مافەكانی نییه.
تۆ چ قوڕساییه‌کت ماوە لە بەغدا؟! هەموو شتێكت سووكە، لە سوكیش سووكتر! تەنها جەسته‌یه‌کی ماندوو، ورگێکی پفدراوه، قورساییتان له له‌شدایه، نه‌ک له ره‌وشت و له کردار و بیر و هزردا!
ئێوه مێژوویه‌کتان بۆ خۆتان دروستکرد، نه‌ک ته‌نها خۆتان و یەكێیەتییەكەتان، به‌ڵکو كوردیشتان پێوه سووك كرد. ئێستا تۆ بە ناو سەرۆك کۆماریت، كورد و هه‌موو عێراقییه‌ک شەرم له خۆیان ده‌که‌ن، که‌سێکی وه‌ک تۆ سه‌رۆکیان بێت.
تۆ بوویت به گاڵتەجاڕ، عارەب و تورك و ئێرانی، نووکته له سه‌ر ڕه‌فتار و قسه‌کانتان دروست ده‌که‌ن! تۆ بوویته‌ته مه‌زه‌خوانی گاڵته و شه‌وچه‌ره‌ی قسه‌کانیان.
بۆیه داواتان لێده‌که‌ین، له‌به‌ر کورد نا، به‌ڵکو ته‌نها له به‌ر خۆتان، بۆ شه‌رمکردن لهو تاڵه مووە سپیانەی به سه‌رتانه‌وه‌یه، له‌به‌ر ئه‌و له‌شه زله شه‌که‌ته‌تان، که ئه‌و که‌لله‌یه‌ی هه‌ڵگرتووه و به ماندوویی ده‌یده‌نه پێش خۆتان، بهو مێژووه‌ی پڕتان کردووه له خیانه‌ت و سەر شۆڕیی و میلله‌تێکتان ماندووکردووه به كارەسات و فرت و فێڵ. داواتان لێده‌که‌ین وازبهێنه و لە سوچێكدا به بێدەنگیی مردنێک به هێمنیی بۆ خۆت هه‌ڵبژێره، ئهوهی که له ژیانا ماوتانه، خۆت و بنه‌ماڵه‌که‌تان شانازیی پێوه‌بکه‌ن، ته‌نها مردنێکی بێده‌نگییه، با كەسیش نەزانێ گۆڕتان له کوێ ده‌بێ! چونکه ئه‌مڕۆ، ئه‌گه‌ر که‌سیش نه‌وێرێت، هیچت پێ بڵێت و گۆڕت هه‌ڵده‌ته‌کێنێ، لێ دڵنیابه به ناوی ناپاکێکی پله یه‌ک په‌یکه‌رت بۆ دروست ده‌کرێت، له ئیستاوه ئه‌و شوێنه‌ش ناوی مه‌زاری ناپاکانی لێده‌نرێت.
با ئەوەندە به‌س بێت، که ئەم ڕاستییانه ڕاتانچڵەكێنێ.
كوردستانپۆست
ئه‌مڕۆش وه‌ک ده‌بینی، عێراقی عروبەکه‌تان له کاتێکدا تۆ هەر بە ناو كوردیت، تۆی كوردی ناوێت.
جەعفەری، عەللاوی، مالیكی و هاشمی، كە به خوێنی یەكتر تینوون، لێ دژی کورد هاوته‌بان و نرخی یەك پووش بۆ تۆی کورد دانانێن. ئەو عەرەبانەی تۆ بە ماچ سەر و قاچیان بە سەر ئەكەیتەوە، تۆیان ناوێت. تۆ بە ناو سەرۆكی كۆماریت، كەچی بۆ ئەو كۆنگرەیه‌ی، که پاشا و سەرۆككۆمارەكان بانگکراون، بێ نرخانە تۆیان ڕەفز كرد.
بۆ كۆنگرەی عەرەبی ـ لاتینی (وڵاتانی باشوری ئەمریكا)یش تۆ داوات كرد، تارق هاشمی نوێنەرایەتی عێراق بكات، له به‌ر ئهوهی ئه‌مه‌شیان داواکاری تۆ بوو، داواکه‌یان ڕەفز كردیت!
كاتێك عەرەبەكان قەپۆزیان شكاندیت، فەرمووت تۆ مالیكیت داناوه بۆ نوێنەرایەتیكردنی عێراق، كەچی مالیكی نەك هەر وه‌ڵامی نه‌دایته‌وه، بەڵكو جارێکی تر بۆ سووکایه‌تی پێکردنت، پێشنیاره‌که‌تیان خستە ناو زەرفێکه‌وه و بۆتیانی ڕەوانە كردەوە! ئه‌گه‌ر بۆ خۆتان له‌وه سووکتر نه‌بن ئه‌مه چ سووکایه‌تییه‌که تۆ قبوڵی ده‌که‌یت؟
مالیكی وه‌ڵامی دایته‌وه و پێی گووتی: تۆ منت دانه‌ناوه، دەسەڵاتی تۆ ته‌نها ڕەمزیە، لێ ده‌سه‌ڵاتی من باڵایه له عێراقدا.
تۆ بای یەك زەڕڕە قوڕسایی و نرخت له به‌غدا نییه، هێشتا قاچت نەخستە سەر زەوی كۆریای باشوور، مالیكی باڵادەست، تۆی پوچەڵكردەوە، پێی ڕایگەیاندن، هەرچی پرۆتۆکۆلێک تۆ ئیمزای بكەی، نرخی توورێکی قووڕاوی نابێ. هەر بۆیە سوك و ئاسان تۆیان ناردەوە بۆ عێراق!
ئێران و توركیا، بە بەردەوامی بۆردومانبارانی (كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان) ئەكەن، نه‌ک ناڕه‌زاییه‌ک له ده‌متان نایه‌ته ده‌رێ، که‌چی به به‌رده‌وامی سه‌ردانی وڵاته‌که‌یان ده‌که‌یت، ڕیزت لێناگیرێت، له مێژووی سه‌رکرده‌ی هیچ وڵاتێکدا که‌سێکی وه‌ک تۆ ی تێدا هه‌ڵنه‌که‌وتووه، وه‌ک تۆ سووک بێت، ئه‌و هه‌ڵسوکه‌وتانه ته‌نها له خۆت ده‌وه‌شێته‌وه، ئه‌وه‌نده بێڕێزیت پێده‌کرێت، ته‌نانه‌ت به ڕەوای نابینن وه‌ک ڕێو ره‌سمی سەرۆكی وڵاتانی دیکه پێشوازی و ماڵئاواییت لێبكەن، كەچی تۆ وەك تەیری گوول لە ژێر خۆڵ و خۆری بەغدادا چاوەڕێیان دەكەیت، تا ماچ و موچیان بکه‌یت، فەرشی سور بخه‌یته به‌ر پێیان، بیان به‌یته ژووره‌وه بۆ ئەو دیوه‌خانەی، تیایدا پێت پێده‌که‌نن، نوكتەت پێده‌گێڕنه‌وه و گاڵتەت پێده‌که‌ن.
كەم سایت و پێگە و میدیای عەرەب هەیە هێرش نەكاتە سەر که‌سایه‌تیت، بە نۆكەر، زەلیل، سووك و نزم، باسیان له تۆ نه‌کردبیت!؟
ئەوەتا نە كەركوكت گەڕاندەوە بۆ سەر كوردستان، نە هەڵەبجە و ئەنفالت بە جێنۆساید ناسێنرا، خۆت مه‌سعود بارزانی هاو ڕه‌وشت و هاوشێوه‌ت، کارێکی واتان کردووه، ته‌نانه‌ت گومان له سه‌ر بوونی کورد بکرێت وه‌ک نه‌ته‌وه.
نەك هەر ئەمە، بەڵكو تۆ چوویتە كەركوك و باسی 32% ت كرد بۆ كورد و عەرەب و توركمان. ئەو كەركوكەی، له سه‌رده‌می سه‌ددامدا، كورد بە نیوەی ڕازی نەبوو، (نۆشێروان موسته‌فا شاهێدە، كە سەددام ساڵی 1991 پێی گوتن نیوەی كەركوك بۆ ئێوە و نیوەش بۆ ئێمە).
بۆ هەڵەبجەش جەنابت هەردوو فڕۆكەوانەكەت ئازاد كرد، بۆ ئەوەی كورد بەڵگەی بەدەستەوە نەمێنێ، كە بەعسییه‌کان كیمیابارانی هەڵەبجه‌یان کردووه، ئێستاش عارەبە شۆڤێنیەكان نكۆڵی لەوە دەكەن و تۆمەت دەخەنە پاڵ ئێران.
له‌م دواییه‌شدا چوویته تورکیا، بۆ مافی ڕه‌واوی میلله‌تێک، بۆ سەربەخۆیی و کوردستان شه‌کرێکتان شکاند کاتێک وتتان، که بوونی ده‌وڵه‌تی کوردی خەونی نێو قەسیدەی شاعیرانەیه، داوات كرد، که پێشمەرگە و گریللای كورد لە ڕۆژهەڵات و باكوری كوردستان چەك دابنێ.
هه‌رچی نه‌هامه‌تیی و سووکایه‌تیی هه‌یه، خۆت و بنه‌ماڵه‌که‌ت بە سەر كوردتاندا هێناوه؟
هیچتان لە بەغدادا نه‌ماوه تەنها ڕەزا و له‌شی قوڕسی خۆتان نەبێ، كە وای لێكردووی كەنناس و پۆلیسە ئاساییەكانیش ڕێز لە بڕیار و ئیمزات نەگرن.
تۆ هیچ شتێکت له بەغدا نه‌ماوه، تەنها سوكایەتی نەبێ، که ڕۆژانە بە سەر گەلی کورددا ده‌یهێنیت، ئێستاش برایانی عروبە و عێراقی یه‌کگرتووت، ددانی شۆفەڵەكانیان تیژ دەكەنەوە بۆ ئەنفال و جینۆسایدێکی تر.
تا ئێستاش برا عه‌ره‌به‌کانت له عێراقدا، کورد بە بێگانە و نۆكەر و چەتە و خائین تەماشا ده‌که‌ن و بروایان به كورد و مافەكانی نییه.
تۆ چ قوڕساییه‌کت ماوە لە بەغدا؟! هەموو شتێكت سووكە، لە سوكیش سووكتر! تەنها جەسته‌یه‌کی ماندوو، ورگێکی پفدراوه، قورساییتان له له‌شدایه، نه‌ک له ره‌وشت و له کردار و بیر و هزردا!
ئێوه مێژوویه‌کتان بۆ خۆتان دروستکرد، نه‌ک ته‌نها خۆتان و یەكێیەتییەكەتان، به‌ڵکو كوردیشتان پێوه سووك كرد. ئێستا تۆ بە ناو سەرۆك کۆماریت، كورد و هه‌موو عێراقییه‌ک شەرم له خۆیان ده‌که‌ن، که‌سێکی وه‌ک تۆ سه‌رۆکیان بێت.
تۆ بوویت به گاڵتەجاڕ، عارەب و تورك و ئێرانی، نووکته له سه‌ر ڕه‌فتار و قسه‌کانتان دروست ده‌که‌ن! تۆ بوویته‌ته مه‌زه‌خوانی گاڵته و شه‌وچه‌ره‌ی قسه‌کانیان.
بۆیه داواتان لێده‌که‌ین، له‌به‌ر کورد نا، به‌ڵکو ته‌نها له به‌ر خۆتان، بۆ شه‌رمکردن لهو تاڵه مووە سپیانەی به سه‌رتانه‌وه‌یه، له‌به‌ر ئه‌و له‌شه زله شه‌که‌ته‌تان، که ئه‌و که‌لله‌یه‌ی هه‌ڵگرتووه و به ماندوویی ده‌یده‌نه پێش خۆتان، بهو مێژووه‌ی پڕتان کردووه له خیانه‌ت و سەر شۆڕیی و میلله‌تێکتان ماندووکردووه به كارەسات و فرت و فێڵ. داواتان لێده‌که‌ین وازبهێنه و لە سوچێكدا به بێدەنگیی مردنێک به هێمنیی بۆ خۆت هه‌ڵبژێره، ئهوهی که له ژیانا ماوتانه، خۆت و بنه‌ماڵه‌که‌تان شانازیی پێوه‌بکه‌ن، ته‌نها مردنێکی بێده‌نگییه، با كەسیش نەزانێ گۆڕتان له کوێ ده‌بێ! چونکه ئه‌مڕۆ، ئه‌گه‌ر که‌سیش نه‌وێرێت، هیچت پێ بڵێت و گۆڕت هه‌ڵده‌ته‌کێنێ، لێ دڵنیابه به ناوی ناپاکێکی پله یه‌ک په‌یکه‌رت بۆ دروست ده‌کرێت، له ئیستاوه ئه‌و شوێنه‌ش ناوی مه‌زاری ناپاکانی لێده‌نرێت.
با ئەوەندە به‌س بێت، که ئەم ڕاستییانه ڕاتانچڵەكێنێ.
كوردستانپۆست
Saturday, April 11, 2009
تنها با یک کلیک از صفحه نمایش خود فیلم بگیرید
بعد از این که وارد سایت ScreenCastle شوید فقط کافیست تا یک دکمه را فشار دهید تا بتوانید از صفحه نمایش خود یک فیلم تهیه کنید.
این سایت یک نرمافزار کم حجم جاوا را بر روی کامپیوتر شما بارگذاری میکند، بعد از بارگذاری این نرم افزار صفحه‌ای به شکل زیر نمایش داده میشود که میتوانید در آن سایز و قسمتی که میخواهد ضبط شود را تعیین کنید، همچنین قادر خواهید بود تعیین کنید که آیا نرمافزار صدای شما را از طریق میکروفن ضبط کند یا خیر.
این سایت یک نرمافزار کم حجم جاوا را بر روی کامپیوتر شما بارگذاری میکند، بعد از بارگذاری این نرم افزار صفحه‌ای به شکل زیر نمایش داده میشود که میتوانید در آن سایز و قسمتی که میخواهد ضبط شود را تعیین کنید، همچنین قادر خواهید بود تعیین کنید که آیا نرمافزار صدای شما را از طریق میکروفن ضبط کند یا خیر.
خداوند دوست داشتنی
گنجشک به خدا گفت: لانه کوچکی داشتم آرامگاه خستگیم، سرپناه بی کسیم بود، طوفات تو آن را از من گرفت. کجای دنیای تو را گرفته بود؟؟
خدا گفت: ماری در راه لانه‌ات بود و تو خواب بودی. باد را گفتم لانه‌ات را واژگون کند آنگاه تو از کمین مار پر گشودی!!! چه بسیار بلاها که از تو به واسطه محبتم دور کردم و تو ندانسته دشمنی پنداشتی.
گنجشک از خدا تشکر کرد و رفت اما مار لب به سخن گشود و گفت خدایا چرا باد را گفتی که لانه گنجشک را خراب کند تا گنجشک را برهاند؟!اگر آنروز این گنجشک را شکار میکردم مارکوچولو دختر زیبایم از گرسنگی نمیمرد!!!
و خدا فرمود مارکوچولوی تو اگر زنده میماند تبدیل به اژدهایی میشد که که اولین شکارش خود تو می بودی و بعد از آن دیگر این روال بین تمامی مارها پدیدار میشد که بعد از سن بلوغ پدر و مادر خود را میخوردند.خلاصه مارکوچولوی تو مارکپولو میشد و سردسته تمام مارهای مادر خوار
مار هم از خدا تشکر کرد و رفت اما مار کوچولو گفت خدایا تو چرا تقدیر من را چنین کردی؟!!مگر چه میشد که من زنده میماندم ولی مثل بقیه مارها زندگی میکردم و مادر و پدرم را نمیخوردم؟!
خدا گفت تو الان در بهشتی وجایگاه خوبی داری پس شکرگذار باش
مارکوچولو گفت بهشت اصلا هم جای خوبی نیست!هر وقت فرشته ها مرا میبینند جیغ میزنند وای مار و فرار میکنند و هیچ کس مرا دوست ندارد
خدا گفت خوب اشکالی ندارد تو را تبدیل به دختر زیبایی میکنم تا کسی از تو نترسد
مارکوچولو گفت خوب نمیشد همون موقع که زنده بودم سرنوشت مرا جوری تنظیم میکردی که من هم زنده بمانم و هم مادر و پدرم را نخورم؟
خدا گفت تو پدر منو دراوردی یه کلمه دیگه حرف بزنی نزدیا
و مارکوچولو تبدیل به دختر زیبایی شد و در بهشت به عشق و حال پرداخت و دیگر هیچ سوالی از خدا نکرد.
خدا گفت: ماری در راه لانه‌ات بود و تو خواب بودی. باد را گفتم لانه‌ات را واژگون کند آنگاه تو از کمین مار پر گشودی!!! چه بسیار بلاها که از تو به واسطه محبتم دور کردم و تو ندانسته دشمنی پنداشتی.
گنجشک از خدا تشکر کرد و رفت اما مار لب به سخن گشود و گفت خدایا چرا باد را گفتی که لانه گنجشک را خراب کند تا گنجشک را برهاند؟!اگر آنروز این گنجشک را شکار میکردم مارکوچولو دختر زیبایم از گرسنگی نمیمرد!!!
و خدا فرمود مارکوچولوی تو اگر زنده میماند تبدیل به اژدهایی میشد که که اولین شکارش خود تو می بودی و بعد از آن دیگر این روال بین تمامی مارها پدیدار میشد که بعد از سن بلوغ پدر و مادر خود را میخوردند.خلاصه مارکوچولوی تو مارکپولو میشد و سردسته تمام مارهای مادر خوار
مار هم از خدا تشکر کرد و رفت اما مار کوچولو گفت خدایا تو چرا تقدیر من را چنین کردی؟!!مگر چه میشد که من زنده میماندم ولی مثل بقیه مارها زندگی میکردم و مادر و پدرم را نمیخوردم؟!
خدا گفت تو الان در بهشتی وجایگاه خوبی داری پس شکرگذار باش
مارکوچولو گفت بهشت اصلا هم جای خوبی نیست!هر وقت فرشته ها مرا میبینند جیغ میزنند وای مار و فرار میکنند و هیچ کس مرا دوست ندارد
خدا گفت خوب اشکالی ندارد تو را تبدیل به دختر زیبایی میکنم تا کسی از تو نترسد
مارکوچولو گفت خوب نمیشد همون موقع که زنده بودم سرنوشت مرا جوری تنظیم میکردی که من هم زنده بمانم و هم مادر و پدرم را نخورم؟
خدا گفت تو پدر منو دراوردی یه کلمه دیگه حرف بزنی نزدیا
و مارکوچولو تبدیل به دختر زیبایی شد و در بهشت به عشق و حال پرداخت و دیگر هیچ سوالی از خدا نکرد.
هنر "خداوند" جهت فرستادن مگس و وزغ! و مرگ برای بندگانش (فایل صوتی از تورات)
http://www.box.net/shared/a0ke1eo37s
Thursday, April 2, 2009
خۆم به‌خۆمکرد وخۆم به‌رپرسیارم، د. خه‌لیقی
دوێنێ وپێرێ، له کاتی خه‌باتی بێوچان بۆ رزگارکردنی نه‌ته‌وه‌ی خاوه‌ن کوردستان، له‌مبه‌ر و له‌وبه‌ری سنووری ده‌سکرد، له کاتی ته‌نگانه‌دا به ده‌ست وبرد، په‌نام ئه‌برد بۆ بێگانه. به‌ڵکوو له به‌ر کێشه‌ی کاتی ئه‌ودوانه، پشتم نه‌چه‌مێ وبتوانم به خه‌بات درێژه‌بده‌م. کاتێک ئه‌وان وه‌ک هه‌میشه بۆ درێژه‌دان به به‌وسته‌مه زۆرئه‌سته‌مه و زیاترمانه‌وه له سه‌رخاکم هه‌روه‌ک حاکم وکوێله‌دار، به ئه‌سپایی، ده‌سته‌وملان ده‌بوون، به مردوویی یان زیندوویی، منیان ده‌کرده‌قۆچی قوربانی ئه‌وئاشتییه وبه‌م جۆره منیش وه‌ک هه‌میشه، بارودۆخ وزه‌وی وبه‌رد و ده‌ستی دزیوی دۆژمن و چاره‌نووسم ده‌کره نیشانه و تاوانه‌که‌م وه‌ک خه‌ڵاتێک ئه‌دا به‌وان و له هه‌ر به‌رپرسیارییه‌ک، خۆم بێبه‌ری ده‌کرد! به‌ڵام ئێستا ودوای پیک هاتنی نیمچه‌ده‌سه‌ڵاتێکی کوردی وخۆماڵی، له به‌شێک له‌وخاکه‌پاکه‌دا، وام لێکدایه‌وه که خاک و خه‌بات وچاره‌نووس وئامانج یه‌که وهه‌ربه‌شیکی ئه‌م نیشتمانه په‌لپه‌لکراوه، له ژیرنیری سته‌م ده‌ربێ، بۆ منی هه‌ڵوه‌دای ئه‌و ئازادییه، سه‌رکه‌وتنه، هه‌ربۆیه ده‌بێ بۆپاراستنی ئاسایش و بارو دۆخی تێبکۆشم. تێکۆشام و زوودابه‌زیم، له چیاوه به‌ره‌وگوڕایی ملم پیوه‌نا و به ته‌واوی که‌وتمه ژێرچاوه‌دێری وده‌سه‌ڵاتی خۆماڵیانه وبه‌م جۆره چاوم بڕییه ئاسۆیه‌کی لێڵ ونادیار و چاوه‌روانی رووداوێکی له نه‌کاوی ئه‌م جیهانه!
ئاوه‌ها چوو و ئاوه‌ها بوو که سه‌رکرده‌کانی رێکخراوه کوردییه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان، بێ خویندنه‌وه‌ی زانستیانه‌ی ئه‌گه‌ری گورانکارییه‌کان و به ده‌سه‌ڵات گه‌یشتنی غوڵامه‌کانی وه‌لی فه‌قێ له عێراقدا و هه‌وڵدان بۆ چێکردنی په‌یمانێکی دی وه‌ک په‌یمانی سه‌عدئاباد بۆگه‌له‌کۆمه کردن له شوڕشی کورد له هه‌رلایه‌ک، له لایه‌ن داگیرکه‌رانه‌وه، خۆیان ورێکخراوه‌که‌یان وه‌ک هیله‌ی پاککراو، خسته ئه‌وگوڕه‌پانه بێده‌ره‌تانه وئێستا ده‌بینن، له‌وانه‌یه، جیاوازی ده‌سه‌ڵاتی خۆماڵیی ژیر کاریگه‌ری داگیرکه‌ران ئه‌وه‌نده بێ که دوای چه‌ککردن وده‌س به‌سه‌رکردن، له‌شی زیندوویان مردوویان، وه‌ک قوربانی نه‌نیرنه‌وه بۆباره‌گای پڕسته‌می دوژمنی کوێر!
کونفرانسه‌که‌ی هه‌ولیر له مه‌ڕدیاری کردنی چاره‌نووسمان هێشتا پێک نه‌هاتوو، سه‌ره‌تاکه‌ی به په‌یامی سه‌رۆک کۆماری عێراق، ده‌ستی پیکرد، که‌یان چه‌ک دابنێن یان له‌م وڵاته وه‌ده‌رکه‌ون! هه‌واڵی سه‌رهه‌ڵدانی کاره‌ساتێکی سامناکی بڵاوکرده‌وه وئه‌و برایه! ئهوهی له بیرکرد که خۆی له1962وه، بۆ هه‌مان ئامانچ هه‌تا هه‌نووکه چه‌کی به ده‌سته‌وه‌یه! ئه‌و، ده‌یه‌وێ یان ئه‌وان ده‌خوازن، بۆ پاراستنی خۆیان، وبێده‌نگ کردنی تورکیه وئێران، ئێمه، ئه‌رێ ئیمه‌ی دووجارقوربانی، بکه‌نه قوربانی!
ئه‌گه‌روایه و فیداکاری شازده‌ساڵه‌مان کاوبایه، ئێوه‌ش به‌رله‌وه رووداو بینه‌قاقه‌تان بگرێ وکار له کار بترازی، کاڵه له پێ بکهن وچه‌ک له‌شان، به‌ره‌وچیا وبه‌ره‌و مه‌یدانی به‌رخۆدان، وه‌ڕی که‌ون. خۆئیوه به‌ومه‌یدانه فێرن و له رابۆردوودا، هه‌رله‌و چیا، گه‌لیک قاره‌مانیتان نواندووه. ئه‌گه‌ر به من بێ، له‌گه‌ڵ هیزی گریلای باکووری راپه‌ریو، ده‌سته‌وملان ده‌بم. گشت ورده‌گله‌و گازنده‌یه‌ک وه‌لاده‌نێم، په‌رده له سه‌ر ئامانجی ون بوو وشاراوه هه‌ڵده‌ده‌مه‌وه، هه‌مووشتێک ده‌که‌مه قوربانی ئه‌و. خۆ ئه‌م کاره له‌م دۆخه‌دا، دژوارنیه، مه‌گه‌ر نایژین، خاک یه‌که، خه‌ڵک یه‌که، ئامانج یه‌که وخه‌بات یه‌که ودوژمن یه‌که؟! ئه‌گه‌روایه، بۆ مات ماون له بۆ به ته‌مای دانه‌وداون؟! هه‌ستن بڕۆن. مردن گه‌لیک له یه‌خسیری و نادیاربوونی چاره‌نووس، به پێزتره.
له‌وده‌وه‌ره، له سه‌رچیا له ئامێزی سرۆشتی پاکی ئه‌وخاکه، لهو دۆخه‌دا، بهو بڕیاره، مۆری خۆتان له مێژوو، له ته‌بایی و برایه‌تی وئه‌مگناسی و پیرۆزراگرتنی ئامانجی به‌رز ده‌ده‌ن و بۆ هه‌تا هه‌تایه، به‌ره‌کانی داهاتوو، پێتان شاده‌و باستان ده‌کا.
دوکتۆر حوسێن خه‌لیقی
2009-03-31
ئاوه‌ها چوو و ئاوه‌ها بوو که سه‌رکرده‌کانی رێکخراوه کوردییه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان، بێ خویندنه‌وه‌ی زانستیانه‌ی ئه‌گه‌ری گورانکارییه‌کان و به ده‌سه‌ڵات گه‌یشتنی غوڵامه‌کانی وه‌لی فه‌قێ له عێراقدا و هه‌وڵدان بۆ چێکردنی په‌یمانێکی دی وه‌ک په‌یمانی سه‌عدئاباد بۆگه‌له‌کۆمه کردن له شوڕشی کورد له هه‌رلایه‌ک، له لایه‌ن داگیرکه‌رانه‌وه، خۆیان ورێکخراوه‌که‌یان وه‌ک هیله‌ی پاککراو، خسته ئه‌وگوڕه‌پانه بێده‌ره‌تانه وئێستا ده‌بینن، له‌وانه‌یه، جیاوازی ده‌سه‌ڵاتی خۆماڵیی ژیر کاریگه‌ری داگیرکه‌ران ئه‌وه‌نده بێ که دوای چه‌ککردن وده‌س به‌سه‌رکردن، له‌شی زیندوویان مردوویان، وه‌ک قوربانی نه‌نیرنه‌وه بۆباره‌گای پڕسته‌می دوژمنی کوێر!
کونفرانسه‌که‌ی هه‌ولیر له مه‌ڕدیاری کردنی چاره‌نووسمان هێشتا پێک نه‌هاتوو، سه‌ره‌تاکه‌ی به په‌یامی سه‌رۆک کۆماری عێراق، ده‌ستی پیکرد، که‌یان چه‌ک دابنێن یان له‌م وڵاته وه‌ده‌رکه‌ون! هه‌واڵی سه‌رهه‌ڵدانی کاره‌ساتێکی سامناکی بڵاوکرده‌وه وئه‌و برایه! ئهوهی له بیرکرد که خۆی له1962وه، بۆ هه‌مان ئامانچ هه‌تا هه‌نووکه چه‌کی به ده‌سته‌وه‌یه! ئه‌و، ده‌یه‌وێ یان ئه‌وان ده‌خوازن، بۆ پاراستنی خۆیان، وبێده‌نگ کردنی تورکیه وئێران، ئێمه، ئه‌رێ ئیمه‌ی دووجارقوربانی، بکه‌نه قوربانی!
ئه‌گه‌روایه و فیداکاری شازده‌ساڵه‌مان کاوبایه، ئێوه‌ش به‌رله‌وه رووداو بینه‌قاقه‌تان بگرێ وکار له کار بترازی، کاڵه له پێ بکهن وچه‌ک له‌شان، به‌ره‌وچیا وبه‌ره‌و مه‌یدانی به‌رخۆدان، وه‌ڕی که‌ون. خۆئیوه به‌ومه‌یدانه فێرن و له رابۆردوودا، هه‌رله‌و چیا، گه‌لیک قاره‌مانیتان نواندووه. ئه‌گه‌ر به من بێ، له‌گه‌ڵ هیزی گریلای باکووری راپه‌ریو، ده‌سته‌وملان ده‌بم. گشت ورده‌گله‌و گازنده‌یه‌ک وه‌لاده‌نێم، په‌رده له سه‌ر ئامانجی ون بوو وشاراوه هه‌ڵده‌ده‌مه‌وه، هه‌مووشتێک ده‌که‌مه قوربانی ئه‌و. خۆ ئه‌م کاره له‌م دۆخه‌دا، دژوارنیه، مه‌گه‌ر نایژین، خاک یه‌که، خه‌ڵک یه‌که، ئامانج یه‌که وخه‌بات یه‌که ودوژمن یه‌که؟! ئه‌گه‌روایه، بۆ مات ماون له بۆ به ته‌مای دانه‌وداون؟! هه‌ستن بڕۆن. مردن گه‌لیک له یه‌خسیری و نادیاربوونی چاره‌نووس، به پێزتره.
له‌وده‌وه‌ره، له سه‌رچیا له ئامێزی سرۆشتی پاکی ئه‌وخاکه، لهو دۆخه‌دا، بهو بڕیاره، مۆری خۆتان له مێژوو، له ته‌بایی و برایه‌تی وئه‌مگناسی و پیرۆزراگرتنی ئامانجی به‌رز ده‌ده‌ن و بۆ هه‌تا هه‌تایه، به‌ره‌کانی داهاتوو، پێتان شاده‌و باستان ده‌کا.
دوکتۆر حوسێن خه‌لیقی
2009-03-31
Wednesday, March 25, 2009
Monday, March 23, 2009
Thursday, March 19, 2009
به‌شی سێهه‌م له‌بیرکراوه‌کان
روونکردنه‌وه
پێش ده‌ستپێکردنی به‌شی سێهه‌می ئه‌م زنجیره بابه‌ته به پێویستی ده‌زانم هێندێ شت روون بکهمهوه:
به‌شه‌کانی پێشوی ئه‌م نوسراوه‌یه له لایه‌ن خوێنه‌رانه‌وه پێشوازیه‌کی باشی لێکرا، زۆر که‌س به نوسینی بۆچون یا ناردنی ئیمه‌یل پشتگیریان له‌م لێکۆلینه‌وه‌یه کرد و له بۆچونه‌کانیان ئاگاداریان کردمه‌وه که سپاسیان ده‌که‌م. له ساردی که‌ش‌و هه‌وای سیاسی دا ئه‌و پێشوازییه دوور له چاوه‌روانی بوو و منی له درێژه‌دانی ئه‌م کاره دلگه‌رمتر کرد.
سه‌باره‌ت به رخنه‌یه‌کیش پێویسته هێندێ شت روون بکهمهوه:
1- ئه‌و شه‌ره به‌ڵایه‌کی ئاسمانی یا کاره‌ساتێکی سروشتی نه‌بوو که له ئیراده‌ی مرۆڤه‌کان به‌ده‌ر بێ و ته‌حلیل کردنی ته‌نیا برینه‌کان بکولێنێته‌وه، ئه‌و شه‌ره ده‌ستکردی مرۆڤه‌کان بووه و ده‌کرا که نه‌‌قه‌ومێ و به‌داخه‌وه ئێستاش هیچ به‌ڵێنێک نیه که دوباره نه‌بێته‌وه.
2- ئه‌و که‌سانه‌ی که له سه‌رهه‌لدان و په‌ره‌گرتنی ئه‌و شه‌ره دا بریارده‌ر بوون، زۆربه‌یان ئێستا زیندوون و ئێستاش هه‌ر خه‌ریکی کاری سیاسین. ئه‌وان ده‌توانن له‌م باره‌وه رونکردنه‌وه بده‌ن، ده‌توانن له کرده‌وه‌کانیان دیفاع بکهن یا ده‌توانن -دور بێ له رێبه‌رانی کورد!- بۆ هه‌ڵه‌کانیان داوای لێبوردن بکهن.
3-ئه‌و شه‌ره بهرههمی روداوێکی چه‌ند ساعه‌ته یا چه‌ند رۆژه نه‌بووه. ئاکامی تێکهه‌ڵچونی چه‌ند که‌سی نه‌خۆش یا سه‌رخۆش یا که‌م توانای عه‌قلی نه‌بوو. شه‌ره‌که 6 سال یا به حیسابێکی وردتر 8 سالی خایاندووه. لهو ماوه‌یه‌دا چه‌ندین کۆنگره گیراوه، ده‌یان پێلێنۆم به‌رێو‌ه چووه. سه‌دان بریار دراوه. خاوه‌ن بریاره‌کانیش نه ته‌نیا ساغ و سلامه‌ت بوون به‌لکو خۆیان به رێبه‌رانی نه‌ته‌وه‌یه‌ک داده‌نا (ئێستاش هێندێکیان وا بیر ده‌که‌نه‌وه). ئێستاش که 19 سال له کۆتایی ئه‌و شه‌ره تێپه‌ریوه، ئه‌گه‌ر منیش واز لهو لێکۆلینه‌وه‌یه ببێنم، ئه‌گه‌ر 91 سالی دیکه‌ش تێپه‌رێ، ئاخرێکه‌ی دوای 100 سالیش بێ که‌سانێک لهو شه‌ره ده‌کۆلنه‌وه، به‌لام ئه‌و کات جیاوازێکه‌ی له‌وه دا ده‌بێ که مه‌جالێک بۆ رونکردنه‌وه یا دیفاع له خۆ کردن یا داوای لێبوردن نامێنێ و تاوانبارانی ئه‌و شه‌ره له غیابی خۆیان دا بێ‌ره‌حمانه دادگایی ده‌کرێن .
له نوسراوه‌که‌ی به‌شی 2 دا چه‌ندین هه‌ڵه‌ی تایپی و ئیملایی تێدابوو ،سه‌باره‌ت بهو که‌مکارییه که بهرههمی ناشاره‌زایی من له‌گه‌ل ئه‌و به‌سته‌ره‌ی 'کوردلا‌ند' بوو. له خوێنه‌ران داوای لێبوردن ده‌که‌م و حه‌ول ده‌ده‌م له به‌شه‌کانی داهاتوو دا به که‌مترین ئاستی بگه‌یێنم
له‌بیرکراوه‌کان
به‌شی سێهه‌م
هۆیه‌کان‌و چۆنیه‌تی کۆتایی شه‌ڕ
کاتێک سالی 1369 حیزبی دیموکرات ته‌قه‌وه‌ستانی له‌گه‌ل کۆمه‌له راگه‌یاند، شه‌ڕه‌که به‌ره‌سمی کۆتایی پێهات. له راگه‌یاندراوه‌که دا هاتبوو که چونکه کۆمه‌له ئیتر بوونی نه‌ماوه و له‌مه‌یدان‌دا نایانبینین، بۆیه ئه‌و هه‌لوێسته‌مان گرتووه.
بۆ لێکدانه‌وه‌ی هۆیه‌کانی ئه‌و ته‌قه‌وه‌ستانه‌و هه‌روه‌ها ئهوهی که بۆ زووتر یا دره‌نگتر نه‌هاته ئاراوه، پێویسته هه‌لومه‌رجی ئه‌وکاتی ههردوو لایه‌ن لهو قۆناغه دا شی بکه‌ینه‌وه:
کۆمه‌له له 2 سال پێشتری, 2 زیانی گه‌وره‌ی وێکه‌وتبوو. گوردانی شوان که هێزێکی گه‌وره‌ی کۆمه‌له بوو، دوای ئهوهی که که‌وته ناو گه‌مارۆی هه‌رازان چه‌کداری کۆماری ئیسلامی که له شکسته‌‌که‌ی هه‌ڵه‌بجه ده‌گه‌رانه‌وه، به‌داخه‌وه هه‌موو پێشمه‌رگه‌کانی ئه‌و گوردانه کوژران یا به دیل گیران که دواتر ئێعدام کران، هه‌روه‌ها پۆلێک له پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌له وه‌به‌ر دوکه‌ڵه ژه‌هراوییه‌که‌ی کیمیابارانه‌که که‌وتن و قوربانی بوون.
حیزبیش هه‌لومه‌ر‌جێکی ناخۆشی هه‌بوو، 2 سال بوو ئینشعابێکی گه‌وره‌ی تێ که‌وتبوو و سه‌دان کادر و پێشمه‌رگه‌ی لێ جیا ببۆوه ،ساڵێک دوای ئه‌وه‌ش سکرتێره‌که‌ی تێرۆر کرابوو. هاوکات شه‌رێکی تازه‌ی ده‌گه‌ل ئه‌ندامانی پێشوی خۆی که جیا ببونه‌وه ده‌ست پێ کردبوو. شهر ده‌گه‌ل کۆماری ئیسلامیش به‌رده‌وام بوو. به‌م جۆره حیزب هێزێکی زۆری بۆ به‌شداری له سێ مه‌یدانی شه‌ڕ دا نه‌مابوو و لهو قۆناغه‌ش دا کوشتنی ئه‌ندامه‌کانی پێشووی خۆی بۆ گرنگتر بوو!
که واته ده‌رده‌که‌وێ که به داخه‌وه ئه‌و ئاگربه‌سه‌ش بهرههمی رخنه له خۆ گرتن یا به‌خۆ دا چونه‌وه یا بیر‌کردنه‌وه له به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی نه‌بوو. ده‌کرێ بلێین ئه‌و ته‌قه‌وه‌ستانه به‌سه‌ریان دا سه‌پابوو و به ناچاری بوو. هه‌ر بۆیه کۆتایی ئه‌و شه‌ره وه‌ک کۆتایی شه‌ری دیکه ناچێ!! هه‌روه‌ک له سهرهتای ئه‌و زنجیره‌یه دا باسی کرا، له کۆتایی شهر نه ئاشتبوونه‌وه رووی دا ، نه لایه‌نێک بردیه‌وه ،نه راگه‌یاندراوێکی هاوبه‌ش بلاو بۆوه نه به‌لێن و په‌یمانێک بۆ دووپات نه‌کردنه‌وه‌ی ئه‌و کاره‌ساته درا.
چه ند هه‌لوێستی جێگای رێز:
ئێستا که ئێمه بهو رووداوه دا ده‌چینه‌وه ،تێگه‌یشتن له هه‌ڵه‌بونی ئه‌و شه‌ره کارێکی زۆر دژوار نیه! مه‌حکوم کردنه‌که‌شی مه‌ترسێکی زۆر گه‌وره نیه! به‌لام ئه‌گه‌ر که‌سانێک له جه‌نگه‌ی شه‌ره‌که‌دا له زیانه‌کانی تێگه‌یشتبێن و هاوکات وێرابێتیان بۆچونی خۆیان رابگه‌یێنن ،جێگه‌ی رێزه:
-دوکتور حوسین خه‌لیقی که له سه‌رده‌می شه‌ره‌که دا 3 ده‌وره ئه‌ندامی کومیته ناوه‌ندی حدکا بوو، هیچ کات ئه‌و شه‌ره‌ی ته‌ئید نه‌کرد و ته‌بلیغی بۆ نه‌کرد، حازر بوو نرخه‌که‌شی بدا. کاک دوکتور خه‌لیقی سه‌ره‌رای لێهاتوویه‌کانی هیچ کات له ئاستی کومیته ناوه‌ندی بۆ سه‌ر‌تر نه‌چو و ته‌نانه‌ت سالێک دوای کۆتایی شه‌ریش واته له کۆنگره‌ی 9 ش دا به ئه‌ندامی ده‌فته‌ری سیاسی هه‌لنه‌بژێردرا.
- مامۆستا حه‌سه‌ن زاده که دوای کۆنگره‌ی 7 ( سالی 1364)به جێگری سکرتێر هه‌لبژێردرابوو، چه‌ندین جار ناره‌زایه‌تی به شهر ده‌گه‌ل کۆمه‌له ده‌ربری‌بوو و به تایبه‌ت زۆر دژی دانانی مه‌رج بۆ کۆتایی شهر له لایه‌ن حیزبه‌وه بوو. لهو پێناوه دا به نیشانه‌ی ناره‌زایه‌تی له پۆستی خۆی ئیستعفای دا ،هه ر چه‌ند ئیستعفاکه‌ی دواتر له ده‌فته‌ر سیاسی لێ قوبول نه‌کرا. (بهو بیانویه که کۆمه‌له که‌لکی خراپی لێ وه‌رده‌گرێ) به‌لام سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ش، لانیکه‌م توانی چی دی جێگر سکرتێری نه‌کا.
- پێشمه‌رگه‌کانی هێزی پێشه‌وا چه‌ندین جار خۆیان له شهر ده‌گه‌ل پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌له پاراست و سه‌ره‌رای ئازایی و بزۆزی و به‌دفه‌رێکی که ته‌نیا تایبه‌ت به خۆیان بوو، تا بۆیان کرا حه‌ولیان دا له شهر ده‌گه‌ل کۆمه‌له ،چالاک نه بن. ئه‌و هێزه له لایه‌ن ده‌فته‌ری سیاسی‌وه هه‌ره‌شه‌یان لێکرا که بۆچی خۆیان له شه‌ری کۆمه‌له ده‌دزنه‌وه . گوترابو که تێکرا سزا ده‌درێن و سه‌رکۆنه ده‌کرێن، به‌لام دیسان هه‌ر به دل ئه‌و شه‌ره یان نه‌ده‌کرد.
-شێخ عزالدین حسینی که‌سایه‌تی ناوداری کورد زۆر توند به دژی ئه‌و شه‌ره هه‌لوێستی گرت و حه‌ولی ده‌دا له هه‌مو رێگه‌کان بۆ کوژانه‌وه‌ی ئاگری ئه‌و شه‌ره که‌لک وه‌رگرێ. چه‌ندین جار به هاوکاری ده‌گه‌ل سازمان و که‌سایه‌تێ‌کانی دیکه‌ش به‌ره‌سمی حه‌ولی نێوبژیوانی و کۆتایی هینان به شه‌ری دا که به‌داخه‌وه سه‌رنه‌که‌وت به‌لام ئه‌وه‌نده‌ی خۆ ماندوو کرد که هه‌ر دوو لایه‌ن ئێستا گله‌یی لێ بکهن!
-ژماره‌یه‌کی زۆر له کادرو پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌له هیج کات نه‌یانتوانی شهر ده‌گه‌ل دیمۆکرات به شه‌ری دژ به سه‌رمایه‌داری دابنێن و زۆر پێشمه‌رگه‌ی ئازا و لێهاتوو به خاتری بێ بروایی بهو شه‌ره تۆمهتی "دژی شۆرش" بونیان لێ درا. یه‌کێک له هۆیه‌کانی که‌مبوونه‌وه‌ی پیشمه‌ر‌گه‌کانی کۆمه‌له له ساله‌کانی دوای 1363 ، ناره‌زایه‌تی به دامه‌زرانی حیزبی کمونیستی ئێران و شه‌ری دیموکرات بوو ،
ته‌واوی ئه و هه‌لوێستانه جێگه‌ی رێزن به‌لام دلنیام که ئه‌وانه‌ی باسیان کرا هه‌مو هه‌لوێسته‌کان ناگرێته‌وه و ئاستی ئاگاداری من هه‌ر ئه‌وه‌نده‌یه. داوا له خوێنه‌ران ده‌که‌م ئه‌گه‌ر نمو‌نه‌ی دیکه‌یان پێ شک دێ ئاگادارم بکه‌نه‌وه.
پرسیارێکی هه‌ڵه :
زۆر جار له کاتی به‌ره‌وروبوونه‌وه ده‌گه‌ل کێشه‌یه‌ک و حه‌ول‌دان بۆ دۆزینه‌وه‌ی هۆی کێشه‌که ، چۆنیه‌تی دارشتنی پرسیار, به قه‌د دۆزینه‌وه‌ی ولامه‌که گرینگه. ئه‌گه‌ر پرسیاره‌که به شێوه‌یه‌کی نادروست دارێژرابێ له دۆزینه‌وه‌ی وه‌لامی دروست دورمان ده‌کاته‌وه. سه‌باره‌ت به کێشه‌ی شه‌ری کۆمه‌له و دیموکرات له مێژ ساله پرسیارێکی هه‌له، وه‌لامی لێ شاردوینه‌وه :
له شه ری کۆمه‌له و دیموکرات دا کام لایه‌ن تاونبار بوون؟ ئه و پرسیاره بۆ وه‌لامێکی هه‌له لامان ده‌دا. چون وه‌لامه‌که ده‌گه‌ل وه‌ی که لایه نێک به ته‌واوی تاوانبار ده‌کا ، ناراسته‌وخۆ پاکانه بۆ لایه‌نه‌که‌ی دیکه‌ش ده‌کا. که واته ده‌بێ گۆرانێکی بچوک له فۆرمی پرسیاره که پێک بێنین:
له شه‌ری کۆمه‌له و دیموکرات دا کام لایه‌ن ”زیاتر” تاوانبار بوو؟
به بێ هیچ پێشه‌کی دارشتنێک ، به دابه‌شکردنی تاوانی شهر به سه‌ر 3 به‌شی جیاواز له یه‌ک حه‌ولی دۆزینه‌وه‌ی وه‌لامه‌که ده‌ده‌م:
ئه‌و تاوانه به سه‌ر 3 به‌شی لێک جیاواز واته: 1- ده‌ست پێکردنی شهر ، 2- به‌رفراوان بوونه‌وه‌ی شهر و 3- درێزه‌کێشانی شهر، دابه‌ش ده‌کرێ:
سه‌باره‌ت به به‌شی یه‌که‌م ، کۆمه‌له زیاتر تاوانبار بوو. ده‌کرێ بلێین له سه‌ره‌تا دا به بۆچونێکی ره‌های چینایه‌تی، فه‌زای ره‌وانیی شهر، کۆمه‌له سازی کرد، حیزبی دیموکراتیش پێشوازی لێ کرد.
سه‌باره‌ت به به‌شی دووهه‌م و سێه‌هه‌م، واته به‌رفراون بوونه‌وه‌ی مه‌یدانی شهر و درێژه‌کێشانی شهر، حیزبی دیموکرات تاوانبار بوو. حیزبی دیموکرات به بریاری سه‌راسه‌ری کردنی شه‌ری کۆمه‌له له سالی 1363، مه‌یدانی شهر و تێکهه‌لچونی زۆر به‌ر فراوان کرده‌وه و له راستی دا به کرده‌وه جیاوازێکی له نێوان شه‌ری کۆماری ئیسلامی و شه‌ری کۆمه‌له نه‌هێشه‌وه.
هه‌روه‌ها ئه‌و حیزبه به دیاری کردنی مه‌رجێكی نامه‌عقول بۆ راگه‌یاندنی ته‌قه‌وه‌ستان له سالی 1364 نه‌‌قشی سه‌ره‌کی له درێژه‌کێشانی شه‌ردا هه‌بوو. مه‌رجێک که هیچ کات و‌ه‌دی نه‌هات و تا کۆتایی شه‌ریش نه‌یتوانی به سه‌ر کۆمه‌له ی دا بسه‌پێنێ.
ئه‌و شه‌ره له و رووداوه دلته‌زێنانه بوو که ئه‌وه‌نده‌ی دۆزینه‌وه‌ی تاوانباره‌کانی دژوار بوو ، دۆزینه‌وه‌ی قوربانێکانی دژوارتره. سه‌دان که‌س که ره‌نگه رۆژی یه‌که‌می خه‌بات ته‌نانه‌ت زۆر بیریان له جیاوازی‌کانی کۆمه‌له و دیموکرات نه‌کردبوبێته‌وه و ته‌نیا به مه‌به‌ستی خه‌بات به دژی کۆماری ئیسلامی و بو ئازادی،ده‌ستیان دابێته چه‌ک،له و شه‌ره دا شه‌هید بوون یا گیانیان به‌خت کرد.هه زاران که‌س له شۆرش دلسارد بوونه‌وه،نرخی خه‌بات زۆر چو سه‌رێ ،زۆر که‌س هه‌ستیان ده‌کرد ده‌گه‌ل گیانیان، ده‌بێ ئابرو و شانازیه‌کانیشیان دانێن، باس‌کردن له شادیی دوژمن و ناحه‌زانی کوردیش قه‌له‌مێکی به‌سۆزو به توانای ده‌وێ.
له به‌شی داهاتووی ئه‌م زنجیره‌یه‌دا ، وێرای ناساندنی بریارده‌رانی ئه‌و شه‌ره که ئێستا مه‌جالی روونکردنه‌وه یا داوای لێبوردنیان ماوه، ئه‌زموونه‌کانی ئه‌و کاره‌ساته بۆ دوارۆژ شرۆڤه ده‌که‌م و چه‌ند پێشنیارێک ده‌خه‌مه به‌ر چاوی خوێنه‌ران و لایه‌نه پێوه‌ندیداره‌کان
هێمن سه‌یدی
.
پێش ده‌ستپێکردنی به‌شی سێهه‌می ئه‌م زنجیره بابه‌ته به پێویستی ده‌زانم هێندێ شت روون بکهمهوه:
به‌شه‌کانی پێشوی ئه‌م نوسراوه‌یه له لایه‌ن خوێنه‌رانه‌وه پێشوازیه‌کی باشی لێکرا، زۆر که‌س به نوسینی بۆچون یا ناردنی ئیمه‌یل پشتگیریان له‌م لێکۆلینه‌وه‌یه کرد و له بۆچونه‌کانیان ئاگاداریان کردمه‌وه که سپاسیان ده‌که‌م. له ساردی که‌ش‌و هه‌وای سیاسی دا ئه‌و پێشوازییه دوور له چاوه‌روانی بوو و منی له درێژه‌دانی ئه‌م کاره دلگه‌رمتر کرد.
سه‌باره‌ت به رخنه‌یه‌کیش پێویسته هێندێ شت روون بکهمهوه:
1- ئه‌و شه‌ره به‌ڵایه‌کی ئاسمانی یا کاره‌ساتێکی سروشتی نه‌بوو که له ئیراده‌ی مرۆڤه‌کان به‌ده‌ر بێ و ته‌حلیل کردنی ته‌نیا برینه‌کان بکولێنێته‌وه، ئه‌و شه‌ره ده‌ستکردی مرۆڤه‌کان بووه و ده‌کرا که نه‌‌قه‌ومێ و به‌داخه‌وه ئێستاش هیچ به‌ڵێنێک نیه که دوباره نه‌بێته‌وه.
2- ئه‌و که‌سانه‌ی که له سه‌رهه‌لدان و په‌ره‌گرتنی ئه‌و شه‌ره دا بریارده‌ر بوون، زۆربه‌یان ئێستا زیندوون و ئێستاش هه‌ر خه‌ریکی کاری سیاسین. ئه‌وان ده‌توانن له‌م باره‌وه رونکردنه‌وه بده‌ن، ده‌توانن له کرده‌وه‌کانیان دیفاع بکهن یا ده‌توانن -دور بێ له رێبه‌رانی کورد!- بۆ هه‌ڵه‌کانیان داوای لێبوردن بکهن.
3-ئه‌و شه‌ره بهرههمی روداوێکی چه‌ند ساعه‌ته یا چه‌ند رۆژه نه‌بووه. ئاکامی تێکهه‌ڵچونی چه‌ند که‌سی نه‌خۆش یا سه‌رخۆش یا که‌م توانای عه‌قلی نه‌بوو. شه‌ره‌که 6 سال یا به حیسابێکی وردتر 8 سالی خایاندووه. لهو ماوه‌یه‌دا چه‌ندین کۆنگره گیراوه، ده‌یان پێلێنۆم به‌رێو‌ه چووه. سه‌دان بریار دراوه. خاوه‌ن بریاره‌کانیش نه ته‌نیا ساغ و سلامه‌ت بوون به‌لکو خۆیان به رێبه‌رانی نه‌ته‌وه‌یه‌ک داده‌نا (ئێستاش هێندێکیان وا بیر ده‌که‌نه‌وه). ئێستاش که 19 سال له کۆتایی ئه‌و شه‌ره تێپه‌ریوه، ئه‌گه‌ر منیش واز لهو لێکۆلینه‌وه‌یه ببێنم، ئه‌گه‌ر 91 سالی دیکه‌ش تێپه‌رێ، ئاخرێکه‌ی دوای 100 سالیش بێ که‌سانێک لهو شه‌ره ده‌کۆلنه‌وه، به‌لام ئه‌و کات جیاوازێکه‌ی له‌وه دا ده‌بێ که مه‌جالێک بۆ رونکردنه‌وه یا دیفاع له خۆ کردن یا داوای لێبوردن نامێنێ و تاوانبارانی ئه‌و شه‌ره له غیابی خۆیان دا بێ‌ره‌حمانه دادگایی ده‌کرێن .
له نوسراوه‌که‌ی به‌شی 2 دا چه‌ندین هه‌ڵه‌ی تایپی و ئیملایی تێدابوو ،سه‌باره‌ت بهو که‌مکارییه که بهرههمی ناشاره‌زایی من له‌گه‌ل ئه‌و به‌سته‌ره‌ی 'کوردلا‌ند' بوو. له خوێنه‌ران داوای لێبوردن ده‌که‌م و حه‌ول ده‌ده‌م له به‌شه‌کانی داهاتوو دا به که‌مترین ئاستی بگه‌یێنم
له‌بیرکراوه‌کان
به‌شی سێهه‌م
هۆیه‌کان‌و چۆنیه‌تی کۆتایی شه‌ڕ
کاتێک سالی 1369 حیزبی دیموکرات ته‌قه‌وه‌ستانی له‌گه‌ل کۆمه‌له راگه‌یاند، شه‌ڕه‌که به‌ره‌سمی کۆتایی پێهات. له راگه‌یاندراوه‌که دا هاتبوو که چونکه کۆمه‌له ئیتر بوونی نه‌ماوه و له‌مه‌یدان‌دا نایانبینین، بۆیه ئه‌و هه‌لوێسته‌مان گرتووه.
بۆ لێکدانه‌وه‌ی هۆیه‌کانی ئه‌و ته‌قه‌وه‌ستانه‌و هه‌روه‌ها ئهوهی که بۆ زووتر یا دره‌نگتر نه‌هاته ئاراوه، پێویسته هه‌لومه‌رجی ئه‌وکاتی ههردوو لایه‌ن لهو قۆناغه دا شی بکه‌ینه‌وه:
کۆمه‌له له 2 سال پێشتری, 2 زیانی گه‌وره‌ی وێکه‌وتبوو. گوردانی شوان که هێزێکی گه‌وره‌ی کۆمه‌له بوو، دوای ئهوهی که که‌وته ناو گه‌مارۆی هه‌رازان چه‌کداری کۆماری ئیسلامی که له شکسته‌‌که‌ی هه‌ڵه‌بجه ده‌گه‌رانه‌وه، به‌داخه‌وه هه‌موو پێشمه‌رگه‌کانی ئه‌و گوردانه کوژران یا به دیل گیران که دواتر ئێعدام کران، هه‌روه‌ها پۆلێک له پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌له وه‌به‌ر دوکه‌ڵه ژه‌هراوییه‌که‌ی کیمیابارانه‌که که‌وتن و قوربانی بوون.
حیزبیش هه‌لومه‌ر‌جێکی ناخۆشی هه‌بوو، 2 سال بوو ئینشعابێکی گه‌وره‌ی تێ که‌وتبوو و سه‌دان کادر و پێشمه‌رگه‌ی لێ جیا ببۆوه ،ساڵێک دوای ئه‌وه‌ش سکرتێره‌که‌ی تێرۆر کرابوو. هاوکات شه‌رێکی تازه‌ی ده‌گه‌ل ئه‌ندامانی پێشوی خۆی که جیا ببونه‌وه ده‌ست پێ کردبوو. شهر ده‌گه‌ل کۆماری ئیسلامیش به‌رده‌وام بوو. به‌م جۆره حیزب هێزێکی زۆری بۆ به‌شداری له سێ مه‌یدانی شه‌ڕ دا نه‌مابوو و لهو قۆناغه‌ش دا کوشتنی ئه‌ندامه‌کانی پێشووی خۆی بۆ گرنگتر بوو!
که واته ده‌رده‌که‌وێ که به داخه‌وه ئه‌و ئاگربه‌سه‌ش بهرههمی رخنه له خۆ گرتن یا به‌خۆ دا چونه‌وه یا بیر‌کردنه‌وه له به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی نه‌بوو. ده‌کرێ بلێین ئه‌و ته‌قه‌وه‌ستانه به‌سه‌ریان دا سه‌پابوو و به ناچاری بوو. هه‌ر بۆیه کۆتایی ئه‌و شه‌ره وه‌ک کۆتایی شه‌ری دیکه ناچێ!! هه‌روه‌ک له سهرهتای ئه‌و زنجیره‌یه دا باسی کرا، له کۆتایی شهر نه ئاشتبوونه‌وه رووی دا ، نه لایه‌نێک بردیه‌وه ،نه راگه‌یاندراوێکی هاوبه‌ش بلاو بۆوه نه به‌لێن و په‌یمانێک بۆ دووپات نه‌کردنه‌وه‌ی ئه‌و کاره‌ساته درا.
چه ند هه‌لوێستی جێگای رێز:
ئێستا که ئێمه بهو رووداوه دا ده‌چینه‌وه ،تێگه‌یشتن له هه‌ڵه‌بونی ئه‌و شه‌ره کارێکی زۆر دژوار نیه! مه‌حکوم کردنه‌که‌شی مه‌ترسێکی زۆر گه‌وره نیه! به‌لام ئه‌گه‌ر که‌سانێک له جه‌نگه‌ی شه‌ره‌که‌دا له زیانه‌کانی تێگه‌یشتبێن و هاوکات وێرابێتیان بۆچونی خۆیان رابگه‌یێنن ،جێگه‌ی رێزه:
-دوکتور حوسین خه‌لیقی که له سه‌رده‌می شه‌ره‌که دا 3 ده‌وره ئه‌ندامی کومیته ناوه‌ندی حدکا بوو، هیچ کات ئه‌و شه‌ره‌ی ته‌ئید نه‌کرد و ته‌بلیغی بۆ نه‌کرد، حازر بوو نرخه‌که‌شی بدا. کاک دوکتور خه‌لیقی سه‌ره‌رای لێهاتوویه‌کانی هیچ کات له ئاستی کومیته ناوه‌ندی بۆ سه‌ر‌تر نه‌چو و ته‌نانه‌ت سالێک دوای کۆتایی شه‌ریش واته له کۆنگره‌ی 9 ش دا به ئه‌ندامی ده‌فته‌ری سیاسی هه‌لنه‌بژێردرا.
- مامۆستا حه‌سه‌ن زاده که دوای کۆنگره‌ی 7 ( سالی 1364)به جێگری سکرتێر هه‌لبژێردرابوو، چه‌ندین جار ناره‌زایه‌تی به شهر ده‌گه‌ل کۆمه‌له ده‌ربری‌بوو و به تایبه‌ت زۆر دژی دانانی مه‌رج بۆ کۆتایی شهر له لایه‌ن حیزبه‌وه بوو. لهو پێناوه دا به نیشانه‌ی ناره‌زایه‌تی له پۆستی خۆی ئیستعفای دا ،هه ر چه‌ند ئیستعفاکه‌ی دواتر له ده‌فته‌ر سیاسی لێ قوبول نه‌کرا. (بهو بیانویه که کۆمه‌له که‌لکی خراپی لێ وه‌رده‌گرێ) به‌لام سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ش، لانیکه‌م توانی چی دی جێگر سکرتێری نه‌کا.
- پێشمه‌رگه‌کانی هێزی پێشه‌وا چه‌ندین جار خۆیان له شهر ده‌گه‌ل پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌له پاراست و سه‌ره‌رای ئازایی و بزۆزی و به‌دفه‌رێکی که ته‌نیا تایبه‌ت به خۆیان بوو، تا بۆیان کرا حه‌ولیان دا له شهر ده‌گه‌ل کۆمه‌له ،چالاک نه بن. ئه‌و هێزه له لایه‌ن ده‌فته‌ری سیاسی‌وه هه‌ره‌شه‌یان لێکرا که بۆچی خۆیان له شه‌ری کۆمه‌له ده‌دزنه‌وه . گوترابو که تێکرا سزا ده‌درێن و سه‌رکۆنه ده‌کرێن، به‌لام دیسان هه‌ر به دل ئه‌و شه‌ره یان نه‌ده‌کرد.
-شێخ عزالدین حسینی که‌سایه‌تی ناوداری کورد زۆر توند به دژی ئه‌و شه‌ره هه‌لوێستی گرت و حه‌ولی ده‌دا له هه‌مو رێگه‌کان بۆ کوژانه‌وه‌ی ئاگری ئه‌و شه‌ره که‌لک وه‌رگرێ. چه‌ندین جار به هاوکاری ده‌گه‌ل سازمان و که‌سایه‌تێ‌کانی دیکه‌ش به‌ره‌سمی حه‌ولی نێوبژیوانی و کۆتایی هینان به شه‌ری دا که به‌داخه‌وه سه‌رنه‌که‌وت به‌لام ئه‌وه‌نده‌ی خۆ ماندوو کرد که هه‌ر دوو لایه‌ن ئێستا گله‌یی لێ بکهن!
-ژماره‌یه‌کی زۆر له کادرو پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌له هیج کات نه‌یانتوانی شهر ده‌گه‌ل دیمۆکرات به شه‌ری دژ به سه‌رمایه‌داری دابنێن و زۆر پێشمه‌رگه‌ی ئازا و لێهاتوو به خاتری بێ بروایی بهو شه‌ره تۆمهتی "دژی شۆرش" بونیان لێ درا. یه‌کێک له هۆیه‌کانی که‌مبوونه‌وه‌ی پیشمه‌ر‌گه‌کانی کۆمه‌له له ساله‌کانی دوای 1363 ، ناره‌زایه‌تی به دامه‌زرانی حیزبی کمونیستی ئێران و شه‌ری دیموکرات بوو ،
ته‌واوی ئه و هه‌لوێستانه جێگه‌ی رێزن به‌لام دلنیام که ئه‌وانه‌ی باسیان کرا هه‌مو هه‌لوێسته‌کان ناگرێته‌وه و ئاستی ئاگاداری من هه‌ر ئه‌وه‌نده‌یه. داوا له خوێنه‌ران ده‌که‌م ئه‌گه‌ر نمو‌نه‌ی دیکه‌یان پێ شک دێ ئاگادارم بکه‌نه‌وه.
پرسیارێکی هه‌ڵه :
زۆر جار له کاتی به‌ره‌وروبوونه‌وه ده‌گه‌ل کێشه‌یه‌ک و حه‌ول‌دان بۆ دۆزینه‌وه‌ی هۆی کێشه‌که ، چۆنیه‌تی دارشتنی پرسیار, به قه‌د دۆزینه‌وه‌ی ولامه‌که گرینگه. ئه‌گه‌ر پرسیاره‌که به شێوه‌یه‌کی نادروست دارێژرابێ له دۆزینه‌وه‌ی وه‌لامی دروست دورمان ده‌کاته‌وه. سه‌باره‌ت به کێشه‌ی شه‌ری کۆمه‌له و دیموکرات له مێژ ساله پرسیارێکی هه‌له، وه‌لامی لێ شاردوینه‌وه :
له شه ری کۆمه‌له و دیموکرات دا کام لایه‌ن تاونبار بوون؟ ئه و پرسیاره بۆ وه‌لامێکی هه‌له لامان ده‌دا. چون وه‌لامه‌که ده‌گه‌ل وه‌ی که لایه نێک به ته‌واوی تاوانبار ده‌کا ، ناراسته‌وخۆ پاکانه بۆ لایه‌نه‌که‌ی دیکه‌ش ده‌کا. که واته ده‌بێ گۆرانێکی بچوک له فۆرمی پرسیاره که پێک بێنین:
له شه‌ری کۆمه‌له و دیموکرات دا کام لایه‌ن ”زیاتر” تاوانبار بوو؟
به بێ هیچ پێشه‌کی دارشتنێک ، به دابه‌شکردنی تاوانی شهر به سه‌ر 3 به‌شی جیاواز له یه‌ک حه‌ولی دۆزینه‌وه‌ی وه‌لامه‌که ده‌ده‌م:
ئه‌و تاوانه به سه‌ر 3 به‌شی لێک جیاواز واته: 1- ده‌ست پێکردنی شهر ، 2- به‌رفراوان بوونه‌وه‌ی شهر و 3- درێزه‌کێشانی شهر، دابه‌ش ده‌کرێ:
سه‌باره‌ت به به‌شی یه‌که‌م ، کۆمه‌له زیاتر تاوانبار بوو. ده‌کرێ بلێین له سه‌ره‌تا دا به بۆچونێکی ره‌های چینایه‌تی، فه‌زای ره‌وانیی شهر، کۆمه‌له سازی کرد، حیزبی دیموکراتیش پێشوازی لێ کرد.
سه‌باره‌ت به به‌شی دووهه‌م و سێه‌هه‌م، واته به‌رفراون بوونه‌وه‌ی مه‌یدانی شهر و درێژه‌کێشانی شهر، حیزبی دیموکرات تاوانبار بوو. حیزبی دیموکرات به بریاری سه‌راسه‌ری کردنی شه‌ری کۆمه‌له له سالی 1363، مه‌یدانی شهر و تێکهه‌لچونی زۆر به‌ر فراوان کرده‌وه و له راستی دا به کرده‌وه جیاوازێکی له نێوان شه‌ری کۆماری ئیسلامی و شه‌ری کۆمه‌له نه‌هێشه‌وه.
هه‌روه‌ها ئه‌و حیزبه به دیاری کردنی مه‌رجێكی نامه‌عقول بۆ راگه‌یاندنی ته‌قه‌وه‌ستان له سالی 1364 نه‌‌قشی سه‌ره‌کی له درێژه‌کێشانی شه‌ردا هه‌بوو. مه‌رجێک که هیچ کات و‌ه‌دی نه‌هات و تا کۆتایی شه‌ریش نه‌یتوانی به سه‌ر کۆمه‌له ی دا بسه‌پێنێ.
ئه‌و شه‌ره له و رووداوه دلته‌زێنانه بوو که ئه‌وه‌نده‌ی دۆزینه‌وه‌ی تاوانباره‌کانی دژوار بوو ، دۆزینه‌وه‌ی قوربانێکانی دژوارتره. سه‌دان که‌س که ره‌نگه رۆژی یه‌که‌می خه‌بات ته‌نانه‌ت زۆر بیریان له جیاوازی‌کانی کۆمه‌له و دیموکرات نه‌کردبوبێته‌وه و ته‌نیا به مه‌به‌ستی خه‌بات به دژی کۆماری ئیسلامی و بو ئازادی،ده‌ستیان دابێته چه‌ک،له و شه‌ره دا شه‌هید بوون یا گیانیان به‌خت کرد.هه زاران که‌س له شۆرش دلسارد بوونه‌وه،نرخی خه‌بات زۆر چو سه‌رێ ،زۆر که‌س هه‌ستیان ده‌کرد ده‌گه‌ل گیانیان، ده‌بێ ئابرو و شانازیه‌کانیشیان دانێن، باس‌کردن له شادیی دوژمن و ناحه‌زانی کوردیش قه‌له‌مێکی به‌سۆزو به توانای ده‌وێ.
له به‌شی داهاتووی ئه‌م زنجیره‌یه‌دا ، وێرای ناساندنی بریارده‌رانی ئه‌و شه‌ره که ئێستا مه‌جالی روونکردنه‌وه یا داوای لێبوردنیان ماوه، ئه‌زموونه‌کانی ئه‌و کاره‌ساته بۆ دوارۆژ شرۆڤه ده‌که‌م و چه‌ند پێشنیارێک ده‌خه‌مه به‌ر چاوی خوێنه‌ران و لایه‌نه پێوه‌ندیداره‌کان
هێمن سه‌یدی
.
Wednesday, March 18, 2009
Wednesday, March 11, 2009
طرز تهیه سیب و گلابی
حضرت علىّ بن موسى الرضا عليهم السلام حكايت فرموده است :
روزى صعصعة بن صوحان عبدى يكى از ياران امام علىّ عليه السلام مريض و در بستر بيمارى قرار گرفته بود، اميرالمؤ منين علىّ عليه السلام به همراه عدّه اى از دوستان و اصحاب خود جهت ديدار صعصعه رهسپار منزل او گشتند.
پس از آن كه وارد منزل شدند و نشستند، از مريض احوالپرسى و دلجوئى كردند، صعصعه بسيار خوشحال و شادمان شد.
امام علىّ عليه السلام به او فرمود: اى صعصه ! مبادا از اين كه من و يارانم به ديدار تو آمده ايم ، بر دوستانت فخر و مباهات كنى .
بعد از آن ، به يكى از همراهان خود دستور داد تا سنگى را كه در كنار اتاق بود، خدمت حضرت بياورد.
وقتى امام عليه السلام سنگ را به دست مبارك خود گرفت ، آن را در دست خود چرخانيد؛ ناگهان تبديل به گلابى گشت ، سپس آن را به يكى از افراد مجلس داد و فرمود: اين گلابى را به تعداد افراد، قطعه قطعه كن و به هر يك قطعه اى بده تا تناول نمايند.
و خود حضرت علىّ عليه السلام نيز قطعه اى از آن گلابى را برداشت و در دست مبارك خود چرخانيد تا تبديل به سيب كاملى شد، آن گاه سيب را تحويل همان شخص قبلى داد و فرمود: آن را نيز به تعداد افراد تقسيم كن و سهم هر يك را تحويلش بده تا تناول كند و قطعه اى از آن سيب را نيز خود امام علىّ عليه السلام گرفت .
هر كدام سهميّه سيب و گلابى خود را خوردند مگر حضرت كه آن قطعه سيب را در دست مبارك خود گرداند تا به صورت اوّليّه همان سنگ در آمد و آن را سر جايش نهادند.
امام رضا عليه السلام افزود: هنگامى كه صعصعه آن دو قطعه گلابى و سيب را تناول كرد، مرض و ناراحتى او بر طرف گشت و كاملاً بهبودى برايش حاصل شد و بعد از آن از جاى خود برخاست و نشست و اظهار نمود:
اى اميرالمؤ منين ! تو مرا شفا دادى و بر ايمان و اعتقاد من و دوستانم افزودى ، پس درود و صلوات خداوند بر تو باد.
منابع:
عيون المعجزات : ص 51، نوادر المعجزات : ص 57، ح 22، مدينة المعاجز: ج 1، ص 432، ح 293.
روزى صعصعة بن صوحان عبدى يكى از ياران امام علىّ عليه السلام مريض و در بستر بيمارى قرار گرفته بود، اميرالمؤ منين علىّ عليه السلام به همراه عدّه اى از دوستان و اصحاب خود جهت ديدار صعصعه رهسپار منزل او گشتند.
پس از آن كه وارد منزل شدند و نشستند، از مريض احوالپرسى و دلجوئى كردند، صعصعه بسيار خوشحال و شادمان شد.
امام علىّ عليه السلام به او فرمود: اى صعصه ! مبادا از اين كه من و يارانم به ديدار تو آمده ايم ، بر دوستانت فخر و مباهات كنى .
بعد از آن ، به يكى از همراهان خود دستور داد تا سنگى را كه در كنار اتاق بود، خدمت حضرت بياورد.
وقتى امام عليه السلام سنگ را به دست مبارك خود گرفت ، آن را در دست خود چرخانيد؛ ناگهان تبديل به گلابى گشت ، سپس آن را به يكى از افراد مجلس داد و فرمود: اين گلابى را به تعداد افراد، قطعه قطعه كن و به هر يك قطعه اى بده تا تناول نمايند.
و خود حضرت علىّ عليه السلام نيز قطعه اى از آن گلابى را برداشت و در دست مبارك خود چرخانيد تا تبديل به سيب كاملى شد، آن گاه سيب را تحويل همان شخص قبلى داد و فرمود: آن را نيز به تعداد افراد تقسيم كن و سهم هر يك را تحويلش بده تا تناول كند و قطعه اى از آن سيب را نيز خود امام علىّ عليه السلام گرفت .
هر كدام سهميّه سيب و گلابى خود را خوردند مگر حضرت كه آن قطعه سيب را در دست مبارك خود گرداند تا به صورت اوّليّه همان سنگ در آمد و آن را سر جايش نهادند.
امام رضا عليه السلام افزود: هنگامى كه صعصعه آن دو قطعه گلابى و سيب را تناول كرد، مرض و ناراحتى او بر طرف گشت و كاملاً بهبودى برايش حاصل شد و بعد از آن از جاى خود برخاست و نشست و اظهار نمود:
اى اميرالمؤ منين ! تو مرا شفا دادى و بر ايمان و اعتقاد من و دوستانم افزودى ، پس درود و صلوات خداوند بر تو باد.
منابع:
عيون المعجزات : ص 51، نوادر المعجزات : ص 57، ح 22، مدينة المعاجز: ج 1، ص 432، ح 293.
Saturday, March 7, 2009
ده خاڵ، که بوونه‌ته هۆی ئهوهی کورد سه‌ربه‌خۆ نه‌بێ: ح.س.سۆران
به‌ناوی کوردستانی گه‌وره
هه‌مومان ده‌زانین دۆزی رامیاری، مه‌به‌ستێکی زۆر فیچه‌ڵفاچ (زیگزاگ) و چه‌ند لایه‌نه‌یه، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه راڤه‌کردنی کارێکی ساکار نیه و رامان و لێکۆڵینه‌وه‌ی هه‌مه‌لایه‌نه‌ی ده‌وێ و ئه‌رکی له‌سه‌رشانی پسپۆڕ و
کارناس گه‌لی جۆربه‌جۆره، که له به‌ستێنگه‌لی تایبه‌ت دا شاره‌زا بن. به‌ڵام ئێستا له به‌ر یه‌ک لاقه‌بایی ، ته‌نیا باڵی و پڕشوبڵاوی کورد، ئه‌گه‌ر ئه‌م ده‌رفه‌ته له ده‌ست دانیه، من ده‌مه‌وێ وه‌ک تاقه که‌سێک هۆی سه‌ره‌کی تێک شکانی رامیاری و دروست نه‌بوونی میری ( ده‌سته‌ڵات) یه‌کی سه‌ربه‌خۆی کورد، به نزیکه‌ی په‌نجا میلیۆن حه‌شیمه‌ته‌وه، له‌م ده‌خاڵه گرنگه دا کۆ بکهمهوه و ئاماژه‌یان پێ بکه‌م:
- منمنایه‌تێ و نه‌کردنی "من" ه‌کان، به " ئێمه" و خۆمالێ خۆمالێ" کردن، یانی له باتی ئهوهی له بیری که‌هکه‌‌شانێکی پڕشنگ داری کورد دا بین، زۆرتر بیرمان له رووناکی تاقه ئه‌ستێره‌ی خۆمان کردوه‌ته‌وه و له جێگه‌ی قازانجی درێژ خایه‌ن و پڕبایه‌خی نه‌ته‌وه‌یی له‌بیری سوودی کورت خایه‌ن و بێ بایه‌خی تاقه‌که‌سی و خۆمان دا بووین.
- لاوازی په‌یوه‌ندی ده‌رکی له گه‌ڵ جیهان. کورد قه‌ت هه‌وڵێکی وای بۆ ئه‌وه نه‌داوه، که په‌یوه‌ندی بنه‌وه‌شت له ته‌ک گه‌لانی دیکه دا پێک بهێنێ و خۆی بناسێنێ، ده‌لێم بڵێم ئێستاش، له هه‌زاره‌ی سێ دا، کورد لایه‌نگر و دۆستێکی ده‌سته‌ڵاتداری ئه‌وتۆ له جیهان دا شک نابا.
- خۆ خۆری، که بریه‌تی بوه له شه‌ڕی ناوخۆیی، کێشه و هه‌را و که‌ڵوه‌جه‌ڕێی هه‌ریمی، ناوچه‌یی، تاقمی، هۆزی و ته‌نانه‌ت بنه‌ماڵه‌یی .
- ساکاری، جوامێری، مێرخاسی و خۆش باوه‌ڕی ڕامیاری. ئه‌م چه‌شنه هه‌ڵسوکه‌وت گه‌له له دۆستێ و په‌یوه‌ندی بنه‌ماڵه‌یی و تاقه که‌سی دا زۆر جوان و باشن، به‌ڵام به داخه‌وه سیاسه‌ت ( رامیاری ) ناوی خۆی به خۆیه‌وه‌یه و شێوازی دیکه‌ی ده‌وێ.
- بارودۆخی جوغرافیایی و ژێئۆپۆلیتیکی کوردستان، به تایبه‌ت نه‌بوونی رێگه‌ی ئاواڵه و ره‌وان بۆ ده‌ریای ئازاد . ئه‌و رێگه باریک و ته‌سکه‌ش که له خه‌ریته ( نه‌خشه)ی کوردستانی گه‌وره‌دا ده‌یبینن، به ئاسانی پێی دا نا گه‌ینه زه‌ریای ئازاد و کێشه‌ی هاتوچۆی هه‌یه .
- سیستمی ئاغا و رایه‌تی، که به چه‌شنی به‌رچاو و حاشا هه‌ڵنه‌گر، زۆر کات و له زۆر جێگه، زۆرتر له نه‌ود له سه‌دی کوردی خستوه‌ته پاراوێزێکی شپرزه‌وه و ده‌توانین ناوی بنێین کۆلۆنیالیزمی ناوخۆیی. باسی هه‌ڵاواردنی ئافره‌تیش با لهو لاوه بوێستێ، چون له زوربه‌ی وڵاتانی هاوسێی کورد، ئافره‌ت هه‌ر به‌شخوراو بوه.
- له خواره‌وه بوونی پلله و راده‌ی خوێنده‌واری. تا نزیکه‌ی په‌نجا ساڵ پێش، ره‌نگه سه‌دی نه‌وه‌د و پێنجی کورد یا هه سه‌وادی نه‌بوه، یه ئه‌گه‌ر بووبێتیشی له راده‌یه‌کی که‌م دا بوه.
- فێل و ته‌ڵه‌که‌ی ئایینی. دیاره ئایینی هه‌ر که‌س بۆ خۆی پیرۆزه، به‌ڵام له زۆر ناوچه‌ی کوردستان کار له‌وه ترازاوه و هه‌میشه ئایین بۆ سه‌رکوت و ده‌مکوتی خه‌ڵک به کار براوه. ته‌نانه‌ت بۆ وێنه بیستوومه، کوتوویانه ئه‌گه‌ر هه‌ر کوردێک له شۆڕشی شێخ عوبه‌یدوڵڵای شه‌مزینی دژ به خه‌ڵیفه‌ی ئیسلامی ئه‌سته‌مبووڵ لایه‌نگری بکا، ته‌ڵاقی ژنه‌که‌ی ده‌که‌وێ – به فه‌رمایشی مامه شێخ ره‌زای خۆمان: "ئه‌فاکه‌ڵڵا حه‌مه‌ی وه‌ستا فه‌تاح... .
- بیانی به هه‌ند گرتن و خۆ به که‌م گرتن. وه‌ک شتێک هێندێک کورد، پێیان وابوه کورد هه‌ر ده‌بێ بن ده‌ست بێ. بۆ وێنه ئێستاش زۆر که‌س پڕکێشی ناکه‌ن به راشکاوی باسی کوردستانێکی سه‌ربه‌خۆ بکهن، که مافێکی ره‌وایه و هه‌ر به پارسه‌نگ بوونی ته‌رازوی رامیاری بیانی ئاماژه ده‌فه‌رموون، که پارسه‌نگ بوونه‌که‌ش کاتیه و زۆرتر له مێژودا بوه‌ته تراویلکه ( سه‌راو ) وخشه خش .
- بایه‌خ نه‌دانی ئه‌وتۆ به زانست، تێکنیک و پیشه‌سازی .
دیاره هۆگه‌لی تێکشکان هه‌ر ته‌نیا ئه‌و خاڵانه‌ی سه‌ره‌وه نه‌بوون– به‌ڵام به بۆچوونی من ئه‌مانه له گرنگترین په‌تاکانن ، که به هیوام ئیدی له سه‌ده‌ی بیست ویه‌ک دا، کورد کوته‌نی " له هه‌ر خه‌سارێک، په‌ندێک وه‌ربگرین " .
تێبینی: ئهوهی سه‌ره‌وه راڤه‌یه‌کی گشتیه ، مه‌به‌ست له هیچ تاقم، هۆز و که‌سی تایبه‌ت نیه و به هیوام به شرۆڤه کردنێکی دڵسۆزانه لێم وه‌ربگرن، چون تا درمه‌کان نه‌دۆزینه‌وه، نا توانین په‌تا کان ده‌رمان بکه‌ین .
خزمه‌تگوزاری بچووکی کوردستانی گه‌وره - ح.س.سۆران
هه‌مومان ده‌زانین دۆزی رامیاری، مه‌به‌ستێکی زۆر فیچه‌ڵفاچ (زیگزاگ) و چه‌ند لایه‌نه‌یه، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه راڤه‌کردنی کارێکی ساکار نیه و رامان و لێکۆڵینه‌وه‌ی هه‌مه‌لایه‌نه‌ی ده‌وێ و ئه‌رکی له‌سه‌رشانی پسپۆڕ و
کارناس گه‌لی جۆربه‌جۆره، که له به‌ستێنگه‌لی تایبه‌ت دا شاره‌زا بن. به‌ڵام ئێستا له به‌ر یه‌ک لاقه‌بایی ، ته‌نیا باڵی و پڕشوبڵاوی کورد، ئه‌گه‌ر ئه‌م ده‌رفه‌ته له ده‌ست دانیه، من ده‌مه‌وێ وه‌ک تاقه که‌سێک هۆی سه‌ره‌کی تێک شکانی رامیاری و دروست نه‌بوونی میری ( ده‌سته‌ڵات) یه‌کی سه‌ربه‌خۆی کورد، به نزیکه‌ی په‌نجا میلیۆن حه‌شیمه‌ته‌وه، له‌م ده‌خاڵه گرنگه دا کۆ بکهمهوه و ئاماژه‌یان پێ بکه‌م:
- منمنایه‌تێ و نه‌کردنی "من" ه‌کان، به " ئێمه" و خۆمالێ خۆمالێ" کردن، یانی له باتی ئهوهی له بیری که‌هکه‌‌شانێکی پڕشنگ داری کورد دا بین، زۆرتر بیرمان له رووناکی تاقه ئه‌ستێره‌ی خۆمان کردوه‌ته‌وه و له جێگه‌ی قازانجی درێژ خایه‌ن و پڕبایه‌خی نه‌ته‌وه‌یی له‌بیری سوودی کورت خایه‌ن و بێ بایه‌خی تاقه‌که‌سی و خۆمان دا بووین.
- لاوازی په‌یوه‌ندی ده‌رکی له گه‌ڵ جیهان. کورد قه‌ت هه‌وڵێکی وای بۆ ئه‌وه نه‌داوه، که په‌یوه‌ندی بنه‌وه‌شت له ته‌ک گه‌لانی دیکه دا پێک بهێنێ و خۆی بناسێنێ، ده‌لێم بڵێم ئێستاش، له هه‌زاره‌ی سێ دا، کورد لایه‌نگر و دۆستێکی ده‌سته‌ڵاتداری ئه‌وتۆ له جیهان دا شک نابا.
- خۆ خۆری، که بریه‌تی بوه له شه‌ڕی ناوخۆیی، کێشه و هه‌را و که‌ڵوه‌جه‌ڕێی هه‌ریمی، ناوچه‌یی، تاقمی، هۆزی و ته‌نانه‌ت بنه‌ماڵه‌یی .
- ساکاری، جوامێری، مێرخاسی و خۆش باوه‌ڕی ڕامیاری. ئه‌م چه‌شنه هه‌ڵسوکه‌وت گه‌له له دۆستێ و په‌یوه‌ندی بنه‌ماڵه‌یی و تاقه که‌سی دا زۆر جوان و باشن، به‌ڵام به داخه‌وه سیاسه‌ت ( رامیاری ) ناوی خۆی به خۆیه‌وه‌یه و شێوازی دیکه‌ی ده‌وێ.
- بارودۆخی جوغرافیایی و ژێئۆپۆلیتیکی کوردستان، به تایبه‌ت نه‌بوونی رێگه‌ی ئاواڵه و ره‌وان بۆ ده‌ریای ئازاد . ئه‌و رێگه باریک و ته‌سکه‌ش که له خه‌ریته ( نه‌خشه)ی کوردستانی گه‌وره‌دا ده‌یبینن، به ئاسانی پێی دا نا گه‌ینه زه‌ریای ئازاد و کێشه‌ی هاتوچۆی هه‌یه .
- سیستمی ئاغا و رایه‌تی، که به چه‌شنی به‌رچاو و حاشا هه‌ڵنه‌گر، زۆر کات و له زۆر جێگه، زۆرتر له نه‌ود له سه‌دی کوردی خستوه‌ته پاراوێزێکی شپرزه‌وه و ده‌توانین ناوی بنێین کۆلۆنیالیزمی ناوخۆیی. باسی هه‌ڵاواردنی ئافره‌تیش با لهو لاوه بوێستێ، چون له زوربه‌ی وڵاتانی هاوسێی کورد، ئافره‌ت هه‌ر به‌شخوراو بوه.
- له خواره‌وه بوونی پلله و راده‌ی خوێنده‌واری. تا نزیکه‌ی په‌نجا ساڵ پێش، ره‌نگه سه‌دی نه‌وه‌د و پێنجی کورد یا هه سه‌وادی نه‌بوه، یه ئه‌گه‌ر بووبێتیشی له راده‌یه‌کی که‌م دا بوه.
- فێل و ته‌ڵه‌که‌ی ئایینی. دیاره ئایینی هه‌ر که‌س بۆ خۆی پیرۆزه، به‌ڵام له زۆر ناوچه‌ی کوردستان کار له‌وه ترازاوه و هه‌میشه ئایین بۆ سه‌رکوت و ده‌مکوتی خه‌ڵک به کار براوه. ته‌نانه‌ت بۆ وێنه بیستوومه، کوتوویانه ئه‌گه‌ر هه‌ر کوردێک له شۆڕشی شێخ عوبه‌یدوڵڵای شه‌مزینی دژ به خه‌ڵیفه‌ی ئیسلامی ئه‌سته‌مبووڵ لایه‌نگری بکا، ته‌ڵاقی ژنه‌که‌ی ده‌که‌وێ – به فه‌رمایشی مامه شێخ ره‌زای خۆمان: "ئه‌فاکه‌ڵڵا حه‌مه‌ی وه‌ستا فه‌تاح... .
- بیانی به هه‌ند گرتن و خۆ به که‌م گرتن. وه‌ک شتێک هێندێک کورد، پێیان وابوه کورد هه‌ر ده‌بێ بن ده‌ست بێ. بۆ وێنه ئێستاش زۆر که‌س پڕکێشی ناکه‌ن به راشکاوی باسی کوردستانێکی سه‌ربه‌خۆ بکهن، که مافێکی ره‌وایه و هه‌ر به پارسه‌نگ بوونی ته‌رازوی رامیاری بیانی ئاماژه ده‌فه‌رموون، که پارسه‌نگ بوونه‌که‌ش کاتیه و زۆرتر له مێژودا بوه‌ته تراویلکه ( سه‌راو ) وخشه خش .
- بایه‌خ نه‌دانی ئه‌وتۆ به زانست، تێکنیک و پیشه‌سازی .
دیاره هۆگه‌لی تێکشکان هه‌ر ته‌نیا ئه‌و خاڵانه‌ی سه‌ره‌وه نه‌بوون– به‌ڵام به بۆچوونی من ئه‌مانه له گرنگترین په‌تاکانن ، که به هیوام ئیدی له سه‌ده‌ی بیست ویه‌ک دا، کورد کوته‌نی " له هه‌ر خه‌سارێک، په‌ندێک وه‌ربگرین " .
تێبینی: ئهوهی سه‌ره‌وه راڤه‌یه‌کی گشتیه ، مه‌به‌ست له هیچ تاقم، هۆز و که‌سی تایبه‌ت نیه و به هیوام به شرۆڤه کردنێکی دڵسۆزانه لێم وه‌ربگرن، چون تا درمه‌کان نه‌دۆزینه‌وه، نا توانین په‌تا کان ده‌رمان بکه‌ین .
خزمه‌تگوزاری بچووکی کوردستانی گه‌وره - ح.س.سۆران
توركیا و جینۆسایدى ئەرمەن و كورد
د. لازاریف دەڵێ : مەسەلەى كورد وەك كێشەیەكى نێو دەوڵەتى لەسەرەتاى سەدەى نۆزدەهەمدا سەرى هەڵدا لەسەدەى بیستەمیش دواى شەڕى یەكەمى جیهانى لەسەر ئاستى نێودەوڵەتى بایەخى زیاتر بوو . ، ئەوەى پەیوەستە بەم باسەوە كۆمەڵكوژى ئەرمەنەكانە لەسەردەمى دەوڵەتى عوسمانى و ڕیكخراوى ئیتحاد و تەرە قى و تێوە گلانى نەتەوەى كورد لەو سەردەمەدا كەلەئێستادا دووبارە كەیسى جینۆسایدى ئەرمەنەكان زیندوبۆتەوە و كە توركیا بەسەركوردا ساخى كردۆتەوە ، بۆیە باسەرەتا باسێك لەڕێكخراوى (ئیتحاد و تەرەقى) بكەین كەزۆرینەى ئەندامە ناسراوەكانى لەكورد پێك هاتووە ، كەڕۆڵێكى هێجگار خراپیان بینیوە ، ئیتیحادیەكان واتە ڕێكخراوى ئیتحادو تەرەقى ساڵى (1894) دامەزراوە تەڵعەت پاشا وەك سەرۆكى ئەو ڕێكخراوە دەست نیشان كراوە ،، د. عەبدوڵا جەودەت كەكوردە و یەكێكە لەدامەزرێنەرانى ئەو ڕێكخراوە و سەرنووسەرى گۆفارى عوسمانلى ساڵى (1897- 1904) كەئۆرگانى ئیتیحاد و تەرەقى بووە ئەمیش ڕۆڵێكى هێجگار خراپى بینیوە ، ئەم زاتە واتە عەبدولڵە جەودەت كوردێكى كورد فرۆش بووە ، بەڵام ئەوەى جێى داخە كاك فەرهاد پیرباڵ جار و بار لەڕێگاى ڕۆژنامەى (چاودێرە) وە بەیەكێك لەهەرە ڕوناكبیرە گەورەكانى كوردى توركیاى دادەنێت كەلەئەساسەوە باوەڕى بەكورد نەبووە بیرى لەدامەزراندنى دەوڵەتى توركى كردۆتەوە ، بۆیە ئیتیحادیەكان باوەڕیان وابووە كەدەبێ تۆرانیەكان بەچەك هەموو جیهان بخەنە چێردەستى خۆیانەوە بۆیە لەنێوان ساڵانى (1914-1918) كۆمەڵ كوژیەكى ترسناكیان بەرامبەر ئەرمەنەكان و كوردەكان كرد بەواتایەك لەشارەكانى وان و بەدلیسسى و ئەرزەڕوم بەدەگمەن ئەرمەن و كورد مان ، وەهەرچى كوردیشە بەپێى بەڵگە نامە مێژوویەكان (50) هەزاریا لێكوژرا ، بۆیە بێویژدانییەكى گەورە دەكەین كەباسى كێشەى كوردمان كرد پەنجە درێژ نەكەین بۆتورك و دەوڵەتى عوسمانى ، وە لەوبڕوایەدام ئەوستەمەى تورك بەدرێژاى مێژوو لەنەتەوە جیاجیاكانى وڵاتەكەى كردووە بەتاى بەتى كورد و ئەرمەن بڕواناكەم هیچ دەوڵەتێكى دونیا ئەوەندە بێویژدانانە كردبێتى ، بۆیە هەر ئەمە بوو گەورە كۆمەڵناسى تورك (ئیسماعیل بێشكچى) هاتە جواب و ووتى : توركیا دەوڵەتێكى ڕگەز پەرستەو مافى كەمە نەتەوەكانى پێشێل دەكات ، وەهەر ئەمەش بوو واى لەگەورە ڕۆمان نووسى تورك (ئۆرهان پامۆك) كرد ڕۆمانێك تەرخان بكات لەسەر ململانێى نەتەوەى تورك و ئەرمەن و كورد ، كەواتە ئەوەى تورك بەرامبەر نەتەوەى كوردى كردى لەو بڕوایەدام عەرەب نەیكرد ئاخر سەدام حسێن بەدرێژاى (35) ساڵ ئێمەى چەوساندەوە بەڵام نەتەوەى تورك ئەوە بۆ دوو سەدەیە دان بە زمانە كەماندا نانێت و دەڵێت ئیوە لەچیاوە هاتوون هەتا ئێستاش بەردەوامە لە دژایەتیمان ، بەڵام ئەوەى جێى نیگەرانیە هەستى نەتەوایەتى كوردو ئینتیماى ڕۆشنبیرانى كورد زۆر لەئاستێكى نزمدا بووە چونكە لەسەردەمى ئیمپراتۆریەتى عوسمانیدا ڕوناك بیرانى كورد زۆر بەیان خاوەنى پلەو پایەبوون ، بۆ وێنە كەسانى وەك د. عەبدولڵە جەودەت و شەریف پاشا كەهەردوكیان كوردبوون و ئینتیماى كوردبونیان زۆر نزم بووە لەباتى بیر لەدامەزراندنى دەوڵەتى كوردى بكەنەوە بەپێچەوانەوە یەكێك بوون لەدامەزرێنەرانى ئیتحاد و تەرەقى و باوەڕیان بەدروست بوونى دەوڵەتى عوسمانى بووە ، بۆیە لەبارەى نەبونى ئینتیماى ڕۆشنبیرانى كوردەوە ڕوناكبیرى كورد (محەمەد ئەمین زەكى) دەڵێ تاتورك نەیووت من توركم و عەرەب نەیووت من عەرەبم ئێمە نەمان ووت كوردین .، لەكۆتاویدا ئەوەى جێى باسە لەئێستادا كەیسى جینۆسایدى ئەرمەنەكان لەلایەن ئەوروپاو ئەرمەنەكان زیندو بۆتەوە بۆ ئەوەى نەیەڵن توركیا ببێتە ئەندام لەیەكێتى ئەوروپا ، بەڵام ئەوەى جێى داخە توركە شۆفێنییەكان كۆمەڵكوژى ئەرمەنەكانیان خستۆتە پاڵ كورد ، ئەمیش لەوەوە سەرى هەڵداوە لەئان و ساتى كۆمەڵ كوژیەكەدا شێخ ئەحمەد بارزانى لەكوردستانى باشوورەوە هێزێكى گەورە كەژمارەیان چوارسە چەكدار دەبێ بەهاناى ئەرمەنەكانەوە دەچێ لەئەنجامدا ژمارەیەكى كەمیان لێ دەكوژرێ بەدەستى سەربازانى تورك ، بەڵام ئەوەى جێى داخە (تۆفیق پاشا) ى سەرۆك وەزیرانى حوكمەتى تورك بەڕاشكاوى تاوانى كوشتارى ئەرمەنەكان دەداتە پاڵ كورد و توركە تۆرانیەكانى لێ بێبەرى دەكات و بەڕاشكاوى دەڵێ ئوەى كۆمەڵ كوژى ئەرمەنەكانى كرد كوردەكان بوون .
سەرچاوە و پەراوێز :
1. كتێبەكەى مەنسور بەرزنجى بەناوى (چەند ڕاستیەكى مێژوویى لەبارەى شۆرشى شێخ عەبدولسەلامى بارزانى و شۆڕشەكانى دیكەى بارزان تا 1945
2. ڕۆمانى بەفر توركیاى ڕاستە قینەمان نیشاندەدات (ئیدریس بەرزنجى) ڕۆژنامەى هاوڵاتى ژمارە (388)
3. لازاریف ، ئەو هۆكارانەى مەسەلەى كورد پێك دەهێنن ، محمد حەمە باقى،چاپى كوردستان ،1992،چاپى یەكەم .
سەرچاوە و پەراوێز :
1. كتێبەكەى مەنسور بەرزنجى بەناوى (چەند ڕاستیەكى مێژوویى لەبارەى شۆرشى شێخ عەبدولسەلامى بارزانى و شۆڕشەكانى دیكەى بارزان تا 1945
2. ڕۆمانى بەفر توركیاى ڕاستە قینەمان نیشاندەدات (ئیدریس بەرزنجى) ڕۆژنامەى هاوڵاتى ژمارە (388)
3. لازاریف ، ئەو هۆكارانەى مەسەلەى كورد پێك دەهێنن ، محمد حەمە باقى،چاپى كوردستان ،1992،چاپى یەكەم .
Thursday, March 5, 2009
Wednesday, March 4, 2009
Saturday, February 28, 2009
Friday, February 27, 2009
این قوم به رنج حماقت گرفتار…
و اما ماجرای کشف این امام زاده: به گفته شاهدان چند هفته قبل در روستایی نزدیک به مرز به نام میلک واقع در سیستان .پیری از بزرگان این منطقه خواب دیده که ابالفضل العباس به وی گفته در میان بیابان(مکان مورد نظر) کسی است که
Wednesday, February 25, 2009
عمل جراحی
این خانم مدعی است که این دکتر نتوانسته است عمل را به خوبی انجام دهد و وضعیت وی از پیش از جراحی نیز بدتر شده است (عکس را ببینید) اما پزشک جراح (عکس وی را ببینید) اظهار میدارد که واقعن نمیداند این خانم از چه چیزی شکایت دارد. وی تاکید میکند که به باور وی عمل جراحی را عالی انجام داده است و هیچ عیبی در بدن این خانم نمیبیند (توجه: لینک طنز است)
عبید زاکانی را گفتند اسلام چه دینی است؟
عبید زاکانی را گفتند اسلام چه دینی است؟ فرمود: اسلام دینی است آزادمدار که چون در آن وارد شوی سر آلتت را ببرند و چو از آن خارج شوی سر خودت را.
Tuesday, February 24, 2009
برگرداندن افتاب به دستور پیامبر اسلام
عـلمـاء خـاصـّه و عامّه به سندهاى بسيار از اسماء بنت عُمَيْس و غير او روايت كرده اند كـه روزى حـضـرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم حضرت اميرالمؤ منين عليه السّلام را پى كارى فرستاد و چون وقت نماز عصر شد و نماز عصر گزاردند حضرت امير عليه السّلام آمد و نماز عصر نكرده بود، حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم سر مبارك خـود را در دامـن آن حـضـرت گـزارد و خـوابـيـد و وحـى بـر آن حـضـرت نـازل شـد و سـر خـود را به جامه پيچيده و مشغول شنيدن وحى گرديد تا نزديك شد كه آفتاب فرو رود و چون وحى منقطع شد حضرت فرمود: يا على ! نماز كرده اى ؟ گفت : نه يـا رسـول اللّه نـتـوانـسـتـم سـر مبارك ترا از دامن خود دور كنم . پس حضرت فرمود كه خـداوندا! على مشغول طاعت تو و طاعت رسول تو بود پس آفتاب را براى او برگردان ! اسماء گفت : واللّه ! ديدم كه آفتاب برگشت و بلند شد و به جائى رسيد كه بر زمينها تـابـيـد و وقـت فـضـيـلت عـصـر بـرگـشـت و حـضـرت نـماز كرد و باز آفتاب فرو رفت منابع: 1- منتهی الامال قمی 2-خوارزمى ص 306، حديث 301، چاپ انتشارات اسلامى . 3-کشف الیقین علاّمه حلّى ،ص 112، چاپ انتشارات وزارت ارشاد
Saturday, February 21, 2009
Friday, February 20, 2009
درۆو دزی و ساختەچێتیەکانی جەلال تاڵەبانی لە (چێشتی مجێوردا)
ڕه‌خنه
گۆڤەند
چێشتی مجێور کە هە ژاری موکریانی یادوەریەکانی وەك مێژو یەك تیا تۆمار کردوە و بریتیە لە 581 لاپەڕە و زۆری پەیوندی بە شۆڕشی کوردستانی باشورەوە هەیە دەی سەلمێنێت کە جەلال تاڵەبانی هەموکات دوای پەڕژەوەندی شەخسی خۆی کە وتوە تا پەڕژەوەندی تایبەتی خۆی هەبوبێت فڕی بە سەر کوردایەتیەوە نەبوە. لە لاپەڕە 254 دا هەژار دەڵێت .جەلال تاڵەبانی نامەیەکی بۆ ناردم تیایدا نوسی بوی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم ساز نی یە تۆ لە جیاتیمن سەرۆکایەتی وەفدی کوردی بکە بۆ مۆسکۆ لە پایزی ساڵی 1956 بڕیار بو لە گەڵ زەبیحی و سینەمخانی کچی میر جەلادەت بەدرخان و چەند ئەندامێکی تر وەك نوێنەری کوردستان بچینە ڤیسیڤاڵی مۆسکۆ کە بۆ نەتەوە زوڵم لێکراوەکان ساز درابو دواترلە گەڵ زەبیحیدا ئەوەی دەمانەویست لە ڤیستیڤاڵ سەبارەت بە کوردو کوردستان باسی بکەین کرمانە نوسرواێکی پانزە لاپەڕەیی و ئامادەمان کرد. کاتێك جەلال خۆی گەیاندە لامان وتی کوا چیتان کردوە وتمان ئەم نوسراوەمان نوسیوە کە لە ڤیستیڤاڵ بیخوێنینەوە وتی ئادەی بزانم چۆنە کاتێك جەلال خوێندیەوە وتی دەستان خۆش ئەمە زۆر گرینگە وتی بیدەن بە من . من بەهرەی لێوەردەگرم دواتر وتی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم بۆ ساز نەکراوە لە بەیروتەوە بە کەشتی دەڕۆم. حیزبی شیوعیش قبوڵیان نی یە ئێوە بێن بۆ ڤیستیڤاڵەکە بە ڵام ئەگەر بۆتان کرا ئەوە بە تەیارە وەرن لە وێ یەکتری دەبینینەوە. وەلحاسڵ جەلال ڕۆی ئێمەش هەر چۆنێك بێت لە گەڵ سینەمخان و زەبیحی . لە بەیروتەوە بە فڕۆکە چوینە ژنۆ،زوریخ،شتوگارت، دواتر سواری قیتار بوین بۆ پڕاگ، لە ڕێگادا لە شاری پلینز. پۆلیسی چیکۆسلۆڤاکیا هاتنە ناو قیتارەکە زەبیحی ومن و سینەمخانیان دابەزاند پەساپۆڕت و فیزەکانیان بردین دواتر هاتنەوە وتیان ئێوە ڤیزاتان تەواو نی یە. هە ر زو زانیمان ئەمە فیتی جەلالە بە هاوکاری شیوعیەکان. .دواتر دوای ئەوەی وەفدی کوردی گەیشتبونە مۆسکۆو لە سەعات چواری ئێوارەدا کە هۆڵی ڤیستیڤاڵ زیاد لە 500 کەس تیادا ئامادە بوە ئامادەبوان چاوەڕوانی جەلال بون کە قسەیان بۆ بکات سەبارەت بە کوردستان . بەڵام جەلال خۆی دەدزێتەوە . ناچارنازم حیکمەت دەچێتە سەر میکرۆفۆن دەڵێت من نوێنەری کوردم وسەبارەت بەکوردستان گەلێك قسەی باش بۆ ئامادەبوان دەکات . شەوێ درەنگانێك جەلال دەچێتەوە ئوتێل بۆلای وەفدی کوردی دەڵێن لە کوێبویت ئەو عالە هەموی چاوەڕێ تۆبون دەڵێت بابە ئیشی زۆر لە وە گرینگترم هەبو دەڵێن چی هەیە لە وە گرینگتر بێت ؟ خۆی توڕەدەکات و دەڵێت ئیشی تایبەتی خۆمم هەبو بڕایەوە . دواجار کە تاقیب دەکەن بزانن جەلال ئەو ئیشە گرینگە چی بوە کە لە تێکۆشان بۆ کوردستان بەلایەوە گرینگتر بوە ؟ کاتێك بۆیان ڕون دەبێتەوە جەلال ئەو شەوە دەعوەتی ئەندازیارێكی (مێینە) بوەو شەوێ تاکاتی هاتنەوەی خەریکی ڕابواردن بوە. دواجاریش بۆ مان ڕون بۆوە کە هەر بەفیتی جەلال لە ڕێگە پەساپۆرت و ڤیزاکانیان لێساندبوین . دواتر هەر هەژار دەڵێت جەلال بێتوشی هاوڕێم کاتێك کە زانیبوی من لەباری داراییەوە حاڵم زۆر شرە بە جەلال تاڵەبانیدا 23 دیناری بۆ ناردبوم دەڵێت چوم داوام لێکرد سوێندو تەڵاقی خوارد کە پارەکەم بۆ داوی بە ئەندامێکی پارتیمان لە موسڵ چاوی دەردێنم لێی دەسەنمەوە دواجار ئەوەشم بۆ ڕون بۆوە کە جەلال تا سەر ئیسقان درۆی کرد بۆ خۆی پارەکەی خواردبو . دەڵێت داوای ئەو نوسراوەم لێکردەوە کە لەگەڵ زەبیحی دا بۆ ڤیستیڤاڵی مۆسکۆ نوسیبومان لە وەڵامدا وتی ئەهۆو وەڵڵا ئیستا دێتەوە بیرم ئەوە هەر لە بوخچەکمدا چۆنم دانابو هە ر وا لە وێدایە.. ئەمە و زۆر درۆی شاخدارو پارە داگیر کردنی هاوەڵانی نزیکی خۆی و پاشقل گرتنی بەردەوام لە کەسە هەرە نزیکەکانی خۆی کە لە شۆڕشدا بون و لە ناخی دڵەوە خەباتیان بۆ کوردو کوردستان دەکرد. بۆیە جەلال تاڵەبانی هەر لە تەمەنی لاوێتی یەوە هەر بە فاك و فیك و درۆی شاخدارو کڵاو لەسەرنانی کەسانی شۆڕشگێری ناو شۆڕشی کوردایەتی بوەتە ئەم دزە سامناك و دیکتاتۆرەی ئێستا کە هەیە و تەواو خەڵکیی کوردستان بە دەستیەوە دەناڵێنێ . ئە و ناماقوڵیەی کە پێشتریش کردی سەبارەت بە ڕۆژنامە نوسان کە وتی ئەوەی ڕەخنە لە من دەگرێت سەگە و بە مانگە شەو دەوەڕێت. ئەوە لە کتێبیێکی هەژار کە بەناو نیشانی (سەگ و مانگە شەو) نوسیویەتی و جەلال تاڵەبانی چوە دزیویەتی دواتر وەك جنێو بە هەمو کوردی دا نەك هەر ڕۆژنامە نوسان چونکە تەواوی خەڵکی کوردستان 19 ساڵە تا سەر ئێسقان ڕەخنەو ناڕەزایی هەیە بە رامبەر بەم دزە نێو دەوڵەتی یە . بڕواتان بێت کوڕەکانی بارزانی ئەمەندە گێل و هیچ نەزان و هیچ لە بارا نەبون بەڵام ئەم ڕیویە پیرە واتە جەلال لە پێناو مانەوەی خۆیدا ئەوانیشی فێری دزی و درۆو داوێن پیسی و هەزاران لقتەو فلیمی نە بینراو نەبیستراو کردوە . بۆیە تا ئەم جەلالە دیکتاتۆرو دزو پارە پەرستە مابێت قەت خەڵکی کوردستان بە خەویش چاکسازی و پاك سازی و ڕێکخستەنەوەی ماڵی کورد نابینێ . بەڵکو هەر کات جەلال تاڵانی وەك سەگ تۆپی ئەوا بنەماڵەی بارزانیش دوا ڕۆژی دەسەڵاتیانە و وەك کەری بێ خاوەن لە کۆڵانانا وێڵ دەبن و دنیا ئەبێت بە شامی شەریف ... هەمومان بە ئومێدی ئە و ڕۆژەین. هاکا ئەستێرەی بەختیان لە ئاسمانا ڕاخوشی
گۆڤەند
چێشتی مجێور کە هە ژاری موکریانی یادوەریەکانی وەك مێژو یەك تیا تۆمار کردوە و بریتیە لە 581 لاپەڕە و زۆری پەیوندی بە شۆڕشی کوردستانی باشورەوە هەیە دەی سەلمێنێت کە جەلال تاڵەبانی هەموکات دوای پەڕژەوەندی شەخسی خۆی کە وتوە تا پەڕژەوەندی تایبەتی خۆی هەبوبێت فڕی بە سەر کوردایەتیەوە نەبوە. لە لاپەڕە 254 دا هەژار دەڵێت .جەلال تاڵەبانی نامەیەکی بۆ ناردم تیایدا نوسی بوی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم ساز نی یە تۆ لە جیاتیمن سەرۆکایەتی وەفدی کوردی بکە بۆ مۆسکۆ لە پایزی ساڵی 1956 بڕیار بو لە گەڵ زەبیحی و سینەمخانی کچی میر جەلادەت بەدرخان و چەند ئەندامێکی تر وەك نوێنەری کوردستان بچینە ڤیسیڤاڵی مۆسکۆ کە بۆ نەتەوە زوڵم لێکراوەکان ساز درابو دواترلە گەڵ زەبیحیدا ئەوەی دەمانەویست لە ڤیستیڤاڵ سەبارەت بە کوردو کوردستان باسی بکەین کرمانە نوسرواێکی پانزە لاپەڕەیی و ئامادەمان کرد. کاتێك جەلال خۆی گەیاندە لامان وتی کوا چیتان کردوە وتمان ئەم نوسراوەمان نوسیوە کە لە ڤیستیڤاڵ بیخوێنینەوە وتی ئادەی بزانم چۆنە کاتێك جەلال خوێندیەوە وتی دەستان خۆش ئەمە زۆر گرینگە وتی بیدەن بە من . من بەهرەی لێوەردەگرم دواتر وتی لە بەر ئەوەی من پەساپۆرتم بۆ ساز نەکراوە لە بەیروتەوە بە کەشتی دەڕۆم. حیزبی شیوعیش قبوڵیان نی یە ئێوە بێن بۆ ڤیستیڤاڵەکە بە ڵام ئەگەر بۆتان کرا ئەوە بە تەیارە وەرن لە وێ یەکتری دەبینینەوە. وەلحاسڵ جەلال ڕۆی ئێمەش هەر چۆنێك بێت لە گەڵ سینەمخان و زەبیحی . لە بەیروتەوە بە فڕۆکە چوینە ژنۆ،زوریخ،شتوگارت، دواتر سواری قیتار بوین بۆ پڕاگ، لە ڕێگادا لە شاری پلینز. پۆلیسی چیکۆسلۆڤاکیا هاتنە ناو قیتارەکە زەبیحی ومن و سینەمخانیان دابەزاند پەساپۆڕت و فیزەکانیان بردین دواتر هاتنەوە وتیان ئێوە ڤیزاتان تەواو نی یە. هە ر زو زانیمان ئەمە فیتی جەلالە بە هاوکاری شیوعیەکان. .دواتر دوای ئەوەی وەفدی کوردی گەیشتبونە مۆسکۆو لە سەعات چواری ئێوارەدا کە هۆڵی ڤیستیڤاڵ زیاد لە 500 کەس تیادا ئامادە بوە ئامادەبوان چاوەڕوانی جەلال بون کە قسەیان بۆ بکات سەبارەت بە کوردستان . بەڵام جەلال خۆی دەدزێتەوە . ناچارنازم حیکمەت دەچێتە سەر میکرۆفۆن دەڵێت من نوێنەری کوردم وسەبارەت بەکوردستان گەلێك قسەی باش بۆ ئامادەبوان دەکات . شەوێ درەنگانێك جەلال دەچێتەوە ئوتێل بۆلای وەفدی کوردی دەڵێن لە کوێبویت ئەو عالە هەموی چاوەڕێ تۆبون دەڵێت بابە ئیشی زۆر لە وە گرینگترم هەبو دەڵێن چی هەیە لە وە گرینگتر بێت ؟ خۆی توڕەدەکات و دەڵێت ئیشی تایبەتی خۆمم هەبو بڕایەوە . دواجار کە تاقیب دەکەن بزانن جەلال ئەو ئیشە گرینگە چی بوە کە لە تێکۆشان بۆ کوردستان بەلایەوە گرینگتر بوە ؟ کاتێك بۆیان ڕون دەبێتەوە جەلال ئەو شەوە دەعوەتی ئەندازیارێكی (مێینە) بوەو شەوێ تاکاتی هاتنەوەی خەریکی ڕابواردن بوە. دواجاریش بۆ مان ڕون بۆوە کە هەر بەفیتی جەلال لە ڕێگە پەساپۆرت و ڤیزاکانیان لێساندبوین . دواتر هەر هەژار دەڵێت جەلال بێتوشی هاوڕێم کاتێك کە زانیبوی من لەباری داراییەوە حاڵم زۆر شرە بە جەلال تاڵەبانیدا 23 دیناری بۆ ناردبوم دەڵێت چوم داوام لێکرد سوێندو تەڵاقی خوارد کە پارەکەم بۆ داوی بە ئەندامێکی پارتیمان لە موسڵ چاوی دەردێنم لێی دەسەنمەوە دواجار ئەوەشم بۆ ڕون بۆوە کە جەلال تا سەر ئیسقان درۆی کرد بۆ خۆی پارەکەی خواردبو . دەڵێت داوای ئەو نوسراوەم لێکردەوە کە لەگەڵ زەبیحی دا بۆ ڤیستیڤاڵی مۆسکۆ نوسیبومان لە وەڵامدا وتی ئەهۆو وەڵڵا ئیستا دێتەوە بیرم ئەوە هەر لە بوخچەکمدا چۆنم دانابو هە ر وا لە وێدایە.. ئەمە و زۆر درۆی شاخدارو پارە داگیر کردنی هاوەڵانی نزیکی خۆی و پاشقل گرتنی بەردەوام لە کەسە هەرە نزیکەکانی خۆی کە لە شۆڕشدا بون و لە ناخی دڵەوە خەباتیان بۆ کوردو کوردستان دەکرد. بۆیە جەلال تاڵەبانی هەر لە تەمەنی لاوێتی یەوە هەر بە فاك و فیك و درۆی شاخدارو کڵاو لەسەرنانی کەسانی شۆڕشگێری ناو شۆڕشی کوردایەتی بوەتە ئەم دزە سامناك و دیکتاتۆرەی ئێستا کە هەیە و تەواو خەڵکیی کوردستان بە دەستیەوە دەناڵێنێ . ئە و ناماقوڵیەی کە پێشتریش کردی سەبارەت بە ڕۆژنامە نوسان کە وتی ئەوەی ڕەخنە لە من دەگرێت سەگە و بە مانگە شەو دەوەڕێت. ئەوە لە کتێبیێکی هەژار کە بەناو نیشانی (سەگ و مانگە شەو) نوسیویەتی و جەلال تاڵەبانی چوە دزیویەتی دواتر وەك جنێو بە هەمو کوردی دا نەك هەر ڕۆژنامە نوسان چونکە تەواوی خەڵکی کوردستان 19 ساڵە تا سەر ئێسقان ڕەخنەو ناڕەزایی هەیە بە رامبەر بەم دزە نێو دەوڵەتی یە . بڕواتان بێت کوڕەکانی بارزانی ئەمەندە گێل و هیچ نەزان و هیچ لە بارا نەبون بەڵام ئەم ڕیویە پیرە واتە جەلال لە پێناو مانەوەی خۆیدا ئەوانیشی فێری دزی و درۆو داوێن پیسی و هەزاران لقتەو فلیمی نە بینراو نەبیستراو کردوە . بۆیە تا ئەم جەلالە دیکتاتۆرو دزو پارە پەرستە مابێت قەت خەڵکی کوردستان بە خەویش چاکسازی و پاك سازی و ڕێکخستەنەوەی ماڵی کورد نابینێ . بەڵکو هەر کات جەلال تاڵانی وەك سەگ تۆپی ئەوا بنەماڵەی بارزانیش دوا ڕۆژی دەسەڵاتیانە و وەك کەری بێ خاوەن لە کۆڵانانا وێڵ دەبن و دنیا ئەبێت بە شامی شەریف ... هەمومان بە ئومێدی ئە و ڕۆژەین. هاکا ئەستێرەی بەختیان لە ئاسمانا ڕاخوشی
په‌كه‌كه، مۆته‌كه هه‌میشه‌ییه‌كه‌ی سه‌ر دڵی سوپای توركیا
فه‌ره‌یدون ئه‌حمه‌د:
«له بیست‌و چوار كاتژمێردا له‌ناویان ده‌به‌ین»، ئه‌مه ئه‌و وته‌یه بوو كه توركۆت ئۆزالی سه‌رۆكی كۆچكردووی توركیا له‌سه‌ر شاشه‌ی كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنی توركیا وتی، كاتێك جه‌نگاوه‌ره‌كانی پارتی كرێكارانی كوردستان یه‌كه‌مین هێرشی سه‌ربازییان له‌شاری ئۆرفه له 15ی ئابی 1984دا بۆ سه‌ر بنكه‌یه‌كی سه‌ربازیی، ئه‌نجامدا.
ئه‌وكات ئۆزال یه‌كه‌مین سه‌رۆكوه‌زیر بوو له‌پاش ئه‌و كوده‌تا سه‌ربازییه‌ی له 12/9/1980دا ژه‌نه‌رال كه‌نعان ئیفرین ئه‌نجامیدا، ژه‌نه‌رال خۆی سه‌رۆك كۆمار بوو. له‌وكاته‌وه سێ سه‌رۆكی دیكه سه‌رۆكایه‌تی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست: سلێمان دیمیرێل‌و ئه‌حمه‌د نه‌جده‌ت سیزه‌ر‌و ئێستاش عه‌بدوڵڵا گوڵ. پۆستی سه‌رۆكوه‌زیرانیش تائێستا له‌لایه‌ن چه‌ندین حیزب‌و كه‌سه‌وه پڕكراوه‌ته‌وه. حه‌وت ژه‌نه‌راڵیش سه‌رۆكایه‌تی ده‌سته‌ی ئه‌ركانی گشتیی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست. كه یه‌شار بیوكانیت‌و ئیلكه‌ر باشبوغ، دواهه‌مینیان بوون.
هه‌موو ئه‌مانه، به‌ڵێنیان به‌توركیا داوه به ریشه‌كێشكردنی په‌كه‌كه، به‌ڵام شكستیان هێناوه. تائێستاش نه‌زیفی خوێن به‌رده‌وامه. مه‌له‌فی كورد له‌توركیا به‌سه‌ربازیی چاره‌سه‌رنه‌كراوه. ئه‌و 24 كاتژمێره‌ی توركۆت ئۆزال باسی كرد كه تیایدا په‌كه‌كه له‌ناوده‌بات، ئێستا بووه به 24 ساڵ، پڕ له‌جه‌نگ‌و قوربانی‌و خوێن له‌هه‌ردوولا، به‌ڵام هێشتا په‌كه‌كه زیندووه.
ئاماده‌كاریی بۆ كاری چه‌كداریی
ئۆجه‌لان له‌نووسینێكیدا ده‌گێڕێته‌وه كه كاتێك ئاماژه‌كانی نزیكبوونه‌وه‌ی كوده‌تای سه‌ربازیی له‌توركیا دهركهوت، بڕیارماندا له‌نیشتمان بچینه ده‌ره‌وه‌‌و رووبكه‌ینه سوریا‌و لوبنان، له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و دوو وڵاته به‌ده‌ست جه‌نگی ناوخۆوه گیرۆده‌بوون.
ئۆجه‌لان هاوڕێی خۆی: كه‌مال بیر، كه یه‌كێكه له‌دامه‌زرێنه‌رانی پارتی كرێكاران، نارد بۆ سوریا، بۆئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ هه‌ندێك لایه‌نی فه‌له‌ستینییدا ببه‌ستێت.
بیر، گه‌یشته حه‌ڵه‌ب‌و پاشان دیمه‌شق، توانی خۆی وه‌ك سه‌ركرده‌یه‌كی په‌كه‌كه لای رێكخراوه فه‌له‌ستینییه‌كان بناسێنێت. له‌وێ، توانی ناسنامه‌‌و پاسپۆرتی فه‌له‌ستینی به‌ده‌ستبهێنێت تا ئۆجه‌لان بتوانێت بگاته لوبنان‌و له‌وێ جموجوڵ بكات. ئۆجه‌لان ده‌رباره‌ی ئه‌و قۆناغه ده‌ڵێت »چاوی هه‌موو رێكخراوه كوردییه‌كانی توركیا، له‌سه‌ر ئه‌وروپا بوو، به‌ڵام ئێمه چاومان له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌وه بوو بۆ نیشتمان».
كوده‌تای 12ی ئه‌یلولی 1980، بووه هۆی ده‌ستگیركردنی ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ئه‌ندامانی په‌كه‌كه، به‌ڵام ئۆجه‌لان توانی چه‌ند گروپێك بۆ سوریا ده‌ربكات‌و پاشان بیانگێڕێته‌وه بۆ توركیا بۆ بانگه‌شه‌كردن بۆ خه‌باتی چه‌كداریی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا.
له‌ناو ئه‌وانه‌دا ژماره‌یه‌كی زۆریان لێده‌ستگیركرا، له‌ناویاندا كه‌مال بیر‌و چه‌ند دامه‌زرێنه‌رێكی په‌كه‌كه. ئه‌م ده‌ستگیركردنانه لێدانێكی دیكه بوو بۆ حیزبه‌كه.
به‌ڵام په‌كه‌كه دواتر، ده‌ستیكرده‌وه به‌چالاكی. له‌كاتی هێرشی ئیسرائیلیشدا بۆ سه‌ر لوبنان ساڵی 1982، چه‌كداره‌كانی په‌كه‌كه به‌ره‌نگارییه‌كی باشیان كرد، كه تائێستا لایه‌نه فه‌له‌ستینییه‌كان باسی ده‌كه‌ن به‌تایبه‌تی سه‌ركرده‌كانی به‌ره‌ی میللی «د.ماهیر تاهیر»و به‌ره‌ی دیموكراتی «نایف حه‌واتمه».
ته‌نانه‌ت له‌كاتی گه‌یشتنی سوپای ئیسرائیلدا بۆ به‌یروت، جه‌نگاوه‌ره كورده‌كان له‌گه‌ڵ جه‌نگاوه‌ره فه‌له‌ستینییه‌كان له‌قه‌ڵای شه‌قیف به‌رگرییه‌كی زۆریان كرد. یازده جه‌نگاوه‌ری كورد كوژران‌و ئهوهی دیكه‌یان به‌دیلگیران، كه پاش ساڵێك زیندانیی له به‌ندیخانه‌كانی ئیسرائیلدا، ئازادكران.
له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و به‌رگرییه‌ی كورد له‌لوبنان كردی، به‌ره‌ی دیموكراتی یه‌كێك له سه‌ربازگه‌كانی مه‌شقكردنیان له «به‌رئیلیاس» له‌ده‌شتی بیقاع، دا به‌پارتی كرێكاران. له‌وێوه رێ بۆ كاری چه‌كداریی خۆشكرا، تا ئه‌وه‌بوو 15ی ئابی 1984 دیاریكرا بۆ هێرشكردنه سه‌ر سێ ره‌بایه‌ی سه‌ربازیی له‌شاره‌كانی ئۆرفه‌ی پارێزگای سێرت، شه‌مدینی پارێزگای هه‌كاری‌و جاتاك سه‌ر به پارێزگای وان، دیاریكرا كه له‌یه‌ككاتدا ئه‌نجامبدرێت.
له‌دوو شاری یه‌كه‌م‌و دووه‌م ئۆپه‌راسیۆنه‌كه سه‌ركه‌وتووبوو، به‌ڵام له‌شاری سێهه‌م شكستی هێنا. ئیتر ئه‌مه یه‌كه‌مین كاری چه‌كداریی په‌كه‌كه بوو.
ئایا په‌كه‌كه چه‌ك داده‌نێت؟!
پاش تێپه‌ڕبوونی 24 ساڵ به‌سه‌ر هه‌ڵگرتنی چه‌ك له‌لایه‌ن كورده‌كانی توركیاوه دژ به‌توركیا، موراد قه‌ره‌یڵان سه‌رۆكی كۆماجڤاكێن كوردستان له‌پارتی كرێكارانی كوردستان له‌ساڵی 2007دا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی راگه‌یاند »ئێمه توانامان هه‌یه 24 ساڵی دیكه‌ش درێژه به جه‌نگ بده‌ین، ئه‌گه‌ر توركیا بیه‌وێت!».
بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ش، په‌كه‌كه له‌ماوه‌ی ئه‌م دووساڵه‌ی دواییدا چه‌ندین ئامانجی نوێ‌و هه‌ستیاری له‌توركیا كرده ئامانج، له‌وانه بۆرییه‌كانی نه‌وت كه نه‌وتی عێراق ده‌گوێزنه‌وه بۆ به‌نده‌ری جه‌یهانی توركی. هه‌روه‌ها خستنه‌خواره‌وه‌ی كۆپته‌ری جه‌نگیی توركیا‌و هێرشكردنه سه‌ر ره‌بایه‌كانی سوپای توركیا‌و كه‌میندانان‌و دانانی بۆمبی چێنراو، ئه‌مانه هه‌مووی، بوونه‌ته هۆی كوژرانی سه‌دان ئه‌فسه‌ر‌و سه‌ربازیی توركی.
له‌وانه‌یه دیارترین‌و كاریگه‌رترین گورزیان، ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه بێت كه به‌سێسه‌د چه‌كداره‌وه كردییه سه‌ر بنكه‌ی سه‌ربازیی «ئاكتۆتۆن»و تیایدا 17 سه‌رباز كوژران‌و 20یش برینداربوون‌و 23 چه‌كداری په‌كه‌كه‌ش كوژران، به‌ڵام په‌كه‌كه خۆی وتی 62 سه‌رباز كوژران‌و بنكه سه‌ربازییه‌كه‌ش وێرانكرا‌و كۆپته‌رێكیش پێكرا‌و نۆ گه‌ریلای په‌كه‌كه‌ش كوژران. ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ی كه پرۆسه‌كه به‌ڤیدیۆ تۆماركراوه.
له‌به‌رانبه‌ر هه‌موو ئه‌و چالاكییانه‌دا، پارتی كرێكارانی كوردستان ئاماده‌یی خۆی ده‌ربڕیوه بۆ وازهێنان له‌خه‌باتی چه‌كداریی به‌مه‌رجێك توركیا كۆمه‌ڵێك مه‌رج جێبه‌جێ بكات، كه هه‌مان ئه‌و مه‌رجانه‌ن كه یه‌كێتی ئه‌وروپا له‌توركیای داواده‌كات، به‌ڵام توركیا تائێستا ئاماده‌ی وه‌ڵامدانه‌وه نییه.
توركیا چۆك داده‌دات
به‌هۆی كاریگه‌ریی ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه‌وه، توركیا ناچاربوو بكه‌وێته دانوستان له‌گه‌ڵ كورده‌كانی عێراقدا بۆ ئهوهی بتوانێت له‌ڕێی ئه‌وانه‌وه په‌كه‌كه ناچاری چه‌كدانان بكات‌و واز له‌كاری چه‌كداریی بهێنێت.
توركیا، كه تا ئه‌وكاتیش دانی به‌بوونی حكومه‌تێكی كوردییدا نه‌ده‌نا له‌باكووری عێراقدا، ئینجا ناچاربوو له‌گه‌ڵ ئه‌و حكومه‌ته‌‌و نوێنه‌رانییدا دابنیشێت‌و دان به‌ئه‌رزی واقیعدا بنێت.
له‌وكاته‌وه چه‌ندین پلان‌و نه‌خشه‌ی جۆراوجۆر بۆ رازیكردنی په‌كه‌كه خراوه‌ته‌گه‌ڕ بۆئه‌وه‌ی چه‌ك دابنێت، به‌ڵام تائێستا رازی نه‌بووه‌‌و ئاماده نییه گوێ به‌هه‌ڕه‌شه‌‌و لێدوانی ئه‌مه‌ریكا‌و توركیا‌و عێراق بدات.
چۆن په‌كه‌كه،
چه‌كی ده‌ستده‌كه‌وێت؟
له‌وانه‌یه ئهوهی جێی سه‌رسامیی بێت ئه‌وه‌بێت كه ئایا په‌كه‌كه، له‌ناو چوارچێوه‌یه‌كی جوگرافیی گه‌مارۆدراودا، چۆن ده‌توانێت درێژه به‌خه‌باتی چه‌كداریی بدات‌و چۆن توانای ئهوهی هه‌یه چه‌ك بۆ چه‌كداره‌كانی دابینبكات.
له‌وباره‌وه یه‌كێك له‌به‌رپرسه باڵاكانی ئه‌و پارته، له‌ساڵی رابردوودا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی وتووه چه‌ك به‌پاره‌ی زیاتر له‌نرخی خۆی ده‌كڕین‌و ئه‌وكاتیش هه‌موو كه‌س ئاماده‌یه چه‌كمان پێبفرۆشێت.
لهو لێدوانه‌دا، به‌رپرسه سه‌ربازییه‌كه‌ی په‌كه‌كه ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر نرخی چه‌كێك سه‌د دۆلار بێت‌و تۆ دووسه‌د دۆلاری پێبده‌یت، بێگومان دوژمنه‌كه‌شت ئاماده‌یه چه‌كت پێبفرۆشێت.
خه‌باتی چه‌كداریی په‌كه‌كه، بزاڤێكی مه‌ده‌نیی به‌رهه‌مدێنێت
هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌باته چه‌كدارییه‌دا كه پارتی كرێكارانی كوردستان له‌شاخ به‌ڕێوه‌یده‌بات، له‌ناوخۆی توركیاشدا پارته‌كه توانیویه‌تی خه‌باتێكی مه‌ده‌نیی به‌ناوی حیزبێكی دیكه‌وه به‌ڕێوه‌ببات.
ئه‌و بزاڤه رۆشنبیریی‌و مه‌ده‌نییه ئاشتییانه‌یه‌ی كورد كه له‌توركیا هه‌یه، بزوتنه‌وه‌یه‌كی چالاك‌و فراوانه‌‌و تائێستا چه‌ندین حیزبی سیاسیی لێدروستبووه، كه چه‌ندینجار به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مان‌و شاره‌وانییه‌كانی توركیای كردووه‌‌و كورسیی به‌ده‌ستهێناوه.
هه‌روه‌ها تائێستا ده‌یان رێكخراوی یاسایی‌و مه‌ده‌نی‌و ئه‌هلیی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا دروستبووه كه ده‌زگای راگه‌یاندنی خۆیان هه‌یه.
به‌كورتی، ئهوهی كه په‌كه‌كه كردی، زیندووكردنه‌وه‌ی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی بوو لای كورد، له‌سه‌رده‌مێكدا كه كورد له‌توركیادا، شه‌رمی له‌كوردبوونی خۆی ده‌كرد.
«له بیست‌و چوار كاتژمێردا له‌ناویان ده‌به‌ین»، ئه‌مه ئه‌و وته‌یه بوو كه توركۆت ئۆزالی سه‌رۆكی كۆچكردووی توركیا له‌سه‌ر شاشه‌ی كه‌ناڵی ته‌له‌فزیۆنی توركیا وتی، كاتێك جه‌نگاوه‌ره‌كانی پارتی كرێكارانی كوردستان یه‌كه‌مین هێرشی سه‌ربازییان له‌شاری ئۆرفه له 15ی ئابی 1984دا بۆ سه‌ر بنكه‌یه‌كی سه‌ربازیی، ئه‌نجامدا.
ئه‌وكات ئۆزال یه‌كه‌مین سه‌رۆكوه‌زیر بوو له‌پاش ئه‌و كوده‌تا سه‌ربازییه‌ی له 12/9/1980دا ژه‌نه‌رال كه‌نعان ئیفرین ئه‌نجامیدا، ژه‌نه‌رال خۆی سه‌رۆك كۆمار بوو. له‌وكاته‌وه سێ سه‌رۆكی دیكه سه‌رۆكایه‌تی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست: سلێمان دیمیرێل‌و ئه‌حمه‌د نه‌جده‌ت سیزه‌ر‌و ئێستاش عه‌بدوڵڵا گوڵ. پۆستی سه‌رۆكوه‌زیرانیش تائێستا له‌لایه‌ن چه‌ندین حیزب‌و كه‌سه‌وه پڕكراوه‌ته‌وه. حه‌وت ژه‌نه‌راڵیش سه‌رۆكایه‌تی ده‌سته‌ی ئه‌ركانی گشتیی توركیایان گرتووه‌ته‌ده‌ست. كه یه‌شار بیوكانیت‌و ئیلكه‌ر باشبوغ، دواهه‌مینیان بوون.
هه‌موو ئه‌مانه، به‌ڵێنیان به‌توركیا داوه به ریشه‌كێشكردنی په‌كه‌كه، به‌ڵام شكستیان هێناوه. تائێستاش نه‌زیفی خوێن به‌رده‌وامه. مه‌له‌فی كورد له‌توركیا به‌سه‌ربازیی چاره‌سه‌رنه‌كراوه. ئه‌و 24 كاتژمێره‌ی توركۆت ئۆزال باسی كرد كه تیایدا په‌كه‌كه له‌ناوده‌بات، ئێستا بووه به 24 ساڵ، پڕ له‌جه‌نگ‌و قوربانی‌و خوێن له‌هه‌ردوولا، به‌ڵام هێشتا په‌كه‌كه زیندووه.
ئاماده‌كاریی بۆ كاری چه‌كداریی
ئۆجه‌لان له‌نووسینێكیدا ده‌گێڕێته‌وه كه كاتێك ئاماژه‌كانی نزیكبوونه‌وه‌ی كوده‌تای سه‌ربازیی له‌توركیا دهركهوت، بڕیارماندا له‌نیشتمان بچینه ده‌ره‌وه‌‌و رووبكه‌ینه سوریا‌و لوبنان، له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و دوو وڵاته به‌ده‌ست جه‌نگی ناوخۆوه گیرۆده‌بوون.
ئۆجه‌لان هاوڕێی خۆی: كه‌مال بیر، كه یه‌كێكه له‌دامه‌زرێنه‌رانی پارتی كرێكاران، نارد بۆ سوریا، بۆئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ هه‌ندێك لایه‌نی فه‌له‌ستینییدا ببه‌ستێت.
بیر، گه‌یشته حه‌ڵه‌ب‌و پاشان دیمه‌شق، توانی خۆی وه‌ك سه‌ركرده‌یه‌كی په‌كه‌كه لای رێكخراوه فه‌له‌ستینییه‌كان بناسێنێت. له‌وێ، توانی ناسنامه‌‌و پاسپۆرتی فه‌له‌ستینی به‌ده‌ستبهێنێت تا ئۆجه‌لان بتوانێت بگاته لوبنان‌و له‌وێ جموجوڵ بكات. ئۆجه‌لان ده‌رباره‌ی ئه‌و قۆناغه ده‌ڵێت »چاوی هه‌موو رێكخراوه كوردییه‌كانی توركیا، له‌سه‌ر ئه‌وروپا بوو، به‌ڵام ئێمه چاومان له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌وه بوو بۆ نیشتمان».
كوده‌تای 12ی ئه‌یلولی 1980، بووه هۆی ده‌ستگیركردنی ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ئه‌ندامانی په‌كه‌كه، به‌ڵام ئۆجه‌لان توانی چه‌ند گروپێك بۆ سوریا ده‌ربكات‌و پاشان بیانگێڕێته‌وه بۆ توركیا بۆ بانگه‌شه‌كردن بۆ خه‌باتی چه‌كداریی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا.
له‌ناو ئه‌وانه‌دا ژماره‌یه‌كی زۆریان لێده‌ستگیركرا، له‌ناویاندا كه‌مال بیر‌و چه‌ند دامه‌زرێنه‌رێكی په‌كه‌كه. ئه‌م ده‌ستگیركردنانه لێدانێكی دیكه بوو بۆ حیزبه‌كه.
به‌ڵام په‌كه‌كه دواتر، ده‌ستیكرده‌وه به‌چالاكی. له‌كاتی هێرشی ئیسرائیلیشدا بۆ سه‌ر لوبنان ساڵی 1982، چه‌كداره‌كانی په‌كه‌كه به‌ره‌نگارییه‌كی باشیان كرد، كه تائێستا لایه‌نه فه‌له‌ستینییه‌كان باسی ده‌كه‌ن به‌تایبه‌تی سه‌ركرده‌كانی به‌ره‌ی میللی «د.ماهیر تاهیر»و به‌ره‌ی دیموكراتی «نایف حه‌واتمه».
ته‌نانه‌ت له‌كاتی گه‌یشتنی سوپای ئیسرائیلدا بۆ به‌یروت، جه‌نگاوه‌ره كورده‌كان له‌گه‌ڵ جه‌نگاوه‌ره فه‌له‌ستینییه‌كان له‌قه‌ڵای شه‌قیف به‌رگرییه‌كی زۆریان كرد. یازده جه‌نگاوه‌ری كورد كوژران‌و ئهوهی دیكه‌یان به‌دیلگیران، كه پاش ساڵێك زیندانیی له به‌ندیخانه‌كانی ئیسرائیلدا، ئازادكران.
له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و به‌رگرییه‌ی كورد له‌لوبنان كردی، به‌ره‌ی دیموكراتی یه‌كێك له سه‌ربازگه‌كانی مه‌شقكردنیان له «به‌رئیلیاس» له‌ده‌شتی بیقاع، دا به‌پارتی كرێكاران. له‌وێوه رێ بۆ كاری چه‌كداریی خۆشكرا، تا ئه‌وه‌بوو 15ی ئابی 1984 دیاریكرا بۆ هێرشكردنه سه‌ر سێ ره‌بایه‌ی سه‌ربازیی له‌شاره‌كانی ئۆرفه‌ی پارێزگای سێرت، شه‌مدینی پارێزگای هه‌كاری‌و جاتاك سه‌ر به پارێزگای وان، دیاریكرا كه له‌یه‌ككاتدا ئه‌نجامبدرێت.
له‌دوو شاری یه‌كه‌م‌و دووه‌م ئۆپه‌راسیۆنه‌كه سه‌ركه‌وتووبوو، به‌ڵام له‌شاری سێهه‌م شكستی هێنا. ئیتر ئه‌مه یه‌كه‌مین كاری چه‌كداریی په‌كه‌كه بوو.
ئایا په‌كه‌كه چه‌ك داده‌نێت؟!
پاش تێپه‌ڕبوونی 24 ساڵ به‌سه‌ر هه‌ڵگرتنی چه‌ك له‌لایه‌ن كورده‌كانی توركیاوه دژ به‌توركیا، موراد قه‌ره‌یڵان سه‌رۆكی كۆماجڤاكێن كوردستان له‌پارتی كرێكارانی كوردستان له‌ساڵی 2007دا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی راگه‌یاند »ئێمه توانامان هه‌یه 24 ساڵی دیكه‌ش درێژه به جه‌نگ بده‌ین، ئه‌گه‌ر توركیا بیه‌وێت!».
بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ش، په‌كه‌كه له‌ماوه‌ی ئه‌م دووساڵه‌ی دواییدا چه‌ندین ئامانجی نوێ‌و هه‌ستیاری له‌توركیا كرده ئامانج، له‌وانه بۆرییه‌كانی نه‌وت كه نه‌وتی عێراق ده‌گوێزنه‌وه بۆ به‌نده‌ری جه‌یهانی توركی. هه‌روه‌ها خستنه‌خواره‌وه‌ی كۆپته‌ری جه‌نگیی توركیا‌و هێرشكردنه سه‌ر ره‌بایه‌كانی سوپای توركیا‌و كه‌میندانان‌و دانانی بۆمبی چێنراو، ئه‌مانه هه‌مووی، بوونه‌ته هۆی كوژرانی سه‌دان ئه‌فسه‌ر‌و سه‌ربازیی توركی.
له‌وانه‌یه دیارترین‌و كاریگه‌رترین گورزیان، ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه بێت كه به‌سێسه‌د چه‌كداره‌وه كردییه سه‌ر بنكه‌ی سه‌ربازیی «ئاكتۆتۆن»و تیایدا 17 سه‌رباز كوژران‌و 20یش برینداربوون‌و 23 چه‌كداری په‌كه‌كه‌ش كوژران، به‌ڵام په‌كه‌كه خۆی وتی 62 سه‌رباز كوژران‌و بنكه سه‌ربازییه‌كه‌ش وێرانكرا‌و كۆپته‌رێكیش پێكرا‌و نۆ گه‌ریلای په‌كه‌كه‌ش كوژران. ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ی كه پرۆسه‌كه به‌ڤیدیۆ تۆماركراوه.
له‌به‌رانبه‌ر هه‌موو ئه‌و چالاكییانه‌دا، پارتی كرێكارانی كوردستان ئاماده‌یی خۆی ده‌ربڕیوه بۆ وازهێنان له‌خه‌باتی چه‌كداریی به‌مه‌رجێك توركیا كۆمه‌ڵێك مه‌رج جێبه‌جێ بكات، كه هه‌مان ئه‌و مه‌رجانه‌ن كه یه‌كێتی ئه‌وروپا له‌توركیای داواده‌كات، به‌ڵام توركیا تائێستا ئاماده‌ی وه‌ڵامدانه‌وه نییه.
توركیا چۆك داده‌دات
به‌هۆی كاریگه‌ریی ئه‌و هێرشه‌ی په‌كه‌كه‌وه، توركیا ناچاربوو بكه‌وێته دانوستان له‌گه‌ڵ كورده‌كانی عێراقدا بۆ ئهوهی بتوانێت له‌ڕێی ئه‌وانه‌وه په‌كه‌كه ناچاری چه‌كدانان بكات‌و واز له‌كاری چه‌كداریی بهێنێت.
توركیا، كه تا ئه‌وكاتیش دانی به‌بوونی حكومه‌تێكی كوردییدا نه‌ده‌نا له‌باكووری عێراقدا، ئینجا ناچاربوو له‌گه‌ڵ ئه‌و حكومه‌ته‌‌و نوێنه‌رانییدا دابنیشێت‌و دان به‌ئه‌رزی واقیعدا بنێت.
له‌وكاته‌وه چه‌ندین پلان‌و نه‌خشه‌ی جۆراوجۆر بۆ رازیكردنی په‌كه‌كه خراوه‌ته‌گه‌ڕ بۆئه‌وه‌ی چه‌ك دابنێت، به‌ڵام تائێستا رازی نه‌بووه‌‌و ئاماده نییه گوێ به‌هه‌ڕه‌شه‌‌و لێدوانی ئه‌مه‌ریكا‌و توركیا‌و عێراق بدات.
چۆن په‌كه‌كه،
چه‌كی ده‌ستده‌كه‌وێت؟
له‌وانه‌یه ئهوهی جێی سه‌رسامیی بێت ئه‌وه‌بێت كه ئایا په‌كه‌كه، له‌ناو چوارچێوه‌یه‌كی جوگرافیی گه‌مارۆدراودا، چۆن ده‌توانێت درێژه به‌خه‌باتی چه‌كداریی بدات‌و چۆن توانای ئهوهی هه‌یه چه‌ك بۆ چه‌كداره‌كانی دابینبكات.
له‌وباره‌وه یه‌كێك له‌به‌رپرسه باڵاكانی ئه‌و پارته، له‌ساڵی رابردوودا به رۆژنامه‌ی حه‌یاتی وتووه چه‌ك به‌پاره‌ی زیاتر له‌نرخی خۆی ده‌كڕین‌و ئه‌وكاتیش هه‌موو كه‌س ئاماده‌یه چه‌كمان پێبفرۆشێت.
لهو لێدوانه‌دا، به‌رپرسه سه‌ربازییه‌كه‌ی په‌كه‌كه ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر نرخی چه‌كێك سه‌د دۆلار بێت‌و تۆ دووسه‌د دۆلاری پێبده‌یت، بێگومان دوژمنه‌كه‌شت ئاماده‌یه چه‌كت پێبفرۆشێت.
خه‌باتی چه‌كداریی په‌كه‌كه، بزاڤێكی مه‌ده‌نیی به‌رهه‌مدێنێت
هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌باته چه‌كدارییه‌دا كه پارتی كرێكارانی كوردستان له‌شاخ به‌ڕێوه‌یده‌بات، له‌ناوخۆی توركیاشدا پارته‌كه توانیویه‌تی خه‌باتێكی مه‌ده‌نیی به‌ناوی حیزبێكی دیكه‌وه به‌ڕێوه‌ببات.
ئه‌و بزاڤه رۆشنبیریی‌و مه‌ده‌نییه ئاشتییانه‌یه‌ی كورد كه له‌توركیا هه‌یه، بزوتنه‌وه‌یه‌كی چالاك‌و فراوانه‌‌و تائێستا چه‌ندین حیزبی سیاسیی لێدروستبووه، كه چه‌ندینجار به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مان‌و شاره‌وانییه‌كانی توركیای كردووه‌‌و كورسیی به‌ده‌ستهێناوه.
هه‌روه‌ها تائێستا ده‌یان رێكخراوی یاسایی‌و مه‌ده‌نی‌و ئه‌هلیی له‌ناو كورده‌كانی توركیادا دروستبووه كه ده‌زگای راگه‌یاندنی خۆیان هه‌یه.
به‌كورتی، ئهوهی كه په‌كه‌كه كردی، زیندووكردنه‌وه‌ی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی بوو لای كورد، له‌سه‌رده‌مێكدا كه كورد له‌توركیادا، شه‌رمی له‌كوردبوونی خۆی ده‌كرد.
Thursday, February 19, 2009
BOIKOTT FERIE I TYRKIA og LA ET FOLK FÅ FRED
درد من حصار برکه نیست درد من زیستن با ماهیانی است که فکر دریا به ذهنشان خطور نکرده
BOIKOTT FERIE I TYRKIA og LA ET FOLK FÅ FRED
Tyrkia anerkjenner fortsatt ikke de helt grunnleggende rettighetene slik som språk, kultur og identitet til det kurdiske folket. Det kurdiske folket i Tyrkia utgjør ca. 20 mill, dvs. 20 % av Tyrkias totale befolkning.
Terroroperasjonene til den Tyrkiske staten som har tatt livet av titusener av sivile Kurdere, tvunget over 3 mill. mennesker til å flukte, satt fyr på store skogsarealer og tatt livet av tusener av beitedyr har økt betydelig i den siste tiden. Statens Sikkerhetsstyrker har igjen terrorisert markeringen av kvinnedagen 8. mars og Newroz-festivalen. De brutale bildene som viser at kurdiske barn og kvinner blir slått ned og 5 av sivile deltakere drept foran kameraer er bare eksempler på terrorregimets verk.I sine rapporter i 2007 og første del av 2008 har menneskerettighetsorganisasjoner som Human Rights Association (IHD), Turkish Human Rights Charity (TIHV), Mazlum-Der, og the International Tracking Committee of Human Rights (HRW), International Amnesty Organization (AI), fokusert på denne situasjonen. I en rapport fra 2007 gjort av Human Rights Organization (IHD), er det blitt rapportert at voldelige praksiser utført av Tyrkiske Sikkerhetsstyrker mot det kurdiske folk som søker sine demokratiske rettigheter er økende. Som et resultat av operasjonene utført av sikkerhetsstyrker har 245 mennesker mistet livet i 2006 og 424 i 2007. I tillegg til økningen av tallet på drepte, skadede, torturerte og arresterte, har også forbudet mot det kurdiske språket blitt forsterket. Presset og truslene mot pro-kurdiske lovlige politiske partier og organisasjoner er blitt så stort at de ikke kan utføre sine gjøremål uten å måte risikere anklagelser og arrestasjoner.
Til tross for våpenhvilen til Det kurdiske arbeiderpartiet, PKK er det registrert i rapportene til HRW i 2007 at det er en økning i bruk av dødelige håndhevelser uten noen grunn mot demonstranter.
Staten har gitt autoritet til sikkerhetsstyrkene for bruk av våpen direkte uten noe hinder.
Tyrkia misbruker mulighetene og ressursene tilført landet i krigen mot Kurdere.Turistnæringen er et av de viktigste økonomiske områdene når det gjelder inntekter som staten bruker mot det Kurdiske folket. Inntektene fra Turismen var i 2007 opp til 18,5 billioner dollar. Dette er penger som brukes til å finansiere militære opperasjoner mot det Kurdiske folket.
Når vi nå nærmer oss ferietiden, ønsker vi å minne dere på hva din ferie kan bidra til. Inntekter fra din ferie er et viktig bidrag til den skitne krigen Tyrkia utfører mot det kurdiske folk.
* Ikke bruk din ferie på å bidra til at flere kurdere blir drept!* Ikke reis til Tyrkia og unngå å bli en ressurs for våpen som brukes mot kurdiske barn!* Ikke reis til Tyrkia om du respekterer og har tro på menneskeverd og rettigheter!
Raman Kurdo
BOIKOTT FERIE I TYRKIA og LA ET FOLK FÅ FRED
Tyrkia anerkjenner fortsatt ikke de helt grunnleggende rettighetene slik som språk, kultur og identitet til det kurdiske folket. Det kurdiske folket i Tyrkia utgjør ca. 20 mill, dvs. 20 % av Tyrkias totale befolkning.
Terroroperasjonene til den Tyrkiske staten som har tatt livet av titusener av sivile Kurdere, tvunget over 3 mill. mennesker til å flukte, satt fyr på store skogsarealer og tatt livet av tusener av beitedyr har økt betydelig i den siste tiden. Statens Sikkerhetsstyrker har igjen terrorisert markeringen av kvinnedagen 8. mars og Newroz-festivalen. De brutale bildene som viser at kurdiske barn og kvinner blir slått ned og 5 av sivile deltakere drept foran kameraer er bare eksempler på terrorregimets verk.I sine rapporter i 2007 og første del av 2008 har menneskerettighetsorganisasjoner som Human Rights Association (IHD), Turkish Human Rights Charity (TIHV), Mazlum-Der, og the International Tracking Committee of Human Rights (HRW), International Amnesty Organization (AI), fokusert på denne situasjonen. I en rapport fra 2007 gjort av Human Rights Organization (IHD), er det blitt rapportert at voldelige praksiser utført av Tyrkiske Sikkerhetsstyrker mot det kurdiske folk som søker sine demokratiske rettigheter er økende. Som et resultat av operasjonene utført av sikkerhetsstyrker har 245 mennesker mistet livet i 2006 og 424 i 2007. I tillegg til økningen av tallet på drepte, skadede, torturerte og arresterte, har også forbudet mot det kurdiske språket blitt forsterket. Presset og truslene mot pro-kurdiske lovlige politiske partier og organisasjoner er blitt så stort at de ikke kan utføre sine gjøremål uten å måte risikere anklagelser og arrestasjoner.
Til tross for våpenhvilen til Det kurdiske arbeiderpartiet, PKK er det registrert i rapportene til HRW i 2007 at det er en økning i bruk av dødelige håndhevelser uten noen grunn mot demonstranter.
Staten har gitt autoritet til sikkerhetsstyrkene for bruk av våpen direkte uten noe hinder.
Tyrkia misbruker mulighetene og ressursene tilført landet i krigen mot Kurdere.Turistnæringen er et av de viktigste økonomiske områdene når det gjelder inntekter som staten bruker mot det Kurdiske folket. Inntektene fra Turismen var i 2007 opp til 18,5 billioner dollar. Dette er penger som brukes til å finansiere militære opperasjoner mot det Kurdiske folket.
Når vi nå nærmer oss ferietiden, ønsker vi å minne dere på hva din ferie kan bidra til. Inntekter fra din ferie er et viktig bidrag til den skitne krigen Tyrkia utfører mot det kurdiske folk.
* Ikke bruk din ferie på å bidra til at flere kurdere blir drept!* Ikke reis til Tyrkia og unngå å bli en ressurs for våpen som brukes mot kurdiske barn!* Ikke reis til Tyrkia om du respekterer og har tro på menneskeverd og rettigheter!
Raman Kurdo
Wednesday, February 18, 2009
پلاتفۆرمی ئاشته‌وایی کوردی-تورکی
کاره‌ساته ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ک داگیر بکرێت به‌ڵام کاره‌ساتتر له‌وه‌دایه که نه‌ته‌وه‌ی داگیرکراو خۆی به به‌شێک له داگیرکه‌ره‌که بزانێت .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو بێ پارت و ڕێکخراوی سیاسی بێت ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که پارت و ڕێکخراوی سیاسی له نێو نه‌ته‌وه‌ی داگیرکراودا پێناسه‌ی داگیرکه‌ره‌که‌ی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه پێناسه بکات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که پارت و ڕێکخراوێک بێ هێزی چه‌کداربن ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که هێزی چه‌کداری گه‌لی داگیرکراو له ڕێگه‌ی حیزبه‌که‌یه‌وه ببێت به پۆلیسێکی ئاماده‌باشی داگیرکه‌ره‌که و مۆرکی شۆڕشگێڕیش له خۆی بدات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو متمانه‌ی خۆی نه‌داته سه‌رکرده‌یه‌کی حیزبی ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه متمانه‌ی گه‌لی داگیرکراو به سه‌رکرده‌یه‌ک بدرێت و ئه‌و سه‌رکرده‌یه‌ش له داگیرکه‌ره‌که زیاتر دڵسۆز و ئاشقی داگیرکه‌ره‌که بووبێت .
کاره‌ساته ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو سه‌رهه‌ڵدان نه‌کات ، به‌ڵام کاره‌ساتتر له‌وه‌دایه که به‌ر له سه‌رهه‌ڵدان هوشیاری جه‌ماوه‌ری نه‌گه‌یشتبێته ئاستێک که چاک و خراپ لێک جیابکاته‌وه .
له هیچ کوردێک شاراوه نییه که هه‌ریه‌ک له وڵاتانی تورکیا و ئێران و عێراق و سوریا داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردستان و نه‌ته‌وه‌که‌نی تورک و عه‌ره‌ب و فارسیش سێ نه‌ته‌وه‌ی داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردان . ئه‌ی تۆ بڵێی داگیرکه‌ر دوژمنی گه‌لی داگیرکراو بێت یاخود ببێته برا و پشتوپه‌نای گه‌لی داگیرکراو ؟
کاتێک جه‌زائیریه‌کان شۆڕشیان به‌رپاکرد دژ به داگیرکه‌ری فه‌ره‌نسی (له‌گه‌ڵ ئهوهی که زۆربه‌ی فه‌ڕه‌نسیه‌کانیش دژ به ڕه‌شه‌کوژیه‌کانی فه‌ڕه‌نسی بوون) که‌چی نووسه‌ری پایه‌به‌رزی فه‌ڕه‌نسی " سارته‌ر " بانگه‌وازی بۆ جه‌زائیریه‌کان ده‌کات و ده‌ڵێت :- [خه‌ڵکی سته‌مدیده‌ی جه‌زائیر ، هیچ کاتێک نه‌ڵێن ته‌نها حکومه‌تی فه‌ڕه‌نسی تاوانباره له‌م کوشتارانه‌دا و تاوانی گه‌لی فه‌ڕه‌نسی تێدا نییه ، به‌ڵکو ده‌بێت بزانن که هه‌موو تاکێکی فه‌ڕه‌نسی به منیشه‌وه لهو کوشتارانه‌دا به‌شدارین و بێتاوان نین ، تانها ئه‌و فه‌ڕه‌نسیانه بێتاوانن که هێشتا له دایک نه‌بوون] .
به‌ڵام له چاره‌ڕه‌شی کورداندا ، گیرۆده‌ی ده‌ستی چه‌ند بنه‌ماڵه‌یه‌ک بووین که نه‌ک هه‌ر گه‌لی داگیرکه‌ر به داگیرکه‌ر نازانن به‌ڵکو ڕژێمه‌که‌شی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه‌ی ده‌زانن و له هه‌موو بۆنه‌یه‌کدا یادیان ده‌کاته‌وه .
هێشتا یادکردنه‌وه‌ی مه‌رگی خومه‌ینی نه‌گریس له هۆڵی پێشه‌وای شاری هه‌ولێر له بیر نه‌چۆته‌وه که ئاڵای شۆڕشی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی ئێران له‌سه‌ر سه‌ری کاربه‌ده‌ستانی باشوور ده‌شه‌کێته‌وه .
هێشتا خوێنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ووشک نه‌بۆته‌وه که کونسوڵگه‌ری کۆماری ئیسلامی له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی ده‌کرێته‌وه .
هێشتا بارانی ڕه‌حمه‌تی ئاغای مگری نه‌بڕاوه‌ته‌وه که‌چی شنه‌ی شه‌ماڵی مه‌نوچه‌هر موته‌کی په‌ڕۆ چڵکنه‌کانی زه‌رد و سه‌وز ده‌شه‌کێنێته‌وه .
هه‌زار ساڵ بکه‌یت بێگانه‌په‌رستی هه‌ر ده‌هێنیت نووشوستی :-
له‌گه‌ڵ هاتنی مه‌نوچه‌هر موته‌کی بۆ به‌سه‌رکردنه‌وه‌ی دۆستانی ڕۆژی ته‌نگانه‌ی له باشووردا ، سه‌ختترین ئاگربارابی گونده‌کانی بناری قه‌ندیل ده‌کرا ، که‌چی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی نه‌ک هه‌ر گوێبیستی بۆمببارانی گونده‌کان نه‌ده‌بوون به‌ڵکو کۆماری ئیسلامی ئێرانیشیان به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و فریاکه‌وتنی لێقه‌وماوانی ئه‌نفال و کیمیاباران و ئاواره‌کانی باشوور ده‌ناساند .
کۆماری ئیسلامی ئێران نه‌ک هه‌ر بهو هه‌موو خۆشخزمه‌تیانه‌ی ههردوو بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی له تیرۆرکردنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی و به ئیتڵاعاتکردنی باشوور و ساخکردنه‌وه‌ی هه‌موو کاڵایه‌کی به‌سه‌رچوو منه‌تی نه‌بوو به‌ڵکو مه‌رجی کردنه‌وه‌ی بنکه‌ی ئیتڵاعاتی زیاتر له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی (به‌ناوی کونسوڵگه‌ری) و سه‌رکوتکردنی گه‌ریلاکانی پژاکی به گوێی کاربه‌ده‌ستانی باشووردا ده‌دا .
ئه‌ی مه‌رجی سه‌رانی خه‌ڕه‌کی ههردوو بنه‌ماڵه ده‌بێت چی بێت بۆ داخوازیه‌کانی ئاغای موته‌کی ؟
بێگومان مه‌رجی سه‌رانی باشوور زۆر ڕوون و ئاشکرایه که هه‌ر به‌ڵێ قوربانه ، چونکه کرده‌وه‌کانی ڕابردوویان کلیلی داهاتووشیانه . کرده‌وه‌ی ڕابردووشیان خۆی له تیرۆرکردنی موعینی و هاوه‌ڵه‌کانیدا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له گوێ له مستی عیسا پژمان و بنه‌ماڵه‌ی حه‌مه ڕه‌زا شادا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له ڕه‌شه‌کوژی خۆرهه‌ڵاتیه‌کان و پێش سوپای پاسداراندا ده‌بینێته‌وه .
پلاتفۆرمی ئاشته‌وایی کوردی-تورکی یان نۆکه‌رایه‌تییه‌کی هه‌رزان به‌ها ؟
له ساڵی 1993ی زاینیه‌وه به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بانگه‌وازی بۆ کۆنفرانسێکی هاوبه‌شی کوردان ده‌کات و سه‌رانی باشووریش خۆیانی لێ نه‌بان ده‌که‌ن .
له ساڵی 2004ی زاینیه‌وه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان داوای به‌ستنی کۆنگره‌یه‌کی هاوبه‌شی هه‌موو پارت و ڕێکخراوه کوردیه‌کان ده‌کات و که‌سیش گوێبیستی نابێت .
به‌ڵام کاتێک تورکه فاشسته‌کان هه‌وڵی کۆنفرانسێک له شاری ئامه‌دی باکوری کوردستان ده‌ده‌ن و جه‌ماوه‌ری قاره‌مانی ئامه‌دیش ڕێگه‌یان پێناده‌ن ، که‌چی سه‌رانی باشوور سنگی خۆیان بۆ وه‌ها کۆنفرانسێک ده‌که‌نه‌وه که جگه له‌وه‌ی بێڕێزییه‌که به هه‌موو کوردان ده‌کرێت له هه‌مان کاتدا ژێرپێخستنی ده‌نگی هه‌موو ئامه‌دیه‌کانیشه .
کۆنفرانسێک که ڕۆژانی 15 و 16 شوباتی بۆ ته‌رخان ده‌کرێت که هاوکاته له‌گه‌ڵ پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یی دژ به ڕێزدار عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان .
کۆنفرانسێک که له ژێر چاودێری تورکه فاشسته‌کانی فه‌تحوڵڵا گوله‌ن ببه‌سترێت و ڕۆژی پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یشی بۆ دیاری بکرێت به‌بێ مه‌به‌ست نییه و دوو ئامانجی شوومی له دواوه‌یه :-
1- ڕه‌وایه‌تیدان به پیلانگێڕی گڵاوی نێونه‌ته‌وه‌یی 15ی شوبات ، که دژ به به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان سازکرا .
2- به ئاشتیخواز نیشاندانی دژه‌کورده‌کانی ئاکه‌په ، تاوه‌کو هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانیه‌کانی مانگی داهاتوو به‌ده‌ست بهێنن .
گێلی و خیانه‌ت :-
به که‌سانێک ده‌گوترێت گێل که هه‌ست به کرده‌وه‌یه‌کی هه‌ڵه ناکه‌ن و پاش ئه‌نجامدانی کرده‌وه‌که هه‌ڵه‌یه‌کی کوشنده‌ی لێده‌که‌وێته‌وه ، ئه‌گه‌ر بڵێم زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری گێل بوون ئه‌وا نه خۆ به که‌مزانینه و نه شکاندنی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تیشه ، له‌به‌رئه‌وه‌ی خوێنی خۆمان بۆ که‌سانێک کرده کاسه‌وه که جگه له به‌رژه‌وه‌ندی بنه‌ماڵه‌ییان زیاتر ئه‌وا هیچ هه‌ستێکی نه‌ته‌وایه‌تیشیان تێدا به‌دی ناکرێت ، که‌سانێکمان کرده سه‌رکرده‌ی شۆڕشگێڕ که ئازادی کوردان و ده‌وڵه‌تی کوردی به خه‌ونی شاعیران بزانێت ، که‌سانێکمان کرده کاریزما و باوکی ڕۆحی که جگه له ئاشبه‌تاڵ و شه‌ڕه عه‌شایه‌ری و هه‌ڵهاتن زیاتر هیچ کرده‌وه‌یه‌کی دیکه‌مان لێ به‌دی نه‌کرد ، که‌سانێکمان به دژه داگیرکه‌ر پێناسه ده‌کرد که هه‌م داگیرکه‌ر به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و برا ده‌زانن و هه‌م باشووری کوردستانیان کرده ئارامترین ناوچه بۆ ته‌راتێنی بنکه ئیتڵاعاتی و میتیه‌کانیان ، که‌سانێکمان کرده تۆڵه‌ستێنی کوردان که باشووری کوردستانیان کرده شوێنی حه‌وانه‌وه‌ی ئه‌نفالکه‌ران و جینۆسایدچیان و ته‌نانه‌ت که‌سوکاری شه‌هیدانیش بکه‌نه پاسه‌وان و پارێزه‌ریان ، که‌سانێکمان کرده ڕزگارکه‌ری کوردستان که داگیرکه‌رمان بۆ دروستبکه‌نه‌وه و به زۆری زۆرداری له داگیرکه‌رمان ماره ببڕنه‌وه .
به که‌سانێک ده‌گوترێت خیانه‌ت یاخود تاوانبار که به زانابوونه‌وه کرده‌وه‌یه‌کی چه‌وت و کاره‌ساتهێنه‌ر ئه‌نجام ده‌ده‌ن و خۆشیان له ئاستی ڕووداوه‌که‌دا هه‌م گێل ده‌که‌ن و هه‌م بێتاوانیش خۆیان نیشان ده‌ده‌ن . ته‌نانه‌ت که‌سانێکیش که پاساو بۆ کرده‌وه‌یه‌کی کاره‌ساتخوڵقێنه‌ر و دژه نه‌ته‌وه‌یی بهێنێته‌وه هه‌مان پێناسه‌ی تاوانبار یاخود خیانه‌تی به‌سه‌ردا ده‌سه‌پێت .
که‌مێک نین ئه‌و که‌سانه‌ی که پاساو بۆ ده‌ستتێکه‌ڵاویه‌کانی سه‌رانی باشوور و داگیرکه‌ران ده‌هێننه‌وه و به کرده‌وه‌یه‌کی ڕه‌واشی ده‌زانن ، که ئه‌و که‌سانه‌ش هه‌ندێکیان له نه‌زانینی خۆیانه‌وه‌یه و ده‌چنه خانه‌ی گێلیه‌تیه‌وه ، هه‌ندێکیشیان به زانابوون ئه‌و پاساوانه ده‌هێننه‌وه و ده‌چنه خانه‌ی تاوانه‌وه .
چ په‌یوه‌ندیکردنێک له‌گه‌ڵ داگیرکه‌ران‌دا ؟
ئایا په‌لکێشکردنی داگیرکه‌ران بۆ سه‌ر ئازادیخوازانی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان په‌یوه‌ندیکردنێکی ڕه‌وایه ؟
ئایا یادکردنه‌وه‌ی فه‌تواده‌ری جیهاد دژ به کوردان له هۆڵی پێشه‌وای نه‌مر کارێکی دیپلۆماسییه ؟
ئایا به‌رز ڕاگرتنی یادی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی دژه کوردی ئێران و به برا و پشتوپه‌نا زانینیان کارێکی شایسته‌یه ؟
ئایا تاجه گوڵ بردنه سه‌ر گۆڕی خوێنخۆرانی وه‌کو ئه‌تاتورک و خومه‌ینی کارێکی ژیرانه‌یه ؟
ئایا زوڕناژه‌نین بۆ ئاکه‌په و ته‌واوی داگیرکه‌رانی دیکه‌ی کوردستان مافی سه‌رانی باشووره ؟
ئایا به میتکردن و ئیتڵاعاتکردنی باشووری کوردستان ئه‌رکی جیرانه‌تییه ؟
ئه‌گه‌ر که‌مێک بگه‌ڕێینه‌وه دواوه بۆ سهرهتای ساڵی هه‌شتاکانی زاینی و به‌راوردکردنی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان به ئیمڕۆی باشووری کوردستان ئه‌وا ته‌واو هاوشێوه‌ی یه‌کترین له ڕووی ناوچه‌ی ئازادکراوه‌وه ، چونکه ئه‌و کات زۆربه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ئازادکراو بوو و له‌ژێر چاودێری حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران‌دا بوو ، به‌ڵام هیچ کاتێک شه‌هیدی سه‌رکرده و هه‌میشه زیندوو دکتۆر عه‌بدول ڕه‌حمانی قاسملوو هه‌وڵی بێده‌نگکردن و ئۆردوگانشینی داروده‌سته‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی نه‌دا و به پۆل کادرانی باشووریان تیرۆر نه‌کرد و په‌لکێشی به‌عسیه‌کانیشیان نه‌کرد بۆسه‌ر هێزه داسه‌پاوه‌کانی باشوور ، که‌چی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تۆمهتی ێداملوو ده‌خرایه پاڵ دکتۆر قاسملوو و به نۆکه‌ری به‌عسیشیان پێناسه ده‌کرد .
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور ئێستا چ ناوێک له خۆیان بنێن بۆ ئه‌م ساتوسه‌ودایه‌ی که بۆ داگیرکه‌رانی کوردستانی ده‌که‌ن له‌سه‌ر حسابی کوردی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان ؟
ئه‌ی ده‌بێت چ وه‌ڵامێکیان بۆ خه‌ڵکی ئامه‌د و ته‌واوی شاره‌کانی دیکه‌ی باکووری کوردستان هه‌بێت که ڕۆژانه ده‌بنه تیرۆری ئاکه‌په‌ییه‌کان و سه‌رانی باشووریش ده‌هۆڵی ئاشته‌وایی کوردی – تورکی لێده‌ده‌ن ؟
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور چ وه‌ڵامێکیان بۆ مێژوو پێبێت که تاوه‌کو ئێستا بۆ ساتێکیش سه‌ردانی گۆڕی یه‌که‌مین سه‌رۆککۆماری کوردستان پێشه‌وای نه‌مریان نه‌کردووه ، که‌چی ساڵانه یادی ئه‌تاتورک و خومه‌ینی ده‌که‌نه‌وه و تاجه‌گوڵینه ده‌به‌نه سه‌ر گۆڕیان ؟
ئه‌ی ئه‌گه‌ر سه‌رکرده‌ی هه‌ر حیزبێکی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان به‌بێ پرسوڕای سه‌رانی باشوور سه‌ردانی مالکی و حکومه‌ته‌که‌ی بکات (له‌گه‌ڵ ئهوهی که سه‌رانی باشووریش دروستیان کردون و له‌سه‌رپێ ڕایانگرتوون) ، ئایا هه‌زار و یه‌ک تۆمهتی جاشایه‌تی و نۆکه‌رایه‌تییان ناخرێته پاڵ و لافاوی خوێنیان لێساز ناکه‌ن ؟
له کۆتایدا یه‌ک پرسیار له ته‌واوی خوێنه‌ران ده‌که‌م و ده‌ڵێم :- ئایا ئه‌م کرده‌وه‌یه‌ی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی کارێکی شۆڕشگێڕییه یاخود کاری پۆلیسێکی داگیرکه‌رپارێزی ئاماده‌یه ؟
(کوردستانپۆست له ناوه‌رۆکی ئه‌م نووسینه به‌رپرسیار نییه)
چاپجه‌لال چوارتایی
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو بێ پارت و ڕێکخراوی سیاسی بێت ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که پارت و ڕێکخراوی سیاسی له نێو نه‌ته‌وه‌ی داگیرکراودا پێناسه‌ی داگیرکه‌ره‌که‌ی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه پێناسه بکات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که پارت و ڕێکخراوێک بێ هێزی چه‌کداربن ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه که هێزی چه‌کداری گه‌لی داگیرکراو له ڕێگه‌ی حیزبه‌که‌یه‌وه ببێت به پۆلیسێکی ئاماده‌باشی داگیرکه‌ره‌که و مۆرکی شۆڕشگێڕیش له خۆی بدات .
کاره‌سات له‌وه‌دا نییه که نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو متمانه‌ی خۆی نه‌داته سه‌رکرده‌یه‌کی حیزبی ، به‌ڵکو کاره‌سات له‌وه‌دایه متمانه‌ی گه‌لی داگیرکراو به سه‌رکرده‌یه‌ک بدرێت و ئه‌و سه‌رکرده‌یه‌ش له داگیرکه‌ره‌که زیاتر دڵسۆز و ئاشقی داگیرکه‌ره‌که بووبێت .
کاره‌ساته ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کی داگیرکراو سه‌رهه‌ڵدان نه‌کات ، به‌ڵام کاره‌ساتتر له‌وه‌دایه که به‌ر له سه‌رهه‌ڵدان هوشیاری جه‌ماوه‌ری نه‌گه‌یشتبێته ئاستێک که چاک و خراپ لێک جیابکاته‌وه .
له هیچ کوردێک شاراوه نییه که هه‌ریه‌ک له وڵاتانی تورکیا و ئێران و عێراق و سوریا داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردستان و نه‌ته‌وه‌که‌نی تورک و عه‌ره‌ب و فارسیش سێ نه‌ته‌وه‌ی داگیرکه‌رن له‌سه‌ر کوردان . ئه‌ی تۆ بڵێی داگیرکه‌ر دوژمنی گه‌لی داگیرکراو بێت یاخود ببێته برا و پشتوپه‌نای گه‌لی داگیرکراو ؟
کاتێک جه‌زائیریه‌کان شۆڕشیان به‌رپاکرد دژ به داگیرکه‌ری فه‌ره‌نسی (له‌گه‌ڵ ئهوهی که زۆربه‌ی فه‌ڕه‌نسیه‌کانیش دژ به ڕه‌شه‌کوژیه‌کانی فه‌ڕه‌نسی بوون) که‌چی نووسه‌ری پایه‌به‌رزی فه‌ڕه‌نسی " سارته‌ر " بانگه‌وازی بۆ جه‌زائیریه‌کان ده‌کات و ده‌ڵێت :- [خه‌ڵکی سته‌مدیده‌ی جه‌زائیر ، هیچ کاتێک نه‌ڵێن ته‌نها حکومه‌تی فه‌ڕه‌نسی تاوانباره له‌م کوشتارانه‌دا و تاوانی گه‌لی فه‌ڕه‌نسی تێدا نییه ، به‌ڵکو ده‌بێت بزانن که هه‌موو تاکێکی فه‌ڕه‌نسی به منیشه‌وه لهو کوشتارانه‌دا به‌شدارین و بێتاوان نین ، تانها ئه‌و فه‌ڕه‌نسیانه بێتاوانن که هێشتا له دایک نه‌بوون] .
به‌ڵام له چاره‌ڕه‌شی کورداندا ، گیرۆده‌ی ده‌ستی چه‌ند بنه‌ماڵه‌یه‌ک بووین که نه‌ک هه‌ر گه‌لی داگیرکه‌ر به داگیرکه‌ر نازانن به‌ڵکو ڕژێمه‌که‌شی به برا و پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه‌ی ده‌زانن و له هه‌موو بۆنه‌یه‌کدا یادیان ده‌کاته‌وه .
هێشتا یادکردنه‌وه‌ی مه‌رگی خومه‌ینی نه‌گریس له هۆڵی پێشه‌وای شاری هه‌ولێر له بیر نه‌چۆته‌وه که ئاڵای شۆڕشی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی ئێران له‌سه‌ر سه‌ری کاربه‌ده‌ستانی باشوور ده‌شه‌کێته‌وه .
هێشتا خوێنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ووشک نه‌بۆته‌وه که کونسوڵگه‌ری کۆماری ئیسلامی له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی ده‌کرێته‌وه .
هێشتا بارانی ڕه‌حمه‌تی ئاغای مگری نه‌بڕاوه‌ته‌وه که‌چی شنه‌ی شه‌ماڵی مه‌نوچه‌هر موته‌کی په‌ڕۆ چڵکنه‌کانی زه‌رد و سه‌وز ده‌شه‌کێنێته‌وه .
هه‌زار ساڵ بکه‌یت بێگانه‌په‌رستی هه‌ر ده‌هێنیت نووشوستی :-
له‌گه‌ڵ هاتنی مه‌نوچه‌هر موته‌کی بۆ به‌سه‌رکردنه‌وه‌ی دۆستانی ڕۆژی ته‌نگانه‌ی له باشووردا ، سه‌ختترین ئاگربارابی گونده‌کانی بناری قه‌ندیل ده‌کرا ، که‌چی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی نه‌ک هه‌ر گوێبیستی بۆمببارانی گونده‌کان نه‌ده‌بوون به‌ڵکو کۆماری ئیسلامی ئێرانیشیان به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و فریاکه‌وتنی لێقه‌وماوانی ئه‌نفال و کیمیاباران و ئاواره‌کانی باشوور ده‌ناساند .
کۆماری ئیسلامی ئێران نه‌ک هه‌ر بهو هه‌موو خۆشخزمه‌تیانه‌ی ههردوو بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی له تیرۆرکردنی سه‌دان شۆڕشگێڕی ڕۆژهه‌ڵاتی و به ئیتڵاعاتکردنی باشوور و ساخکردنه‌وه‌ی هه‌موو کاڵایه‌کی به‌سه‌رچوو منه‌تی نه‌بوو به‌ڵکو مه‌رجی کردنه‌وه‌ی بنکه‌ی ئیتڵاعاتی زیاتر له شاره‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی (به‌ناوی کونسوڵگه‌ری) و سه‌رکوتکردنی گه‌ریلاکانی پژاکی به گوێی کاربه‌ده‌ستانی باشووردا ده‌دا .
ئه‌ی مه‌رجی سه‌رانی خه‌ڕه‌کی ههردوو بنه‌ماڵه ده‌بێت چی بێت بۆ داخوازیه‌کانی ئاغای موته‌کی ؟
بێگومان مه‌رجی سه‌رانی باشوور زۆر ڕوون و ئاشکرایه که هه‌ر به‌ڵێ قوربانه ، چونکه کرده‌وه‌کانی ڕابردوویان کلیلی داهاتووشیانه . کرده‌وه‌ی ڕابردووشیان خۆی له تیرۆرکردنی موعینی و هاوه‌ڵه‌کانیدا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له گوێ له مستی عیسا پژمان و بنه‌ماڵه‌ی حه‌مه ڕه‌زا شادا ده‌بینێته‌وه ، خۆی له ڕه‌شه‌کوژی خۆرهه‌ڵاتیه‌کان و پێش سوپای پاسداراندا ده‌بینێته‌وه .
پلاتفۆرمی ئاشته‌وایی کوردی-تورکی یان نۆکه‌رایه‌تییه‌کی هه‌رزان به‌ها ؟
له ساڵی 1993ی زاینیه‌وه به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بانگه‌وازی بۆ کۆنفرانسێکی هاوبه‌شی کوردان ده‌کات و سه‌رانی باشووریش خۆیانی لێ نه‌بان ده‌که‌ن .
له ساڵی 2004ی زاینیه‌وه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان داوای به‌ستنی کۆنگره‌یه‌کی هاوبه‌شی هه‌موو پارت و ڕێکخراوه کوردیه‌کان ده‌کات و که‌سیش گوێبیستی نابێت .
به‌ڵام کاتێک تورکه فاشسته‌کان هه‌وڵی کۆنفرانسێک له شاری ئامه‌دی باکوری کوردستان ده‌ده‌ن و جه‌ماوه‌ری قاره‌مانی ئامه‌دیش ڕێگه‌یان پێناده‌ن ، که‌چی سه‌رانی باشوور سنگی خۆیان بۆ وه‌ها کۆنفرانسێک ده‌که‌نه‌وه که جگه له‌وه‌ی بێڕێزییه‌که به هه‌موو کوردان ده‌کرێت له هه‌مان کاتدا ژێرپێخستنی ده‌نگی هه‌موو ئامه‌دیه‌کانیشه .
کۆنفرانسێک که ڕۆژانی 15 و 16 شوباتی بۆ ته‌رخان ده‌کرێت که هاوکاته له‌گه‌ڵ پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یی دژ به ڕێزدار عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان .
کۆنفرانسێک که له ژێر چاودێری تورکه فاشسته‌کانی فه‌تحوڵڵا گوله‌ن ببه‌سترێت و ڕۆژی پیلانگێڕی نێونه‌ته‌وه‌یشی بۆ دیاری بکرێت به‌بێ مه‌به‌ست نییه و دوو ئامانجی شوومی له دواوه‌یه :-
1- ڕه‌وایه‌تیدان به پیلانگێڕی گڵاوی نێونه‌ته‌وه‌یی 15ی شوبات ، که دژ به به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان سازکرا .
2- به ئاشتیخواز نیشاندانی دژه‌کورده‌کانی ئاکه‌په ، تاوه‌کو هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانیه‌کانی مانگی داهاتوو به‌ده‌ست بهێنن .
گێلی و خیانه‌ت :-
به که‌سانێک ده‌گوترێت گێل که هه‌ست به کرده‌وه‌یه‌کی هه‌ڵه ناکه‌ن و پاش ئه‌نجامدانی کرده‌وه‌که هه‌ڵه‌یه‌کی کوشنده‌ی لێده‌که‌وێته‌وه ، ئه‌گه‌ر بڵێم زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری گێل بوون ئه‌وا نه خۆ به که‌مزانینه و نه شکاندنی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تیشه ، له‌به‌رئه‌وه‌ی خوێنی خۆمان بۆ که‌سانێک کرده کاسه‌وه که جگه له به‌رژه‌وه‌ندی بنه‌ماڵه‌ییان زیاتر ئه‌وا هیچ هه‌ستێکی نه‌ته‌وایه‌تیشیان تێدا به‌دی ناکرێت ، که‌سانێکمان کرده سه‌رکرده‌ی شۆڕشگێڕ که ئازادی کوردان و ده‌وڵه‌تی کوردی به خه‌ونی شاعیران بزانێت ، که‌سانێکمان کرده کاریزما و باوکی ڕۆحی که جگه له ئاشبه‌تاڵ و شه‌ڕه عه‌شایه‌ری و هه‌ڵهاتن زیاتر هیچ کرده‌وه‌یه‌کی دیکه‌مان لێ به‌دی نه‌کرد ، که‌سانێکمان به دژه داگیرکه‌ر پێناسه ده‌کرد که هه‌م داگیرکه‌ر به پشتوپه‌نای ڕۆژانی ته‌نگانه و برا ده‌زانن و هه‌م باشووری کوردستانیان کرده ئارامترین ناوچه بۆ ته‌راتێنی بنکه ئیتڵاعاتی و میتیه‌کانیان ، که‌سانێکمان کرده تۆڵه‌ستێنی کوردان که باشووری کوردستانیان کرده شوێنی حه‌وانه‌وه‌ی ئه‌نفالکه‌ران و جینۆسایدچیان و ته‌نانه‌ت که‌سوکاری شه‌هیدانیش بکه‌نه پاسه‌وان و پارێزه‌ریان ، که‌سانێکمان کرده ڕزگارکه‌ری کوردستان که داگیرکه‌رمان بۆ دروستبکه‌نه‌وه و به زۆری زۆرداری له داگیرکه‌رمان ماره ببڕنه‌وه .
به که‌سانێک ده‌گوترێت خیانه‌ت یاخود تاوانبار که به زانابوونه‌وه کرده‌وه‌یه‌کی چه‌وت و کاره‌ساتهێنه‌ر ئه‌نجام ده‌ده‌ن و خۆشیان له ئاستی ڕووداوه‌که‌دا هه‌م گێل ده‌که‌ن و هه‌م بێتاوانیش خۆیان نیشان ده‌ده‌ن . ته‌نانه‌ت که‌سانێکیش که پاساو بۆ کرده‌وه‌یه‌کی کاره‌ساتخوڵقێنه‌ر و دژه نه‌ته‌وه‌یی بهێنێته‌وه هه‌مان پێناسه‌ی تاوانبار یاخود خیانه‌تی به‌سه‌ردا ده‌سه‌پێت .
که‌مێک نین ئه‌و که‌سانه‌ی که پاساو بۆ ده‌ستتێکه‌ڵاویه‌کانی سه‌رانی باشوور و داگیرکه‌ران ده‌هێننه‌وه و به کرده‌وه‌یه‌کی ڕه‌واشی ده‌زانن ، که ئه‌و که‌سانه‌ش هه‌ندێکیان له نه‌زانینی خۆیانه‌وه‌یه و ده‌چنه خانه‌ی گێلیه‌تیه‌وه ، هه‌ندێکیشیان به زانابوون ئه‌و پاساوانه ده‌هێننه‌وه و ده‌چنه خانه‌ی تاوانه‌وه .
چ په‌یوه‌ندیکردنێک له‌گه‌ڵ داگیرکه‌ران‌دا ؟
ئایا په‌لکێشکردنی داگیرکه‌ران بۆ سه‌ر ئازادیخوازانی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان په‌یوه‌ندیکردنێکی ڕه‌وایه ؟
ئایا یادکردنه‌وه‌ی فه‌تواده‌ری جیهاد دژ به کوردان له هۆڵی پێشه‌وای نه‌مر کارێکی دیپلۆماسییه ؟
ئایا به‌رز ڕاگرتنی یادی 30 ساڵه‌ی کۆماری ئیسلامی دژه کوردی ئێران و به برا و پشتوپه‌نا زانینیان کارێکی شایسته‌یه ؟
ئایا تاجه گوڵ بردنه سه‌ر گۆڕی خوێنخۆرانی وه‌کو ئه‌تاتورک و خومه‌ینی کارێکی ژیرانه‌یه ؟
ئایا زوڕناژه‌نین بۆ ئاکه‌په و ته‌واوی داگیرکه‌رانی دیکه‌ی کوردستان مافی سه‌رانی باشووره ؟
ئایا به میتکردن و ئیتڵاعاتکردنی باشووری کوردستان ئه‌رکی جیرانه‌تییه ؟
ئه‌گه‌ر که‌مێک بگه‌ڕێینه‌وه دواوه بۆ سهرهتای ساڵی هه‌شتاکانی زاینی و به‌راوردکردنی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان به ئیمڕۆی باشووری کوردستان ئه‌وا ته‌واو هاوشێوه‌ی یه‌کترین له ڕووی ناوچه‌ی ئازادکراوه‌وه ، چونکه ئه‌و کات زۆربه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ئازادکراو بوو و له‌ژێر چاودێری حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران‌دا بوو ، به‌ڵام هیچ کاتێک شه‌هیدی سه‌رکرده و هه‌میشه زیندوو دکتۆر عه‌بدول ڕه‌حمانی قاسملوو هه‌وڵی بێده‌نگکردن و ئۆردوگانشینی داروده‌سته‌ی تاڵه‌بانی و بارزانی نه‌دا و به پۆل کادرانی باشووریان تیرۆر نه‌کرد و په‌لکێشی به‌عسیه‌کانیشیان نه‌کرد بۆسه‌ر هێزه داسه‌پاوه‌کانی باشوور ، که‌چی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تۆمهتی ێداملوو ده‌خرایه پاڵ دکتۆر قاسملوو و به نۆکه‌ری به‌عسیشیان پێناسه ده‌کرد .
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور ئێستا چ ناوێک له خۆیان بنێن بۆ ئه‌م ساتوسه‌ودایه‌ی که بۆ داگیرکه‌رانی کوردستانی ده‌که‌ن له‌سه‌ر حسابی کوردی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان ؟
ئه‌ی ده‌بێت چ وه‌ڵامێکیان بۆ خه‌ڵکی ئامه‌د و ته‌واوی شاره‌کانی دیکه‌ی باکووری کوردستان هه‌بێت که ڕۆژانه ده‌بنه تیرۆری ئاکه‌په‌ییه‌کان و سه‌رانی باشووریش ده‌هۆڵی ئاشته‌وایی کوردی – تورکی لێده‌ده‌ن ؟
ئه‌ی ده‌بێت سه‌رانی باشوور چ وه‌ڵامێکیان بۆ مێژوو پێبێت که تاوه‌کو ئێستا بۆ ساتێکیش سه‌ردانی گۆڕی یه‌که‌مین سه‌رۆککۆماری کوردستان پێشه‌وای نه‌مریان نه‌کردووه ، که‌چی ساڵانه یادی ئه‌تاتورک و خومه‌ینی ده‌که‌نه‌وه و تاجه‌گوڵینه ده‌به‌نه سه‌ر گۆڕیان ؟
ئه‌ی ئه‌گه‌ر سه‌رکرده‌ی هه‌ر حیزبێکی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان به‌بێ پرسوڕای سه‌رانی باشوور سه‌ردانی مالکی و حکومه‌ته‌که‌ی بکات (له‌گه‌ڵ ئهوهی که سه‌رانی باشووریش دروستیان کردون و له‌سه‌رپێ ڕایانگرتوون) ، ئایا هه‌زار و یه‌ک تۆمهتی جاشایه‌تی و نۆکه‌رایه‌تییان ناخرێته پاڵ و لافاوی خوێنیان لێساز ناکه‌ن ؟
له کۆتایدا یه‌ک پرسیار له ته‌واوی خوێنه‌ران ده‌که‌م و ده‌ڵێم :- ئایا ئه‌م کرده‌وه‌یه‌ی سه‌رانی یه‌کێتی و پارتی کارێکی شۆڕشگێڕییه یاخود کاری پۆلیسێکی داگیرکه‌رپارێزی ئاماده‌یه ؟
(کوردستانپۆست له ناوه‌رۆکی ئه‌م نووسینه به‌رپرسیار نییه)
چاپجه‌لال چوارتایی
Thursday, February 12, 2009
"بێ سه‌رپۆش نه‌ده‌هاته‌ده‌ر، ئێستا به‌ڕوتی سه‌ما ده‌كات"
منیره شامرادی، ته‌مه‌ن 20ساڵ، سه‌رتاپای به عابایه‌کی ره‌ش داپۆشرابوو، کاتێك ها‌ته به‌رده‌م ده‌رگای هێزه سه‌ربازییه‌کانی ئه‌مه‌ریکا له فه‌للوجه‌‌و به‌دوای ئیشدا ده‌گه‌ڕا. منیره، ئه‌یویست له ده‌ست براکه‌ی رابکات که «لێیداوه‌و به قژ رایکێشاوه».
ئایڤن گاڵڤن، که له‌نزیکه‌وه ئیشی له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریکییه‌کان ده‌کرد، ئه‌ڵێت «منیره هات بۆ لای ئێمه هیچی پێنه‌بو، ته‌نها جله‌کانی نه‌بێت که به‌کۆڵییه‌وه‌بو. له بیرمه یه‌کێک لهو پرسیارانه‌ی که منیره کردی ئه‌وه بوو ئایا ئه‌توانین ژیانی بپارێزین؟».
ئه‌مه‌ریکییه‌کان ژورێک‌و ئیشێکیاندا به کچه گه‌نجه عێراقییه‌که، که وه‌ک وه‌رگێڕ ئیشیان له‌گه‌ڵدا بکات. منیره، مانگیی 1050 دۆلار (10گه‌ڵا‌و نیو)ی وه‌رده‌گرت، که زۆر لهو پاره‌یه زیاتربو که پێشتر بینیبوی، به‌ڵام هه‌رگیز ناچێته‌وه بۆ ماڵه‌وه‌و خێزانه‌که‌ی نابینێته‌وه، له‌به‌رئه‌وه‌ی که له‌لایه‌ن که‌س‌وکارییه‌وه هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنی لێئه‌کرێت به‌هۆی شه‌ره‌فه‌وه. بۆئه‌وه‌ی ناسنامه‌ی منیره ئاشکرا نه‌بێت، ئه‌فسه‌رێکی ئه‌مه‌ریکی نازناوێک ئه‌دات به منیره به ناوی ڤینۆس.
منیره، زۆربه‌ی پاره‌که‌ی ئه‌دا به عه‌تر‌و جلوبه‌رگ‌و ئامێری ئه‌لکترۆنی که له‌ناو بنکه سه‌ربازییه‌که‌دا ده‌فرۆشرا. پاش ماوه‌یه‌ك منیره، ده‌ستیكرد به مه‌ی خواردنه‌وه، که به‌ڵێنده‌ره مه‌ده‌نییه‌کان پێیانده‌دا. له بنکه سه‌ربازییه‌که‌دا منیره بۆ یه‌که‌مجار کوڕێک ده‌بینێت که ناوی ستیڤ کامپێله‌و رۆژێک ئه‌م کوڕه ده‌بێت به مێردی‌‌و كاری سێكسیی له‌گه‌ڵدا ئه‌نجامده‌دات. ستیڤ ئه‌ڵێت «یه‌که‌م رۆژ منیره‌م بینی پێموت: خۆشم ئه‌وێیت‌و ئه‌تهێنم»، دوای ماوه‌یه‌کی که‌م منیره‌و ستیڤ له‌ناو بنکه سه‌ربازییه‌که‌دا په‌یوه‌ندییه‌کی سێكسیی نایاسایی ده‌ستپێده‌که‌ن.
له‌خۆشه‌ویستییه‌وه بۆ ژن‌و مێردایه‌تی
زیاتر له سێ ساڵ له‌مه‌وپێش، له‌دوای سکپڕبونی منیره‌و ده‌رکردنی ستیڤ له‌سه‌ربازی‌و چونیان بۆ تورکیاو گیرخواردنی منیره بۆ 9مانگ له تورکیا، ستیڤ‌و منیره به ره‌سمی بون به هاوسه‌ری یه‌کتر له شاری ئۆزارک له ویلایه‌تی مه‌یسوری ئه‌مه‌ریكا. ستیڤ ئه‌ڵێت «پاره‌ی ئه‌ڵقه‌م نه‌بوو که منیره‌م هێنا، به‌ڵام براکه‌م دوکانی خاڵ کوتینی هه‌یه، هه‌ندێک مه‌یمان بۆ کڕی‌و ئه‌ویش به‌خاڵ ئه‌ڵقه‌ی بۆ کوتاین، چونکه هه‌رزان بوو».
به‌خاڵ له‌سه‌ر په‌نجه‌یان به پیتی عه‌ره‌بی ناوی یه‌کترییان له‌سه‌ر نوسراوه. یه‌که‌م وانه که منیره فێری بوو ئه‌وه بوو که نه‌ڵێت خه‌ڵکی عێراقم. سوزان ئه‌ڤێری كه دراوسێی ماڵی منیره‌یه، دانی به‌وه‌دا نا که کاتێک زانی دراوسێکه‌یان خه‌ڵکی عێراقه، زۆر ترساوه، به‌ڵام دوای ئه‌وه که منیره هاتوه بۆ ماڵمان زۆر بیرکردنه‌وه‌م گۆڕا ده‌رباره‌ی جه‌نگ له‌عێراق‌و عێراقییه‌کان.
کێشه‌ی دارایی
ستیڤ که وه‌ک کرێکارێک ئیش ئه‌کات، رۆژێک ئه‌که‌وێته خواره‌وه‌و ده‌ستی ئه‌شکێت‌و ئیشه‌که‌ی له ده‌ستده‌دات. منیره‌ش سکی پڕه به مناڵی دوه‌میان، له ناچاریدا ستیڤ ده‌ستئه‌کات به فرۆشتنی که‌لوپه‌لی خۆی‌و ته‌نانه‌ت خوێنی خۆشی ئه‌فرۆشێت بۆئه‌وه‌ی بتوانێت ژیان دا‌بین بکات. ستیڤ ئه‌ڵێت «که‌لوپه‌لی زۆرم فرۆشت، 5-6جار خوێنی خۆمم فرۆشت بۆئه‌وه‌ی بتوانین پاره‌ی کارهباو ئاو بده‌ین. ئه‌توانیت پاره‌ی زۆر په‌یدابکه‌یت‌و پاره‌ی کارهباو ئاوو به‌نزینی ئۆتۆمبێل بده‌یت، ئه‌گه‌ر بتوانیت له خوێن فرۆشتن به‌رده‌وام بیت».
ستیڤ ئه‌ڵێت که قسه‌ی زۆریان کردوه ده‌رباره‌ی ئهوهی له‌ئه‌مه‌ریکا ژیان ئاسان نییه. ئه‌بێت پاره بۆ هه‌مو شتێک بده‌یت، هیچ شتیک به‌خۆڕایی نییه لێره، ته‌نانه‌ت ئه‌و ئازادیه‌شی که هه‌ته، به‌پاره‌یه.
بۆ منیره كێشه داراییه‌کان زه‌نگێکی به خه‌به‌ر‌هێنه‌ره‌وه بوو. منیره ئه‌ڵێت «هه‌مو رۆژێک پسوله‌مان هه‌بو، ستیڤ هه‌مو رۆژێک باسی پسوله‌ی تازه‌ی ئه‌کرد‌و منیش نه‌مئه‌زانی چییه‌‌و پرسیاری زۆرم ئه‌کرد، چونکه ئێمه له عێراق بیمه‌ی ئۆتۆمبیلمان نییه».
گه‌ڕان به‌دوای کاردا
منیره مناڵه تازه له‌دایکبوه‌که‌ی که ناوی (خه‌ندار)ه هه‌ڵئه‌گرێت‌و دوکان به دوکان ئه‌گه‌ڕێت به‌دوای ئیشدا له ئۆزراک. منیره دڵی خۆش ئه‌بێت کاتیک(Wendys) که خوارده‌مه‌نی خێرا ده‌فرۆشێت، ئیشێک ئه‌دات به منیره. دواتر جلی ئه‌و خواردنگه‌یه‌ی ئه‌ده‌نێ، به‌ڵام دواتر پێیئه‌ڵین که ژماره‌ی دڵنییایی کۆمه‌ڵایه‌تی نییه‌‌و کارتی سه‌وزی ئه‌مه‌ریکی نییه، له‌به‌رئه‌وه ناتوانی لێره ئیش بکه‌یت. منیره پێیان ئه‌ڵێت که چه‌ند مانگێک ئه‌بێت له ئه‌مه‌ریکایه، به‌ڵام ئه‌ڵێن، ببوره ناتوانی لێره ئیش بکه‌یت.
له کۆتاییدا دایکه گه‌نجه عێراقییه‌که باڕێک ئه‌دۆزێته‌وه که به‌ڕێوه‌به‌ری باڕه‌که پرسیاری زۆری لێناکات بۆئه‌وه‌ی ئیشی تێدابکات. به منیره ئه‌ڵێن که پێویستمان به ئیشکه‌ر نییه لێره، به‌ڵام پێویستیمان به سه‌ماکه‌ر هه‌یه.
منیره‌ش ئه‌ڵێت «سه‌ماکه‌ر؟ وتم که پێشتر سه‌مام کردوه. جله‌کانم له‌به‌رئه‌که‌م». به‌ڵام به‌ڕێوه‌به‌ره کچه‌که پێیئه‌ڵێت نه‌خێر، ئه‌مه جۆرێکی جیاوازه له‌سه‌ماکردن. ئه‌وه باڕێکی خۆڕوتکردنه‌وه بوو. ئه‌و شه‌وه، منیره ئه‌ڕواته سه‌ر شوێنی نمایشكردن‌و به 350 دۆلاره‌وه دێته‌وه بۆ ماڵه‌وه. ئه‌و کچه‌ی که نه‌یئه‌توانی به‌بێ سه‌رپۆش له‌ماڵه‌که‌ی خۆیان له‌فه‌لوجه بێته ده‌ره‌وه، ده‌ستیکرد به‌سه‌مای هه‌ڵواسین‌و جل لابردن له‌ژێر گڵۆپه ره‌نگاو ره‌نگه‌کاندا له ئه‌مه‌ریکا. هیچ که‌س لهو که‌سانه‌ی که خواردنه‌وه له ڤینۆس ئه‌کڕن‌و پاره فڕێئه‌ده‌نه سه‌ر شوێنی نمایشكردنه روته‌كانی ڤینۆس، نازانن سه‌ماکه‌ره‌كه عێراقییه. ئیشه‌که پاره‌ی پێویستیی خێزانه گه‌نجه‌که‌ی هێنا، به‌ڵام په‌یوه‌ندییه سۆزدارییه‌که‌ی ستیڤ‌و منیره‌ی شێواند. شه‌ڕ ببوه نه‌ریتێكی شه‌وانه‌ی کچ‌و کوڕه‌که. ستیڤ ئه‌ڵێت له یه‌که‌م رۆژه‌وه رقم لهو ئیشه‌یه‌و ئێستاش رقم لێیه‌تی. منیره‌ش ئه‌ڵیت «سه‌مای خۆ روتکردنه‌وه په‌یوه‌ندی به ژیانمه‌وه هه‌یه. هه‌مو رۆژێک بیر له‌وه ئه‌که‌مه‌وه که نه‌ڕۆمه‌وه بۆئه‌وێ‌و ئیتر ئه‌و ئیشه‌نه‌که‌م، به‌ڵام چی بکه‌م؟ له برسا بمرم؟ شوێنێک نه‌بێت بخه‌وم تێیدا؟ له‌وانه‌یه بگه‌ڕامایه‌ته‌وه بۆ عێراق ئه‌گه‌ر برادلی (یه‌که‌م منداڵ) لێره نه‌بوایه».
رۆژێک ستیڤ ئه‌گه‌ڕێته‌وه له ئیشه تازه‌که‌ی، که ته‌نه‌که‌چێتی ئۆتۆمبێله سه‌عاتی به 10 دۆلار، ئه‌بینێت که ژنه‌که‌ی شڵه‌ژاوه‌‌و برادلیش شوێنی لێدانی پێوه دیاره. ستیڤ ئه‌ڵێت ئه‌وه شتێک بوو به‌رگه‌ی ناگرم، ئه‌و شه‌وه ته‌له‌فۆنی کرد بۆ پۆلیس‌و به‌دیار چاویه‌وه منیره‌یان به که‌له‌پچه‌کراوی برد. ئه‌م گرتنه‌ش ته‌نها که‌یسێکی ساده نییه، داواکاری گشتیی له‌دادگادا هه‌ڕه‌شه‌ی 7ساڵ زیندانی له منیره کرد، به‌هۆی خراپ مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ منداڵدا‌و هانیدا بگه‌ڕیته‌وه بۆ عێراق. برادلی منداڵ، خرایه ژێر چاودێریی ده‌وڵه‌ته‌وه‌و منیره‌ش نێردرا بۆ چاره‌سه‌ری سروشتی‌و ڕێنمایی ژن‌و مێرد له‌گه‌ڵ ستیڤدا. له‌وێ ئاشکرا بو که ستیڤ، کێشه‌ی ماندویه‌تی هه‌یه، که له‌وانه‌یه به‌هۆی دوو سه‌فه‌ره‌که‌یه‌وه بووبێت بۆ عێراق.
بۆنی ڤاوته‌ر که فه‌رمانبه‌ره له فه‌رمانگه‌ی خزمه‌تگوزاریی منداڵان‌و له‌که‌یسی ستیڤ‌و منیره ئه‌کۆڵێته‌وه، ئه‌ڵێت هه‌ردوکیان بهرههمی جه‌نگن. دوو که‌سمان هه‌یه له‌کاتی جه‌نگدا به‌یه‌ک گه‌شتون‌و که‌وتونه‌ته داوی خۆشه‌ویستییه‌وه. ئه‌یانه‌وێت ژیانێک دروستبکه‌ن به‌یه‌که‌وه، به‌ڵام به‌هۆی بارودۆخیانه‌وه به‌ربه‌ستی زۆر هه‌یه له‌به‌رده‌میاندا، له جیاوازی که‌لتورو هاوڵاتیی بونه‌وه. بڕواناکه‌م که ئه‌مه ته‌نها که‌یس بێت.
له مانگی ئه‌یلولی 2008دا، له‌دوای چه‌ندین سه‌ردانی چاودێری کراو، به‌شی خزمه‌تگوزاریی خێزان، چاودێریکردن‌و به‌خێوکردنی کوڕه چه‌نه‌باز‌و لێوبه‌خه‌نده‌که‌ی دایه‌وه به منیره‌و ستیڤ. دادوه‌ر حوکمێکی سوکتریدا به‌سه‌ر منیره‌دا که پێشتر داواکاری گشتیی داوای 5ساڵ زیندانیی هه‌ڵواسراوی ئه‌کرد بۆ منیره. حوکمه هه‌ڵواسراوه‌که تاوانی خراپ مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ منداڵدا له‌خۆناگرێت.
تێکشکانی ئومێده‌کان
منیره به ته‌واوی به‌عه‌ره‌بی‌و کوردی‌و ئینگلیزی قسه‌ی ئه‌کرد‌و پێشتریش ئه‌زمونی هه‌بو له‌گه‌ڵ سوپای ئه‌مه‌ریکادا. ستیڤ بهو ئومێده بوو وه‌ک وه‌رگێڕ ئیشێکی چه‌ور بدۆزێته‌وه بۆ منیره له‌سوپا یان له حکومه‌تی ئه‌مه‌ریکیدا. چاوه‌ڕێی ده‌سه‌ڵاتدارانیان ئه‌کرد که له‌سه‌ر مۆڵه‌تی ئیش، ره‌زامه‌ندیی ده‌رببڕن. ستیڤ ئه‌ڵێت «دوباره گه‌ڕامه‌وه ماڵه‌وه‌و برادلی شوێنی لێدانی پێوه‌دیار بوو». ستیڤ ده‌ستبه‌جێ منیره‌ی تۆمه‌تبارکرد به لێدانی برادلی، تۆمه‌تێک که منیره ئینکاری لێده‌کات. ستیڤ بهو شه‌وه منیره ده‌رئه‌کاته ده‌ره‌وه له ماڵ‌و مۆبایله‌که‌شی لێئه‌سه‌نێت، پێش ئهوهی منیره بڕوات. ئه‌وه دواجار ئه‌بێت که ستیڤ ژنه‌که‌ی ئه‌بینێت‌و کوڕه‌که‌شیان ئه‌و شه‌وه ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه ئه‌کرێت.
ستیڤ زۆر شڵه‌ژابوو، ئه‌یوت که له‌وانه‌یه په‌له‌ی کردبێت له تۆمه‌تبارکردنی منیره‌دا، چونکه برادلی بۆی هه‌یه به‌هۆی که‌وتنه‌وه وایلێهاتبێت. پۆلیس دوباره ده‌ستیکردوه به لێکۆڵینه‌وه بۆ ئه‌م روداوه. هه‌تا ئێستا که‌س تۆمه‌تبار نه‌کراوه. ئێستا نه ستیڤ‌و نه پۆلیس نازانن منیره له کوێیه‌و چۆن په‌یوه‌ندیی پێوه‌بکه‌ن؟ دوباره به‌شی خزمه‌تگوزاریی خێزان به‌خێوکردنی برادلی له ستیڤ سه‌نده‌وه‌و گرتییه ئه‌ستۆی خۆی.
yerevan@mail.utexas.edu
سه‌رچاوه:
http://www.npr.org
Subscribe to:
Posts (Atom)